Φεύγουν ένας ένας οι μύθοι που έγραψαν μια χρυσή ιστορία στο ελληνικό μπάσκετ... Στην κυριολεξία χρυσή, καθόσον ωσαύτως χαρακτηρίσθηκε και διαιωνίζεται εκείνη η παρέα που ξεκληρίζεται και πάει!

Η χρυσή πεντάδα του Πανελληνίου, με τ' όνομα!

Έφυγε πρώτος, στις 18 Αυγούστου του 1986, σε ηλικία 62 ετών, ο προπονητής της, ο πανεπιστημιακός καθηγητής θεολογίας, φιλόσοφος και μέλος της ΔΟΕ, Νικόλαος Νησιώτης, σε τροχαίο δυστύχημα στο 41ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Αθηνών Κορίνθου...

Στις 30 Δεκεμβρίου του 2007 τον ακολούθησε σε αυτό το ταξίδι στην Αχερουσία λίμνη ο πρεσβύτερος από τους παίκτες εκείνης της θρυλικής ομάδας, ο μεγάλος πλέι μέικερ και μετέπειτα προπονητής και σπουδαίος δάσκαλος, Θέμης Χολέβας, στα 81 του...

Έμειναν τέσσερις που έγιναν τρεις στις 13 Ιανουαρίου του 2018, όταν από ένα σπυρί στην πλάτη και μια μόλυνση την οποία άρπαξε στο νοσοκομείο άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 86 ετών ο "Μπουλντόζας" Αριστείδης Ρουμπάνης...

Στις 8 Ιουλίου του 2020 έβαλε μονάχος του τέλος στη ζωή του ο μαινόμενος Ταύρος», ο Πάνος Μανιάς το πτώμα του οποίου βρέθηκε στην παραλία Βοτσαλάκια του Πειραιά, μάλιστα το πρόσωπο του ήταν καλυμμένο με μια πλαστική σακούλα...

Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΑΚΡΥΑ ΤΟΥ "ΚΟΥΚΛΟΥ"

Και προχθές έφυγε στα 89 χρόνια του ο Ντίνος Παπαδήμας κι άφησε μονάχο τον Μίμη Στεφανίδη να τους συλλογάται όλους, να τους νοσταλγεί, να τους κλαίει με πόνο και να τους πενθεί...

Ο "Κούκλος", όπως είναι το παρατσούκλι του, απόμεινε όπως ο τελευταίος των Μοϊκανών για να κρατά ζωντανή τη θύμηση μιας ομάδας που ούτως ή άλλως αποτελεί ανεξίτηλο κεντητό στολίδι στον καμβά της συλλογικής μνήμης...

Εδώ χρειάζεται να ανοίξω μια αναγκαία ιστορική παρένθεση και να επισημάνω ότι ο Πανελλήνιος αποτελεί μια κατηγορία από μόνος του σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες ομάδες που έχουν ακμάσει στα χρονικά του ελληνικού μπάσκετ το οποίο συμπλήρωσε 102 χρόνια ζωής.

Δεν είναι η ομάδα που έφερε το μπάσκετ στην Ελλάδα (ΧΑΝΘ, 1919), ούτε εκείνη η οποία κατέκτησε το πρώτο πρωτάθλημα (Ηρακλής, 1928).

Δεν είναι επίσης η ομάδα που κατέκτησε τον πρώτο ευρωπαϊκό τίτλο (ΑΕΚ, 1968), ούτε εκείνη η οποία έκανε σεφτέ ως πρωταθλήτρια Ευρώπης (Παναθηναϊκός).

Για να μην μακρηγορώ, εάν στα μέσα της δεκαετίας του '80 ο Άρης ήταν εκείνος που έκανε τους Έλληνες να αγαπήσουν το μπάσκετ, το έβαλε στα σπίτια όλης της χώρας και το διαφήμισε στο εξωτερικό, ο Πανελλήνιος υπήρξε αυτός ο οποίος προπολεμικά και στη δεκαετία του '50 έκανε τους Έλληνες να το μάθουν!

ΟΥΡΕΣ ΣΤΟ ΣΤΑΘΜΟ ΛΑΡΙΣΗΣ

Τους έκανε επίσης να συνωστίζονται στον σταθμό Λαρίσης για να τον υποδέχονται όταν επέστρεφε σιδηροδρομικώς από τους θριάμβους στα μεγαλύτερα Τουρνουά της Ευρώπης (Σαν Ρέμο, Βρυξέλλες κοκ) αλλά έπεσε στην περίπτωση...

Όταν η FIBA καθιέρωσε το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης (σεζόν 1957-'58), η περιβόητη χρυσή πεντάδα του Πανελληνίου είχε αρχίσει να υποχωρεί, χώρια που οι παίκτες της είτε μεταγράφηκαν στο εξωτερικό (ο Στεφανίδης στη Σίμενταλ, νυν Αρμάνι, Μιλάνο και ο Ρουμπάνης στη Μοτομορίνι Μπολόνια), είτε αποσύρθηκαν για να αφοσιωθούν στις επαγγελματικές δραστηριότητες τους.

Γενικώς ο Πανελλήνιος στάθηκε άτυχος και πάντοτε έπεφτε στην περίπτωση: η "χρυσή πεντάδα" δεν πρόλαβε τα Κύπελλα Ευρώπης, ενώ την πρώτη μεγάλη ομάδα του συλλόγου (Σβολόπουλος, Πανταζόπουλος, Σκυλογιάννης, Κωστόπουλος, Ελευθερουδάκης) την πρόλαβε και ανέκοψε την κυριαρχική πορεία της ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος.

Η "χρυσή πεντάδα" που αποτέλεσε και τη βάση της Εθνικής ομάδας, απαρτιζόταν από τον Θέμη Χολέβα, τον Μίμη Στεφανίδη (που διέπρεψε και στην Ολίμπια Μιλάνο), τον Ντίνο Παπαδήμα, τον Πάνο Μανιά και τον Αριστείδη Ρουμπάνη, με προπονητή Νικόλαο Νησιώτη.

ΕΝΑ... ΑΛΛΟΚΟΤΟ ΣΤΙΛ ΜΠΑΣΚΕΤ

Εκείνη η ομάδα προϋπήρξε της εποχής της και παρουσίασε ένα πρωτόγνωρο για τα ευρωπαϊκά δεδομένα στιλ μπάσκετ, το οποίο στηριζόταν στην ταχύτητα, στο θέαμα, στα υψηλά σκορ και στον ανελέητο αιφνιδιασμό, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί κατά κράτος και να μην αφήνει τους αντιπάλους της να πάρουν ανάσα.

Τόσο πρωτοποριακό και αξιοζήλευτο υπήρξε αυτό το (επηρεασμένο από το αμερικάνικο μπάσκετ) δόγμα που λάνσαρε ο Νησιώτης και υποστηρίχθηκε από το ταλέντο, τη δεξιοτεχνία και τη χημεία των παικτών, ώστε ο Πανελλήνιος μετατράπηκε σε αντικείμενο διεθνούς κατασκοπείας!

Προς επίρρωσιν τούτου, αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνη την εποχή συνέρεαν στο γήπεδο πίσω από το Πεδίον του Άρεως πλείστοι όσοι Ευρωπαίοι προπονητές που κινηματογραφούσαν τις προπονήσεις και τους αγώνες του Πανελληνίου: πλείστοι όσοι, συμπεριλαμβανομένων και των Γιουγκοσλάβων, οι οποίοι έχουν παραδεχθεί δημοσίως ότι χρησιμοποίησαν αρκετά στοιχεία της χρυσής πεντάδας, για να δημιουργήσουν τη δική τους μεγάλη σχολή, που τότε εκτεινόταν στα όρια του... νηπιαγωγείου!

Ο Χολέβας και ο Παπαδήμας ήταν (με τη σύγχρονη ορολογία) οι δυο γκαρντ, ο Μανιάς έπαιζε δεξιό ελ, ο Στεφανίδης αριστερό ελ και ο Ρουμπάνης σέντερ φορ.

ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ: "ΜΕ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΑΝΟΙΚΤΟ"

"Δεν είχαμε θέσεις εμείς. Παίζαμε ένα γρήγορο, επιθετικό, θεαματικό και ολοκληρωτικό μπάσκετ και για τρία χρόνια καμιά ομάδα δεν μπορούσε να μας παραβγεί. Πήραμε αήττητοι τα πρωταθλήματα, είχαμε μέσο όρο 84 πόντους διαφορά, διαλύαμε τους αντιπάλους μας και όσοι μας παρακολουθούσαν εκείνη την εποχή, έμεναν με το στόμα ανοικτό" μου είχε πει πέρυσι ο Στεφανίδης.

Ο Παπαδήμας διάβαζε πολύ καλά το παιχνίδι και το οργάνωνε μαζί με τον Χολέβα, κυρίως όταν οι αντίπαλοι, μη έχοντας άλλη επιλογή οχυρωνόντουσαν σε μια άμυνα ζώνης 2-1-2 που ήταν της μόδας εκείνη την εποχή.

Παράλληλα φόρεσε 17 φορές τη φανέλα της Εθνικής ομάδας, ενώ μετά την απόσυρση του πέρασε διετέλεσε προπονητής του Πανελληνίου και μάλιστα-όπως σημείωσε σε μια αναφορά του ο Θεσσαλονικιός δημοσιογράφος Σωτήρης Θεολογίδης- "δεν αποδέχθηκε να λάβει μισθό και αποχώρησε".

Εκτός από την επονομαζόμενη "χρυσή πεντάδα", στην ομάδα αγωνίζονταν επίσης οι επίσης διεθνείς Νομικός, Κωστόπουλος, Μπουρνέλος, Σακέλης, Ξένος, Ζαγοραίος, Τσιφλάκος, Αναγνωστόπουλος, Μαυρολέων, ενώ αργότερα εντάχθηκαν ο Γιώργος Μόσχος και ο Αντώνης Χρηστέας, οι οποίοι στη συνέχεια μεταγράφηκαν στην ΑΕΚ.

Η "χρυσή πεντάδα" κατέκτησε τρία από τα έξι πρωταθλήματα του Πανελληνίου, εκείνα του 1953, του 1955 και του 1957, ενώ βγήκε τρεις φορές δεύτερη και άλλες τρεις Τρίτη.

ΤΑ ΟΜΟΡΦΟΠΑΙΔΑ ΚΑΙ Η ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ

"Εγώ δυστυχώς δεν πρόλαβα να παίξω μαζί τους, αλλά όταν στις αρχές της δεκαετίας του ’60 πρωτοπήγα στον Πανελλήνιο, η φήμη και ο θρύλος τους πλανιόντουσαν παντού" καταθέτει τις αναμνήσεις της εφηβικής ηλικίας του ο Βασίλης Γκούμας.

"Τους βλέπαμε σαν θεούς και υποκλινόμασταν μπροστά τους. Ήταν παικταράδες, ψηλοί, ομορφόπαιδα, λεβέντες bon viveurs, γυναικάδες και άντρες με τα όλα τους. Τύποι galant όπως λένε και οι Γάλλοι. Όλοι μας, νιώθαμε τότε ότι ανήκαμε στην ίδια αδελφότητα και όποτε φεύγει κάποιος από τη ζωή αισθανόμαστε ότι χάνουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας".

Όλοι εκείνοι οι τότε παίκτες του Πανελληνίου δεν ήταν μονάχα μπασκετμπολίστες, αλλά πολυαθλητές που είχαν περάσει ή ασχολούνταν παράλληλα και με άλλα σπορ.

Ο Αριστείδης Ρουμπάνης, αδερφός του χάλκινου Ολυμπιονίκη του άλματος επί κοντώ το 1956 στη Μελβούρνη, Αριστείδη Ρουμπάνη υπήρξε σπουδαίος ακοντιστής και σφαιροβόλος, επί σειρά ετών κάτοχος των πανελληνίων ρεκόρ (65μ.98 και 16μ.97 αντιστοίχως) και με σημαντικές επιτυχίες σε διεθνείς διοργανώσεις.

Ο Μανιάς ήταν σπουδαίος αθλητής στα άλματα. Ως έφηβος πέτυχε επιδόσεις 6μ.97 στο μήκος και 1μ.88 στο ύψος, αλλά παράτησε τον στίβο για να αφοσιωθεί στο μπάσκετ και εν συνεχεία στις σπουδές του στην Ελλάδα και στο φημισμένο UCLA

Συν τοις άλλοις ασχολήθηκε επισταμένως με το μπριτζ, έλαβε μέρος σε δυο Ολυμπιάδες (1976 στο Μόντε Κάρλο και το 1980 στο Βάλκενμπουργκ) και επίσης διετέλεσε και διοικητικός παράγων σε αυτό το σπορ.

TO ΒLACK HUMOR ΚΑΙ Ο ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

Ο Παπαδήμας σπούδασε πολιτικός μηχανικός, εξάσκησε το επάγγελμα, αργότερα το παράτησε και έπειτα το ξανάπιασε συνεταιριζόμενος μάλιστα με τον αρχαιότερο εν ζωή Ελληνα μπασκετμπολίστα, τον 98χρονο πρώην παίκτη του Πανελληνίου και του Τρίτωνα, Νίκο Σκυλακάκη....

Τις προάλλες ο Σκυλακάκης είπε στον άλλοτε συμπαίκτη του στον Τρίτωνα και αργότερα αρχηγό της ΑΕΚ, Νίκο Μπαμπανικολό μια σοκαριστική και κυνική κουβέντα, που ξεπέρναγε την αίσθηση του black humor…

"Δεν πάω σε καμιά κηδεία παλιού παίκτη, διότι δεν θα έχει μείνει κανείς για να έρθει στη δική μου"!

Αλλά, όπως του είπε πριν από τρία χρόνια σε μια γιορτή του ΣΠΑΚΕ, ο Παναγιώτης Γιαννάκης, "εσύ κύριε Νίκο είσαι το ακμαίος που τις εξετάσεις σου πρέπει να τις κάνεις στον παιδίατρο"!