Με την Ευρώπη να αποτελεί πια και τυπικώς παρελθόν, όπως άλλωστε (εδώ και καιρό…) και οι ελπίδες για το πρωτάθλημα, το ερώτημα «επόμενη μέρα» για τον Παναθηναϊκό έχει για τους φίλους του σχεδόν την ίδια σημασία που έχει για τους προληπτικούς η… 22 Δεκεμβρίου: η επαύριον της ημερομηνίας που, υποτίθεται, θα σηματοδοτήσει το τέλος του κόσμου όπως τον ξέρουμε…

Φυσικά, δε θέλω να… αισιοδοξείτε: κανονικά θα ξημερώσει η 22 Δεκεμβρίου. Όλοι θα εξακολουθούμε να χρωστάμε στους κλέφτες και νταβατζήδες μας, ιθαγενείς και αλλοδαπούς, όσα χρωστούσαμε και στις 21 - άντε, λίγο παραπάνω με τους τόκους...

Και, ανάλογα νομίζω ότι είναι τα πράγματα και για τον Παναθηναϊκό: η «επόμενη μέρα» του, πολύ δύσκολα θα τον βρει «κατεστραμμένο». Αλλά να τον βρει και σωσμένο, φρέσκο και δυνατό, είναι λίγο δύσκολο.Και δεν μιλάω μόνο για τα διοικητικά-ιδιοκτησιακά. Σ' αυτά, όπως από εμφανίσεως Τσάκα έχω πει, καλό είναι μεν να κρατά κανείς καλάθι, αλλά καλό είναι να φροντίσει να είναι και μικρό. Εννοώ: το να υπάρξει τόση έκθεση δημοσίως, με συνέντευξη Τύπου, αριθμούς σχετικούς με την επένδυση, όνομα τράπεζας που έχει εκδώσει την επιταγή κ.λπ., χωρίς να υπάρχει το παραμικρό από πίσω, μου φαίνεται παράλογο και ανούσιο: γιατί να έχει γίνει αν δεν ισχύει το παραμικρό; Απ' την άλλη, ωστόσο, ούτε ο Αλαφούζος έχει άδικο όταν λέει ότι συνήθως αυτές οι δουλειές γίνονται με άλλο τρόπο .

Ως προς αυτό, λοιπόν, ας περιμένουμε και θα δούμε. (Άλλωστε, το θέμα δεν είναι ποτέ αν μια δουλειά γίνεται με τον καθιερωμένο τρόπο ή με ασυνήθιστο, αλλά το αν γίνεται ή όχι τελικά…)

Ως προς τα υπόλοιπα, πάλι, τα αγωνιστικά, το θέμα είναι… τι να περιμένει κανείς να δει. Με τους δύο από τους τρεις στόχους να αποτελούν ήδη παρελθόν, με τις υποθέσεις Λέτο και Μπουμσόνγκ να εξελίσσονται όπως εξελίσσονται και με τα οικονομικά (προς το παρόν) να μην επιτρέπουν να θεωρείται βέβαια η παραμονή κανενός από τους ποδοσφαιριστές του ρόστερ που πιθανόν θα «γυαλίσουν» στο μάτι κάποιας άλλης ομάδας, ο Παναθηναϊκός βρίσκεται πλέον μπροστά σε μια περίεργη κατάσταση. Χωρίς σπουδαίο κίνητρο, με αυξημένη αβεβαιότητα και μ' ένα ρόστερ που, στα χαρτιά τουλάχιστον, γίνεται μέρα με τη μέρα λιγότερο ποιοτικό και πλούσιο σε εμπειρία.

Συγχρόνως, η «φόρα» που έδωσε η παρουσία του Ρότσα στον πάγκο είναι λογικό να έλθει η στιγμή που δεν θα αρκεί, όμως, απ' την άλλη, το σημερινό τουλάχιστον πλάνο θεωρεί ότι αν η ομάδα δεν είναι σε θέση στο τέλος της σεζόν να διεκδικεί έξοδο στο Τσάμπιονς Λιγκ, αυτό θα ισοδυναμεί με… το τέλος του ημερολογίου των Μάγιας, οπότε πρέπει να μείνει ανταγωνιστική, όσο περισσότερο μπορεί, ως την τελευταία αγωνιστική.

Η εξίσωση είναι δύσκολη, λοιπόν. Και το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν μπορεί να λυθεί με «τεχνάσματα». Και εννοώ ότι καλό είναι, για να αναπτερώνεται το ηθικό, να παρουσιάζεται ως σπουδαίο επίτευγμα μια αξιοπρεπής ευρωπαϊκή εμφάνιση ή μια εντός έδρας ισοπαλία από έναν «αιώνιο» που έδειξε ότι έχει κι αυτός προβλήματα να αντιμετωπίσει, όμως, την πραγματικότητα δεν την περιγράφει.

Ούτε (για πολλοστή φορά το επισημαίνω) είναι πραγματικότητα που απασχολεί στα σοβαρά τον κόσμο της ομάδας το αν η ΕΠΟ είναι μπείξα ή δείξα και η NOVA έτσι, αλλιώς ή αλλιώτικη.

Η πραγματικότητα είναι ότι ο Παναθηναϊκός ξεκίνησε τη σεζόν με αδυναμίες και προϊόντος του χρόνου, οι αδυναμίες αυτές έγιναν πιο χτυπητές. Η αλλαγή προπονητή τις απάλυνε αρκετά και η αλλαγή στην αγωνιστική του εικόνα μέχρι και που τις έκανε να περάσουν σε δεύτερη μοίρα.

Τώρα όμως, είναι αρκετά πιθανό να ξαναέλθουν στο προσκήνιο και η αντιμετώπισή τους θα χρειαστεί κάποιο σχέδιο. Βασικά, δηλαδή, κάποιο όραμα. Πειστικό, πραγματιστικό και ελπιδοφόρο.

Αν το ζήτημα ήταν δικό μου για να το αντιμετωπίσω (και επειδή και την πίτα γερή και το σκύλο χορτάτο δεν μπορεί να τα έχει κανείς), το όραμα αυτό θα ήταν απλό: θα είχε να κάνει με την ξεκάθαρη προς τον κόσμο επισήμανση ότι από χθες ήδη και οπωσδήποτε και για την ερχόμενη σεζόν, ίσως και την επόμενη, ο πήχης των στόχων κατεβαίνει πολύ και όλη η προσπάθεια επικεντρώνεται στην ανάδειξη ενός Παναθηναϊκού «του μέλλοντος». Σε ό,τι αφορά τα εντός των τεσσάρων γραμμών, με πολύ ελληνικό στοιχείο (κυρίως από τις Ακαδημίες), με χαμηλό μέσο όρο ηλικίας και με αγωνιστικό προσανατολισμό το καλό, επιθετικό ποδόσφαιρο. Και σε ό,τι αφορά τα εκτός των γραμμών, με σοβαρό, «βαρύ» λόγο στα του ποδοσφαίρου, με τακτοποιημένα οικονομικά και με δικό του γήπεδο.

Δεν είναι δικό μου όμως το ζήτημα. Και γι’ αυτό δεν πιστεύω ότι κάποια τέτοιου είδους επιλογή θα προτιμηθεί. Φοβάμαι ότι αυτό που θα προτιμηθεί θα είναι αυτό που συμβαίνει ως τώρα: λίγο απ' όλα - και ας «κουτουλάνε», αρκετά απ’ αυτά, μεταξύ τους. «Είμαστε μεγάλη ομάδα», αλλά και «τα οικονομικά πάνε από το κακό στο χειρότερο». «Θέλουμε να ενισχυθούμε», αλλά και «ο Τάδε κοστίζει πολύ». (Φωναχτά) «κόντρα στο κατεστημένο», αλλά και (φανερά) όχι σε θέση να το αντιμετωπίσουμε ουσιαστικά. «Ψάχνουμε λεφτά», αλλά και «δεν ασχολούμεθα με γελοιότητες». Και ούτω καθεξής.

Αν αυτό θα βγει σε καλό ή όχι, δεν μπορεί κανείς να το ξέρει με σιγουριά από τώρα. Εκτίμησή μου, όμως, είναι ότι δεν θα βγει σε καλό. Και ότι αν η περίπτωση Φεϊζάλ αποδειχθεί φρούδα ελπίδα, ο Παναθηναϊκός θα κάνει απολογισμό στο τέλος της σεζόν και θα διαπιστώσει ότι, μαζί με τα οικονομικά του θα έχει να αντιμετωπίσει κι άλλα σοβαρά προβλήματα ενόψει της νέας χρονιάς. Με σημαντικότερο απ’ όλα την πιθανότατη απογοήτευση του κόσμου του. Που όσο κι αν συμμερίζεται έναν άλφα ενθουσιασμό για μια, δυο ενθαρρυντικές εμφανίσεις, γνωρίζει καλά ότι αυτό δεν είναι αρκετό όχι απλώς για να εξασφαλίσει το αύριο, αλλά ούτε καν για να το περιγράψει εντός ρεαλιστικού πλαισίου…

* Τα «Στοιχεία» του Αλεξανδρινού Ευκλείδη είναι ένα από τα σημαντικότερα μαθηματικά έργα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η εμπέδωση των 13 βιβλίων των «Στοιχείων», όμως, ήταν και παραμένει ζόρικη υπόθεση. Και επειδή οι πολιτικοί ανέκαθεν ήταν λάτρεις της ήσσονος προσπαθείας (και της μείζονος… μίζας, ενδεχομένως), κάποια στιγμή, ο βασιλιάς της Αλεξάνδρειας, Πτολεμαίος Α' ζήτησε από τον Ευκλείδη έναν τρόπο να μάθει Γεωμετρία πιο εύκολο από τη μελέτη των «Στοιχείων». Η απάντηση του μεγάλου μαθηματικού ήταν λακωνική, σαφής και έμεινε στην Ιστορία: «Δεν υπάρχει βασιλική οδός για τη Γεωμετρία».