Αόρατοι στο γήπεδο: Η σεξουαλικότητα στο περιθώριο του ποδοσφαίρου

Παρά την κοινωνική πρόοδο των τελευταίων χρόνων, το επαγγελματικό ποδόσφαιρο εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους πιο δύσβατους χώρους για κάποιον που θέλει να εκφράσει ανοιχτά τη σεξουαλική του ταυτότητα. Είναι λίγοι οι ποδοσφαιριστές που έχουν κάνει coming out κατά τη διάρκεια της καριέρας τους στο στοιχημα live, γεγονός που αποκαλύπτει ένα βαθύ και επίμονο ταμπού που επικρατεί στον χώρο.

Η κουλτούρα του ποδοσφαίρου χαρακτηρίζεται ιστορικά από μια υπερ-ανδρική, σχεδόν τοξικά μάτσο νοοτροπία, η οποία συνδέει τη δύναμη, την ανταγωνιστικότητα και την αρρενωπότητα με την ετεροκανονικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, η ομοφυλοφιλία θεωρείται ότι μπορεί να αποτελέσει απειλή για τη συνοχή της ομάδας. Ο φόβος της απόρριψης από τους συμπαίκτες, του χλευασμού από το κοινό, αλλά και της απώλειας χορηγιών ή επαγγελματικών ευκαιριών δημιουργούν έναν αποπνικτικό μηχανισμό αυτολογοκρισίας.

Αξίζει να αναλογιστούμε όμως το εξής, πόσο «ασφαλές» μπορεί να είναι ένα αποδυτήριο για έναν νέο παίκτη όπου ομοφοβικά αστεία ή σχόλια του τύπου «παίξε σαν άντρας» δίνουν και παίρνουν; Αυτή η καθημερινή έκθεση σε ένα περιβάλλον που επιλέγει να περιθωριοποιεί τη διαφορετικότητα, δημιουργεί έναν πέπλο σιωπής. Και ενώ η κοινωνία εκτός γηπέδου γίνεται όλο και πιο ανεκτική, το γήπεδο δείχνει να κινείται με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς.

Η περίπτωση του Τζάστιν Φασάνου, του πρώτου επαγγελματία ποδοσφαιριστή που έκανε coming out το 1990 και αποφάσισε να δώσει τέλος στη ζωή του οκτώ χρόνια αργότερα, συνεχίζει να στοιχειώνει τον δημόσιο διάλογο. Αν και έχουμε δει πιο πρόσφατα παραδείγματα παικτών που τόλμησαν να μιλήσουν ανοιχτά για τη σεξουαλικότητά τους, ένας από αυτούς και ο Τζέικ Ντάνιελς στη Βρετανία το 2022, τα ονόματα είναι ακόμη μετρημένα στα δάχτυλα.

Το κύριο ερώτημα όμως δεν είναι γιατί οι ποδοσφαιριστές δεν κάνουν coming out. Το κύριο ερώτημα είναι γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν με ασφάλεια. Η απάντηση κρύβεται στην ανάγκη για μεγάλες αλλαγές του συστήματος, από εκπαιδευτικά προγράμματα στις ομάδες, μέχρι καμπάνιες που προάγουν την ισότητα και την αποδοχή από θεσμικούς φορείς στους stoixima agwnes. Η ορατότητα δεν είναι μόνο προσωπική υπόθεση, είναι εργαλείο αλλαγής για ολόκληρο τον αθλητισμό.

Ίσως η επόμενη γενιά ποδοσφαιριστών να βρει τον χώρο να ζήσει ελεύθερα, τόσο εντός όσο και εκτός γηπέδου. Μέχρι τότε, κάθε μικρή φωνή που τολμά να σπάσει τη σιωπή, αποτελεί μια πράξη γενναιότητας και ένα βήμα προς ένα πιο συμπεριληπτικό ποδόσφαιρο.

Στο ελληνικό ποδόσφαιρο, η κατάσταση γύρω από τη σεξουαλικότητα και το coming out παραμένει εξαιρετικά συντηρητική και στην πράξη απόλυτα σιωπηλή. Αφού, μέχρι και σήμερα, ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ επαγγελματίας ποδοσφαιριστής στην Ελλάδα δεν έχει κάνει δημόσια coming out όσο ήταν ενεργός στην καριέρα του. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στον χώρο, σημαίνει, όμως, πως το ελληνικό ποδόσφαιρο δεν είναι έτοιμο να τα αποδεχτεί.

Η αλλαγή πρέπει να ξεκινήσει από τους συλλόγους, τους προπονητές και την εκπαιδευτική κουλτούρα στις ακαδημίες. Χρειάζονται ξεκάθαρα μηνύματα από τις ομάδες ότι αποδέχονται τη διαφορετικότητα, όχι μόνο στα λόγια, αλλά και έμπρακτα. Επίσης, είναι σημαντικό τα ίδια τα ΜΜΕ και οι οπαδοί να μάθουν να σέβονται τον άνθρωπο και την προσωπικότητα πίσω από τη φανέλα.

Ένα πιθανό coming out από παίκτη του ελληνικού πρωταθλήματος θα ήταν ιστορικής σημασίας, αλλά σίγουρα αυτό το βάρος δεν θα έπρεπε να πέσει στους ώμους ενός μόνο ανθρώπου να αλλάξει ολόκληρο το σύστημα. Η ευθύνη είναι συλλογική και πέφτει σε όλους όσους συμμετέχουν και αγαπούν το ποδόσφαιρο.