Το προσφυγικό δεν είναι η πρώτη φορά που εξελίσσεται σε μείζον πρόβλημα του πλανήτη τα τελευταία χρόνια. Ο πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας στην αρχή του '90 προκάλεσε παρόμοια προβλήματα, έστω και μικρότερης έκτασης, με τον Ντέγιαν Λόβρεν να θυμάται την περίοδο που κι αυτός ζούσε ως πρόσφυγας πολέμου.

Σε ένα εκπληκτικό ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε από το κανάλι της Λίβερπουλ, ο κεντρικός αμυντικός των "κόκκινων" διηγείται πώς από μία ήσυχη ζωή στην Κράλιεβα Σουτιέσκα, ένα χωριό έξω από τη Ζένιτσα, βρέθηκε στο υπόγειο να αποφεύγει βομβαρδισμούς σε ηλικία τριών ετών.

"Η Ζένιτσα δεχόταν επίθεση, διότι ήταν η μεγαλύτερη πόλη. Τα πιο άσχημα πράγματα, όμως, συνέβησαν στα μικρά χωριά, όπου ο κόσμος σκοτώθηκε αποτρόπαια. Ο αδερφός του θείου μου δολοφονήθηκε μπροστά σε άλλους ανθρώπους με μαχαίρι. Ποτέ δεν μιλάω για τον θείο μου, επειδή είναι πολύ σκληρό να μιλάω γι' αυτό, αλλά έχασε τον αδερφό του, ένα μέλος της οικογένειάς μου. Είναι δύσκολο".

"Είχαμε τα πάντα, για να είμαι ειλικρινής. Ποτέ δεν είχαμε προβλήματα. Όλα πήγαιναν καλά με τους γείτονες, με τους Μουσουλμάνους, τους Σέρβους, όλοι μιλούσαν πολύ καλά μεταξύ τους και απολάμβαναν τη ζωή, όλα ήταν όπως τα ήθελαν. Και μετά, ήρθε ο πόλεμος".

"Μακάρι να μπορούσα να εξηγήσω τα πάντα, αλλά κανείς δεν γνωρίζει την πραγματική αλήθεια. Απλά συνέβη. Όλα άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα. Πόλεμος μεταξύ των πάντων, τρεις διαφορετικές κουλτούρες. Ο κόσμος απλά άλλαξε. Θυμάμαι τις σειρήνες που άρχισαν να ηχούν. Ήμουν πολύ φοβισμένος, επειδή σκεφτόμουν 'βόμβες'. Θυμάμαι τη μαμά μου να με παίρνει και να πηγαίνουμε στο υπόγειο. Δεν ξέρω πόσο μείναμε εκεί, νομίζω μέχρι να σταματήσουν οι σειρήνες. Μετά, θυμάμαι τη μαμά, τον θείο και τη γυναίκα του θείου του να παίρνουμε το αυτοκίνητο και μετά να οδηγούμε μέχρι τη Γερμανία. Αφήσαμε τα πάντα: το σπίτι, το μικρό μαγαζί με φαγητό που είχαν, το άφησαν. Πήραν μία μεγάλη τσάντα και 'πάμε στη Γερμανία'".

Η οικογένειά του ταξίδεψε με προορισμό το Μόναχο, ωστόσο χρειάστηκε 17 ώρες, αφού κάθε λίγο και λιγάκι το αυτοκίνητο σταματούσε για ελέγχους: "Ήμασταν τυχεροί. Εγώ κι η οικογένειά μου, είχαμε τύχη. Ο παππούς μας δούλευε στη Γερμανία και γι' αυτό είχε τα χαρτιά. Εάν δεν υπήρχε, δεν ξέρω τι θα μπορούσαμε να κάνουμε. Ίσως οι γονείς μου κι εγώ να ήμαστε στο χώμα τώρα. Δεν ξέρω τι θα μπορούσε να συμβεί. Ένας από τους καλύτερους φίλους μου στο γυμνάσιο, ο πατέρας του οποίου ήταν στρατιώτης,, θυμάμαι να κλαίει κάθε μέρα. Σκεφτόμουν 'γιατί;' Και μου είπε 'ο πατέρας μου πέθανε'. Οπότε, θα μπορούσε να είναι ο δικός μου πατέρας".

Στη Γερμανία παρέμεινε για επτά χρόνια και στο ντοκιμαντέρ "Η Ζωή μου ως Πρόσφυγας" αναμοχλεύει την περίοδο που είπαν στην οικογένειά του ότι πρέπει να φύγει από τη χώρα: "Η μητέρα κι ο πατέρας μου ζητούσαν άδεια να μείνουν περισσότερο, αλλά κάθε έξι μήνες το αίτημα απορριπτόταν. Οι αρχές έλεγαν 'ο πόλεμος τελείωσε, οπότε μπορείτε να πάτε πίσω'. Οπότε κάθε έξι μήνες, η μητέρα κι ο πατέρας μου έπρεπε να πάρουν τα πράγματά τους και να πάνε πίσω. Ήταν δύσκολο. Ποτέ δεν υπήρχε μέλλον στη Γερμανία".

"Κάποια στιγμή, ήρθαν και μου είπαν 'έχεις δύο μήνες να ετοιμάσεις τα πράγματά σου και να επιστρέψεις'. Για μένα ήταν δύσκολο, επειδή είχα όλους τους φίλους μου στη Γερμανία, η ζωή μου είχε αρχίσει εκεί. Είχα τα πάντα, ήμουν χαρούμενος, έπαιζα σε μία μικρή ομάδα, ο πατέρας μου ήταν ο προπονητής, ήταν όμορφα. Η μητέρα μου είπε 'η Γερμανία είναι το δεύτερο σπίτι μας' και είναι αλήθεια. Η Γερμανία μας έδωσε ανοιχτές αγκαλιές. Δεν ξέρω ποια χώρα θα μπορούσε να το κάνει αυτό εκείνη την εποχή, να υποδεχθεί πρόσφυγες από τη Βοσνία".

Η οικογένεια Λόβρεν μετακόμισε στην Κροατία, όπου ο μικρός Ντέγιαν άρχισε ξανά σχολείο: " Η μητέρα μου εργαζόταν στο Walmart' για 350 ευρώ τον μήνα. Ο πατέρα μου εργαζόταν ως μπογιατζής. Ήμασταν σφιχτοί οικονομικά. Η μητέρα μου είπε 'δεν μπορούμε να πληρώσουμε τους λογαριασμούς για το ηλεκτρονικό, για όλα' και για μία εβδομάδα δεν είχαμε λεφτά".

"Θυμάμαι τον πατέρα μου να παίρνει τα πατίνια μου για τον πάγο. Μια μέρα ρώτησα τη μητέρα μου που είναι, επειδή μου άρεσε να κάνω πατινάζ τον χειμώνα. Και μου είπε δακρυσμένη: 'Ο πατέρας σου τα πουλάω τώρα. Δεν έχουμε χρήματα γι' αυτήν την εβδομάδα'. Ορκίζομαι ότι εκείνη είναι η στιγμή που είπα 'δεν θέλω να το ακούω αυτό πια'. Τα πούλησε για 350 κούνα, περίπου 35 ευρώ. Τα πατίνια μου; Πωλήθηκαν. Ήταν δύσκολοι καιροί για τους γονείς μου".

Παρότι έχουν περάσει τόσα χρόνια, ο 27χρονος ποδοσφαιριστής δεν θέλει να μιλάει για τα όσα βίωσε: "Μοιάζει σαν να συνέβη χθες ο πόλεμος. Είναι πολύ ευαίσθητο θέμα για να μιλάω γι' αυτό, τόσος κόσμος το αποφεύγει ακόμη. Είναι λυπηρό. Η μητέρα μου μού είπε πριν από το ντοκιμαντέρ 'μην τους μιλήσεις' και είπα 'θα τα πω'. Έκλαιγε ξανά. Παραμένει ευαίσθητο θέμα. Θυμάται τα πάντα".

"Ελπίζω η επόμενη γενιά να τα βρει πιο εύκολα, η κόρη κι ο γιος μου, ίσως τα ξεχάσουν και προχωρήσουν. Δεν ξέρω εάν θα καταλάβουν ποτέ τη ζωή μου και την κατάστασή μου, τι πέρασα, επειδή ζουν σε εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Εάν η μικρή μου θέλει ένα παιχνίδι, μερικές φορές της λέω 'δεν έχω τα λεφτά'. Είναι δύσκολο να καταλάβω γιατί το λέω αυτό, αλλά πρέπει να αντιληφθεί ότι τίποτα δεν έρχεται εύκολα. Δουλεύω σκληρά γι' αυτήν, οπότε πρέπει να καταλάβει ότι δεν χρειάζεται είκοσι παιχνίδια. Μερικές φορές αρκεί μόνο ένα ή δύο και είσαι χαρούμενος. Άλλα πράγματα έχουν σημασία".

"Όταν βλέπω τι συμβαίνει σήμερα με τους πρόσφυγες, θυμάμαι τη δική μου περίπτωση, την οικογένειά μου και πώς ο κόσμος δεν σε θέλει στη χώρα του. Καταλαβαίνω ότι ο κόσμος θέλει να προστατευτεί, αλλά υπάρχουν κάποιοι που δεν έχουν σπίτια. Δεν είναι δική τους ευθύνη, παλεύουν για τις ζωές τους, για να σώσουν τα παιδιά τους. Θέλουν να βρουν ένα μέρος για τα παιδιά και το μέλλον τους. Τα πέρασα όλα αυτά και γνωρίζω τι περνούν ορισμένες οικογένειες. Δώστε τους μια ευκαιρία, δώστε τους μια ευκαιρία. Μπορείς να ξεχωρίσεις ποιοι είναι οι καλοί άνθρωποι και ποιοι όχι".

Μπορείτε να δείτε ολόκληρο το ντοκιμαντέρ ΕΔΩ