“Πατέρα μας μεγάλωσες”

Αν οι νέοι στα μεγάλα αστικά κέντρα έχουν τη ροκ, τα λαϊκά και τα ρεμπέτικα, στην υπόλοιπη Ελλάδα το δημοτικό τραγούδι ζει και βασιλεύει. Κι όχι στους 60+, αλλά στους τριαντάρηδες που σέρνουν πρώτοι το χορό. Δεν πάνε στους γάμους από υποχρέωση και στα πανηγύρια από συνήθεια.

Το γλεντάνε και το φχαριστιούνται. Αν στις μεγάλες πίστες της Αθήνας, πρωταγωνιστές είναι οι μεγάλοι σταρ του τραγουδιού, τα πανηγύρια ανά την επαρχία, έχουν δικές τους φίρμες. Τον Χαλιλόπουλο, τον Ανδρέα Κωνσταντινόπουλο, τον Μάκη Μπέκο. Το “πατέρα μας μεγάλωσες” ξεπερνάει σε εκτελέσεις και το “Σαμερτάιμ”.

Δεν υπάρχει καλλιτέχνης του δημοτικού τραγουδιού που να μην τον έχει στο ρεπερτόριό του. Στο δίσκο, που έχει βγάλει.

Η αφορμή ήταν τις προάλλες, όταν ξανάδα την εξαιρετική ταινία του Σταύρου Τσιώλη “Ο χαμένος θησαυρός του Χουρσίτ Πασά”. Κατά διαστήματα μια μπάντα από πλανόδιους μουσικούς και τσιγγάνους, παίζει και τραγουδάει δημοτικά τραγούδια. Ένα κι αυτό που προαναφέραμε με δυο όλα κι όλα τετράστιχα.

Πατέρα μας μεγάλωσες με πίκρες και με πόνους

και τώρα που μας πάντρεψες, μας έκανες διχόνους (σ.σ από τη διχόνοια)

Το έχω με παράπονο, πατέρα από σένα

γιατί τα παλιοχώραφα τα έχεις μπερδεμένα.

ΙΔΟΥ το μεγαλείο του σουρεαλισμού. Το ρεσιτάλ του ανώνυμου λαϊκού ποιητή. Δύο ή και παραπάνω παιδιά (άγνωστο αν πρόκειται για άντρες ή γυναίκες) αναφέρονται στον πατέρα τους. Κατ’ αρχήν του αναγνωρίζουν ότι τους μεγάλωσε με βάσανα και με πόνους. Όπως επίσης κι ότι τους βοήθησε (προφανώς με την ανάλογη προίκα) στην αποκατάστασή τους. Στην παντρειά.

Ποιο όμως είναι το μέγα παράπονο τους, που έφτασε στο σημείο να γίνει και τραγούδι; Ότι δεν μοίρασε τα χωράφια, με αποτέλεσμα να πέσει η διχόνοια ανάμεσα τους. Η σοβαρή παράλειψη του πατέρα να μη κάνει διαθήκη, δημιούργησε τεράστιο πρόβλημα στις σχέσεις των αδερφών. Που αναγνωρίζουν έμμεσα την αδυναμία τους να κάτσουν κάτω να τα βρουν στη μοιρασιά για τα χωράφια και να συμφωνήσουν.

Και γι’ αυτό παρότι ερίζουν για τη μοιρασιά, τα χαρακτηρίζουν “παλιοχώραφα”.Μιλάμε για σουρεαλισμό και υψηλού επιπέδου, μάλιστα.

Όποιος νομίζει ότι το συγκεκριμένο τραγούδι που αρχίζει με κλαρίνο σαν τσάμικος και καταλήγει σε αμανέ, είναι καταχωνιασμένο στις αναμνήσεις κάποιων γερόντων, έχει βαθιά μεσάνυχτα. Οι νέοι στα πανηγύρια το ακούνε, το τραγουδάνε και το χορεύουνε. Κι αφού τη βρίσκουνε, καλά ξηγιούνται.

Η σχετική δισκογραφία είναι ανεξάντλητη: Μανόλης Αγγελόπουλος και Βασίλης Τερλέγκας. Στο ρεπερτόριό τους, το έχουν βάλει Βασίλης Καρράς, Σταμάτης Γονίδης, Ζαφείρης Μελάς.

Αμέτρητες είναι οι εκτελέσεις που μπορείς να βρεις στο Γιου Τιουμπ: Κοτρώτσος-Τζαμάρας. Μάκης Μπέκος-Γιάννης Κωνσταντίνου. Αλαφροπάτης-Κοτρώτσος. Τζιάρος-Ντομάτας. Κωστούλας-Κοκκώνης. Μπέκιος-Μουγκοπέτρος. Μπαρούτας-Μανίκας κλπ. Τα ονόματα είναι διπλά γιατί αναφέρεται και ο τραγουδιστής και ο κλαρινιτζής.

Υπάρχουν κι άλλοι εκτελεστές, όπως οι Τζανάκας-Χατζηκουμίτρας αλλά αν τους αναφέραμε όλους το κείμενο θα ήταν σαν σελίδα τηλεφωνικού καταλόγου. Ζητάμε συγγνώμη από τους καλλιτέχνες, αλλά ήταν αδύνατον να αντιγράψουμε αυτή την τεράστια λίστα των εκτελέσεων.

Το κείμενο σε καμιά περίπτωση δεν είναι ειρωνικό. Την έκπληξή της και μόνο, θέλει να εκφράσει η ταπεινότητά μου. Δεν είναι κάτι που περιμένεις. Να διαπιστώσεις έτσι ξαφνικά ότι ο παραδοσιακός ανώνυμος στιχουργός προηγείται του Πιτ Κουτρουμπούση και του Ζωρζ Πιλαλί.

Ξέρεις ότι ο κόσμος διασκεδάζει με τα πανηγύρια στην επαρχία και καλά κάνει. Κι εμείς άλλωστε έτσι και βρεθούμε το καλοκαίρι κοντά σε κάνα πανηγύρι, δεν το χάνουμε. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι το μέγεθος της απήχησης. Κι αυτό δεν είναι κατ΄ανάγκη κακό. Κάθε άλλο μάλιστα. Από το να ακούνε Πάολα και Φουρέιρα, το “πατέρα μας μεγάλωσες” είναι χίλιες φορές καλύτερο.