Το όνομά του, κείτεται στην αχλή του μύθου. Η ιστορία του, κάλλιστα θα μπορούσε να γίνει κινηματογραφικό έργο. Εξ αυτών, γεννήθηκε ένα βραβείο που η αξία του δεν συγκρίνεται με κανένα αντίστοιχο, και θέλγει σύγχρονους αστέρες της στρογγυλής θεάς.

Το Sport24.gr ανοίγει τη ποδοσφαιρική Βίβλο και ανατρέχει στο λήμμα: Rafael Moreno Aranzadi "Pichichi"..

Η αρχή του 20ού αιώνα βρίσκει το Μπιλμπάο να ζει τη δική του βιομηχανική επανάσταση. Η αστικοποίηση και ο εκβιομηχανισμός προχωρούν με γοργά βήματα και η εμπορική πόλη του ιβηρικού βορρά ανοίγει τις πόρτες τις σε κάθε είδους επενδυτική-επιχειρηματική πρωτοβουλία.

Παρέα και ο “βασιλιάς των σπορ”. Τα γυμναστήρια που δημιουργήθηκαν έδωσαν την ευκαιρία στους αστούς γηγενείς να έρθουν σε επαφή με τους Άγγλους εποίκους, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να τους μεταλαμπαδεύσουν τη γνώση γι' αυτό το παιχνίδι που ασκούσε τόσο μεγάλη έλξη και αποκαλούσαν ποδόσφαιρο.

Ο πρώτος “νεωκόρος” του Καθεδρικού

Οι Βάσκοι αγκάλιασαν από τη πρώτη στιγμή το νέο άθλημα, και μέσα σε αυτό το πλαίσιο συναναστροφής με τους Βρετανούς, γεννήθηκε η περηφάνια της πόλης, η Αθλέτικ Μπιλμπάο.

Η Αθλέτικ πρωταγωνιστούσε στο νεοσύστατο Copa del Rey, κερδίζοντας 4 Κύπελλα (το ένα ως “Vizcaya”) μέσα στην πρώτη δεκαετία διεξαγωγής, και ταυτόχρονα χιλιάδες φίλους. Οι πιτσιρικάδες στη Χώρα των Βάσκων θα έδιναν ό,τι...είχαν και δεν είχαν για να αγωνιστούν δίπλα στους Ιρίθαρ, Αρθουάγκα και Μπελαούστε και να σηκώσουν το τρόπαιο μπροστά στους γαλαζοαίματους Μαδριλένους.

Ένας από αυτούς το κατάφερε. Γεννημένος σαν σήμερα το 1892, από μετανάστη πατέρα και μητέρα από τη Βασκονία, στην ιστορική γειτονιά Κάσκο Βιέχο του Μπιλμπάο, ο Ραφαέλ Μορένο Αρανθάντι επρόκειτο να γίνει ο απόλυτος παίκτης-σύμβολο των “λιονταριών” της Αθλέτικ.

Το πάθος του και η αγωνιστικότητά του ήταν τέτοια, που από έντεκα χρονών έπαιζε με μεγαλύτερους, οι οποίοι και του κόλλησαν το παρατσούκλι "Πιτσίτσi".

Σε ηλικία 21 ετών ντεμπουτάρει με την Αθλέτικ ένας φοιτητής από το "Colegio de Escolapios" που οι φήμες έλεγαν ότι είχε θανατηφόρο σουτ. Αντίπαλος των Βάσκων η Ρεάλ Μαδρίτης, και ο νεαρός Ραφαέλ Μορένο σκοράρει δις στην παρθενική του εμφάνιση. Άπαντες αντιλαμβάνονται ότι το αγόρι αυτό είναι ξεχωριστό.

Η δημιουργία του “Σαν-Μαμές” ήταν το πρελούδιο των "χρυσών" χρόνων που θα ακολουθούσαν για το σύλλογο. Στις 21 Αυγούστου του 1913 πραγματοποιούνται τα εγκαίνια του θρυλικού γηπέδου της Αθλέτικ Μπιλμπάο με φιλικό κόντρα στη Ραθίνγκ του Ιρούν, και ο Πιτσίτσι είναι ο πρώτος παίκτης που θα ταράξει το πλεχτό της εστίας, στον “Καθεδρικό” του ισπανικού ποδοσφαίρου.

Το "Σαν-Μαμές" λίγες εβδομάδες μετά την ανέγερσή του, το 1913

Η εποχή της ευφορίας

Την περίοδο εκείνη ξεκινούν και τα τοπικά πρωταθλήματα, από τα οποία έβγαιναν οι ομάδες που θα διεκδικούσαν την πρόκρισή τους στην τελική φάση του ισπανικού Κυπέλλου.

Η Αθλέτικ σαρώνει τους πάντες και τα πάντα στο πέρασμα της, κατακτώντας 3 συνεχόμενα πρωταθλήματα και ισάριθμα Κύπελλα.

Η μαγική πεντάδα των Ζουάθο, Απόν, Ιθέτα, Χερμάν και φυσικά του Πιτσίτσι, σκορπούν τρόμο στις αντίπαλες άμυνες. Ο περίφημος μύθος του τοπικού άγιου, Μάμα, ενέπνευσε το κόσμο να δώσει το παρατσούκλι “leones” στους ποδοσφαιριστές της ομάδας, αυτή την εξαιρετική φουρνιά παικτών που έδωσε τόσες χαρές στους φιλάθλους της. Ο Ραφαέλ Μορένο "Πιτσίτσι" είναι ο πρώτος “μπόμπερ” τη μαγική αυτή τριετία και οδηγεί το σύλλογο από επιτυχία σε επιτυχία.

Η Αθλέτικ Μπιλμπάο, όπως παρατάχτηκε στον τελικό του Copa del Rey, to 1914. Ανάμεσα στους καθήμενους Εγκία και Θουάθο, ο σπουδαίος Πιτσίτσι

Ο συγγραφέας Αλφόνσο Μορένο, στο έργο του “Vivir no es fácil ” έγραψε: “Όλοι λένε ότι είναι ο καλύτερος ποδοσφαιριστής όχι μόνο στην Αθλέτικ, αλλά σε ολόκληρη την Ισπανία... Όταν η Αθλέτικ δεν πάει καλά, όλοι περιμένουν μία μαγική έμπνευση από τον Πιτσίτσι για να ξελασπώσει την ομάδα”.

Το τραγούδι "χιτ" της Τερεσίτα Θαθά, ονόματι "Aliron", προσαρμόστηκε στις ...ανάγκες των φίλων της Αθλέτικ, και το "¡Alirón! ¡Alirón! el Athletic es campeón" έγινε σύνθημα στα χείλη των Βάσκων και ο πρώτος ύμνος στην ιστορία του συλλόγου. Πραγματικά, ήταν μια εποχή, που γραφόταν η ιστορία.

Διαβαίνοντας το κατώφλι της αθανασίας

Η φήμη των κατορθωμάτων του, ακόμα και εκείνα τα χρόνια, είχε ξεπεράσει τα σύνορα. Διάσημες ομάδες όπως η σπουδαία Φερεντσβάρος, έρχονταν στο Μπιλμπάο για να δώσουν φιλικό αγώνα με την ομάδα του Ραφαέλ Μορένο "Πιτσίτσι".

Ωστόσο, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος φέρνει αναταράξεις στην οικονομία της Ισπανίας, και φυσικά του Μπιλμπάο. Είναι περίοδος έντονων πολιτικοκοινωνικών ζυμώσεων, ενώ και τα πρώτα αυτονομιστικά αιτήματα των Βάσκων κάνουν την εμφάνισή τους.

Η ποδοσφαιρική δυναστεία της Αθλέτικ κλονίζεται από τις εξωαγωνιστικές συνθήκες και μπορεί να χάνει τα σκήπτρα, αλλά οι φίλοι της δεν χάνουν το κουράγιο τους, όσο στην ομάδα βρίσκεται ο ανυπέρβλητος Πιτσίτσι. Εκείνος με τη σειρά του απορρίπτει προτάσεις από ομάδες του εξωτερικού γιατί δεν μπορεί να αποχωριστεί την αγαπημένη του πόλη.

Η κοινωνία του Μπιλμπάο του δείχνει με κάθε τρόπο την αγάπη της στο πρόσωπό του. Ο Βάσκος ζωγράφος Αουρέλιο Αρτέτα δημιουργεί έναν πραγματικά ξεχωριστό πίνακα με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον αθλητή και την αρραβωνιαστικιά του, Αβελίνα Ροντρίγκεθ. Οι δυο τους στέκουν χαλαροί πάνω στο φράχτη του παλιού γηπέδου "Χολασέτα" της Αθλέτικ, την ώρα που η Αβελίνα προσπαθεί να του ψιθυρίσει κάτι ενώ ο Μορένο σκύβει ανέμελα προς το μέρος της μέλλουσας γυναίκας του.

Ο περίφημος πίνακας του Αουρέλιο Αρτέτα

Το ασημένιο μετάλλιο με την εθνική ομάδα της Ισπανίας στους Ολυμπιακούς της Αμβέρσα το 1920, έδωσε ακόμη ένα λόγο στους Βάσκους να φουσκώνουν από περηφάνια για το καμάρι τους. Μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου Ισπανίας το 1921, ο Βάσκος επιθετικός αιφνιδιάζει τους πάντες. Η απόφασή του να σταματήσει το ποδόσφαιρο και να ξεκινήσει καριέρα διαιτητή, ήταν η πρώτη στενοχώρια που θα έδινε στους φίλους της Αθλέτικ. Η δεύτερη, ήταν και η πιο θλιβερή.

Την 2α Μαΐουτου 1922, όσοι διάβασαν την στήλη με τους θανάτους στην εφημερίδα "El Liberal", δύσκολα θα αντιλήφθηκαν το μοιραίο γεγονός. Εκεί ανάμεσα στα άλλα, φιγούραρε το όνομα Ραφαέλ Μορένο Αρανθάντι. Ο γνωστός σε όλους ως "Πιτσίτσι", είχε αφήσει την τελευταία του πνοή από τύφο, λίγο πριν συμπληρώσει τριάντα χρόνια ζωής.

Το Μπιλμπάο θρήνησε σύσσωμο το θάνατο του ήρωα του και άπαντες υποσχέθηκαν πως ποτέ δε θα ξεχαστεί η μνήμη του. Με το χαμό του γεννήθηκε ο πρώτος θρύλος μιας ομάδας που ακόμα και σήμερα συνεχίζει να του αποδίδει φόρο τιμής. Και πως αλλιώς θα μπορούσε να συμβεί άλλωστε, σε έναν σύλλογο που πρεσβεύει τόσες αξίες, όπως η Αθλέτικ Μπιλμπάο.

Τέσσερα χρόνια αργότερα από το θάνατο του Μορένο, η διοίκηση έδωσε εντολή στον γλύπτη Κιντίν ντε λα Τόρε να δημιουργήσει την προτομή του Πιτσίτσι ώστε να μείνει ανεξίτηλη η ανάμνησή του στις γενιές που θα ακολουθούσαν. Η εφημερίδα "Marca" αποφάσισε το 1953 προς τιμήν του, να καθιερώσει το ομώνυμο βραβείο που οι ίδιοι οι Ισπανοί φίλαθλοι του έχουν προσδώσει τόση μεγάλη τιμή.

Είναι θεσμός, οι αρχηγοί των ομάδων που επισκέπτονται για πρώτη φορά το "Σαν-Μαμές", να αφήνουν ένα μπουκέτο λουλούδια δίπλα στη μπρούτζινη προτομή του θρυλικού ποδοσφαιριστή.

Ο μύθος του είναι σίγουρο πως θα μείνει αξεπέραστος, όσοι Μέσι και Ρονάλντο κι αν αφήσουν το στίγμα τους. Τότε που μεγαλούργησε ο Ραφαέλ Μορένο Αρανθάντι "Πιτσίτσι" ήταν η εποχή που διαμορφωνόταν η ιστορία του παιχνιδιού. Υπήρχε μπόλικη αθωότητα στα μυαλά των φιλάθλων και άπλετη διάθεση για ρομαντισμό. Εξάλλου, η τέχνη διέθετε ακόμα αληθινούς κοινωνούς που προσέφεραν το απαραίτητο βοήθημα για να περάσει ένας άνθρωπος στην αθανασία.