Οι περισσότεροι παρατηρητές του ελληνικού ποδοσφαίρου το περίμεναν για να είμαστε ειλικρινείς. Όχι τόσο επειδή θεωρούν πως το άθλημα στη χώρα μας αναπτύχθηκε τόσο όσο το μπάσκετ σε όλα τα επίπεδα, ώστε να εξάγει κιόλας τους πιο άξιους «επιστήμονές» του στο εξωτερικό, όπως συμβαίνει εδώ και αρκετά χρόνια με τους Ελληνες μελετητές της αγαπημένης πορτοκαλί μπάλας. Αλλά επειδή γνωρίζουν πόσο κλειστή είναι η κοινωνία του ποδοσφαίρου, πόσο εύκολα επηρεάζονται οι διοικούντες από όσα συμβαίνουν στο διπλανό τους (σύλλογο) και πόσο… έπεσαν τα μπάτζετ.

Να’ τοι λοιπόν οι 40άρηδες! Κυρίαρχοι! Στον «αφρό»! Όχι στους «μικρούς» ή στους «μικρομεσαίους». Στα μεγάλα καράβια με τις μεγάλες φουρτούνες. Το τόλμησαν πριν από δύο χρόνια ο Αστέρας Τρίπολης με τον 37χρονο τότε, Στάικο Βεργέτη και ο Παναθηναϊκός με τον 40χρονο τότε, Γιάννη Αναστασίου. Ο πρώτος έχασε αρκετά μαλλιά της κεφαλής του αυτά τα δύο χρόνια. Ο δεύτερος γκρίζαρε όσο δεν είχε γκριζάρει ως παίκτης ή βοηθός στον Παναθηναϊκό, στην Ολλανδία, στην Ρέντινγκ.

Λίγοι περίμεναν πως ο Δημήτρης Μελισσανίδης και ο Ντούσαν Μπάγεβιτς θα έδιναν τα κλειδιά και πάλι στον Τραϊανό Δέλλα, που βίωσε τις χειρότερες στιγμές της Ενωσης με τον Πανθρακικό και τον Ατρόμητο πριν από δύο καλοκαίρια, έκανε το γύρο της Ελλάδας με τους παίκτες του δυο χρόνια, μα να’ τος τώρα να καταστρώνει τα πλάνα για τη Σούπερ Λίγκα. Στον ίδιο δρόμο και ο ΠΑΟΚ, ο οποίος επί Σαββίδη δεν είχε συγκεκριμένο μοντέλο προπονητή στο μυαλό του (Δώνης αρχικά, αλλά μετά Στέφενς και Αναστασιάδης με τα «διαλείμματα» του Γ.Χ. Γεωργιάδη). Ο Αρνεσεν επέλεξε τον Ιγκόρ Τούντορ, που είναι… δυόμιση σεζόν head coach, στη Χάιντουκ. Κάτι είναι κι αυτό. Ο Αναστασίου είχε 0 και ο Βεργέτης 1 επίσημο ματς (ως «υπηρεσιακός») όταν ανέλαβαν τον Παναθηναϊκό και τον Αστέρα Τρίπολης!

Αντιθέτως, ο Μιχάλης Γρηγορίου που επέλεξαν ο Γιώργος Σπανός και ο Γιάννης Αγγελόπουλος στον Ατρόμητο, κουβαλάει 312 αγώνες στο κοντέρ! Μόλις στα 42 του! Μπήκε νωρίς στο κουρμπέτι, από τα 30 του, στο Μπραχάμι. Από το 2004 έως το 2009 στην άγονη γραμμή της Γ΄ Εθνικής (Αγιος Δημήτριος, Φωστήρας, Αιολικός, Κόρινθος), εν συνεχεία από τους «κλασικούς» προπονητές της β΄ κατηγορίας (Εθνικός, Δόξα Δράμας, Πανσερραϊκός). Στη Β΄ Εθνική συναντήθηκε και με την Κέρκυρα πριν από δύο χρόνια. Μαζί της προβιβάστηκε, μαζί της παρουσίασε αναπάντεχα εφέτος μια ομάδα που δεν κινδύνευσε ποτέ και πήρε την προαγωγή του για το Περιστέρι. Εκεί όπου μετά τον Γιώργο Δώνη, μόνο ο Γιώργος Παράσχος στέριωσε. Μπάγεβιτς – Αναστόπουλος απέτυχαν οικτρά, ο Ρικάρντο Σα Πίντο απολύθηκε γρήγορα, ο Νίκος Νιόπλιας δεν θέλησε να μείνει χωρίς να έχει τον πρώτο λόγο στις μεταγραφές…

Και ο πρωταθλητής; «Πάλι Πορτογάλο;» θα πει κάποιος. Ζαρντίμ, Περέιρα και τώρα ο Μάρκο Σίλβα, αν κατορθώσει να ξεμπερδέψει από τη Σπόρτινγκ Λισσαβώνας στο στενό χρονικό πλαίσιο που τού έχει τεθεί από τον Ολυμπιακό. Αν θελήσει ο πεθερός που ήδη έχει πάρει τον Ζόρζε Ζεσούς από την Μπενφίκα και γίνει αυτός ο γάμος, ο Μάρκο Σίλβα θα έρθει στα 38 του, έχοντας περάσει τρεις σεζόν στην Εστορίλ και μια στην Σπόρτινγκ Λισσσαβώνας. Στα 38 του είχε έρθει και ο Ζαρντίμ. Στα 44 του ήταν ο Ερνέστο Βαλβέρδε το 2008, στα 41 του ο Τιμούρ Κετσπάγια το 2009. Στα 50 του ήρθε και πήρε πρωτάθλημα ο Μίτσελ, 13 χρόνια αφού τα είχε καταφέρει ως 40άρης ο Τάκης Λεμονής, το 2000! Πέρασαν και ο Ζίκο και ο Λίνεν αυτά τα χρόνια και ο Σόλιντ λίγο παλαιότερα, μα σε γενικές γραμμές ο Μαρινάκης δεν θέλει «καταξιωμένους», αλλά «διψασμένους». Αν τελικά έρθει και ο νεαρός, θα οριστικοποιηθεί το 6/6 στην «ελίτ» της Σούπερ Λίγκας, για πρώτη φορά στην ιστορία της. Πρώτη φορά, διότι παλαιότερα και κατά καιρούς όλοι είχαν δοκιμάσει τον «40άρη». Όχι όμως όλοι ταυτόχρονα, όχι όλοι οι «καλύτεροι» μαζί. Συνήθως τους προτιμούσαν – ειδικά τους νέους Ελληνες προπονητές – οι «μικρότεροι».

ΤΑΣΗ ΚΑΙ «ΑΝΑΓΚΗ»

Είναι αυτή η πραγματικότητα που διαμορφώνεται στον προπονητικό χάρτη συνέπεια της «μόδας», λόγω κυρίως Αναστασίου – Βεργέτη; Είναι το μπάτζετ των ομάδων ο βασικός λόγος; Η’ μήπως είναι η δουλειά, τα αποτελέσματα και ο προσανατολισμός του ποδοσφαίρου τελικά η βασική αιτία; Για την Ελλάδα μάλλον πρόκειται περί μίξης. Για το εξωτερικό, όπου την τελευταία δεκαετία άλλες χώρες παράγουν προπονητές top επιπέδου (Ολλανδία – Ισπανία – Πορτογαλία – Ιταλία – Γερμανία) και άλλες όχι (Αγγλία – Γαλλία –Βαλκάνια – πρώην Σοβιετική Ενωση) η υπόθεση θα έπρεπε να εξεταστεί κατά περίπτωση. Λάθος το «τσουβάλιασμα», διαφορετικές οι σχολές, σαφής πλέον η κυριαρχία του μοντέλου «Ολλανδία – Μπαρτσελόνα – Πεπ», η οποία περνά την εξελικτική διαδικασία της βεβαίως, όπως φαίνεται στη Ρεάλ Μαδρίτης, τη Ντόρτμουντ, τη Γιουβέντους.

ΟΙ ΑΠΑΡΑΒΑΤΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Ολοι προσπαθούν για τον ιδανικό συνδυασμό ένταση+κατοχή μπάλας. Ολοι θέλουν τον αγγλικό ρυθμό, τη γερμανική αντοχή, την ισπανική τεχνική/κατοχή, την ιταλική σκληράδα. Ο συνδυασμός ανέφικτος. Ολοι έχουν τα συν και πλην τους. Όμως ο στόχος είναι ο ίδιος. Η ταυτότητα μιας μοντέρνας ομάδας περιλαμβάνει όλα αυτά τα στοιχεία.

Κανόνας Νο 1 όμως: ο παίκτης κάνει τον προπονητή μάγκα ως προς τα αποτελέσματα και την προοδευτική διαδικασία του πλάνου.

Κανόνας Νο 2: καθιερώνεται σταδιακά η τάση της εμπιστοσύνης στο προπονητικό τιμ. Της μεγαλύτερης στηριξής του στις «στραβές». Το αγγλικό μοντέλο. Ακόμη και στον ευρωπαϊκό Νότο των φανατικών οπαδών που επηρεάζουν καταστάσεις και των διοικήσεων που παλαιότερα άλλαζαν τους προπονητές σαν τα πουκάμισα: ναι, και στην Ελλάδα!

Κανόνας Νο 3: ο προπονητής σε παγκόσμιο επίπεδο αξιολογείται περισσότερο ως μάνατζερ, παρά ως κόουτς. Εξαρτάται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από την επιλογή και την εργασία του «staff». Των γυμναστών, του εργοφυσιολόγου, του σκάουτ, του ιατρικού τιμ σε τεράστιο ποσοστό, όλων των συνεργατών. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ομάδες, τις εταιρίες. Εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τις υποδομές τους σε όλα τα επίπεδα. Μεγαλώνουν, αναπτύσσονται, εξελίσσονται από την εις βάθος δουλειά. Σε εγκαταστάσεις, σκάουτινγκ, εμπορικό, επικοινωνία, τα πάντα! Ο προπονητής, δε, κρίνεται εν πολλοίς ως μάνατζερ: του εαυτού του, των συνεργατών του, των χαρακτήρων στα αποδυτήρια.

Και αυτό το τελευταίο, η διαχείριση των χαρακτήρων, είναι ίσως το δυσκολότερο για τον 40άρη, ειδικά όταν δεν κουβαλά σπουδαία ποδοσφαιρική πορεία, τέτοια σαν του Μίτσελ επί παραδείγματι. Αλλιώς ακούει τον Αναστασίου ο Μπεργκ, αλλιώς ο Λαγός. Αλλιώς τον Δέλλα ο Τζανετόπουλος, αλλιώς θα τον ακούει ο Τζιμπούρ. Το ίδιο με τον Μιλιβόγεβιτς και τον Μπουχαλάκη στον Ολυμπιακό, με τον Ναπολεόνι και τον Κυβρακίδη στον Ατρόμητο, με τον Γκοϊάν και τον Κουρμπέλη στον Αστέρα, με τον Ρατς και τον Κωνσταντινίδη στον ΠΑΟΚ. Τυχαία τα ονομαστικά παραδείγματα ασφαλώς: κατανοητό.

Και, ναι, υπάρχουν οι «Εσιέν», οι «Τσόρι», οι «Νομπόα», οι «Μπλάνκο», οι «Ζιλμπέρτο Σίλβα». Οι ήσυχοι. Θα σου τύχουν, όμως, κόουτς και οι «περίεργοι» με βαρύ όνομα. Σε όλες τις ομάδες. Αλλά τότε πρέπει να σκεφτείς ότι σημασία έχει το ταξίδι. Κάθε δουλειά με τις δυσκολίες της. Και όπως λέει και το άσμα, «ο καθένας το παλεύει, όπως ξέρει και μπορεί».

ΚΟΟΥΤΣ ΗΜ.ΓΕΝΝ. ΣΕΖΟΝ ΜΑΤΣ

Γιάννης Αναστασίου 4/3/1973 3η 103

Μιχάλης Γρηγορίου 19/12/1973 13η 312

Τραϊανός Δέλλας 31/01/1976 3η 75

Στάικος Βεργέτης 11/7/1976 3η 94

Μάρκο Σίλβα 12/07/1977 5η 114

Ιγκόρ Τούντορ 16/04/1978 3η 69