Ολυμπιακός: Με την υπογραφή του Μεντιλίμπαρ ανέβασε τις πιθανότητες για τον τίτλο

Σε μια περίοδο κατά την οποία έκανε κινήσεις, με επεκτάσεις συμβολαίων, με τους ποδοσφαιριστές που πρόδιδαν ότι εκτελείται ένα μέρος της αγωνιστικής στρατηγικής για την συνέχεια της ομάδας – δηλαδή τις επόμενες σεζόν, ο Ολυμπιακός είχε να επιλέξει αν θα φτάσει ή όχι άμεσα στο τέλος της τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης με τον Χοσέ Λουίς Μεντιλίμπαρ για την επέκταση του συμβολαίου του.

Δεδομένου ότι του είχε εκφράσει εδώ και εβδομάδες την επιθυμία να επεκτείνουν το συμβόλαιο, ο Ολυμπιακός θα μπορούσε να αφήσει το θέμα ανοιχτό, διότι ο Ισπανός προπονητής δήλωνε θετικός αλλά δεν βιαζόταν ούτε εκδήλωνε δημοσίως ανασφάλεια. Γι’ αυτό και η είδηση της υπογραφής του συμβολαίου πάνω στη στιγμή απώλειας βαθμών σε δύο σερί αγώνες πρωταθλήματος έχει στρατηγική αξία. Και είναι μια επιλογή που τεκμηριώνεται πλήρως από τη θεωρία ηγεσίας και από όσα διδάσκονται στις σχολές προπονητών για τον τρίτο χρόνο ενός προπονητή σε μια ομάδα.

Ο τρίτος χρόνος είναι, σχεδόν καθολικά, ο πιο απαιτητικός. Όχι επειδή “τελειώνουν οι ιδέες”, αλλά επειδή εξαντλείται το ψυχολογικό καύσιμο: η καινοτομία έχει απορροφηθεί, η επιτυχία έχει καταγραφεί, η πίστωση χρόνου μειώνεται και η πίεση αποτελέσματος γίνεται μόνιμη. Εκεί, μια διοίκηση καλείται να πάρει αποφάσεις όχι με βάση το παρελθόν, αλλά με βάση τη βιωσιμότητα της ηγεσίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η πρόωρη ανανέωση συμβολαίου λειτουργεί σε τρία κρίσιμα επίπεδα.

Πρώτον, μειώνει το γνωστικό και ψυχολογικό φορτίο του προπονητή. Η θεωρία μιλά για uncertainty reduction: όταν ο προπονητής μπαίνει στο πιο απαιτητικό κομμάτι της σεζόν χωρίς καθαρό ορίζοντα, μέρος της ενέργειάς του αναπόφευκτα κατευθύνεται αλλού — στη διαχείριση του μέλλοντος, στη δημόσια εικόνα, στις εσωτερικές ισορροπίες. Η ασφάλεια του νέου συμβολαίου απελευθερώνει την καθαρότητα σκέψης. Και ένας προπονητής που νιώθει ασφαλής, παίρνει πιο καθαρές, πιο θαρραλέες αποφάσεις υπό πίεση. Διότι είναι απαλλαγμένος από τις ανασφάλειες.

Δεύτερον, λειτουργεί ως αναζωογονητικό σήμα στην τρίτη σεζόν του. Στο σημείο αυτό της διαδρομής, ο προπονητής δεν χρειάζεται επιβεβαίωση ικανότητας — την έχει ήδη κερδίσει. Χρειάζεται επιβεβαίωση εμπιστοσύνης. Η πρόωρη ανανέωση λέει ξεκάθαρα “σε θεωρούμε στρατηγική επιλογή, όχι λύση ανάγκης που επαναξιολογείται κάθε άνοιξη”. Η θεωρία το ονομάζει relational reinforcement of leadership: ενισχύεις τη σχέση ηγεσίας πριν μπει στη φάση φθοράς, όχι αφού αυτή εκδηλωθεί.Και αυτό ακριβώς επιτυγχάνει ο Ολυμπιακός στην δεδομένη στιγμή, διαλύοντας οποιαδήποτε αμφιβολία που μπορεί να αναδύθηκε ή να καλλιεργήθηκε στην διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων.

Τρίτον, σταθεροποιεί το περιβάλλον γύρω από την ομάδα. Οι προπονητές δεν δουλεύουν σε κενό. Δουλεύουν μέσα σε αφήγηση. Αν η διοίκηση περίμενε τον Μάιο, κάθε αρνητικό αποτέλεσμα από τον Ιανουάριο και μετά θα γεννούσε σενάρια, ερωτήματα, υπαινιγμούς για “τελευταίες ευκαιρίες”. Με την κίνηση του Δεκεμβρίου, ο οργανισμός κλείνει εκ των προτέρων τη συζήτηση αμφισβήτησης και μεταφέρει το επίκεντρο αποκλειστικά στην απόδοση. Αυτό είναι κλασικό εργαλείο environmental control στη διοίκηση ομάδων υψηλού επιπέδου. Αν έπρεπε να το γράψω με πιο απλά λόγια, οι προσωπικότητες με τα μεγάλα “εγώ” που κατοικούν στα αποδυτήρια του Ολυμπιακού, έχουν πλέον απολύτως συνειδητοποιήσει πόσο γερή είναι η βάση της ηγεσίας του Μεντιλίμπαρ. Ξέρουν ότι αν θέλουν να παίζουν στον Ολυμπιακό είναι υποχρεωμένοι να “βγάζουν άκρη” με αυτόν τον προπονητή.

Κάπου εδώ βρίσκεται και το κλειδί του timing. Το δεύτερο πεντάμηνο της σεζόν δεν είναι περίοδος αξιολόγησης. Είναι περίοδος εκτέλεσης. Αν πιστεύεις στον προπονητή σου, τον θωρακίζεις πριν από τη μέγιστη πίεση. Γι’ αυτό και η συγκεκριμένη απόφαση διαβάζεται ως ένδειξη στρατηγικής ωριμότητας. Ο Ολυμπιακός αναγνώρισε ότι στην τρίτη σεζόν με τον Μεντιλίμπαρ το ζητούμενο δεν είναι να “αποδείξεις ξανά” την αξία σου, αλλά να διατηρήσεις τη δυναμική σου μέχρι το τέλος.

Το πραγματικό στοίχημα του δεύτερου πενταμήνου

Η πρόωρη ανανέωση του συμβολαίου απαλλάσσει τον Χοσέ Λουίς Μεντιλίμπαρ από κάθε είδους εκνευρισμό που σχετίζεται με την εμπιστοσύνη της διοίκησης. Πλέον μπροστά του έχει μόνο τη μεγαλύτερη πρόκληση που αναγνωρίζουν οι σχολές προπονητών για την τρίτη σεζόν ενός προπονητή σε μια ομάδα: τη διατήρηση της εσωτερικής έντασης σε μια ομάδα που έχει ήδη κατακτήσει τα πάντα.

Στη λογική του UEFA Pro, αυτό είναι το πιο δύσκολο στάδιο της ηγεσίας. Όχι επειδή λείπει το κίνητρο, αλλά επειδή το κίνητρο δεν είναι πια εξωτερικό. Ο Ολυμπιακός δεν κυνηγά την υπέρβαση. Κυνηγά τη διατήρηση των κεκτημένων. Και αυτό απαιτεί διαφορετικά εργαλεία παρακίνησης.

Η θεωρία είναι ξεκάθαρη: όταν μια ομάδα έχει ήδη φτάσει στην κορυφή, ο προπονητής δεν μπορεί να στηριχθεί ούτε στο όραμα της “ανατροπής”, ούτε στο άγχος της “επιβεβαίωσης”. Πρέπει να μετατοπίσει το βάρος από το αποτέλεσμα στη διαδικασία, από τον τίτλο στην καθημερινή κυριαρχία.

Αν, μάλιστα, δεν προκύψει και ευρωπαϊκός στόχος υψηλής έντασης —όπως μια πρόκριση στην ενδιάμεση φάση του Champions League που θα άνοιγε τον δρόμο προς τους “16”— τότε το έργο γίνεται ακόμη πιο απαιτητικό. Σε αυτό το σημείο, σύμφωνα με το UEFA Pro framework, ο προπονητής καλείται να δημιουργήσει τεχνητά σημεία έντασης μέσα στη σεζόν:

• μέσω επαναπροσδιορισμού ρόλων στην ομάδα.

• μέσω εσωτερικού ανταγωνισμού για την ενδεκάδα.

• μέσω μετρήσιμων standards απόδοσης που δεν σχετίζονται με το σκορ.

Η πρόκληση για τον Μεντιλίμπαρ δεν θα είναι να πείσει τους παίκτες του ότι “πρέπει” να πάρουν το πρωτάθλημα. Αυτό είναι δεδομένο. Η πρόκληση θα είναι να τους πείσει ότι κάθε εβδομάδα πρέπει να αποδεικνύουν γιατί παραμένουν πρωταθλητές.

Εδώ η UEFA Pro θεωρία γίνεται ωμή: οι ομάδες που χάνουν στην τρίτη σεζόν δεν χάνουν επειδή πέφτει η ποιότητά τους, αλλά επειδή χαλαρώνει η έννοια του standard. Η προπόνηση παραμένει καλή, αλλά όχι αμείλικτη. Η συγκέντρωση παραμένει υψηλή, αλλά όχι αδιάκοπη. Οι αποφάσεις είναι σωστές, αλλά όχι πάντα επιθετικές.

Ο Μεντιλίμπαρ, απαλλαγμένος πλέον από κάθε ζήτημα εμπιστοσύνης, μπαίνει στο δεύτερο πεντάμηνο με απόλυτη καθαρότητα ρόλου. Και αυτό μεταφέρει όλο το βάρος αλλού: στο πώς θα διαχειριστεί τη φθορά της επιτυχίας, στο πώς θα ανανεώσει την αίσθηση ευθύνης μέσα στην ομάδα και στο πώς θα κρατήσει τον Ολυμπιακό σε κατάσταση πείνας, ενώ στην πραγματικότητα είναι ήδη χορτάτος από “ελληνικό φαγητό” μετά από την κατάκτηση του περσινού νταμπλ.

Αυτό, σύμφωνα με τις σχολές, είναι το σημείο που ξεχωρίζουν οι καλοί προπονητές από τους ηγέτες μεγάλης διάρκειας. Όχι στο πώς φτάνεις στην κορυφή -αλλά στο πώς μένεις εκεί. Με το νέο συμβόλαιο, ο Ολυμπιακός τού έδωσε την μέγιστη δυνατή υποστήριξη για να τον βοηθήσει να πετύχει.