Κοιμήθηκες πολύ αλλά νιώθεις κουρασμένος; Φταίει ο βαθύς ύπνος, όχι η διάρκεια

Σου έχει τύχει να ξυπνήσεις μετά από ένα “γεμάτο” οχτάωρο ύπνου και να νιώθεις λες και δεν κοιμήθηκες καθόλου; Δεν είσαι ο μόνος.

Οι ειδικοί στον ύπνο εξηγούν ότι το πρόβλημα δεν είναι οι ώρες που πέρασες στο κρεβάτι, αλλά το πόσο βαθιά κοιμήθηκες. Γιατί ο οργανισμός “επισκευάζεται” και ανακτά δυνάμεις μόνο όταν φτάνει στα στάδια του βαθύ ύπνου και του REM.

Όσο περισσότερο μένεις επιφανειακά, τόσο πιο κουρασμένος ξυπνάς, ακόμη κι αν το ρολόι γράφει πολλές ώρες.

Ο ύπνος λοιπόν, δεν είναι μία ενιαία κατάσταση. Αποτελείται από κύκλους που επαναλαμβάνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, και κάθε κύκλος έχει διαφορετικά στάδια: τον ελαφρύ ύπνο, τον βαθύ ύπνο (γνωστό και ως “slow-wave sleep”) και τον ύπνο REM (όπου συμβαίνουν τα όνειρα).

Η διάρκεια αυτών των σταδίων καθορίζει το πόσο ξεκουρασμένος — σωματικά και πνευματικά — θα νιώσεις την επόμενη μέρα.

Σύμφωνα με το National Sleep Foundation, ο βαθύς ύπνος είναι εκεί όπου ο οργανισμός επιδιορθώνει τους μυς, τα κύτταρα και το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ ταυτόχρονα “καθαρίζει” τον εγκέφαλο από τοξίνες. Είναι το στάδιο που ρυθμίζει τις ορμόνες, ενισχύει τη μνήμη και την ικανότητα συγκέντρωσης.

Αν όμως μείνεις κολλημένος στα πρώτα, ελαφρά στάδια, το σώμα δεν προλαβαίνει να κάνει αυτή την “συντήρηση” κι ας έχεις κοιμηθεί 9 ή 10 ώρες.

Τι επηρεάζει τον βαθύ ύπνο

Παράγοντες όπως το στρες, το αλκοόλ, η κατανάλωση καφεΐνης το απόγευμα, η έκθεση σε οθόνες πριν τον ύπνο και οι ακανόνιστες ώρες ύπνου μπορούν να μειώσουν τη διάρκεια του βαθύ ύπνου.

Επίσης, με την ηλικία, το σώμα φυσιολογικά περνά λιγότερο χρόνο στα βαθύτερα στάδια.

Γι’ αυτό οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν πρέπει να κυνηγάς μόνο “οκτώ ώρες ύπνου”, αλλά ποιοτικό ύπνο — δηλαδή να βελτιώνεις τις συνθήκες που βοηθούν τον εγκέφαλο να βυθιστεί σε βαθύ ύπνο.

Πώς μπορείς να τον βελτιώσεις

• Κράτα σταθερή ώρα ύπνου και πρωινό ξύπνημα. Το σώμα αγαπά τη ρουτίνα.
• Απέφυγε τις οθόνες (κινητό, laptop, τηλεόραση) τουλάχιστον 30-45 λεπτά πριν πέσεις στο κρεβάτι.
• Περιόρισε την καφεΐνη μετά το μεσημέρι και το αλκοόλ το βράδυ.
• Κράτα δροσερό το δωμάτιο, γύρω στους 18-20°C — η χαμηλή θερμοκρασία βοηθά τη μετάβαση στον βαθύ ύπνο.
• Ασκήσου τακτικά, αλλά όχι πολύ κοντά στην ώρα του ύπνου.

Όσο μικρές κι αν φαίνονται αυτές οι αλλαγές, κάνουν τεράστια διαφορά. Μόλις αρχίσεις να κοιμάσαι πιο βαθιά, θα το καταλάβεις από την πρώτη εβδομάδα: θα ξυπνάς πιο ξεκούραστος, θα συγκεντρώνεσαι πιο εύκολα και θα έχεις περισσότερη ενέργεια στη διάρκεια της ημέρας.