Πώς άλλαξε η Ferrari μετά τον θάνατο του Έντσο, σαν σήμερα πριν από 37 χρόνια

Έμοιασε καρμικό το γεγονός ότι η Ferrari κέρδισε, μέσα στη Μόντσα με τον Γκέρχαρντ Μπέργκερ, τρεις εβδομάδες μετά το θάνατο του μυθικού της ιδρυτή Έντσο Φεράρι στις 14 Αυγούστου του 1988. Μια λάθος κίνηση του Ζαν Λουί Σλεσέ απέναντι στον Άιρτον Σένα στέρησε από τη McLaren τη μοναδική νίκη που έχασε εκείνη τη χρονιά – και ίσως πολλοί θρησκόληπτοι τιφόζι να την απέδωσαν σε κάποια άνωθεν, συμβολική παρέμβαση.

“Η Ferrari τότε ήταν μια μικρή εταιρεία, με περίπου 1.500 υπαλλήλους” είπε ο Πιέρο Φουζάρο, σε παλαιότερη συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα Tuttosport. Ο Φουζάρο ήταν ο άνθρωπος που κλήθηκε από τον Τζιάνι Ανιέλι να αναλάβει την προεδρία της εταιρείας.

Εκείνη την περίοδο, συμπλήρωσε ο Φουζάρο, η Ferrari “αντιμετώπιζε κάποια προβλήματα, επειδή είχε λανσάρει την 308 GT4, το πρώτο αυτοκίνητο που δεν είχε σχεδιαστεί από την Pininfarina (σ.σ. αλλά από τον οίκο Bertone), και αρχικά είχε προβλήματα στις πωλήσεις.

Στην πραγματικότητα όμως ήταν ένα υπέροχο, εύκολο στην οδήγηση αυτοκίνητο. Ουσιαστικά, έζησα πλάι στον Έντσο Φεράρι για πέντε χρόνια, αναπνέοντας την ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού”, πρόσθεσε.

Πώς, όμως, κλήθηκε ο Φουζάρο να γίνει ο πρώτος ηγέτης της εταιρείας μετά τον Έντσο; “Με κάλεσε ο δικηγόρος Ανιέλι, ο οποίος μου είπε: ‘Κοίτα, Φουζάρο, ο Φεράρι πάντα μου έλεγε ότι εσύ έπρεπε να είσαι ο διάδοχός του. Δυστυχώς, ο Φεράρι έφυγε από τη ζωή, γι’ αυτό σε καλώ να αναλάβεις την προεδρία της Ferrari’.

Υπήρχε τεράστιος σεβασμός μεταξύ τους. Άλλωστε, ο δικηγόρος Ανιέλι ήταν ένας απίστευτος θαυμαστής αυτών των όμορφων, υψηλών επιδόσεων αυτοκινήτων, ενώ ταυτόχρονα ο Φεράρι ήταν σπουδαίος γνώστης του αυτοκινήτου. Γνώριζε ακόμη και την εξέλιξη των αυτοκινήτων της Fiat και κάποιες φορές εξέφραζε τη γνώμη του.

Πρώτα απ’ όλα, να πούμε ότι ανέκαθεν ήμουν παθιασμένος με τους αγώνες και ειδικά με τη Ferrari, οπότε όταν, περί το μέσον του 1975 ο Έντσο Φεράρι με κάλεσε, ευτυχώς ήμουν καθισμένος, αλλιώς θα είχα πέσει κάτω.

Φυσικά έτρεξα αμέσως στη Ferrari, με υποδέχτηκε ο Έντσο για ένα γεύμα και περάσαμε δυο υπέροχες ώρες. Η εντύπωση που είχα, ο σεβασμός και η τεράστια εκτίμηση που έτρεφα για εκείνον τον άνθρωπο, ήταν απολύτως δικαιολογημένα και επιβεβαιώθηκαν πλήρως.

Στην πορεία, αυτές οι πρώτες εντυπώσεις επιβεβαιώθηκαν και με τον χρόνο γίναμε πολύ καλοί φίλοι. Με καλούσε κάθε μέρα για γεύμα, ακόμη και Σάββατα και Κυριακές”, συνέχισε ο Πιέρο Φουζάρο.

Όπως είναι φυσικό, το έργο του Φουζάρο μόνο εύκολο δεν ήταν. Ειδικά στην Gestione Sportiva, τα πράγματα ήταν ιδιαίτερα περίπλοκα. “Είναι αλήθεια, και σωστά πρέπει να διαχωρίσουμε τις δύο πτυχές”, συνέχισε.

“Η προεδρία μου, από βιομηχανικής πλευράς, ήταν τεράστια επιτυχία, γιατί όταν έφυγα από τη Ferrari, η καθαρή θέση ήταν σχεδόν ίση με τον κύκλο εργασιών και η καθαρή χρηματοοικονομική θέση ήταν στο μισό του κύκλου εργασιών. Επομένως, επρόκειτο για μια εταιρεία γεμάτη χρήματα, με απίστευτη κερδοφορία.

Θα έλεγα τεράστια – πιστεύω ότι ακόμα και σήμερα δεν έχουν ποσοστά καθαρού κέρδους στον ισολογισμό τόσο υψηλά όσο τότε, φυσικά σε σύγκριση με τα παγκόσμια μεγέθη, που πλέον είναι πολύ διαφορετικά.

Από αθλητικής πλευράς, όταν επέστρεψα στη Ferrari ως πρόεδρος, η αγωνιστική ομάδα ήταν πολύ ισορροπημένη και καλοσχηματισμένη, με εξαιρετικούς τεχνικούς και σπουδαίους οδηγούς.

Ζήτησα από τον Τσέζαρε Φιόριο να έρθει, όχι επειδή υπήρχε ανάγκη για Αγωνιστικό Διευθυντή, αλλά γιατί, γνωρίζοντας τον Φιόριο για χρόνια -τον είχα ήδη τοποθετήσει διευθυντή στην Abarth- πίστευα ότι θα μπορούσε να φέρει τη γνώση του στους κανονισμούς, τη διαχείρισή τους, τον χειρισμό των ανθρώπων που ασχολούνταν με τους κανονισμούς της FIA και τη διαχείριση των οδηγών.

Κατά τα άλλα, δεν υπήρχε κάποια ανάγκη· στην πραγματικότητα, μόλις ο Φιόριο έφτασε στη Ferrari, λίγες μέρες αργότερα κερδίσαμε το GP της Βραζιλίας με τον Μάνσελ. Δεν το περίμενα, γιατί ήταν τα πρώτα βήματα του διάσημου αυτόματου κιβωτίου, οπότε μόλις ξεκινούσε η καμπύλη εκμάθησης και δεν ήμασταν καν σίγουροι ότι θα τερματίζαμε τον αγώνα.

Να κάνω και λίγο χιούμορ: ο Φιόριο, με το ‘σύνδρομο του σωτήρα’, έσπευσε αμέσως να πάρει τα εύσημα για τη νίκη. Είναι αλήθεια ότι ήταν εκεί, αλλά η αναγνώριση ανήκει και στους υπόλοιπους που έφτιαξαν και εξέλιξαν το αυτοκίνητο, και πράγματι, εκείνη τη χρονιά κερδίσαμε και άλλους αγώνες -όχι πολλούς, αλλά κερδίσαμε- γιατί είχαμε προβλήματα αξιοπιστίας με το κιβώτιο.

Τελικά, το 1990, το μονοθέσιο ‘απογειώθηκε’ και σχεδόν κερδίσαμε τόσο το πρωτάθλημα οδηγών όσο και των κατασκευαστών, αν δεν υπήρχε το διάσημο ατύχημα με τον Σένα στη Σουζούκα.

Έτσι, από αθλητικής πλευράς, δεν θέλω να πάρω τα εύσημα, αλλά πιστεύω ότι λειτούργησα μέσα στο πλαίσιο που είχε θέσει η Ferrari, δηλαδή μια ομάδα σε καλό επίπεδο, την οποία έφερα στο χείλος της κατάκτησης του παγκόσμιου τίτλου. Βέβαια, όλη η αναγνώριση ανήκει στην ομάδα, στους μηχανικούς στα πιτ, στους τεχνικούς και στους οδηγούς”.

Εκείνη την εποχή στο τεχνικό τμήμα της Scuderia μεσουρανούσε ο θρυλικός μηχανικός Μάουρο Φοργκιέρι. Ένας ιδιοφυής τεχνικός εγκέφαλος, από τους κορυφαίους που έχει γνωρίσει ποτέ το σπορ. Και η σχέση του Φογκιέρι με τον Φουζάρο ήταν “φανταστική”.

“Επιπλέον”, συνέχισε ο Φουζάρο, “ήμασταν γείτονες και τα κυριακάτικα απογεύματα συχνά συναντιόμασταν με τις οικογένειές μας. Οι Μοντενέζοι είναι υπέροχοι για μένα, γιατί είναι σπουδαίοι εργάτες αλλά ξέρουν και να ζουν καλά, οπότε λέγαμε ‘τι λες, να δειπνήσουμε μαζί απόψε;’ και συχνά το βράδυ της Κυριακής τρώγαμε όλοι μαζί, με συζύγους και παιδιά.

Ήταν μεγάλος άνθρωπος ο Φοργκιέρι. Ήταν κάποιος που έλεγε πάντα αυτό που σκεφτόταν, ένας εξαιρετικά ειλικρινής άνθρωπος. Ένα γεγονός που δεν έχει πάντα βγει προς τα έξω στις εφημερίδες είναι ότι είχε τη διορατικότητα, μεταξύ άλλων, να δημιουργήσει μια ομάδα με τρία θεμελιώδη τμήματα.

Το πρώτο ανέλαβε την εξέλιξη του τρέχοντος αυτοκινήτου, και το δεύτερο τη συναρμολόγηση και την εξέλιξη του κινητήρα, καθώς και τη συναρμολόγηση του αυτοκινήτου – και ήταν στην ευθύνη του μηχανικού Μπούσι.

Το τρίτο τμήμα είχε να κάνει με την εξέλιξη του επόμενου αυτοκινήτου, και αυτό το είχε αναλάβει ο Φοργκιέρι. Έτσι, ο Φεράρι είχε χωρίσει τη Αγωνιστική Διεύθυνση σε τρεις βασικούς τομείς. Και ο Φοργκιέρι, πέρα από το ότι επικεντρωνόταν στο μέλλον, ασχολιόταν και με ό,τι άλλο ήθελε – ήταν αναπόφευκτο, ήταν φτιαγμένος έτσι”.

Η θητεία του Πιέρο Φουζάρο στο θώκο της Ferrari θα έληγε το 1991. Όταν, πλέον, τα ηνία θα αναλάμβανε ο νεαρός δικηγόρος της εταιρείας, Λούκα ντι Μοντεζέμολο.

“Στην πραγματικότητα, δεν συνέβη κάτι ιδιαίτερο” εξήγησε ο Φουζάρο για το τέλος της διοικητικής του πορείας στην προεδρία του cavallino. “Το 1991 έφυγα επειδή δεν είχα κερδίσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα [F1] για τρία χρόνια και θεώρησα σωστό να παραιτηθώ από τη Ferrari, ειδικά αφού υπήρχαν εσωτερικές διαιρέσεις στην εταιρεία που δεν μου άρεσαν – το ίδιο ίσχυε και για τον Φιόριο.

Εκείνη τη στιγμή, η Ferrari ουσιαστικά διοικούνταν από μια εκτελεστική επιτροπή. Είχα ισχυρή φωνή, αλλά το ίδιο και ο Ρομίτι και ο Μοντεζέμολο, και θεωρήθηκε ότι ίσως ήταν καλύτερο να γίνει μια νέα αρχή, καθώς η σχέση με τον Προστ είχε αρχίσει να γίνεται λίγο τεταμένη (σ.σ.: ο Γάλλος θα απολυόταν μετά το Ιαπωνικό GP, τον προτελευταίο αγώνα της χρονιάς).

Θα έλεγα πως ήταν σχεδόν το φυσικό τέλος μιας κουρασμένης σχέσης. Όσο για μένα, αν και τα χρόνια που πέρασα στη Ferrari ήταν υπέροχα, τα τρία τελευταία στην προεδρία ήταν δύσκολα. Προφανώς, υπήρχαν άλλοι που δεν θεωρούσαν ότι έπρεπε να είμαι ο διάδοχος του Ferrari. Αν ο Προστ είχε κερδίσει, δεν θα έρχονταν να με συγχαρούν για τη νίκη, αλλά θα με ρωτούσαν γιατί ο Μάνσελ δεν τερμάτισε”, κατέληξε ο Πιέρο Φουζάρο.