Πως σχολιάζει ένας επαγγελματίας των… λέξεων τα όσα ειπώθηκαν από τους πρωταγωνιστές; Ποια είναι τα αίτια της βίας και ποια τα όρια του «φαύλου κύκλου» που περικλείει τους Έλληνες;

«Έχουμε μια τάση για μεγαλοποίηση και τώρα βρήκαμε ψωμί για καιρό» εξηγεί σε μια ποδοσφαιρο-κοινωνική συνέντευξη.

Κάνει λόγο για την απόγνωση του κόσμου, για τον αθλητισμό ως «θεσμοθετημένη πάλη» και τα «κακά στοιχεία» του Έλληνα που οδηγούν σε ακραίες συμπεριφορές.

«Το ποδόσφαιρο δεν είναι σκάκι. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται και για αυτό ανά πάσα στιγμή μπορούν να συμβούν τα πάντα» υπογραμμίζει. Για αυτό προφανώς του αρέσει τόσο πολύ. Λογικό οπότε η… σέντρα της συνέντευξης να γίνει μια καθαρά ποδοσφαιρική ανάλυση του ντέρμπι..

«Στην αρχή το ευχαριστήθηκα. Είδα τον Ολυμπιακό να ρολάρει στο πρώτο ημίχρονο και να επιβεβαιώνει ότι είναι σαφώς καλύτερη ομάδα, με αυτοματισμούς, πολύ γυμνασμένη και άκρως ενδιαφέρουσα. Γενικά πιστεύω ότι έχει παίξει πολύ καλό ποδόσφαιρο ως τώρα, για αυτό είναι και με διαφορά πρώτη.

Στο δεύτερο ημίχρονο ήρθε μια ανεξήγητη πτώση, όπως συμβαίνει συνήθως στα ντέρμπι. Ίσως έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο Ολυμπιακός είναι μια νέα ομάδα, με την έννοια ότι υπάρχουν πολλοί παίκτες που έχουν αρχίσει να παίζουν φέτος μεταξύ τους. Δεν έχουν ακόμη συναίσθηση των ντέρμπι, πόσο μάλλον του αγώνα Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός κι ήταν αρκετά πιο χαλαροί.

Ο Παναθηναϊκός έκανε από τη μεριά του την καλύτερη του εμφάνιση, έπιασε δηλαδή το ταβάνι των δυνατοτήτων του» ήταν τα πρώτα του λόγια για να καταλήξει ότι «υπήρξαν, βέβαια και από την άλλη όλα τα άλλα που μονοπώλησαν το ενδιαφέρον»

«Το μπάχαλο έκανε περισσότερο κακό στον Ολυμπιακό»

Πιο συγκεκριμένα τόνισε: «Διαδραματίστηκαν συγκεκριμένα γεγονότα, που σίγουρα δεν συμβαίνουν πρώτη φορά. Ο Παναθηναϊκός δεν αδικήθηκε σε μια κατάσταση που παιζόταν το πρωτάθλημα στον πόντο. Κι ισοπαλία να ερχόταν το ματς πάλι στο +7 θα ήταν η διαφορά. Περισσότερο ήταν θέμα πρεστίζ και άλλων πραγμάτων που παίζονται σε τέτοιες περιπτώσεις.

Αν και νομίζω ότι το όλο μπάχαλο περισσότερο έκανε κακό στον Ολυμπιακό, παρά στον Παναθηναϊκό.Δόθηκε δηλαδή ένα πάτημα, όχι σαν αυτό της Ριζούπολης, αλλά έγινε κάτι το οποίο θα ακούμε για καιρό. Οι φίλοι του Παναθηναϊκού θα λένε για σφαγή, ότι τους έκλεψαν το πρωτάθλημα και κάπως έτσι θα είναι η ρητορεία τους. Προσωπικά ως Ολυμπιακός θα προτιμούσα το ματς να έχει έρθει ισοπαλία».

«Φάνηκε να έχει τρακ»

Ο Αλέξης Σταμάτης σχολίασε και τη διαιτησία του Δημήτρη Καλόπουλου λέγοντας: «Δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποια συνομωσία πίσω από τα διαιτητικά λάθη. Επειδή πρόσεξα τον διαιτητή από την αρχή, διαπίστωσα ότι είχε μια μεγάλη νευρικότητα. Ίσως να μην ήταν προετοιμασμένος για την πίεση ενός τέτοιου αγώνα. Ίσως να είχε τρακ. Έκοβε το ρυθμό, ενώ και τα εφτά λεπτά καθυστέρηση αδικαιολόγητα ήταν.

Έκανε λάθη, αλλά νομίζω ότι αυτό ήταν ουσιαστικά το γκολ που ακύρωσε, διότι και το γκολ του Τζεμπούρ ήταν κανονικό και η φάση με τον Τοροσίδη δεν ήταν πέναλτι. Νομίζω ότι δεν υπάρχει μαφία από πίσω για να γίνει το +10».

«Θαρραλέα η ανακοίνωση»

Οι λέξεις είναι το… επάγγελμα του κι έτσι ως ειδικός σχολιάζει τα λεγόμενα και τις ανακοινώσεις που ακολούθησαν. «Μιλάμε για μια κρίση και δεν είναι σε καμία περίπτωση εύκολο να διαχειριστεί κανείς μια τέτοια. Ο καθένας βρήκε την ευκαιρία να πει αυτά που ήθελε. Περισσότερο μου άρεσαν τα όσα είπαν οι δύο προπονητές. Η δήλωση του Βαλβέρδε ήταν αντρίκια, ενώ πολύ καλή ήταν κι αυτή του Φερέιρα.

Επίσης βρήκα την ανακοίνωση του Ολυμπιακού πολύ θαρραλέα και σαφή. Πρώτη φορά γίνεται κάτι τέτοιο, να πει μια ομάδα δημόσια ότι ‘κοιτάξτε να δείτε, ακυρώθηκε ένα κανονικό γκολ’. Άλλωστε δεν υπάρχει αμφισβήτηση ότι δεν υπήρχε οφ-σάιντ. Ταυτόχρονα καταδικάστηκε και το γεγονός ότι μπήκαν φίλαθλοι μες στο γήπεδο».

"Εποχή απόγνωσης"

Ξύλο στη φυσούνα, «ντου» στα αποδυτήρια, αψιμαχίες στο πούλμαν, επίθεση στον επόπτη, δολιοφθορές στα γραφεία της Superleague, «καραούλι» στο σπίτι του Τοροσίδη… Ένα ντέρμπι γεμάτο βία και μια αίσθηση ότι κάθε φορά θα έρχονται και χειρότερα.

«Πρόκειται για μια εποχή κρίσης και απόγνωσης. Τι είναι το ποδόσφαιρο; Μια εκτόνωση. Εγώ που είμαι συγγραφέας στις 2-3 ώρες που θα ασχοληθώ, θα εκτονωθώ. Είναι ένας τρόπος να φύγει το άγχος. Βέβαια, ένας άνθρωπος που δεν έχει άλλη δυνατότητα έκφρασης και το ποδόσφαιρο έχει αποκτήσει έναν κυρίαρχο ρόλο στον ψυχισμό του, μπορεί να έχει ακραίες αντιδράσεις» σχολιάζει και συνεχίζει:

«Βλέπουμε ότι υπάρχει συσσωρευμένη οργή. Είναι στο μάξιμουμ, στο κατακόρυφο, για τους λόγους που όλοι ξέρουμε. Οπότε πολλοί μεταθέτουν αυτή την οργή, αυτή την απόγνωση εκεί.

Το ποδόσφαιρο είναι μια θεσμοθετημένη πάλη, με αρχές, κανόνες, διαιτητή… Όταν ξεφεύγει όμως, άλλο που δεν θέλει ένας επιβαρυμένος ψυχισμός. Από εκεί και πέρα όλοι θέλουν να ξεσπάσουν: στο γήπεδο, στον παίκτη, στον διαιτητή. Και σίγουρα δεν είναι πρόβλημα που μπορεί να κουλαντρίσει μόνη της μια ομάδα. Τι να κάνει δηλαδή ο εκφωνητής που θα πει ‘μην κάνετε κακό στην ομάδα’.

Η κατάσταση έχει ξεφύγει για άλλους λόγους, εξωγηπεδικούς. Πιθανόν να συνδέονται όλα μεταξύ τους. Μπορεί να μιλάμε και για τα ίδια άτομα που κάνουν τα επεισόδια και σε άλλες περιπτώσεις.

Πρόκειται για φαύλο κύκλο, γιατί ούτε οι ίδιοι φταίνε. Σίγουρα θέλουν να χαίρονται, αλλά δεν είναι το μοναδικό πράγμα που πάει στραβά. Είναι σαν το νευριασμένο παιδί, που ξεσπάει παντού και δεν μπορείς να το πιάσεις από πουθενά.

Δεν είμαστε μια χώρα σαν την Αγγλία, που λειτουργούσε σωστά όταν ήρθε αντιμέτωπη με το πρόβλημα. Τότε ήταν μια κοινωνία σε ανάπτυξη. Εμείς έχουμε αυτό το πρόβλημα, που χτυπάει παντού, άρα και στο ποδόσφαιρο. Χτυπάει και την τέχνη».

«Αμήχανες πράξεις»

Η συζήτηση μοιραία πήγε στις δολιοφθορές που έγιναν προ ημερών στο «Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν», όπου παίζεται η παράσταση «Ταξιδεύοντας με τον ΠΑΟΚ», από –όπως γράφτηκε- οπαδούς του Ολυμπιακού.

«Ήταν κάτι απαράδεκτο! Εντάσσονται σε όσα είπα πριν. Ήταν μια παράσταση που είχε αφορμή τον ΠΑΟΚ, όσο είχε και τον Σάκη Ρουβά. Είναι πράξεις αμήχανες, απειθείς, μόνο από θυμικό εκφρασμένες, που σίγουρα δεν έχουν να κάνουν μόνο με το ποδόσφαιρο» τόνισε ο Αλέξης Σταμάτης, που αυτό το χειμώνα είδε ένα δικό του έργο, «Δακρυγόνα», παιζόταν στο θέατρο της οδού Κεφαλληνίας.

Το πρόβλημα της βίας

Συνεχίζοντας την ανάλυση του ο γνωστός συγγραφέας ανέλυσε: «Πάντα υπήρχε βία στο ποδόσφαιρο, ανεξάρτητα της κοινωνικοπολιτικής κατάστασης. Δεν μπορείς να ελέγξεις τον κόσμο που είναι έξω. Είναι θέμα κοινωνικό. Γιατί υπάρχει η οργή κι απλά εκφράζεται εκεί.

Για παράδειγμα τι μπορεί να κάνει κάποιος για τα παιδιά που χάνονται με τις ώρες στο ίντερνετ; Να τους πεις ‘όχι μην το κάνετε’. Δεν γίνεται. Πρέπει να εξαλείψει το πρόβλημα από τη ρίζα, όπως γίνεται σε κάθε πρόβλημα ψυχικής βάσης. Το ζητούμενο είναι να βρούμε την αιτία: είναι η έλλειψη μόρφωσης, η αμάθεια;

Φαίνεται ότι μπερδεύουμε ένα παιχνίδι με τη ζωή μας. Κι εγώ είμαι φανατικός Ολυμπιακός, αλλά ο ορίζοντας μου δεν είναι μόνο η ομάδα. Αλίμονο αν ήταν. Στον αθλητικό τομέα ο Ολυμπιακός ή όποιος Ολυμπιακός είναι κυρίαρχος. Υπάρχουν όμως κι άλλα στη ζωή».

«Χρειάζονται υπερβάσεις και υπερβολές»

Μήπως τελικά το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουμε ως λαός αθλητική παιδεία; «Αυτό έχει να κάνει με τον χαρακτήρα του Έλληνα. Σχετίζεται με όλα αυτά τα κακά στοιχεία, του βολεψάκια, του ότι μας συμφέρει. Τα γνωστά… Βρίσκουν έκφραση και στο ποδόσφαιρο.

Η ανακοίνωση πρώτη φορά ήταν αντίθετη σε αυτό το κλίμα. Αναφέρει ότι ακυρώθηκε κανονικό γκολ. Τέτοια πρέπει να συμβούν για να βρεθεί λύση. Να γίνουν δηλαδή κάποιες κινήσεις υπέρβασης, που δεν έχουν ξαναγίνει. Α ν δηλαδή ο Ολυμπιακός που δέχτηκε ένακανονικό γκολ που ακυρώθηκε, άφηνε τον αντίπαλο να βάλει άλλο ένα στην επόμενη φάση.

Υπερβολική αλλά λεβέντικη αντίδραση που θα έδειχνε ένα "υπεράνω", θα συζητιόταν για μήνες θετικά, καιθα αποδείκνυεότι πρόκειται απλά για ένα παιχνίδι. Φυσικά εγώ που σας τα λέω αυτά, δεν ξέρω αν σ' ένα διπλό με τους φίλους μου θα χα την ψυχραιμία να το κάνω...»

«Είναι σαν την κατάσταση της χώρας»

Το αίσθημα έλλειψης δικαιοσύνης και το γεγονός ότι τα περισσότερα περνούν ατιμώρητα παίζουν σαφώς το ρόλο τους στην όλη κατάσταση. «Μα, είναι σαν να μιλάμε τώρα για την κατάσταση της χώρας. Όταν όλα είναι έτσι σε ένα επίπεδο κορυφής, πώς να μη γίνει το ίδιο στο ποδόσφαιρο; Πρέπει να υπάρχει ένα μέτρο. Οι νόμοι υπάρχουν, απλά το ζήτημα είναι ότι δεν εφαρμόζονται.

Το ιδανικό είναι να αναπτυχθεί μια αίσθηση αθλητικής παιδείας, πράγμα δύσκολο αφού δεν υπάρχει κοινωνική παιδεία κι επομένως χρειάζεται μια πιο γενναιόδωρη στάση ζωής. Έτσι είναι ο αθλητισμός. Ο Τοροσίδης παίζει ξύλο με άλλους παίκτες της Εθνικής και μετά από λίγο θα παίζει ταβλι μαζί τους στο ξενοδοχειο. Ή να το θέσω διαφορετικά, ποιος δεν έχει παίξει ποδόσφαιρο και δεν έχει τσακωθεί με κάποιον φίλο του; Και μετα, όλα καλα;

Λέγοντας αθλητική παιδεία εννοώ το να κάθεται ένας Ολυμπιακός να βλέπει το παιχνίδι μαζί με έναν Παναθηναϊκό. Πως εμείς καθόμαστε σε ένα σαλόνι με φιλάθλους άλλης ομάδας, βλέπουμε ένα παιχνίδι και μετά να πηγαίνουμε για καφέ; Αν αυτό γίνει στη μεγέθυνση του, τότε η βία θα εξαλειφθεί».

--- Ο Αλέξης Σταμάτης έχει γράψει 20 βιβλία, εκ των οποίων ορισμένα έχουν μεταφραστεί σε 8 χώρες. Ένα από αυτά ήταν οι «Θρυλικές Ιστορίες», ένα έργο αποτελούμενο από 22 διηγήματα που σχετίζονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο γύρω από την ομάδα του Πειραιά.

Στο μυαλό του, ωστόσο, δεν περιστρέφεται αυτή τη στιγμή κάποια ιδέα για άλλο βιβλίο βασισμένο στο ποδόσφαιρο ή στον αθλητισμό, αν και το νέο του μυθιστόρημα («Κυριακή» εκδ. Καστανιώτη), που θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου ξεκινά -από τη δεύτερη παράγραφο κιόλας- με αναφορά στο παιχνίδι των «ερυθρολεύκων» στη Λιβαδειά (0-3) το 2009.

«Ο Βασίλης, ο 19χρονος ήρωας είναι Ολυμπιακός και μένει στον Πειραιά. Ένα κλειστό παΐδι της εποχής που μιλάει με λίγες φράσεις αλλά σκέφτεται με χιλιάδες. Στην πορεία θα μπει σε μια περιπέτεια που θα του αλλάξει τη ζωή».