Όταν πρωτοσυναντήθηκαν Ολυμπιακός και Παναθηναϊκός στα πλέι όφ (τα οποία μπήκαν στη μπασκετική ζωή της Α1 την περίοδο 1986-87) ήταν απλά για αγώνες κατάταξης.

Μάλιστα την περίοδο 1990-91, έπαιζαν για κατάταξη στις θέσεις 5-10 ! Δύο χρόνια αργότερα όλα είχαν αλλάξει και οι δύο κατά τεκμήριο κορυφαίες ομάδες της χώρας (αν και στο μπάσκετ είχε μπει ανάμεσά τους σφήνα ο Αρης) έπαιζαν στον πρώτο τους τελικό πλέι-οφ.

Από τότε σχεδόν μονοπωλούν τους τελικούς της Α1, παίζοντας μεταξύ τους, ενώ μετά και την είσοδο των αδελφών Αγγελόπουλων και την αναγέννηση του μπασκετικού Ολυμπιακού ο τελικός των «αιωνίων» διεξάγεται ανελλιπώς από την περίοδο 2005-06.

1992-93 Ζάρκο Πάσπαλι – Αντώνης Σταμάτης

Πρόκειται για το πρώτο επαγγελματικό πρωτάθλημα ΕΣΑΚΕ, που δυστυχώς σημαδεύτηκε από την αποχώρηση του Παναθηναϊκού από τους τελικούς. Οι «πράσινοι» δεν κατέβηκαν να παίξουν στον 4τελικό στο ΣΕΦ (με το σκορ στο 2-1 υπέρ του Ολυμπιακού) θεωρώντας πως έγινε…μαγείρεμα στην αντικατάσταση του διαιτητή Νίκου Παπαδημητρίου (λόγω επιπεφυκίτιδας και αργότερα ψυχολογικού προβλήματος) από τον Στέλιο Κουκουλεκίδη στον 3τελικό στη Γλυφάδα.

Η είδηση των τελικών ήταν το γεγονός ότι το δίδυμο του μεγάλου Άρη (Ιωαννίδης-Γκάλης) που σάρωσε τους τίτλους τώρα ήταν ο ένας κόντρα στον άλλο. Με τον «Ξανθό» να παίρνει τελικά το πιο δύσκολο πρωτάθλημα της καριέρας του όπως είχε πει τότε και να σπάει τον…καταραμένο αριθμό των 13 τίτλων !

Τότε ο Ολυμπιακός είχε αποκλείσει στα προημιτελικά τον Άρη με πλεονέκτημα έδρας, αλλά με το καθοριστικό ματς να γίνεται στη Χαλκίδα λόγω τιμωρίας των «Ερυθρόλευκων». Στα ημιτελικά τον πρωταθλητή ΠΑΟΚ με μειονέκτημα έδρας ενώ στον τελικό έσπασε και το πλεονέκτημα έδρας του Παναθηναϊκού παίζοντας μάλιστα το μοναδικό παιχνίδι ως γηπεδούχος στο Περιστέρι λόγω τιμωρίας.

Το ματς που έκρινε ουσιαστικά το πρωτάθλημα ήταν ο 3τελικός στη Γλυφάδα. Ο Ολυμπιακός νίκησε με 77-72 και πήρε προβάδισμα 2-1 στις νίκες, με ήρωα τον Πάσπαλι που αρχικά τα είχε βρει σκούρα από το μαρκάρισμα του Σόκ παίζοντας στα γκάρντ. Όταν ο «Ξανθός» τον πήγε στη φυσική του θέση στο «3» ο Μαυροβούνιος έκανε θράυση. Σημείωσε 32 πόντους με 12/21 διπ. και 8/11 βολές (!) αναγκάζοντας τον Τίτ Σόκ να περάσει ένα δύσκολο βράδυ. Όταν ο Παναθηναϊκός με 4 συνεχόμενα τρίποντα ισοφάρισε 68-68 ο Πάσπαλι τόσο με βολές (68-73 στα 50’’) όσο και με καλάθι (68-75) καθάρισε τον αγώνα.

Παίκτης «κλειδί» πάντως ήταν και ο Αντώνης Σταμάτης όχι μόνο για τους 11 πόντους που πέτυχε, αλλά γιατί ήταν ο άνθρωπος που ουσιαστικά απενεργοποίησε τον Νίκο Γκάλη που έμεινε στους επτά πόντους.

1994-95 Εντι Τζόνσον – Παναγιώτης Φασούλας

Δυστυχώς μια από τις πιο βίαιες σειρές στην ιστορία. Η εμφύλια ευρωπαϊκή κόντρα των «αιωνίων» στη Σαραγόσα νωρίτερα για το φάιναλ φορ είχε ανοίξει τον ασκό του αιόλου για πόλωση της έντασης μεταξύ των οπαδών.

Στον τέταρτο τελικό στη Γλυφάδα, άνοιξε το κεφάλι του Νάκιτς από αιχμηρό αντικείμενο ενώ η ένταση πέρασε και στο παρκέ με Αλβέρτη-Σιγάλα να πιάνονται στα χέρια και να αποβάλλονται.

Το πιο τραγικό όμως ήταν το θανάσιμο μαχαίρωμα έξω από το γήπεδο ενός φίλου του Παναθηναϊκού του Γιώργου Καρνέζη που έχασε τη ζωή του τόσο άδικα μόλις στα 25 του χρόνια. Ο υφυπουργός αθλητισμού Γιώργος Λιάνης ανέβαλε τον πέμπτο τελικό που έγινε τελικά σε άλλη ημερομηνία.

Ο «Φάστ-Εντι» ή «Λούκι Λουκ» (καθώς...πυροβολούσε πιο γρήγορα και από τη σκιά του) κατά κόσμον Εντι Τζόνσον ήταν ο mvp των τελικών αφού ιδιαίτερα σε αυτούς του ΣΕΦ «εκτέλεσε» τον Παναθηναϊκό με τριαντάρες (34π. στον πρώτο και 30π. στον τρίτο τελικό). Στον τελευταίο τελικό (που έληξε με νίκη του Ολυμπιακού με 45-44) μπορεί να έμεινε στους 18 πόντους, αλλά πέτυχε το τρίποντο που ξεκόλλησε την ομάδα του από το 42-42 και ήταν το τελευταίο καλάθι της ομάδας του. Ο Παταβούκας μείωσε σε 45-44 και ακολούθησε ένα βασανιστικό τρίλεπτο περίπου και για τις δύο ομάδες χωρίς πόντο.

Μπορεί ο Τζόνσον να ήταν ο κορυφαίος, αλλά κομβικό ρόλο έπαιξε ο τραυματίας Παναγιώτης Φασούλας που όχι μόνο έσφιξε τα δόντια και έπαιξε, αλλά ήταν καθοριστικός με 8 πόντους από τους 10 πόντους του στο δεύτερο ημίχρονο, πέντε ριμπάουντ και τρία κοψίματα, σε κρίσιμα σημεία. Εδωσε μεγάλες μάχες με Βράνκοβιτς και αποτέλεσε φόβητρο για τους αντίπαλους επιθετικούς.

Ο Τζόνσον έδειξε το ήθος του όταν μετά το τέλος του αγώνα πήγε μαζί με Σιγάλα και Νάκιτς στα αποδυτήρια του Παναθηναϊκού για να παρηγορήσουν παίκτες του τριφυλιού όπως ο Βράνκοβιτς και ο Οικονόμου που είχαν ξεσπάσει σε κλάμματα. Μεγάλη στιγμή του τελικού (και σπάνια στα χρονικά) τα συγχαρητήρια που έδωσε ο Παναθηναϊκός και με επιστολή στους – πραγματικά εξαιρετικούς – διαιτητές Γιοχαλή και Κουκουλεκίδη.

1995-96 Γιώργος Σιγάλας – Ουόλτερ Μπέρι

Το έντονο πολεμικό κλίμα συνεχίστηκε, αφού ο Παναθηναϊκός κατέβαινε σε αυτούς τους τελικούς ως Πρωταθλητής Ευρώπης μετά το πρώτο του τρόπαιο στο Παρίσι. Ανακοινώσεις, κόντρες, δηλώσεις ακόμα και απειλή από τους διαιτητές για γενική αποχή !

Ευτυχώς παίχθηκε και μπάσκετ, όχι άσχημο, στους τέσσερις τελικούς της σειράς η οποία τελείωσε με 3-2 υπέρ του Ολυμπιακού. Θα μας πείτε, τότε γιατί τέσσερις τελικοί. Πολύ απλά διότι ο τελευταίος ήταν το μεγαλύτερο πάρτι στην ιστορία των αναμετρήσεων των δύο ομάδων σε τελικό ο οποίος μάλιστα έκρινε και το πρωτάθλημα.

Το 73-38 παραμένει εδώ και πολλά χρόνια ακατάρριπτο ρεκόρ. Η φυγή του Ουίλκινς πριν τον αγώνα (η κόντρα του με το Μάλκοβιτς είχε φτάσει στο πίκ) έπαιξε το ρόλο του, αλλά ο Ολυμπιακός είχε δείξει πολύ αποφασισμένος. Ο «Ράμπο» και αρχηγός της ομάδας Γιώργος Σιγάλας ήταν το πρόσωπο των τελικών. Στους τρεις από τους τέσσερις πρώτους (είπαμε ο πέμπτος ήταν ένα πάρτι) ήταν με διαφορά ο κορυφαίος όχι μόνο στο δυνατό του σημείο την άμυνα, αλλά και επιθετικά με 20 και 26 πόντους σε δύο παιχνίδια.

Στον τρίτο τελικό όπου ο Ολυμπιακός κράτησε το πλεονέκτημα έδρας, ήταν και ο Ουόλτερ Μπέρι που θυμήθηκε την κλάση του. Εύκολοι πόντοι με αυτό το...κάτι σαν σουτ και πολύτιμη βοήθεια για το 72-65 που «κλείδωσε» ουσιαστικά τον τίτλο στον Πειραιά.

1998-99 Ντέγιαν Μποντίρογκα – Νάντο Τζεντίλε – Νίκος Οικονόμου

Το πιο μάγκικο πρωτάθλημα στην ιστορία του Παναθηναϊκού. Οι «πράσινοι» πήγαν με ντεζαβαντάζ έδρας στο ΣΕΦ αλλά ως πρωταθλητές για πρώτη φορά μετά το 1984. Με τη μόνη διαφορά ότι τον τίτλο του 1998 τον πήραν κόντρα στον ΠΑΟΚ. Συνεπώς ο εφιάλτης του Ολυμπιακού (της δεκαετίας του 1990) ήταν ζωντανός. Τον ξόρκισε όμως ο μεγάλος παίκτης που λέγεται Ντέγιαν Μποντιρόγκα. Ηταν με διαφορά ο κορυφαίος παίκτης των τελικών (συνήθως με 19 πόντους, άλλη μια με 17 και μία με 15). Ο Σέρβος τα έκανε σχεδόν όλα καθοδηγώντας μαεστρικά την ομάδα του στο μπρέικ (62-53) στον 5τελικό στο ΣΕΦ και τον δεύτερο συνεχόμενο τίτλο με 3-2 νίκες. Απέραντη χαρά, μοναδική ίσως σε τέτοιο βαθμό για το τριφύλι σε μια βραδιά που άλλαξε οριστικά την ιστορία του ελληνικού μπάσκετ.

Δίπλα στον Σέρβο εξιλεώθηκε ο Νίκος Οικονόμου που «τελείωσε» το μάτς με τρίποντο προς το φινάλε (κάνοντας το 58-51) αφού αυτή τη φορά δεν αστόχησε όπως στο τελευταίο σούτ το 1994 από το ίδιο σχεδόν σημείο. Τρελλάθηκε και το έδειξε. Κομβική η παρουσία του τρελλό Ιταλού Τζεντίλε. Εκεί που η μπάλα έκαιγε και ο Ολυμπιακός είχε περάσει μπροστά 51-50 με τρίποντο του Γκόλτγουαϊρ πέτυχε απίστευτο καλάθι και φάουλ μπροστά στον Τάρλατς, αργότερα έκανε και το 51-55 ενώ τελείωσε με 10 πόντους τον αγώνα.

Μπορεί να μην έπαιζε αλλά ο Λευτέρης Σούμποτιτς από τον πάγκο ως προπονητής παίρνει εξίσου τεράστια εύσημα. Κράτησε τις ισορροπίες ενώ ήξερε πως θα έφευγε έτσι και αλλιώς. Ισορρόπησε την ομάδα σε τεντωμένο σκοινί όλη τη χρονιά με πολλά επεισόδια έντασης. Στα μπουζούκια, στα Αστέρια, πήγε μόλις ένα πεντάλεπτο, ενώ ο κολλητός του Ντίνο Ράτζα (που είχε πιάσει από το λαιμό μέσα στη χρονιά τον γιό του Παύλου Γιαννακόπουλου Δημήτρη και είχαν ανοιχτή κόντρα) δεν πήγε καθόλου.

Οπως και να έχει ο Παναθηναϊκός έγραψε ιστορία με αυτόν τον τίτλο.

2000-01 Φραγκίσκος Αλβέρτης

Oφυσικός ηγέτης του Παναθηναϊκου πιστώνεται ουσιαστικά αυτό το πρωτάθλημα. Δεν ήταν μόνο ότι είχε πολύ καλή παρουσία στους τελικούς, αλλά στον 5και καθοριστικό πήρε την ομάδα από το χέρι και την ανέβασε στο θρόνο του πρωταθλητή με 23π. και 5 τρίποντα. Ο Ολυμπιακός με τρομερή άμυνα είχε περάσει μπροστά στο 34’ με 61-59 και εκεί ανέλαβε δράση ο «Φράγκι». Με επτά πόντους του ο Παναθηναϊκός έκανε ένα σερί 13-0 και συνολικά 20-2 μέχρι το τέλος του αγώνα επικρατώντας με 79-63!

2005-06 Βασίλης Σπανούλης – Γιάκα Λάκοβιτς

Στο μοναδικό σουίπ στην ιστορία των τελικών των δύο ομάδων οι πράσινοι βρήκαν στο πρόσωπο του Σπανούλη τον κορυφαίο παίκτη που συνέβαλε τα μέγιστα για το 3-0. Τόσο στον 3τελικό (82-70) που σφράγισε τον τίτλο στο ΟΑΚΑ, όσο και στον δεύτερο νικηφόρο στο ΣΕΦ ο V-Span ήταν εξαιρετικός. Δίπλα του ο αφιονισμένος κόντρα στον Ολυμπιακό Γιάκα Λάκοβιτς που σημείωσε 18π. στον τρίτο τελικό και 15π. Δυστυχώς παρά την κυριαρχία του Παναθηναϊκού ο κόσμος του τραυμάτισε μέλη της αποστολής του Ολυμπιακού (Αργυρόπουλος, Καλαϊτζίδης και Πασχόπουλος) με τον Ομπράντοβιτς να λέει ότι τέτοιοι αγώνες δεν πρέπει να ολοκληρώνονται (!) έχοντας περάσει φυσικά και αυτός και η ομάδα του δύσκολα στο ΣΕΦ. Ο Παναθηναϊκός είναι η μόνη ομάδα στην ιστορία του επαγγελματικού πρωταθλήματος (ΕΣΑΚΕ) που τελείωσε αήττητος τα πλέι οφ.

2006-07 Δημήτρης Διαμαντίδης - Ραϊμούνας Σισκάουσκας

Μια από τις πιο αμφίρροπες σειρές στην ιστορία των τελικών ολοκληρώθηκε με το εντυπωσιακό 89-76 και το 3-2 για τον Παναθηναϊκό με τον Σισκάουσκας (13π.) να είναι εξαιρετικός στον 5τελικό.

Ομως πολυτιμότερος παίκτης εκείνων των τελικών γενικότερα ήταν για τον Παναθηναϊκό ο Δημήτρης Διαμαντίδης ιδιαίτερα για αυτά που έκανε στον 3τελικό. Ακόμα και για αυτό που δεν...σφυρίχτηκε. Αυτός ήταν ουσιαστικά και ο τελικός που έκρινε τον τίτλο. Ο Διαμαντίδης αρχικά με τον Παναθηναϊκό στο 77-76 κάνει την τάπα της χρονιάς προλαβαίνοντας αιφνιδιασμό του Ακερ που όμως αντί να αιφνιδιάσει μάλλον αιφνιδιάστηκε και δεν πήγε να καρφώσει με τα δύο χέρια. «Μα καλά δεν μας ρώταγε να του πούμε ότι ο Παναθηναϊκός έχει αυτόν τον παίκτη τον Διαμαντίδη που αλλάζει τις λάμπες στην οροφή πηδώντας ως εκεί» αναρωτήθηκε χαμογελώντας ο Πίνι Γκέρσον.

Στην παράταση ο Μπατίστ είχε ισοφαρίσει σε 84-84 με τρίποντο αλλά ο Ολυμπιακός είχε περάσει και πάλι μπροστά με 85-84. Οι «πράσινοι» έχασαν το σούτ με τον Τσαρτσαρή αλλά ως απο μηχανής θεός ο Διαμαντίδης πήρε το επιθετικό και στα 5’’ έκανε το 86-85 στην παράταση που ήταν και το τελικό σκορ. Πάνω στον ενθουσιασμό του και την πίεση των τελευταίων δευτερολέπτων πέφτει άτσαλα πάνω στον Πεν και σχεδόν σηκώνει το χέρι σαν να παραδέχεται το φάουλ . Ο Πηλοϊδης εφαρμόζει το περιβόητο πλέον «No call» καταπίνει τη σφυρίχτρα και όλα τελειώνουν.

2007-08:Σαρούνας Γιασικεβίτσιους

Με καταιγισμό από τρίποντα ο Παναθηναϊκός κατέκτησε και πάλι το πρωτάθλημα (και μάλιστα το 4συνεχόμενο ντάμπλ) και για 11συνεχόμενη σεζόν τουλάχιστον ένα τρόπαιο.To 90-76διαμορφώθηκε χάρις στον πράσινο...βομβαρδισμό από Γιασικεβίτσιους (κορυφαίος με 18π. 4 τρίποντα και 4 ασίστ) Διαμαντίδη και Σπανούλη.

2008-09 Ντρού Νίκολας

OΑμερικανος με σύμμαχο τον Σπανούλη είχε «εκτελέσει» με 17π. (όσους και ο V-Span) τον Ολυμπιακό στον 4τελικό στο ΟΑΚΑ με 94-81 και ο Παναθηναϊκός πήρε το δεύτερο τρίπλ κράουν της ιστορίας του. Ο Παναθηναϊκός είχε σπάσει το αβαντάζ έδρας του Ολυμπιακού στο πρώτο παιχνίδι.

2009-2010 Μάικ Μπατίστ – Νίκολα Πέκοβιτς

Μια ακόμα μαύρη σελίδα στα ντέρμπι «αιωνίων» με τον 4τελικό να διακόπτεται 1.03 πριν το φινάλε και με τον Παναθηναϊκό να προηγείται με 76-69 και να κατακτά τελικά το πρωτάθλημα με 3-1 νίκες. Η εκκένωση του γηπέδου που είχε διατάξει ο Λάζαρος Βορεάδης λόγω βροχής αντικειμένων δεν ολοκληρώθηκε και ο έμπειρος ρέφερι προσπάθησε να τελειώσει το ματς, έστω με πολύ λιγότερο κόσμο, αλλά ήταν λάθος.

Οσο παιζόταν παιχνίδι, ο Μπατίτς σε πρώτη φάση και ο Πέκοβιτς στη συνέχεια είχαν κάνει τη διαφορά κάτω από τα καλάθια για τον Παναθηναϊκό. Τα στατιστικά τους δεν μέτρησαν ποτέ αφού το παιχνίδι κατοχυρώθηκε με 20-0 στους «πράσινους»

2010-2011 Αντώνης Φώτσης

Αν και είχε σπάσει το πλεονέκτημα έδρας του Ολυμπιακού από το πρώτο παιχνίδι, ο Παναθηναϊκός χάνοντας τον Διαμαντίδη με διάστρεμμα στο πρώτο λεπτό του 4τελικού (με το σκορ στο 2-1 νίκες υπέρ του) βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο. Ο Ολυμπιακός ήταν δυνατός και έφτασε κοντά στο να κάνει το «διπλό» που θα του έδινε το δικαίωμα να πάει σε 5τελικό στο ΣΕΦ ! Ο Αντώνης Φώτσης είπε όχι και με 6/6 τρίποντα και 22 πόντους έδωσε στον Παναθηναϊκό τον τίτλο έστω στην παράταση με 101-94 (83-83 κανονικός αγώνας).

2011-2012 Βασίλης Σπανούλης

Ηταν ο απόλυτος κυρίαρχος στον 5και καθοριστικό τελικό που έδωσε το δικαίωμα στον Ολυμπιακό να επιστρέψει στην κορυφή του ελληνικού πρωταθλήματος μετά από 15 χρόνια. Ο Σπανούλης με 24 πόντους νίκησε σχεδόν μόνος του τον Παναθηναϊκό (82-76 πολύ πιο εύκολα από ότι δείχνει το τελίκό σκορ) οδηγώντας τους «Ερυθρόλευκους» μετά την κορυφή της Ευρώπης και στον Ολυμπο της Α1.

Η εικόνα που πανηγυρίζει ένα μεγάλο τρίποντο βγάζοντας τη γλώσσα του είναι όλα τα λεφτά.