Ιούλιος 2004, 12 χρόνια πριν. Λίγα 24ωρα πριν τον τελικό με την Πορτογαλία, οι παίκτες της Εθνικής μας είχαν μαζευτεί στο δωμάτιο του. Κάτι που έκαναν σχεδόν πάντα, πριν ή μετά από αγώνες. Μερικές φορές μέχρι πρωίας. Ήταν βλέπετε, εκτός από πολύ σημαντικός κρίκος στην αγωνιστική αλυσίδα του Ρεχάγκελ, με τεράστια ψυχικά αποθέματα και εκ των πρωτοπόρων στο χαβαλέ, καθώς μιλάμε για εξωστρεφές άτομο, με διάθεση αυτοσαρκασμού.

Είχε όμως και άξιους συμπαραστάτες. "Δε φαντάζεσαι τι γινόταν στα δωμάτια μας. Πλάκα, αναλύσεις, γέλιο. Και όταν έπρεπε, δουλειά, αυτοσυγκέντρωση, ξεκούραση. Όλα στο μάξιμουμ. Απίστευτες στιγμές", μας εξηγούσε με εκείνο το σπινθηροβόλο βλέμμα του "παιδιού" που θυμάται σήμερα την πιο ευτυχισμένη περίοδο της ζωής του. Μια περίοδο που κανένας Έλληνας, εντός και εκτός της χώρας, δε μπορεί να ξεχάσει. Ξενύχτια, χαρές, πανηγυρισμοί, χαμόγελα, δάκρυα συγκίνησης. Μία παρέα παιδιών που σήκωσε στις πλάτες της ένα ολόκληρο έθνος, του έδωσε ξανά περηφάνια και λόγους να κυκλοφορεί με το κεφάλι ψηλά.

Ένα δωμάτιο που γέμιζε από 23 παίκτες και χαβαλέ. Τις ώρες πριν τον τελικό οι διεθνείς επιστράτευαν κάθε στάλα χιούμορ που διέθεταν και έλεγαν ότι τους κατέβει στο κεφάλι για να γελάσουν. Να αποφορτιστούν, πριν τους περιλάβει ο Ρεχάγκελ. Θέμα της χαλαρής κουβέντας; Το πριμ που θα ζητούσαν από την Πολιτεία, σε περίπτωση που κατακτούσαν το τρόπαιο. "Ρε σεις, ήρθε ο Καραμανλής και μας είπε 'πάρτε το εσείς και μετά ζητήστε μου ότι θέλετε'. Τι να ζητήσουμε";

Και εκεί ακούστηκαν μυθικές ατάκες. "Εγώ θα ζητήσω την Ακρόπολη, μου αρέσει πολύ", έλεγε ο ένας. "Μπα, εγώ προτιμώ το Ζάππειο" συμπλήρωνε ο επόμενος. Η πραγματική πλάκα δεν ήταν αυτή, αν μου επιτρέπετε. Η κανονική πλάκα θα ήταν αν πήγαιναν όλοι στον τότε Πρωθυπουργό και του έλεγαν με σοβαρό ύφος, τις αξιώσεις τους. Μόνο το βλέμμα του Καραμανλή (και των υπολοίπων που δεν θα είχαν ιδέα για το στόρι), θα άξιζε όσο κανένα πριμ.

Αυτό δεν συνέβη ποτέ. Εκείνο όμως που συνέβη και μοιάζει ακόμη και σήμερα, 12 καλοκαίρια μετά απίστευτο, είναι η κατάκτηση της κορυφής του Ευρωπαϊκού Ποδοσφαίρου. Αν ήμασταν σε άλλη χώρα, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί "το βράδυ που άλλαξε τα πάντα στο ποδόσφαιρο μας". Στην Ελλάδα ήταν το βράδυ "που ο ένας τσιμπούσε τον άλλον, για να μάθει αν ονειρεύεται ή το ζει πραγματικά".

Για εκείνο το βράδυ και πολλά που ακολούθησαν, βάλαμε σε θέση αφηγητή τον Τάκη Φύσσα. Γιατί ήταν από τους βασικούς πυλώνες της μεγάλης επιτυχίας και γιατί συνέδεσε το όνομα του με την Εθνική όσο λίγοι, καθώς αμέσως μετά το τέλος της ποδοσφαιρικής του καριέρας την υπηρέτησε από το πόστο του τεχνικού διευθυντή για έξι χρόνια.

Αφήστε που ήταν και από τους πιο σεμνούς στις απαιτήσεις του. Το πολύ-πολύ να ζητούσε την Τζιά, καθώς εκεί περνάει τα καλύτερα καλοκαίρια της ζωής του με την γυναικοκρατούμενη οικογένεια του. Τα καλύτερα με εξαίρεση ένα. Εκείνο του 2004, που ακόμη και το γάμο του έβαλε πέντε μέρες μετά τον τελικό της 4ης Ιουλίου.

Χριστίνα (ναι η σύζυγος) σε ευχαριστούμε που δέχθηκες το δίκαιο αίτημα του για μετάθεση του γάμου.

Ο Τάκης Φύσσας μιλάει σε μια Unique συνέντευξη για το έπος του 2004, τα χρόνια που ακολούθησαν, όσα έζησε ως τεχνικός διευθυντής της Εθνικής για 6 χρόνια, το πώς έφυγε από την ομάδα το 2014, τον Ρεχάγκελ, τον Σάντος, τον Ρανιέρι "που φταίει για όσα έγιναν", το ελληνικό ποδόσφαιρο, "τους συλλόγους που έχουν μπει μέσα στην Εθνική και την καταστρέφουν", για "το βαρύ κλίμα στο Μουντιάλ του 2014", για τα πάντα. Για την ίδια του τη ζωή, όπως χαρακτηρίζει την Εθνική Ομάδα. Λέει πολλά, δεν κρύβεται, δε φοβάται, δεν έχει απωθημένα, έχει καθαρό βλέμμα και σταθερό λόγο. Και λέει πράγματα που αξίζουν προσοχής από όλους μας. Για το πριν, το μετά και το πάντα που λέει και το τραγούδι. Ακόμη και για τον Γκάλη.

Ακόμη και σήμερα ανατριχιάζω

Πως ήρθε η επιτυχία του 2004;

"Κατάφερε ο Ρεχάγκελ να φτιάξει ένα γκρουπ παικτών που ταίριαζε απόλυτα στο πλάνο του και είχε φοβερή χημεία. Και φυσικά εκείνη την περίοδο οι ομάδες δεν είχαν καμία επιρροή στην Εθνική. Άλλωστε οι παίκτες θέλαμε να αφήσουμε πίσω μας τα συλλογικά, τις κόντρες και όλα όσα είχε η εποχή τότε και να κάνουμε επιτυχία με την Εθνική. Νιώθαμε περηφάνια που φορούσαμε τη φανέλα με το εθνόσημο. Και παλαιότερα, πριν το 2004 και σήμερα, αρκετοί μεγάλοι παίκτες έχουν τον σύλλογο πάνω από την Εθνική. Εμείς το αλλάξαμε αυτό. Αυτό είναι το μυστικό της επιτυχίας".

Πόσο άλλαξε η ζωή σου μετά το έπος του Euro 2004;

"Κατά πολύ και προς το καλύτερο για όλη εκείνη την ομάδα. Κάθε χρόνο που περνάει το νιώθω και πιο έντονα εκείνο το καλοκαίρι, δε σβήνει από τη μνήμη μου και ας έχουν περάσει 12 χρόνια. Ήμασταν Πρωταθλητές Ευρώπης. Στο λέω ακόμη και σήμερα και ανατριχιάζω. Κάθε φορά που πηγαίνουμε στην Επαρχία με τα παιδιά του 2004, μας αγκαλιάζουν, μας βλέπουν σαν ήρωες. Μεγάλη αγάπη μας δίνουν. Νιώθω τρομερή χαρά για όλο αυτό".

Εσύ παντρεύτηκες αμέσως μετά τον τελικό στις 4 Ιουλίου του 2004; Στις 9 του μηνός. Γιατί έβαλε το γάμο τόσο αργά; Πίστευες ότι θα πάτε τελικό;

(Γέλια) "Έβλεπα το 1996 το Γιούρο στην Αγγλία και ήταν ένας Τσέχος παίκτης που παντρεύτηκε και δεν έπαιξε στον τελικό με την Γερμανία ή πήγε παντρεύτηκε και γύρισε να παίξει; Κάτι τέτοιο. Είχε βάλει την ημερομηνία μήνες πριν φαίνεται και δεν την άλλαξε. Όχι ρε φίλε, ντροπή και ασέβεια προς την Εθνική σου (γελάει)". Όποτε σκέφτηκα ότι "μην πάθουμε τα ίδια, ας χάσω λίγες μέρες διακοπές και ας βάλω το γάμο μετά το τέλος της διοργάνωσης".

Άρα σκέφτηκες πως μπορεί να πάτε ως το τέλος του δρόμου;

"Όχι εντάξει, αυτό το σκέφτηκα ως ακραίο σενάριο. Είπα όμως στη γυναίκα μου, ότι ακόμη και αν αποκλειστούμε νωρίς, θα γυρίσω Ελλάδα και τον τελικό θα τον δω με φίλους, οπότε ας κάνουμε το γάμο λίγο μετά να είμαστε σίγουροι. Και το δέχθηκε".

Πάλι καλά... (γέλια)

"Ναι της το αναγνωρίζω".

Υπάρχει τώρα Ζαγοράκης; Μπασινάς; Σεϊταρίδης;

Επιστροφή στα αγωνιστικά. Μας κατηγόρησαν πολύ τότε ότι παίζαμε καταστροφικό ποδόσφαιρο. Τι έχεις να πεις;

"Τι να πω; Μα εμάς αυτή η αμφισβήτηση που τη βιώσαμε και εντός Ελλάδας, όχι μόνο στο εξωτερικό, μας πείσμωσε. Τα ακούγαμε και τα διαβάζαμε όλα και χωρίς να πούμε τίποτα πριν το τουρνουά, πωρωθήκαμε και είπαμε πάμε να τους δείξουμε ποιοι είμαστε. Και το δείξαμε. Και ήταν άδικη εκείνη η κριτική και ατομικά και συνολικά. Δηλαδή χωρίς να θέλω να προσβάλω κανένα σήμερα, δεν συγκρίνω εποχές, αλλά υπάρχει τώρα Ζαγοράκης, υπάρχει Μπασινάς, υπάρχει Σεϊταρίδης; Αναφέρω μόνο λίγους. Είχαμε παίκτες με τρομερή ψυχή, με καρύδια".

Ήσασταν όντως παρέα; Κάνατε πλάκες, όπως έβγαινε προς τα έξω;

"Ναι. Έκανα εγώ μιμήσεις που είναι το χαρακτηριστικό μου, από κοντά ο Γιαννακόπουλος, αρχηγοί στην πλάκα ο Μπασινάς, ο Γιούρκας, πολλοί χαρακτήρες στην ομάδα, ο καθένας έδινε ότι είχε και στο χαβαλέ και στο γήπεδο. Ήμασταν μία παρέα. Δε φαντάζεσαι τι γινόταν στα δωμάτια, ακόμη και κάτω στο σαλόνι όταν μαζευόμασταν όλοι μαζί. Ακόμη και αν με κάποιον χαρακτήρα δεν ταιριάζαμε, δεν είχαμε κόντρες".

Για τον Ρεχάγκελ θα μου πεις τίποτα;

"Απίστευτος. Μπορεί η προπόνηση του να μην ήταν αυτό που λέμε η σούπερ-μοντέρνα, αλλά ήταν έξυπνος και αγωνιστικά μας προετοίμαζε άριστα. Το μεγάλο του ατού πάντως και εκείνο που μας έδωσε απίστευτη ώθηση και εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του ήταν το γεγονός πως δεν τον επηρέαζε τίποτα. Ήρθε στην Ελλάδα και δε μπήκε ποτέ στη νοοτροπία μας, δεν έκανε παιχνίδια με τα ΜΜΕ, δεν ασχολήθηκε με το τι γραφόταν στις εφημερίδες, ούτε με το τι έλεγε ο κάθε παράγοντας εντός και εκτός ομάδας. Ήταν ένα μεγάλο όνομα που θα έκανε σωστά και λάθη, αλλά θα ήταν δικά του. Κανενός άλλου. Μπορεί να αδίκησε κάποια παιδιά και να μην τα πήρε στην ομάδα, όμως δεν του υπέδειξε κανείς ποιον να πάρει και γιατί. Πολύ σημαντικό αυτό, για έναν παίκτη να το βλέπει".

Πριν τη Γαλλία φτιάξαμε βαλίτσες, μετά πιστέψαμε ότι θα το πάρουμε

Υπήρχε κάποια στιγμή που πίστεψες ότι μπορούμε να το πάρουμε;

"Ναι, μετά τη Γαλλία. Όταν περάσαμε τη Γαλλία το πίστεψα. Πριν τη Γαλλία, είχαμε πακετάρει και ετοιμαζόμασταν να γυρίσουμε Ελλάδα (γελάει). Παίζαμε με τον Ζιντάν και τα θηρία, λέω "ας ετοιμάσουμε τις βαλίτσες ρε παιδιά, να μη χάνουμε χρόνο μετά".

Πως κατεβήκατε σε αυτό το παιχνίδι;

"Επειδή περάσαμε μεγάλο άγχος με τη Ρωσία, σου θυμίζω πως χάσαμε το ματς και ας περάσαμε στην επόμενη φάση. Όλο το άγχος μας βγήκε στο ματς με τους Ρώσους. Με τους Γάλλους μετά συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Κατεβήκαμε εντελώς απελευθερωμένοι, δεν ήμασταν φαβορί, ήταν μια υπερομάδα απέναντι μας, την οποία δεν φοβηθήκαμε ούτε στιγμή. Εμείς είχαμε πετύχει τον αρχικό στόχο μας. Περάσαμε από τη φάση των ομίλων. Μετά δεν είχαμε τίποτα να χάσουμε. Και φτάσαμε ως την κατάκτηση της νίκης σε όλα τα νοκ-άουτ ματς.

Το έχω πει ξανά και δεν μπορεί να το καταλάβει ο κόσμος εδώ στην πατρίδα μας. Η Εθνική του 2004 είναι παράδειγμα για το πώς λειτουργούσε αγωνιστικά και εξωαγωνιστικά, για το πώς μία ομάδα μπορεί να τα καταφέρει ενώ δεν είναι το φαβορί. Είχε αρχή, μέση, τέλος, σχέδιο, ήταν μία γροθιά, έπαιζε ο ένας για τον άλλον. Δυστυχώς υπάρχει πολλή ζήλεια και έλλειψη γνώσεων και δε μπορεί ο κόσμος να δει καθαρά τι συμβαίνει. Λυπάμαι γι’ αυτό, αλλά δεν είναι δουλειά μου να τους μάθω εγώ τι εστί ποδόσφαιρο, Εθνική Ομάδα κτλ. Ας κρίνουν κάποιοι όπως νομίζουν τα πράγματα".

Αυτό το λες και για τον τρόπο που έφυγες από την Εθνική;

"Ναι, ακριβώς".

Επιστροφή στο 2004. Δε νιώθατε πίεση στα ματς με Τσεχία και στον τελικό; Όλο το έθνος κρεμόταν στην πλάτη σας.

"Κοίτα, μετά τη Γαλλία πήγαμε στην προπόνηση και το συναίσθημα μας ήταν απίστευτο. "Παίζουμε ημιτελικά στο Γιούρο" λέγαμε ο ένας στον άλλον. Τι φανταστικό αυτό που ζούσαμε. Οπότε δεν νιώθαμε πίεση και άγχος, αλλά καμάρι και ευτυχία. Όπως καμάρι και περηφάνια αισθάνομαι για όλους τους συμπαίκτες που είχα σε εκείνο το ταξίδι. Εκπληκτικοί. Τους βγάζω το καπέλο. Θα τους έχω πάντα στην καρδιά μου. Τους αγαπώ. Είχαμε ο ένας την αναγνώριση του άλλου. Πολύ σημαντικό αυτό φίλε μου. Ωραίο είναι να σε εκτιμάει ο κόσμος, ο προπονητής, αλλά το σπουδαιότερο είναι να σε εκτιμάει και να σε παραδέχεται ο συμπαίκτης σου, ο συνάδελφος σου. Η μεγαλύτερη απόδειξη ότι κάνεις κάτι καλά. Σου δίνει δύναμη. Με την Τσεχία δεχθήκαμε πίεση, ίσως τη μεγαλύτερη σε εκείνο το τουρνουά".

Ε και με την Ισπανία δεν περάσαμε τέλεια… (γέλια)

"Α, ωραία επισήμανση. Γράψε και για τον Χοακίν που ακόμη προσπαθώ να τον κόψω (γέλια). Πήρα τη φανέλα του σπίτι μου να τον θυμάμαι. Τι είχα τραβήξει τότε. Με διέλυσε. Φοβερός".

Το λες ειρωνικά;

"Όχι καθόλου. Ειλικρινά ήταν εξαιρετικός. Το Γιούρο πήραμε και με ρωτούσαν μετά "Τι έγινε ρε Τάκη με τον Χοακίν"; Τι να γίνει δηλαδή. Θα κρυφτώ ή θα ντραπώ να το πω";

Δε σας κλόνισαν τέτοιες καταστάσεις μέσα στα ματς με παίκτες παγκόσμιας κλάσης; Δεν είναι και απλό.

"Σίγουρα, αλλά και εμείς κάτι αξίζαμε. Και με κάθε νίκη αποδεικνύαμε στον εαυτό μας, στο έθνος, σε όλον τον κόσμο, ότι μπορούμε. Στο λέω και το τονίζω. Οι παίκτες του 2004 είχαν άντερα. Μην το υποτιμάς αυτό. Αν εξαιρέσουμε το ματς με τη Ρωσία όπου πάθαμε "κοκομπλόκο" και ζοριστήκαμε υπερβολικά, άλλη δύσκολη στιγμή δεν είχαμε μέσα στο γήπεδο. Με το ζόρι τρώγαμε γκολ. Όσο δε χάνεις είσαι πάντα καλά και με αυτοσυγκέντρωση. Καλά, όταν παίρναμε κεφάλι στο σκορ, άστο, δε γύριζε το ματς με τίποτα. Κοροϊδεύανε το 1-0 κάποιοι. Αλήθεια; Είναι μαγκιά φίλε να νικάς με 1-0, να μη στο γυρίζει ο αντίπαλος".

Θέλουμε ως πριμ την Ακρόπολη...

Τελικός. Είχατε κάνει κάποια τρελή σκέψη πριν; Ζητήσατε τίποτα περίεργο από την ΕΠΟ;

"Καλά εδώ έγινε μεγάλο γέλιο. Μέρες πριν τον τελικό, ήρθε ο Καραμανλής τότε στο ξενοδοχείο και μας είπε «είστε ήδη επιτυχημένοι, αλλά αν το πάρετε κιόλας ζητήστε μου ότι θέλετε» και ο Γκαγκάτσης μας είχε πει πάνω-κάτω τα ίδια και εμείς, φυσικά για να αστειευτούμε, αρχίσαμε να λέμε παλαβά. "Εγώ θέλω την Ακρόπολη", έλεγε ο ένας, "εγώ θα ζητήσω το Ζάππειο" έλεγε ο άλλος, ένας τρίτος ήθελε τη Βουλή και τέτοια. Και γελάγαμε. Να μιλήσω σοβαρά τώρα, για να τα λέμε όλα. Ως πρωταθλητές Ευρώπης πήραμε πολλή αγάπη, αλλά πήραμε και πολλά χρήματα. Αμειφθήκαμε πολύ καλά. Αυτά όμως είναι χρήματα και μπορεί να φύγουν στο πέρασμα των ετών. Αυτό που μένει είναι η αγάπη του κόσμου και η καταξίωση".

Μετά το Γιούρο, η Εθνική δεν πήγε στο Μουντιάλ του 2006. Τι συνέβη;

"Κοίτα, δεν γίναμε από τη μια μέρα στην άλλην Ισπανία. Μας στοίχισε πάρα πολύ η ήττα στην πρεμιέρα από την Αλβανία στο πρώτο ματς των προκριματικών, γιατί η πρόκριση χάθηκε για ελάχιστους βαθμούς. Το παλέψαμε, αλλά δε μας βγήκε".

Δουλέψαμε ως ομάδα, ως εταιρεία, όχι στο πόδι

Ένα μεγάλο κεφάλαιο της θητείας του στην Εθνική ομάδα ήταν η εξαετής παρουσία του ως τεχνικός διευθυντής. Από το 2008 έως το 2014. Και δεν είχε πρόβλημα να μιλήσει για η μετάβαση από τον Ρεχάγκελ στον Σάντο, για τα κακώς κείμενα, αλλά και τον τρόπο που έφυγε από το πόστο του.

"Στην Εθνική είχα αναλάβει όλα τα τμήματα, από την Ανδρών, ως και την πιο μικρή Εθνική ηλικιακά. Οργάνωση, στελέχωση προπονητών και τιμ, κάθε μέρα είχαμε κουβέντα και συζητήσεις στα γραφεία για όλα τα θέματα που προέκυπταν. Και μπορεί ο κόσμος να μην το ξέρει και να βλέπει μόνο τη βιτρίνα, τους αγώνες και τέλος, αλλά μέχρι να φτάσουμε εκεί, προηγείται μία προσπάθεια πολλών ανθρώπων για πολλούς μήνες. Δεν δούλευα μόνος μου. Υπήρχαν πολλοί συνεργάτες, άξιοι και ταγμένοι στο σκοπό της Εθνικής ομάδας".

Ποια ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία σου στην Εθνική Ομάδα;

"Η μεγαλύτερη δεν ξέρω, πάντως θεωρώ πως πέτυχα να έχω οργανώσει ένα τμήμα από την αρχή ως το τέλος με ίδια φιλοσοφία και πολλή προσπάθεια. Δουλέψαμε ως εταιρεία και όχι στο πόδι. Αυτό δεν είναι απλό στην Ελλάδα και δη στο ποδόσφαιρο. Και το πετύχαμε χάρη στην αμοιβαία κατανόηση και συνεργασία".

Είχατε πλάνο δηλαδή;

"Φυσικά. Αλλιώς δεν γίνεται τίποτα. Παλεύαμε ώστε όλα να είναι στην εντέλεια. Γι’ αυτό και σου επισημαίνω πως ο Σάντος ήταν πάντοτε ήρεμος στην προετοιμασία για τους αγώνες".

Στα αγωνιστικά συμμετείχες;

"Πάντοτε ήμουν δίπλα στον προπονητή, παρακολουθούσαμε τους ποδοσφαιριστές, είχα επαφή με όλους τους παίκτες και προσπαθούσα να περάσω σε όλους ότι για να πετύχει η Εθνική Ομάδα, πρέπει να έχουμε οικογενειακό κλίμα. Αυτό το «κουβαλάω» από την ομάδα του 2004. Οι ποδοσφαιριστές ήταν οι πρωταγωνιστές και έβαζαν την Εθνική πάνω από εγωισμούς και ατομικά συμφέροντα και για αυτό η ομάδα έφερε επιτυχίες και μετά το 2004. Αυτό το μετέδωσα και στον Σάντος, τη φιλοσοφία της Εθνικής Ελλάδας. Το αποδέχθηκε και πάνω σε αυτό έχτισε την δική του ομάδα".

Μαζί επιλέγατε παίκτες;

"Όχι. Άκου, εγώ όποτε με ρωτούσε του έλεγα τη γνώμη μου, αλλά ποτέ δεν του είπα "πάρε αυτόν, πάρε εκείνον". Τις αποφάσεις τις έπαιρνε ο Σάντος. Αλλά χαίρομαι γιατί με ρωτούσε και πραγματικά σεβόταν την άποψη μου. Εμένα στόχος μου ήταν να βοηθήσω τον προπονητή και συνολικά την ομάδα".

Και ο Ρεχάγκελ σε ρωτούσε για παίκτες;

"Ναι, ακόμη και εκείνος αν και στην αρχή της συνεργασίας μας μου είπε ορθά-κοφτά πως "Τάκη για παίκτες δε θα μου μιλάς", γιατί ήμουν παίκτης του και δυσκολεύτηκε να με δει ως συνεργάτη-σύμβουλο. Μετά από ένα εύλογο χρονικό διάστημα πάντως πάρα πολλές φορές με ρωτούσε τη γνώμη μου και μερικές φορές έβλεπα πως την ασπαζόταν απόλυτα".

Με τον Σάντος περισσότερο όμως;

"Ναι, γιατί εμείς τον φέραμε στην Εθνική. Ο Σοφοκλής Πιλάβιος που ήταν εξαιρετικός Πρόεδρος και εγώ. Ήταν δική μου εισήγηση".

Ρωτήστε τον Σάντος ποιος τον έφερε στην Εθνική

Γιατί επέλεξες τον Σάντος;

"Κοίταξε, ήταν μία δύσκολη απόφαση η μετάβαση από τον Ρεχάγκελ στον επόμενο προπονητή".

Γράφτηκε τότε πως τον Σάντος τον έφερε άλλος, δεν ήταν δική σου απόφαση.

"Ρωτήστε τον Σάντος ποιος τον έφερε στην Εθνική. Δεν θα πω κάτι παραπάνω. Θέλαμε να φέρουμε έναν προπονητή γνώστη της ελληνικής πραγματικότητας, της νοοτροπίας του Έλληνα ποδοσφαιριστή και φυσικά να έχει ικανότητες. Μόνο έτσι θα μπορούσε να πετύχει το πλάνο μας. Και νομίζω πως ο Σάντος μας έβγαλε ασπροπρόσωπους. Πέτυχε απόλυτα".

Όταν του είπες "Φερνάντο, σε θέλουμε στην Εθνική" πως αντέδρασε;

"Πέταξε από τη χαρά του (γέλια). Ήταν στα άμεσα σχέδια του να αναλάβει μία Εθνική ομάδα, έμεινε 4 χρόνια και θα έμενε και άλλο πιστεύω".

Γιατί δεν έμεινε;

"Επειδή είχαν γίνει διάφορα πριν το Μουντιάλ και κατά τη διάρκεια του. Είχαν εισχωρήσει άλλα πράγματα στην Εθνική ομάδα, δεν του άρεσε και έβλεπε ότι δεν πάει πουθενά αυτό".

Οι ομάδες μπήκαν στην Εθνική και την κατέστρεψαν

Δηλαδή; Εξήγησε το μας αυτό, είσαι ο πιο κατάλληλος.

"Το μεγάλο πρόβλημα της Εθνικής ήταν πως εισχώρησαν οι σύλλογοι στην Εθνική. Κάτι που δεν υπήρχε παλαιότερα. Θέλω να το γράψεις όπως στο λέω σε παρακαλώ. Η μεγάλη καταστροφή της Εθνικής από το 2014 και μετά, είναι πως τρυπήθηκε από τους συλλόγους μας. Και βλέπετε που έχουμε φτάσει σήμερα. Το συζητάμε και με παιδιά του 2004 αυτό. Μπήκαν οι σύλλογοι στην Εθνική και ιδού το κατάντημα. Ανεπίτρεπτο. Οι μόνοι που δε φταίνε είναι οι ποδοσφαιριστές".

Έπαιξε ρόλο το Μουντιάλ της Βραζιλίας για να σου πουν να φύγεις;

"Η απόφαση για μένα είχε ληφθεί πριν το Μουντιάλ. Ξεκάθαρα. Εγώ το είχα καταλάβει ότι θα φύγω πριν καν πάμε στη Βραζιλία. Νομίζω και ο Σάντος. Άλλωστε στο τουρνουά πετύχαμε, αγωνιστικά δεν συνέτρεχε λόγος να μας διώξουν. Όλα έγιναν από πριν".

Θες να μιλήσεις για το περιστατικό Κατσουράνη-Μανιάτη; Ήταν πολύ δύσκολο να το διαχειριστείς; Γιατί ήταν ένα κομμάτι της δουλειάς σου.

"Πολύ δύσκολο και για ένα λόγο παραπάνω. Γιατί όλοι γνώριζαν ότι θα φύγω και εγώ. Οι παίκτες δεν τρώνε κουτόχορτο. Ναι ήταν δύσκολη η διαχείριση, το κλίμα πράγματι ήταν βαρύ. Και λόγω του περιστατικού αυτού και γιατί οι παίκτες ήξεραν πως θα φύγει ο Σάντος. Μπορώ να πω πως για πρώτη φορά από τότε που ήμουν στην Εθνική, το κλίμα δεν ήταν καλό".

Και τότε πως πήγαμε καλά στο Μουντιάλ;

"Γιατί οι παίκτες είχαν την προσωπικότητα να αφήσουν εκτός γηπέδου, όλες τις κόντρες που προηγήθηκαν και να βάλουν πάνω από όλους την Εθνική Ομάδα. Εκτός γηπέδου, όχι γενικά εκτός της αποστολής. Αυτό το πετύχαμε όλοι μαζί. Η Εθνική του 2004 τα είχε λύσει αυτά. Δυστυχώς από την άνοιξη του 2014 και μετά μπήκαν οι ομάδες στην Εθνική. Για αυτό και το κλίμα ήταν βαρύ στο Μουντιάλ. Ωστόσο παίκτες με προσωπικότητα και άντερα βγήκαν μπροστά, πήραν την ομάδα στην πλάτη τους και φέραμε την επιτυχία. Μετά το Μουντιάλ ως και σήμερα βλέπουμε πως δεν υπάρχει αυτή η νοοτροπία από τους παίκτες. Στο χέρι τους και στα πόδια τους είναι να αλλάξουν την κατάσταση και να επιστρέψουν στο δρόμο των επιτυχιών".

Νιώθω πικρία για τον τρόπο που έφυγα από την Εθνική

Θα γύριζες ξανά στην Εθνική ομάδα;

"Έτσι όπως είναι τα πράγματα σήμερα όχι, με τίποτα. Μην παρεξηγηθώ, η Εθνική ομάδα είναι η ζωή μου. Μπορώ να απαρνηθώ τη ζωή μου; Αλλά με τις τωρινές συνθήκες δε θα γύριζα ποτέ. Πάντως τώρα δεν το σκέφτομαι καν, δε με απασχολεί".

Νιώθεις πικρία που έφυγες από την Εθνική;

"Όταν τελείωσε αυτό το ταξίδι που ξεκίνησε ως παίκτης με 60 συμμετοχές και μετά είχα μία εξαετή παρουσία ως τεχνικός διευθυντής, ένιωσα πικρία. Και ένιωσα διπλή πίκρα γιατί σταμάτησε η συνεργασία μου με την ομάδα, ενώ είχαμε πετύχει πράγματα, δεν ήμουν αποτυχημένος στο πόστο μου. Ειλικρινά όμως το έχω αφήσει πίσω και πέραν μία πίκρας, δεν έπαθα κατάθλιψη ή κάτι άλλο. Πίστευα ότι κάποια στιγμή θα αποχωρούσα, μέσα στη ζωή είναι. Στεναχωρήθηκα με τον τρόπο που έφυγα. Ο τρόπος και οι άνθρωποι που με απομάκρυναν, με στεναχώρησαν πολύ".

Τι εννοείς;

"Αυτό που καταλαβαίνεις. Στεναχωρήθηκα όπως και από αυτούς που…με έφυγαν. Τέλος. Εγώ την Εθνική τη βάζω πάνω από όλα. Και τους είπα, «μην αφήσετε κενή τη θέση μου, βρείτε να βάλετε κάποιον». Το φώναζα στην κυριολεξία, γιατί ήθελα να συνεχιστεί το έργο μας. Και η ΕΠΟ βγήκε και είπε πως καταργείται η θέση του Φύσσα, δεν θα βάλουμε κανέναν. Και μετά από 1-2 ματς κατάλαβαν το λάθος τους και πήραν τον Καραγκούνη. Ακόμη και οι διοικούντες την ΕΠΟ δεν ήξεραν την υφή της δουλειάς μου. Τι σημαίνει τεχνικός διευθυντής σε μία ομάδα. Και πίστεψαν πως επειδή είχαμε εύκολο όμιλο και προπονητή όνομα τον Ρανιέρι, θα προκρινόμασταν στο τωρινό Euro".

Μεγάλη ευθύνη Ρανιέρι για την κατάντια της Εθνικής

Ο Ρανιέρι φταίει για τον αποκλεισμό και για όλη την κατάσταση-μπάχαλο που επικρατούσε τότε στην Εθνική Ομάδα;

"Πρόσεξε κάτι. Έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την κατάντια της Εθνικής μας. Και όχι τόσο αγωνιστικά, όσο που δεν επέβαλε ως μεγάλη προσωπικότητα που ήταν, να έχει δίπλα του έναν άνθρωπο που να είναι γνώστης της ομάδας, των παικτών, όλων των λειτουργιών που δεν ήταν δική του ευθύνη. Έπρεπε να πει στην ΕΠΟ "Τι κάνετε; Ποιος θα μου πει τα χούγια των παικτών, ποιος θα μου δώσει τις μετρήσεις, τις προπονητικές μονάδες, ποιος θα δώσει συνέχεια στην ομάδα"; Νόμιζε και αυτός πως θα τα καταφέρει μόνος του. Μεγάλη η ευθύνη του σε αυτό το κομμάτι".

Πέρασες πίσω από τις κάμερες όσο ήσουν στην Εθνική. Μιλούσες σχετικά λίγο για τη δουλειά σου (με διακόπτει)…

"Πάνο, θέλω να καταλάβεις κάτι και εσύ και ο κόσμος. Ότι έκανα στη δουλειά μου και ότι κατάφερα ή κέρδισα δε θέλω να το διατυμπανίζω. Δε με ενδιέφερε ποτέ αυτό. Δε θέλω να λέω πράγματα, αλλά να κάνω έργα. Ο ρόλος μου στην Εθνική δεν ήταν να είμαι μπροστά από τα φώτα, αλλά πίσω και να βοηθάω τους πρωταγωνιστές".

Αυτή όμως η επιλογή να μη μιλάς πολύ, δεν ήταν εύκολο να παρεξηγηθεί από το ευρύ κοινό;

"Μα δε με ενδιαφέρει αυτό. Με ειλικρίνεια στο λέω και σεβασμό. Δε με νοιάζει τι λέει ο κόσμος. Έκανα καλά τη δουλειά μου; Αν ναι τέλος. Θέλω να με παραδέχονται για τη δουλειά μου και μόνο. Αν όχι, υπάρχουν άνθρωποι να με κρίνουν και μπορούν να μου πουν ότι δεν τους κάνω. Τον σέβομαι τον κόσμο, δεν το παίζω ούτε βεντέτα, ούτε τίποτα. Δεν είμαι βεντέτα. Είμαι οικογενειάρχης και αγαπώ την οικογένεια και τη δουλειά μου. Δεν ενοχλώ κανέναν, είμαι ειλικρινής και αποφεύγω να μιλάω πολύ για τον εαυτό μου. Δε με νοιάζει να αρέσω σε κάποιον".

Τι είναι πιο δύσκολο; Παίκτης ή τεχνικός διευθυντής;

"Πιο ωραίο είναι να είσαι παίκτης. Πιο δύσκολο να είσαι τεχνικός διευθυντής (γέλια). Και πιο δύσκολο να είσαι προπονητής. Το δυσκολότερο όλων".

Εσύ γιατί δεν έγινες προπονητής;

"Δεν το έχω, δε μου αρέσει να είμαι προπονητής. Πιστεύω πως θα μπορούσα να γίνω προπονητής, αλλά ειλικρινά δε μου αρέσει η δουλειά του προπονητή. Μου αρέσει η δουλειά του τεχνικού διευθυντή. Δεν αποκλείω τίποτα για το μέλλον, αλλά δε μου αρέσουν τα πισωγυρίσματα. Είπα θα σταματήσω από παίκτης το 2008, τέλος. Δεν είχα δεύτερες σκέψεις. Μετά μου προτάθηκε να γίνω τεχνικός διευθυντής, έγινα και πάνω σε αυτόν τον τομέα χτίζω και επενδύω σε γνώση και σε προσπάθεια. Οι αποφάσεις μου είναι συγκεκριμένες".

Όταν ξεκινούσες το ποδόσφαιρο, περίμενες αυτήν την πορεία;

"Η ζωή μου ήταν το ποδόσφαιρο. Προσπάθησα να συνδυάσω και τη μόρφωση, μέχρι που κάποια στιγμή πέρασα σε ένα ΤΕΙ και έπρεπε να επιλέξω. Επέλεξα το ποδόσφαιρο και δικαιώθηκα. Δεν περίμενα ότι θα φτάσω τόσο ψηλά, είχα όνειρα, αλλά πάντα μετρημένα. Έβαζα στόχους εφικτούς και πήγαινα βήμα-βήμα. Πρώτα να πάω σε μία ομάδα, μετά σε μία μεγάλη ομάδα, μετά να παίξω στην Εθνική, να πάρω τίτλους, να πάω στο εξωτερικό. Τα έκανα όλα. Νιώθω γεμάτος".

Μου δείχνεις ακομπλεξάριστος

"Ναι, είμαι. Και σε ευχαριστώ που το λες. Δεν έχω απωθημένα σε τίποτα. Και ως παίκτη με έκραζαν, αλλά εγώ ήξερα ποιος είμαι και μέχρι που μπορώ να φτάσω. Ποτέ δεν το έπαιξα Ρομπέρτο Κάρλος. Ήξερα και ξέρω που πατάω".

Εδώ έκραξαν τον Γκάλη, εμένα δε θα έκραζαν;

Πρότυπα είχες;

"Θα σε κουφάνω τώρα. Ξέρεις με ποιον μεγάλωσα και τον θεωρώ Θεό";

Ποιον;

"Τον Γκάλη. Όχι κάποιον ποδοσφαιριστή, αλλά τον Νικ. Τον λατρεύω".

Αλήθεια; Παράξενο. Έχεις άποψη για αυτή την ιστορία που γίνεται εσχάτως με τα γήπεδα που παίρνουν το όνομα του;

"Φυσικά. Μιλάνε για τον Γκάλη ρε φίλε; Σοβαρά τώρα; Ο Κώστας Πολίτης μου είναι πολύ συμπαθής, μας έκανε υπερήφανους, αλλά βγαίνει και λέει αυτά τα πράγματα για τον Γκάλη; Και άλλοι ακόμη; Και δε βγαίνει όλος ο μπασκετικός κόσμος, να πει "αφήστε κάτω τον Θεό ρε παιδιά. Μας έμαθε το μπάσκετ, μας έδωσε απερίγραπτη χαρά, μας έβγαλε στους δρόμους και υπάρχουν άνθρωποι που τον αμφισβητούν;" Και λέγαμε πριν για την κριτική και αν με νοιάζει η γνώμη του κόσμου; Εδώ μιλάνε για τον Γκάλη, το ίνδαλμα όλων των Ελλήνων. Εμένα δεν θα κριτικάρουν ή θα κράξουν; Πλάκα κάνουμε;"

Πιστεύεις πως είσαι πρότυπο για τα νέα παιδιά που ασχολούνται με τον αθλητισμό;

"Πρότυπο είναι μεγάλη κουβέντα στην Ελλάδα, που τα ισοπεδώνουμε όλα. Εδώ επικρατεί διχασμός και μεγάλη φθορά, ειδικά αν ασχοληθείς με τους συλλόγους. Όταν βρισκόμαστε με τα παιδιά του 2004 και παίζουμε κάποια ματς, αντιλαμβάνομαι την αγάπη και την εκτίμηση του κόσμου. Αλλά δεν έχω σκεφτεί ποτέ να γίνω πρότυπο για κάποιον. Δε με απασχόλησε και ποτέ. Εγώ κάνω τη δουλειά μου και ως εκεί. Αν κάποιος θέλει να με δει ως πρότυπο αθλητή, επαγγελματία, οικογενειάρχη κανένα πρόβλημα, θα το χαρώ κιόλας".

-Δηλαδή μετά την επιτυχία του 2004 δεν σκέφτηκες ότι θα φέρετε την επανάσταση στον ελληνικό αθλητισμό;

"Όχι. Πίστευα ότι κάτι θα αλλάξει, όχι όμως και επανάσταση. Δυστυχώς βλέπουμε πως όχι μόνο δεν άλλαξε κάτι προς το καλύτερο στο ποδόσφαιρο, αλλά ολόκληρη η χώρα έχει βυθιστεί".