Το μπασκετικό καλοκαίρι ολοκληρώνεται, όπως κάθε χρόνο, με το τουρνουά της Εθνικής Ανδρών, που ήδη μπήκε στην τελική ευθεία της προετοιμασίας της για το Παγκόσμιο Κύπελλο της Ασίας. Την αγαπημένη διοργάνωση -στο υψηλότερο επίπεδο- για την Ελλάδα.

Από το 1986 όταν για πρώτη φορά πήρε την (ιστορική) πρόκριση έχει παίξει στις εννιά από τις δέκα διοργανώσεις που ακολούθησαν, συμπεριλαμβανομένης και της φετινής στη Μανίλα. Θα' χουμε να πούμε αρκετά για το FIBA W.C, όπως λέγεται πλέον, το Μουντομπάσκετ, καθώς μετράμε αντίστοφα για το τζάμπολ της 26ης Αυγούστου εναντίον της Ιορδανίας.

Πριν από λίγες μέρες ολοκληρώθηκε το Ευρωμπάσκετ των παίδων (FIBA U-16), το τρίτο κατά σειρά, ηλικιακό τουρνουά, με την Ελλάδα να καταλαμβάνει την 8η θέση, ολοκληρώνοντας τη διαδρομή των μικρών εθνικών ομάδων. Για πρώτη φορά μετά από σχεδόν δέκα χρόνια τα τρία εθνικά συγκροτήματα μπήκαν στην πρώτη οκτάδα, μια εξ' αυτών (των νέων) μάλιστα έφτασε στην κατάκτηση του χάλκινου μεταλλίου. Της πρώτης "εθνικής" επιτυχίας μετά το 2017 και το χρυσό, που είχε κατακτήσει τότε η αντίστοιχη ομάδα, στο ίδιο γήπεδο (δυο Αοράκια) στο Ηράκλειο.

Εκ του αποτελέσματος, αλλά και εκ των εμφανίσεων των νεαρών διεθνών, η πορεία κρίνεται καταρχήν επιτυχημένη. Θα μπορούσε, μάλιστα, να είναι και καλύτερη αν η ατυχία δεν χτυπούσε την πόρτα της ομάδας των εφήβων, που έχασε στην πιο κρίσιμη στιγμή -λόγω τραυματισμού- τους δυο βασικούς της σέντερ.

Η δεύτερη χρονιά της νέας διοίκησης της ομοσπονδίας βελτίωσε τις όποιες αστοχίες της πρώτης, κυρίως στην επιλογή των προπονητών, καθώς και τις τρεις ομάδες καθοδήγησαν κόουτς με εμπειρία στις μικρές ηλικίες. Έγινε επίσης μια προσπάθεια χαρτογράφησης του χώρου τόσο εντός συνόρων, όσο και στο εξωτερικό με χαρακτηριστική περίπτωση αυτή του Νικόλα Σερμπεζή, ο οποίος ανιχνεύτηκε εγκαίρως στο δυναμικό της Μπάγερν και φόρεσε τη φανέλα με το εθνόσημο στην U-16.

Είναι βήματα προόδου όλα αυτά, άσχετα αν δεν έγιναν όλα στην εντέλεια. Οι χειρισμοί, για παράδειγμα, στην περίπτωση του Ράιαν Σούλη, που φέτος δέχθηκε ένα σωρό προτάσεις από κολέγια, μέχρι να καταλήξει στο Ρίτσμοντ, δεν ήταν οι ενδεδειγμένοι, με αποτέλεσμα ο ταλαντούχος ψηλός να βρεθεί εκτός Εθνικής εφήβων.

Μετάλλια, προσανατολισμός, φιλοσοφία...

Προφανώς η μεταλλιολαγνεία που σαν άλλος μεγαλοϊδεατισμός καθοδηγούσε την σπασμωδική πολιτική της ΕΟΚ, διαστρεβλώνοντας τις βασικές αρχές του πάλαι ποτέ πρωτοποριακού αναπτυξιακού προγράμματος δεν πρέπει επ' ουδενί να επιστρέψει στην ομοσπονδία.

Από την άλλη η όποια διάκριση που θα παρακινήσει και τους νεαρότερους να ασχοληθούν με την πορτοκαλί μπάλα είναι ευπρόσδεκτή. Ο προσανατολισμός, ωστόσο, και η φιλοσοφία της δουλειάς στις εθνικές ομάδες, δεν μπορεί να αφορά αποκλειστικά τα μετάλλια, διαφορετικά θα ... εξοντώσουμε παίκτες, όπως κάποτε τον Βασίλη Χαραλαμπόπουλο.

Σε μια εποχή που γενικά στην Ευρώπη μπαίνουν κι άλλοι στο κόλπο, προγράμματα όπως αυτά της Γερμανίας, της Φινλανδίας και του Ισραήλ δείχνουν να έχουν αποτέλεσμα, οι Ισπανοί εξακολουθούν να παραμένουν κυρίαρχοι, οι Γάλλοι συνεχίζουν να βγάζουν σοδιές με αθλητικά προσόντα, οι Σέρβοι παραμένουν παρόντες, οι Ιταλοί σταδιακά επιστρέφουν, οι Τούρκοι επίσης. Στον μικρό τελικό του Ευρωμπάσκετ κάτω των 20, η Ελλάδα νίκησε το Βέλγιο.

Σε αυτό το τοπίο, το ελληνικό μπάσκετ αναζητά τη θέση και το ρόλο του

Βλέποντας και τις τρεις εθνικές ομάδες να παίζουν στα αντίστοιχα Ευρωμπάσκετ, θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει τα εξής:

• Οι δυο ομάδες, από τις οποίες θεωρητικά έλειπε το ταλέντο (νέοι και παίδες) "τρύπησαν το ταβάνι τους" επιστρατεύοντας ένα βασικό στοιχείο που έφερνε διαχρονικά τις διακρίσεις. Ένα δυναμικό παιχνίδι, βασισμένο στην αμυντική προσήλωση, στο ανοιχτό γήπεδο και στην εκμετάλλευση των αδυναμιών των αντιπάλων.
• Τέτοια συμπεριφορά θέλησε να εκδηλώσει και η αντίστοιχη ομάδα των εφήβων, στην οποία ωστόσο έπεσε βαρύς ο χαρακτηρισμός του φαβορί και εκτός των άλλων ατύχησε, όπως είπαμε, λόγω του τραυματισμού των δυο βασικών ψηλών της.
• Το σουτ παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα του ελληνικού μπάσκετ. Ειδικά οι πλέι-μέικερ, με εξαίρεση τα παιδιά της U-20, δεν δοκιμάζουν καν να σουτάρουν!
• Μας λείπουν - σε γενικές γραμμές- τα ψηλά κορμιά, αν και ένας σέντερ (τσέπης όμως), ο Βαγγέλης Ζούγγρης ήταν ο μοναδικός Έλληνας που συμπεριλήφθηκε σε κορυφαία πεντάδα μιας εκ των τριών διοργανώσεων (στους νέους) . Η εξέλιξη του σίγουρα αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, για κάθε παιδί που θέλει να ξεχωρίσει, αλλά και να εκμεταλλευτεί τις όποιες ευκαιρίες του παρουσιάζονται.
• Άλλα παιδιά, όπως ο Σαμουντούροφ με το αδιαμφισβήτητο μπασκετικά αυθεντικό ταλέντο δεν έδειξαν ανάλογη βελτίωση.

Ποιοί είμαστε, τι θέλουμε...

Μέσα σε ένα νέο σκηνικό που διαμορφώνεται στην Ευρώπη το ελληνικό αναπτυξιακό πρόγραμμα, πρέπει να ψάξει να βρει ξανά τις δομές και τη φιλοσοφία του. Αυτό, ωστόσο, προϋποθέτει ένα πιο προσεγμένο σχεδιασμό. Ίσως από έναν εθνικό προπονητή, ο οποίος αυτή την στιγμή δεν υπάρχει, που μαζί με τους κόουτς όλων των εθνικών ομάδων θα χαράξουν τις κατευθυντήριες γραμμές.

Πέρσι μετά το χρυσό μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ ο Σέρτζιο Σκαριόλο είχε αναλύσει το ... απλό αλλά τόσο αποδοτικό πρόγραμμα των Ισπανών. "Πριν από πέντε-έξι χρόνια συμφωνήσαμε με όλους τους προπονητές να έχουμε τον ίδιο αγωνιστικό προσανατολισμό σε όλες τις εθνικές ομάδες. Οι διεθνείς είτε είναι 15 είτε 35 ετών κάνουν ουσιαστικά τα ίδια πράγματα μέσα στο γήπεδο, πραρμοσμένα βέβαια στις συνθήκες και στους αντιπάλους τους".

Οι Ισπανοί μπορεί να ανακάλυψαν την Αμερική, αλλά εδώ δεν καινοτομούν. Ακολουθούν μια σωστή και δοκιμασμένη συνταγή, που κάποτε ήταν μπούσουλας και στην Ελλάδα. Ο Κώστας Πολίτης με τους συνεργάτες του στα μέσα της δεκαετίας του 80 αυτό ακριβώς είχαν σχεδιάσει. Ο Πολίτης, μάλιστα, πολλές φορές κοούτσαρε την Εθνική Εφήβων, ενώ το άνοιγμα του στις κλήσεις των διεθνών, που τόσο πολύ είχε επικριθεί, απέδωσε καρπούς πολύ γρήγορα.

Φυσικά μιλάμε για μια εντελώς διαφορετική εποχή και ένα ... άλλο μπάσκετ. Τη φιλοσοφία, όμως,μπορούμε να την αναπροσαρμόσουμε στα δεδομένα των καιρών. Απαιτείται, βέβαια, και χρήμα και χρόνος, από την πλευρά της ομοσπονδίας και δουλειά για να βρούμε ποιες είναι οι βασικές μας αρχές. Πως βελτιώσουμε τις αδυναμίες, πως θα αναπτύξουμε τις δεξιότητες.

Ο εθνικός προπονητής, που θα έχει την ευθύνη και της Εθνικής ανδρών δεν μπορεί να δουλεύει παρτάιμ. Το συμβόλαιο του πρέπει να είναι ισχυρό, πολυετές και ελκυστικό για ονόματα ικανά να "πάρουν τη δουλειά". Η ΕΟΚ επίσης θα μπορούσε να διοργανώσει μια ανοιχτή συζήτηση για το μέλλον του μπάσκετ, ώστε οι απόψεις που θα ανταλλάξουν οι όποιοι εμπλεκόμενοι (ΣΕΠΚ, ΠΣΑΚ, ΕΣΑΚΕ, τοπικές ενώσεις)

Αυτούς έχουμε, ας τους ... βάλουμε

Προφανώς, όμως, η ανάπτυξη του μπάσκετ δεν είναι μόνο θέμα της ομοσπονδίας και των προπονητών της. Η δουλειά αρχίζει από τα σωματεία, που είναι γνωστό ότι τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής ασφυξίας βλέπουν τις ακαδημίες περισσότερο με ταμειακές μηχανές που θα εξασφαλίσει την βιωσιμότητα τους, παρά με φυτώριο καλλιέργειας των ταλέντων.

Το κανονιστικό πλαίσιο παραμένει νεφελώδες και παράλογο, οι ατζέντηδες βγάζουν από τη μύγα ξύγκι (παιδιά 22-23 ετών έχουν αλλάξει ... έξι-εφτά ομάδες) ενώ ο προσανατολισμός της ΕΟΚ για ανάπτυξη μέσω της ελίτ των rising stars κλπ δεν ευνοεί τη μαζική παραγωγή παικτών.

Θα χρειαστεί μια συνολική υπέρβαση, αλλά και αλλαγή σκέψης από τους ανθρώπους που διοικούν τους συλλόγους, είτε σε επαγγελματικό, είτε σε ερασιτεχνικό επίπεδο. "Αυτή η στάνη, βγάζει αυτό το τυρί" και πρέπει να το δοκιμάσουμε. Αν δεν το κάνουμε, θα χάσουμε κι αυτούς που έχουμε. Από την Εθνική Νέων που κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο το 2017, επιβίωσαν στο υψηλότερο επίπεδο κατ' αρχήν ο Μιχάλης Λούντζης, στη συνέχεια Κόνιαρης και Φλιώνης, ενώ ο κορυφαίος της ομάδας Βασίλης Χαραλαμπόπουλος βγάζει το ψωμί του στην Serie A της Ιταλίας με τη φανέλα του Πέζαρο.

Χρειάζεται αλλαγή και στη φιλοσοφία των ίδιων των νεαρών παικτών (και των οικογενειών τους). Δεν γίνεται όλοι να παίξουν σε Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό, που δεν συγχωρούν το παραμικρό λάθος. Αυτός πρέπει να είναι ο τελικός και όχι ο αρχικός προορισμός των όποιων ταλέντων.

Η τριβή με το μπάσκετ, με τον πρωταθλητισμό ακόμα και στις μικρές κατηγορίες, η χαρά του παιχνιδιού και βέβαια οι εμπειρίες είναι προτιμότερα εφόδια από οποιαδήποτε μετακίνηση σε ένα μεγάλο κλαμπ, όπου τα μοναδικά κέρδη είναι η πρόσκαιρη δημοσιότητα και οικονομική ευμάρεια...