Ο Ζοζέ Μπότο βρίσκεται στο οργανόγραμμα του ΠΑΟΚ από την 29η Δεκεμβρίου 2021, όταν ανακοινώθηκε ως αθλητικός διευθυντής του "δικεφάλου". Η προηγούμενη θέση του ήταν επικεφαλής σκάουτ της Σαχτάρ, όμως οι αποφάσεις του δεν ήταν αυτές ενός απλού... παρατηρητή ποδοσφαιριστών. Οι επιλογές του ήταν αυτές που κράτησαν τους Ουκρανούς στην επιφάνεια και που αυτό το καλοκαίρι, ένα από τα πιο δύσκολα στην ιστορία τους, αναμένεται να τους κρατήσουν σε ανταγωνιστικό επίπεδο.

Οι πρωταθλητές Ουκρανίας αναγκάζονται να ισορροπήσουν σε δύο δύσκολες πλατφόρμες. Η μία αγωνιστική, με τις όποιες εκ προοιμίου απαιτήσεις προκύπτουν, η άλλη εξωαθλητική, με τον εφιάλτη από την εισβολή της Ρωσίας να μην έχει λάβει τέλος. Μέσα σε αυτό το κλίμα, καλούνται να κινηθούν επικερδώς στο μεταγραφικό παζάρι, κάτι που σε ένα μέρος οφείλουν και στις επιλογές του Μπότο, έστω κι αν δεν βρίσκεται στην ομάδα εδώ και μισό χρόνο.

Τα 16 αποκτήματα επί Μπότο

Ο Πορτογάλος παράγοντας προσελήφθη από τη Σαχτάρ το καλοκαίρι του 2018, κατέχοντας αντίστοιχη θέση στην Μπενφίκα για οκτώ χρόνια. Τα πάρε δώσε τους στους Λουζιτανούς δεν χρειάζονται συστάσεις. Οι επιλογές του κυρίως από Νότια Αμερική μετατρέπονταν σε πωλήσεις δεκάδων εκατομμυρίων που γέμιζαν τους τραπεζικούς λογαριασμούς του συλλόγου. Με αυτό το σκεπτικό προσελήφθη και στους Ουκρανούς, που κατά καιρούς έκαναν αξιοσημείωτες πωλήσεις, όμως υπήρχε μεγάλο περιθώριο βελτίωσης στις κινήσεις τους.

Στις επτά μεταγραφικές περιόδους με τον Μπότο σε ρόλο αρχισκάουτ, η Σαχτάρ ενισχύθηκε με 16 ποδοσφαιριστές από άλλες ομάδες (και προώθησε δεκάδες από τη δεύτερη ομάδα). Η πλειονότητα -αν όχι όλοι- πέρασε από το "μικροσκόπιό" του και ενέκρινε και ο ίδιος την απόκτησή τους.

Ο Πεντρίνιο ήταν η πιο ακριβή μεταγραφή. Ο Βραζιλιάνος εξτρέμ αποκτήθηκε το καλοκαίρι του 2021 με την Μπενφίκα να βάζει στα ταμεία της 18.000.000 ευρώ. Η ρωσική εισβολή εμπόδισε τον 24χρονο ποδοσφαιριστή να ξετυλίξει το ταλέντο του, αν και άρχισε με θετικό πρόσημο τη θητεία του στο Κιέβο, την τυπική έδρα της ομάδας ύστερα από την προηγούμενη πολεμική σύρραξη με τη Ρωσία, το 2014.

Το ίδιο καλοκαίρι προστέθηκε στην πολυμελή βραζιλιάνικη παροικία ο Μάρλον. Ο 26χρονος κεντρικός αμυντικός κόστισε 12.000.000 που κατέληξαν στη Σασουόλο, έχοντας προϋπηρεσία και στην Μπαρτσελόνα. Οκταψήφιο ήταν το κόστος και για την αγορά του 21χρονου επιθετικού από την Μπουρκίνα Φάσο, Λασινά Τραορέ, με τον Άγιαξ να εισπράττει 10.000.000.

Κοινός παρονομαστής των τριών μεταγραφικών αποκτημάτων το γεγονός ότι δεν προέρχονταν από τη Νότια Αμερική, αλλά από προηγμένα πρωταθλήματα και δυνατές ομάδες, που πιθανότατα να μην τους εμπιστεύονταν τόσο πολύ όσο οι Ουκρανοί. Πρόκειται για μία αλλαγή μεταγραφικής φιλοσοφίας του συλλόγου, που εμφύσησε ο Μπότο, ο οποίος προσπάθησε να βρει "ακατέργαστα διαμάντια" με περισσότερες παραστάσεις επί ευρωπαϊκού εδάφους, ώστε να εξαλείψει το χρόνο προσαρμογής που χρειάζονταν οι παίκτες που αγοράζοντας από τη Βραζιλία και τις υπόλοιπες χώρες στην άλλη όχθη του Ατλαντικού.

Δεν είναι τυχαίο ότι μόλις ένας παίκτης τη σεζόν 2019-2020 αποκτήθηκε από το Brasileirão (το 2020-2021 η Σαχτάρ δεν έκανε μεταγραφές), ο Βιτάο της Παλμέιρας, που αγοράστηκε για 4.000.000. Μαζί του αποκτήθηκε και ο Γεβγέν Κονιοπλιάνκα από τη Σάλκε για 1.800.000, μία μεταγραφή που δεν είχε να κάνει μόνο με αγωνιστικούς λόγους, μιας και πρόκειται για έναν κορυφαίο Ουκρανό που θα επέστρεφε στην πατρίδα του. Ο Βλάντισλαβ Βακούλα αποκτήθηκε από τη Μαριούπολη, μία σπάνια πράξη από τη Σαχτάρ, που συνήθως κοιτάζει αγορές του εξωτερικού.

Τα δύο μεταγραφικά "παράθυρα" του 2018-2019 μοιάζουν μακριά χρονικά, όμως ήταν η βάση πάνω στην οποία στήθηκε η πιο πρόσφατη ομάδα της Σαχτάρ. Ο Τετέ αποκτήθηκε για 15.000.000 (Γκρέμιο) τον Ιανουάριο του 2019 και μαζί του αγοράστηκε και το κορυφαίο ταλέντο του Ισραήλ, Μάνορ Σόλομον, για 6.000.000 από την Μακάμπι Πετάχ Τίκβα. Τον ίδιο χειμώνα αγοράστηκε κι ο Μάρκος Αντόνιο της Εστορίλ για 3.500.000 κι ένας παίκτης εντός των συνόρων, ο Βαλερί Μποντανρένκο της Αλεκσάντριγια για 600.000. Όσο για το καλοκαίρι του 2018 που συνέπεσε με την άφιξη του Μπότο, ο Μαϊκόν ήταν η μεγάλη μεταγραφή με 6.600.000 (Κορίνθιανς) και ο Φερνάντο αγοράστηκε για 5.500.000 (Παλμέιρας). Ο Ολαρενβάγιου Καγιόντε της Μάντσεστερ Σίτι ήταν πιο φθηνός στα 3.000.000 και ο Μαρκίνιος Σιπριάνο της Σάο Πάουλο κόστισε μόλις 1.000.000. Εκείνο το καλοκαίρι υπέγραψαν και οι Αλεκσέι Σεβτσένκο και Ζούνιορ Μοράες ως ελεύθεροι από Καρπάτι και Ντινάμο αντιστοίχως.

ΤΑ 16 ΑΠΟΚΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙ ΜΠΟΤΟ

Οι πωλήσεις των παικτών του Μπότο

Από αυτούς τους 16 ποδοσφαιριστές, έχουν παραμείνει στα βιβλία του συλλόγου οι δώδεκα. Οι τέσσερις αποχωρήσεις έγιναν ύστερα από αυτήν του Μπότο. Ο πρώτος που έφυγε ήταν... Ουκρανός και μάλιστα πριν αρχίσουν οι ρωσικές πολεμικές επιχειρήσεις. Ο Κονοπλιάνκα αποχώρησε στις αρχές Φεβρουαρίου ως ελεύθερος με προορισμό την Κρακόβια, χωρίς να έχει αποδώσει τα αναμενόμενα εντός αγωνιστικού χώρου. Ως ελεύθερος για την Κορίνθιανς αποχώρησε και ο Ζούνιορ Μοράες τον περασμένο Μάρτιο, ο οποίος δεν ήθελε να επιστρέψει στη χώρα, τρομαγμένος από όσα συνέβησαν.

Δύο συμπατριώτες του όμως πωλήθηκαν με την έναρξη της μεταγραφικής περιόδου του καλοκαιριού, προσφέροντας κέρδος στα ταμεία της Σαχτάρ. Ο Φερνάντο δεν τα πήγε καλά στις πρώτες τρεις σεζόν στην Ουκρανία, παίζοντας μονίμως λίγα λεπτά ως αλλαγή, όμως το 2021-2022 έπαιξε σε επτά παιχνίδια πρωταθλήματος και πέντε Champions League, πέτυχε επτά γκολ και έδωσε δύο ασίστ, με συνέπεια να προσελκύσει πρόταση της Ζάλτσμπουργκ για 6.000.000.

Τα 500.000 κέρδος της Σαχτάρ ήταν σημαντικά, όμως στην περίπτωση του Μάρκος Αντόνιο αυτό το περιθώριο πολλαπλασιάστηκε. Ο Βραζιλιάνος κεντρικός μέσος εκτόξευσε την αξία του και πουλήθηκε στη Λάτσιο με 7.500.000 και 2.000.000 ως μπόνους επίτευξης στόχων, δηλαδή με υπερδιπλάσια χρήματα από όσα κόστισε.

Τα μεταγραφικά έσοδα που έχασε η Σαχτάρ λόγω πολέμου

Ο πόλεμος δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την προσπάθεια της Σαχτάρ να αποχωριστεί στην καλύτερη τιμή τους παίκτες που αγόρασε πριν από μερικά χρόνια. Οι Πεντρίνιο, Τετέ, Μαϊκόν και Μαρκίνιος ανήκουν ακόμα στην ομάδα, όμως παραχωρήθηκαν δανεικοί εκτός Ουκρανίας, υπό το φόβο της ρωσικής απειλής και κυρίως λόγω της δυνατότητας που τους έδινε η FIFA κι η UEFA ως ξένοι να αποχωρήσουν για ένα χρόνο, μέχρι τον Ιούνιο του 2023.

Γι' αυτόν το λόγο ο σύλλογος απευθύνθηκε στο CAS και αξιώνει το ποσό των 50.000.000 ως διαφυγόντα κέρδη για τους παίκτες που αναγκάστηκε να δώσει ως δανεικούς σε άλλες ομάδες, λόγω της μονομερούς απόφασής τους να φύγουν από τη Σαχτάρ για το 2022-2023.

Η εξέλιξη αυτή προκαλεί και τη διαφοροποίηση του χαρακτηρισμού του "ταμείου" που κάνουν οι επιλογές του Μπότο στη Σαχτάρ. Ο Τετέ θα μπορούσε να πωληθεί στη Λιόν για 30.000.000, έχοντας οκτώ ασίστ και 19 γκολ σε 59 αγώνες πρωταθλήματος, όμως αποχώρησε ως δανεικός στους "γκον" και με το συμβόλαιό του με τη Σαχτάρ να λήγει στις 31 Δεκεμβρίου του 2023, οι Ουκρανοί δεν έχουν διαπραγματευτικό ατού για να τον πουλήσουν στους Γάλλους στην τιμή που θα ήθελαν.

Στην αριστερή πτέρυγα τα τελευταία χρόνια "χόρευε" ο Σόλομον, ο οποίος με 14 γκολ και τέσσερις ασίστ στο πρωτάθλημα μπήκε στο "στόχαστρο" της Φούλαμ. Οι Λονδρέζοι προσπάθησαν να τον αποκτήσουν επίσης ως δανεικό για ένα χρόνο και λόγω του συμβολαίου του στη Σαχτάρ που λήγει στο τέλος του 2023, ουσιαστικά να τον πάρουν με λίγα χρήματα, αλλά δεν τα κατάφεραν. Το βέβαιο είναι ότι ακόμα κι αν οι Ουκρανοί τον κρατήσουν φέτος, ο Ισραηλινός που έχει τριπλασιάσει την τιμή του στο Transfermarkt, δύσκολα θα ανανεώσει το συμβόλαιό του και ουσιαστικά θα χαθεί για τη Σαχτάρ με ελάχιστα χρήματα.

Εξάλλου, Τετέ και Σόλομον είναι δύο από τις τέσσερις περιπτώσεις που κατήγγειλαν οι Ουκρανοί στο CAS ότι οι ατζέντηδές τους συμβούλεψαν τους ποδοσφαιριστές να αποσυρθούν από τις διαπραγματεύσεις για τη μεταγραφή τους και να περιμένουν καλύτερα deal το 2023.

Οι υπόλοιπες πωλήσεις των Ουκρανών

Τα εμπόδια που ενέσκηψαν από την εισβολή της Ρωσίας απέτρεψαν την πλήρη αξιοποίηση στο μεταγραφικό παζάρι των παικτών που πήρε στην ομάδα ο Μπότο. Ωστόσο, υπήρχαν και παίκτες που βρήκε ο Πορτογάλος στο ρόστερ και οι οποίοι πωλήθηκαν με αξιόλογα ποσά, με τα έσοδα να βοηθούν στη διαβίωση του συλλόγου.

Ο Φρεντ είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση, αφού ο Βραζιλιάνος μέσος παραχωρήθηκε στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ για 59.000.000 το καλοκαίρι που προσελήφθη ο Μπότο. Την ίδια σεζόν πωλήθηκε στη Ζενίτ και ο Γιάροσλαβ Ρακίτσκι για 10.000.000.

Ένα χρόνο αργότερα, οι Ιβάν Πέτριακ και Όλεγκ Νταντσένκο (μετέπειτα στην ΑΕΚ) παραχωρήθηκαν σε Φέχερβαρ και Ρούμπιν αντιστοίχως για 2.200.000 συνολικά. Πενιχρά ήταν τα έσοδα και το 2020-2021, με τον Αλεκσάντρ Ζουμπκόφ να πωλείται στη Φερεντσβάρος για 1.500.000 και τον Βίκτορ Κοβαλένκο στην Αταλάντα για 600.000.

Τέλος, το καλοκαίρι του 2021, η Σαχτάρ συγκέντρωσε περισσότερα έσοδα από πωλήσεις παικτών. Ο Εντουάρντ Σομπόλ κατέληξε στην Μπριζ για 3.500.000, ο Νταβίτ Χοτσολάβα στην Κοπεγχάγη για 2.500.000, ο Άλαν Πάτρικ στην Ιντερνασιονάλ για 2.000.000 και ο Αλεκσάντρ Πιχαλιόνοκ στην Ντνίπρο για 700.000.

ΟΙ 10 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΜΠΟΤΟ

Το "ταμείο" του Μπότο και της Σαχτάρ

Οι 16 παίκτες που αποκτήθηκαν από την 13 φορές πρωταθλήτρια Ουκρανίας στα 3,5 χρόνια του Μπότο κόστισαν 87.000.000. Από αυτούς αποχώρησαν οριστικά οι τέσσερις, με εγγυημένα έσοδα ύψους 13.000.000. Το κόστος αγοράς των συγκεκριμένων τεσσάρων παικτών ανέρχεται σε 10.800.000, κατά συνέπεια το όφελος της Σαχτάρ από αυτούς φτάνει τα 2.200.000.

Τα διαφυγόντα κέρδη όμως δεν μπορούν να υπολογιστούν με ακρίβεια. Η Σαχτάρ κάνει λόγο για τέσσερις περιπτώσεις στην καταγγελία της στο CAS, όμως ενδέχεται να υπάρχουν κι άλλοι παίκτες που υπό διαφορετικό καθεστώς θα προσέλκυαν ενδιαφέρον άλλων συλλόγων, οι οποίοι τώρα περιμένουν να ξεκαθαρίσει η κατάσταση από όλα όσα συμβαίνουν στην περιοχή.

Ορισμένοι εξ αυτών των παικτών είναι σίγουρα ποδοσφαιριστές για τους οποίους έδωσε το "ΟΚ" ο Μπότο για την αγορά τους και θα έπρεπε να του πιστωθούν τα οικονομικά οφέλη.

ΤΟ ΜΕΤΑΓΡΑΦΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑΣ

Από εκεί και πέρα, στο ίδιο χρονικό διάστημα ο σύλλογος πούλησε δέκα ποδοσφαιριστές που βρήκε στο ρόστερ ο Μπότο για 82.000.000. Το φετινό καλοκαίρι πωλήθηκε ο Νταβίντ Νέρες στην Μπενφίκα για 15.300.000, ένας ποδοσφαιριστής που αγοράστηκε για 12.000.000 τον Ιανουάριο του 2022, έπειτα από την αποχώρηση του Μπότο για τον ΠΑΟΚ. Την Παρασκευή παρουσιάστηκε ο Ντοντό από τη Φιορεντίνα, με τη Σαχτάρ να καρπώνεται 14.000.000 συν μπόνους.

Όσο για το μεταγραφικό ισοζύγιο από το καλοκαίρι του 2018 μέχρι το τρέχον -καυτό- καλοκαίρι, βρίσκει κερδισμένους ξανά τους Ουκρανούς παρά τις αντιξοότητες. Οι αγορές ανήλθαν σε 105.700.000 και οι πωλήσεις σε 124.800.000. Αν δικαιωθούν και από την UEFA, θα καταφέρουν να ανταπεξέρθουν στις πιο μεγάλες αθλητικές και όχι μόνο προκλήσεις που έχουν κληθεί να αντιμετωπίσουν στην ιστορία τους.