Ζαν Πιερ Αντάμς: Ο σπουδαίος διεθνής Γάλλος που πέθανε δύο φορές με απόσταση 39 ετών
Ο Ζαν Πιερ Αντάμς υπήρξε ένας από τους κορυφαίους Γάλλους αμυντικούς, ο οποίος έπεσε θύμα ενός τραγικού ιατρικού λάθους, που τον οδήγησε σε κώμα 39 ετών. Άντεξε μέχρι τη Δευτέρα, ωστόσο η ζωή του είναι πολλά παραπάνω από την ιστορία ενός ακίνητου ασθενή.
Κάθε πρωί στις 7:00 ξυπνάει και η Μπερναντέτ του ετοιμάζει πρωινό. Στη συνέχεια τον πλένει, τον ντύνει, τον τοποθετεί στο αμαξίδιο, του μιλάει, θυμάται στιγμές που έζησαν μαζί. Ο Ζαν Πιερ Αντάμς δεν μπορεί να αποκριθεί, ωστόσο η σύζυγός του επιμένει εδώ και δεκαετίες ότι έχει ορισμένες εγκεφαλικές λειτουργίες σχετικές με την αντίληψη. "Ο Ζαν Πιερ αισθάνεται, οσμίζεται, ακούει, τινάζεται όταν γαυγίζει ο σκύλος. Αλλά δεν μπορεί να δει", υποστήριξε σε συνέντευξή της το 2007.
Η κωματώδης κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει ο Αντάμς από το 1982 κι ένα τραγικό ιατρικό λάθος διήρκεσε μέχρι το 2021, όταν τη Δευτέρα ανακοινώθηκε ότι κόπηκε το νήμα της ζωής του. Ένα νήμα τόσο λεπτό που αρκετοί πίεσαν την Μπερναντέτ να το κόψει. "Δεν έχω το θάρρος να σταματήσω να του δίνω τροφή και νερό", υποστήριξε η σύζυγός του. Και τελικά, ο "μαύρος βράχος", όπως ήταν το παρατσούκλι του τον καιρό που αγωνιζόταν επαγγελματικά ως ποδοσφαιριστής, άντεξε σε κατάσταση "φυτού" για 39 χρόνια.
Όλα τον απομάκρυναν από το ποδόσφαιρο
Αυτή δεν ήταν η πρώτη αντιξοότητα της ζωής που κλήθηκε να υπομείνει ο Αντάμς. Γεννήθηκε στο Ντακάρ, όταν ακόμα ήταν γαλλική αποικία και όχι πρωτεύουσα της Σενεγάλης. Δεν του επιτρεπόταν να ασχοληθεί με τον αθλητισμό, αν πρώτα δεν φρόντιζε να είναι καλός μαθητής. Συνέχισε τη φοίτησή του στη Γαλλία, στο νότιο Παρίσι, όταν εστάλη από την οικογένειά του δίχως κάποιο στήριγμα και τελικά τον υιοθέτησε μια οικογένεια που τον μεγάλωσε σαν παιδί της.
Τα χρήματα από την εύκολη εργασία για την κορμοστασιά του στο εργοστάσιο τον οδήγησαν στο να παρατήσει τη σχολή. Αγωνιζόταν σε ερασιτεχνικές ομάδες ποδοσφαίρου, όμως παραλίγο να σταματήσει κι αυτήν την ενασχόληση, όταν τραυματίστηκε σοβαρά στο γόνατο και αργότερα έπεσε θύμα τροχαίου, στο οποίο σκοτώθηκε ο φίλος του Γκι Μποντό. Στα 19 κλήθηκε να υπηρετήσει στο στρατό και αυτή ήταν μία εξέλιξη που καθόρισε τη μετέπειτα ζωή του. Τα σωματικά προσόντα τον οδήγησαν στην στρατιωτική ομάδα ποδοσφαίρου και οι επιδόσεις του εκεί μετέφεραν το όνομά του στον προπονητή της Νιμ, Καντέρ Φιρού. Η δοκιμή του ήταν διαδικαστική και ο Αντάμς έγινε παίκτης της Ligue 2 στα 22, όμως αναγκάστηκε να καθιερωθεί σε θέση αμυντικού μέσου και κεντρικού αμυντικού από την επίθεση όπου αγωνιζόταν στις ερασιτεχνικές κατηγορίες.
"Ο μαύρος βράχος"
Από εκεί άρχισε μία ανοδική πορεία, "πυροδοτώντας" τα χρυσά χρόνια της Νιμ, η οποία κορυφώθηκε με τη 2η θέση της Ligue 1 το 1972 και τα ημιτελικά του Coupe de France την επόμενη σεζόν. Η Νις είχε αρχίσει προσπάθεια επιστροφής στην ελίτ του γαλλικού ποδοσφαίρου και γι' αυτό δαπάνησε αρκετά ποσά (προσπάθησε να πάρει μέχρι και τον Ζαϊρζίνιο στην Κυανή Ακτή) και με ένα μέρος από αυτά αγόρασε τον Αντάμς από τους "κροκόδειλους".
Διεθνής πλέον, ο σωματώδης αμυντικός εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους αμυντικούς της χώρας και κατέκτησε ακόμα και μια θέση στην ενδεκάδα του France Football για τη σεζόν 1974-1975. Τη νέα σεζόν η Νις κατέκτησε τη 2η θέση, πίσω μόνο από τη Σεντ Ετιέν (που έφτασε μέχρι και τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, χάνοντας από την Μπάγερν). Τα ΜΜΕ της εποχής θεωρούν ότι αν δεν αντιμετώπιζε μπαράζ τραυματισμών, θα μπορούσε να καλύψει αυτήν την απόσταση των τριών βαθμών και να κατακτήσει εκείνη τον τίτλο. Μεταξύ των "θυμάτων" εκείνης της σεζόν και ο Αντάμς, ο οποίος παρά το επιβλητικό παρουσιαστικό του και τη τρομακτική δύναμή του, τραυματιζόταν αρκετά συχνά.
Το αξέχαστο δίδυμο με Τρεζόρ
Αυτή ήταν και η τελευταία σεζόν του της θητείας του στην εθνική ομάδα, η οποία άρχισε το 1972 στο Taça Independência, ένα τουρνουά για τον εορτασμό από τη συμπλήρωση 150 ετών από την ανεξαρτητοποίηση της Βραζιλίας από την Πορτογαλία. Το ντεμπούτο του έγινε απέναντι σε μία μικτή ομάδα από Αφρικανούς ποδοσφαιριστές και πέρασε ως αλλαγή στη θέση του Μαριούς Τρεζόρ. Αυτή η αλλαγή ήταν καρμική, αφού οι δυο τους σχημάτισαν το δίδυμο στόπερ της Γαλλίας από το 1972 μέχρι το 1976. Μάλιστα, ο ομοσπονδιακός τεχνικός που τους χρησιμοποίησε περισσότερο από ποτέ κατά τη θητεία του (1973-1975) και μετέπειτα προπονητής του Παναθηναϊκού, Στέφαν Κόβατς, προσέφερε και το παρατσούκλι που έμεινε στην ιστορία: La Garde Noire ("ο μαύρος τοίχος").
Αμφότεροι με κοινές αναφορές (ο Τρεζόρ προερχόταν από άλλη γαλλική κτήση, τη Γουαδελούπη), έγιναν καλοί φίλοι και αλληλοσυμπληρώνονταν σε αγωνιστικό επίπεδο. Ο Αντάμς προσέφερε πυγμή, δύναμη, το στοιχείο του απροσπέλαστου στη γαλλική άμυνα, ο Τρεζόρ την τεχνική, την αντίληψη με την μπάλα στα πόδια. Παρ' όλα αυτά, η εθνική Γαλλίας βρισκόταν στο μεταίχμιο να γίνει η ομάδα που θα έβρισκε ηγέτη στο πρόσωπο του Μισέλ Πλατινί και δεν είχε αγωνιστικές επιτυχίες, απουσιάζοντας από την τελική φάση του Euro 1976.
Οι τραυματισμοί του Αντάμς τη σεζόν 1975-1976 οδήγησαν και στο πρόωρο τέλος της συνεργασίας του με τον Τρεζόρ, αφού δεν αγωνίστηκε ξανά στην εθνική. Το 1977 πήρε νέα μεταγραφή, αυτήν τη φορά στην Παρί Σεν Ζερμέν, η οποία ήταν μία νεοσυσταθείσα ομάδα που προσπαθούσε να βρει χώρο στο γαλλικό ποδόσφαιρο. Δύο σεζόν και δύο τερματισμοί στο μέσο της βαθμολογίας τον οδήγησαν στη Μιλούζ και από εκεί στη Σαλόν για να κλείσει την καριέρα του το 1981, σε ηλικία 33 ετών, ως συμπαίκτης του Γιόζεφ Κλόζε, πατέρα του Μίροσλαβ.
Η μοιραία επέμβαση και τα τραγικά λάθη
Η επιθυμία του ήταν να παραμείνει στο ποδόσφαιρο και γι' αυτό άρχισε να κάνει μαθήματα προπονητικής για να εξασφαλίσει δίπλωμα. Στο τρίτο μάθημα όμως τραυματίστηκε σε έναν τένοντα στο γόνατο. Επισκέφτηκε το νοσοκομείο Édouard Herriot της Λιόν και οι εξετάσεις που έκανε, φανέρωσαν το πρόβλημα. Η απόφαση για χειρουργική επέμβαση λήφθηκε έπειτα από μία τυχαία συνάντηση με έναν χειρουργό αποχωρώντας από το νοσοκομείο. Η επέμβαση κανονίστηκε για τις 17 Μαρτίου του 1982, καθησυχάζοντας τη σύζυγό του καθώς αποχωρούσε για το νοσοκομείο. "Όλα είναι καλά, είμαι σε καλή κατάσταση", ήταν τα τελευταία λόγια του στην Μπερναντέτ, με την οποία ήταν μαζί από τα 19 τους, παρότι οι γονείς της δεν ενέκριναν αυτήν τη σχέση
Η Μπερναντέτ περίμενε ένα τηλεφώνημα εις μάτην. Όταν πέρασε αρκετός χρόνος, αποφάσισε να καλέσει η ίδια. Βρήκε τον γιατρό έπειτα από τρεις ανεπιτυχείς προσπάθειες. "Παρακαλώ ελάτε αμέσως", άκουσε από την άλλη άκρη της γραμμής και έσπευσε στο νοσοκομείο. Ο Αντάμς είχε πέσει σε κώμα. Η σύζυγός του έμεινε στο πλευρό του για πέντε μέρες και νύχτες, αφήνοντας σε συγγενείς τα δύο παιδιά τους, Λοράν και Φρεντερίκ.
Η κλινική εικόνα του δεν μπορούσε να αλλάξει. Η δόση της αναισθησίας που έλαβε ήταν αρκετά μεγαλύτερη, με συνέπεια να υποστεί βρογχοσπασμό και ο εγκέφαλός του να στερηθεί οξυγόνου. Ο αναισθησιολόγος που του χορήγησε τη μοιραία δόση επέβλεπε οκτώ επεμβάσεις ταυτόχρονα εκείνη τη μέρα, μία εκ των οποίων αφορούσε ένα παιδί. Επιπροσθέτως, ο Αντάμς δεν βρισκόταν σε κατάλληλο τύπο κρεβατιού, η ουσία που χρησιμοποιήθηκε για την αναισθησία ήταν γνωστό ότι παρουσίαζε παρενέργειες και την επέμβαση επέβλεπε ένας μαθητευόμενος γιατρός.
Τον Νοέμβριο του 1982, η σύζυγός του αναγκάστηκε να τον πάρει σπίτι τους, αφού στα νοσοκομεία δεν είχε τη σωστή φροντίδα και μάλιστα υπέστη μόλυνση που έφτασε μέχρι τα οστά. Η Μπερναρντέτ αναγκάστηκε να γίνει η μόνιμη νοσοκόμα του, η οποία όμως συνέχισε να κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι με αυτόν και να του αλλάζει πλευρό τα βράδια, για να μην πάθει κατάκλιση.
Για να γίνει πιο υποφερτή η κατάσταση, αποφάσισε να πάρει δάνειο και να μετατρέψει το σπίτι τους στο Mas du Bel Athléte Dormant, στο σπίτι του Ωραίου Κοιμώμενου Αθλητή. Τα δάνεια την έφεραν σε δυσχερή οικονομική θέση, ωστόσο σε αυτό το σημείο επενέβησαν οι πρώην σύλλογοι του Αντάμς, Νιμ και Παρί, που της προσέφεραν 15.000 φράγκα. Η γαλλική ποδοσφαιρική ομοσπονδία της έδωσε 25.000 φράγκα τον Δεκέμβριο του 1982 κι έκτοτε κάθε μήνα έβαζε στο λογαριασμό της 6.000 φράγκα, ενώ φιλανθρωπικοί οργανισμοί όπως ο Variétés Club (που υποστηρίζεται από Πλατινί, Ζινεντίν Ζιντάν και Ζαν Πιερ Παπέν), διοργάνωσαν φιλικά και τα έσοδα των οποίων κατέληξαν στο ταμείο για τη φροντίδα του Αντάμς και της οικογένειάς του.
Νίκησε ακόμα και την ιδέα της ευθανασίας
Η δίκη κράτησε για πολλά χρόνια και η ετυμηγορία ήταν καταδικαστική για τον αναισθησιολόγο και τον μαθητευόμενο γιατρό. Η ποινή, όμως, ήταν μικρή, αφού το δικαστήριο έκρινε πως επρόκειτο για ιατρικό λάθος: ένας μήνας φυλάκιση με αναστολή και 815 δολάρια πρόστιμο.
"Έχω την αίσθηση ότι ο χρόνος σταμάτησε στις 17 Μαρτίου του 1982. Δεν υπάρχουν αλλαγές, είτε καλές είτε άσχημες. Αν και δεν χρειάζεται αναπνευστική βοήθεια, παραμένει σε κατάσταση 'φυτού'. Πέρυσι συνάντησα έναν νευρολόγο που ειδικεύεται στους τραυματισμούς στον εγκέφαλο από το νοσοκομείο της Νιμ. Έκανε ορισμένες εξετάσεις στο νοσοκομείο και επιβεβαίωσε ότι υπάρχει σοβαρή ζημιά στον εγκέφαλό του. Όμως δεν γερνάει, αν εξαιρέσουμε ορισμένες λευκές τρίχες στα μαλλιά του", δήλωσε η Μπερναντέ το 2012 στο Midi Libre.
Εδώ και πολλά χρόνια, αντιστέκεται στην προτροπή διαφόρων ανθρώπων γύρω της. Ακόμα και του ίδιου του Τρεζόρ, ο οποίος δεν επισκέφθηκε ποτέ τον άλλοτε συμπαίκτη του, διότι δεν άντεχε να τον δει σε κωματώδη κατάσταση. "Ακόμα κι αν ο Ζαν Πιερ ξυπνήσει, δεν θα αναγνωρίσει κανέναν. Οπότε αξίζει να ζει με αυτόν τον τρόπο; Αν συνέβαινε κάτι παρόμοιο σε μένα, είπα στη σύζυγό μου να μη με κρατήσει στη ζωή", εξήγησε.
"Δεν το σκέφτομαι καν. Δεν μπορεί να μιλήσει, οπότε δεν μπορώ να αποφασίσω εγώ γι' αυτόν", είναι η απάντηση της Μπερναντέτ κάθε φορά που τη ρωτούσαν για το αν έχει σκεφτεί το ενδεχόμενο της ευθανασίας. Η 6η Σεπτεμβρίου του 2021 ήταν μία μορφή λύτρωσης τόσο για εκείνη, γιαγιά πλέον, όσο και για τον σύζυγο που χάρηκε για μόλις 15 χρόνια, αλλά έζησε για 54. Ο Αντάμς γεννήθηκε το 1948 στο Ντακάρ και πέθανε μία φορά το 1982 στη Λιόν και μία δεύτερη φορά το 2021 στη Νιμ.
