Ένα από τα μεγαλύτερα παράσημα στην ιστορία της ΑΕΚ ήταν ένας φιλικός αγώνας που πέρασε μηνύματα που εξακολουθούν ακόμα και σήμερα να είναι επίκαιρα. Δεν πρόκειται για έναν τίτλο ή ένα παιχνίδι ευρωπαϊκής διασυλλογικής διοργάνωσης.

Με εμπνευστή τον Δημήτρη Μελισσανίδη η Ένωση ταξίδεψε στο εμπόλεμο Βελιγράδι για να αντιμετωπίζει την Παρτίζαν και να περάσει αντιπολεμικά μηνύματα. Μηνύματα, ειρήνης, αγάπης, χαράς. Στις 24 Μαρτίου το ΝΑΤΟ αποφάσισε να ξεκινήσει βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία ως... "μέτρο επέμβασης" στον πόλεμο του Κοσοβού και την κρίση που υπήρχε στην ευρύτερη περιοχή.

Στις 3 Απριλίου (και ενώ η διοίκηση της ΑΕΚ είχε κάνει ήδη μια διεργασία για την παράτολμη ενέργειά της) διεξάγεται συνέντευξη Τύπου παρουσία των Δημήτρη Μελισσανίδη, Πέτρου Στάθη, Κώστα Γενεράκη και Ντέμη Νικολαΐδη. Εκεί γνωστοποιήθηκαν όλες οι λεπτομέρειες για το φιλικό, καθώς και ότι η συμμετοχή όλων ήταν εθελούσια.

Ανάμεσα στα όσα ανακοινώθηκαν σε εκείνο το φιλικό, παρουσιάστηκε και η φανέλα με την οποία θα έπαιζε η ΑΕΚ. Ήταν η "κλασική" της εμφάνιση η οποία είχε πάνω της έναν "στόχο". Το συγκεκριμένο σύμβολο χρησιμοποιούταν από τους κατοίκους της Γιουγκοσλαβίας που ήθελαν να δείξουν ότι και οι ίδιοι μπορούσαν να αποτελέσουν στόχο βομβιστικής επίθεσης.

Το ταξίδι προς το άγνωστο

Η αποστολή της ΑΕΚ, η οποία συνοδευόταν από μέλη της διοίκησης, δημοσιογράφους, πολιτικούς και εξέχουσες προσωπικότητες εκείνης της εποχής, μια αποστολή που αποτελούνταν πάνω από 150 άτομα. Το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης ο προορισμός και η διανυκτέρευση ήταν η Βουδαπέστη.

Το πρωί της Μ. Τετάρτης ξεκίνησε η αναχώρηση για το Βελιγράδι, με απειροελάχιστες εγγυήσεις για την ασφάλεια όσων μετέβαιναν σε αυτό το ιστορικό παιχνίδι. Η πρώτη υποδοχή έγινε λίγα χιλιόμετρα μετά την 'είσοδο" στη γιουγκοσλαβική επικράτεια. Οι άνθρωποι υποδέχθηκαν την αποστολή σαν ήρωες, λες και θα τους έφερναν κάποια αγαθά ή όντως την ειρήνη και κατά το έθιμο, προσέφεραν και ψωμί με αλάτι.

Οι εκδηλώσεις χαράς πύκνωσαν όσο πλησίαζε το Βελιγράδι και δη μόλις μπήκε η αποστολή στο γήπεδο. Ο αγώνας διεξήχθη παρουσία 15 χιλιάδων φιλάθλων παρότι, είχαν κοπεί 40 χιλιάδες εισιτήρια. Ο λόγος που δεν πήγαν όσοι απέκτησαν εισιτήριο ήταν η έλλειψη καυσίμων και η δυσκολία στις μετακινήσεις. Ένα αντιπολεμικό συλλαλητήριο - ποδοσφαιρικός αγώνας είχε ξεκινήσει.

Ο αγώνας

Οι δύο ομάδες μπήκαν στον αγωνιστικό χώρο και φωτογραφήθηκαν μαζί, ενώ κρατούσαν ένα μεγάλο πανό που έγραφε. "ΝΑΤΟ σταμάτα τον πόλεμο, σταμάτα τους βομβαρδισμούς".

Στο ημίχρονο του αγώνα οι ποδοσφαιριστές και των δύο ομάδων φύτεψαν στον περιβάλλοντα χώρα του γηπέδου μια ελιά από την Αρχαία Ολυμπία, μια εξίσου συμβολική κίνηση με την παρουσία της ΑΕΚ στο Βελιγράδι.

Για την ιστορία το φιλικό διεκόπη στο 61ο λεπτό με τον αγώνα να ολοκληρώνεται με το σκορ 1-1 με τους Κέζμαν και Ζουμπούλη στον αγωνιστικό χώρο. Τον αγώνα διέκοψαν οι φίλαθλοι που μπήκαν στον αγωνιστικό χώρο με τις σημαίες της Ελλάδας και της Σερβίας, αγκάλιαζαν τους παίκτες της ΑΕΚ, φωνάζοντας για την ομάδα αλλά και την Ελλάδα.

Η αποστολή της ΑΕΚ έπρεπε να φύγει από το γήπεδο και να επιστρέψει γρήγορα στη Βουδαπέστη για να επιστρέψει στην Αθήνα. Ο λόγος είναι ότι υπήρχε ο ορατός κίνδυνος των νέων βομβαρδισμών τις βραδινές ώρες. Βομβαρδισμοί που για την ιστορία ολοκληρώθηκαν από το ΝΑΤΟ στις 10 Ιουνίου. Ωστόσο ο σπόρος της ειρήνης είχε ήδη φυτευτεί και είχε περάσει σε όλο τον κόσμο.

Οι παίκτες των δύο ομάδων που έπαιξαν στο φιλικό:

Παρτιζάν (Λιούμπισα Τουμπάκοβιτς): Νταμιάνοβιτς, Κράσοβιτς, Σάβιτς, Σανόγεβιτς, Στογιάνοβιτς, Βούκοβιτς, Ίλιτς, Ίβιτς, Μπιέκοβιτς, Τόμιτς, Κέζμαν

ΑΕΚ (Όλεγκ Μπλαχίν): Ατματσίδης (29’ Μιχαηλίδης - 40’ Κουρκούνας), Κοπιτσής (40’ Κωστένογλου), Μπαμπούνσκι, Μιλοβάνοβιτς (42’ Καψής), Τσέκολι (45’ Ζήκος), Κατσαβός, Σαβέβσκι (32’ Κασάπης), Μαλαδένης, Καλιτζάκης, Ζουμπούλης, Νικολαΐδης.

Οι δηλώσεις της εποχής

Για την πρωτοβουλία της ΑΕΚ μίλησαν αρκετοί αθλητές και άνθρωποι του αθλητισμού όχι μόνο της ΑΕΚ και άλλων ομάδων, αλλά και πολιτικοί που εξέφρασαν την συγκίνηση τους και την συμπαράσταση στον λαό της Γιουγκοσλαβίας.

Ντράγκαν Σάκοτα: "Ένιωσα μεγάλη συγκίνηση όταν είδα τους συμπατριώτες μου να φωνάζουν συνθήματα ευγνωμοσύνης προς τον ελληνικό λαό και την ΑΕΚ. Η ΑΕΚ αξίζει το Νόμπελ ειρήνης".

Ρέφικ Σαμπανάτζοβιτς: "Με κάνατε υπερήφανο για ακόμα μια φορά που φόρεσα τη φανέλα της ΑΕΚ".

Λιούμπισα Τουμπάκοβιτς (προπονητής τότε της Παρτιζάν): "Είμαι πολύ συγκινημένος. Οι Έλληνες είναι φίλοι μας, αλλά από σήμερα είναι αδέλφια μας. Ποτέ δεν θα ξεχάσω αυτό που έκανε η ΑΕΚ".

Ιλια Ίβιτς (ποδοσφαιριστής τότε του Ολυμπιακού): "Ήθελα και εγώ να πάω στο Βελιγράδι, αλλά δεν μπορούσα λόγω υποχρεώσεων. Μπράβο στην ΑΕΚ για αυτή την ειρηνική της αποστολή. Η ΑΕΚ είναι μεγάλη ομάδα και οι άνθρωποι της σκέφτονται σωστά".

Λευτέρης Παπαδόπουλος: "Η ΑΕΚ έχει παράδοση σε τέτοιους αγώνες. Οι Σέρβοι περνούν δύσκολες ώρες και οι "ενωσίτες" έχουν επιπλέον λόγους να τους καταλαβαίνουν και να νιώθουν αλληλεγγύη. Η ΑΕΚ δημιουργήθηκε από πρόσφυγες".

Γιώργος Κατσιφάρας: "Πρόκειται για μια αξιέπαινη πρωτοβουλία της ΑΕΚ. Ένα παράδειγμα από την Αρχαία Ελλάδα".

Μανώλης Γλέζος: "Μετά το 40'-41', πρώτη φορά οι Έλληνες ομόθυμα στο πλευρό ενός λαού. Έχω γίνει πλέον φανατικός οπαδός της ΑΕΚ".

Δημήτρης Μελισσανίδης: "Είμαι συγκινημένος. Αυτά που ζω είναι δύσκολο να περιγραφούν με ακρίβεια. Όλη η Γιουγκοσλαβία άνοιξε την αγκαλιά της και μας υποδέχθηκε με τη φράση "Είσαστε αδέλφια μας". Έκλαιγαν στους δρόμους ανεμίζοντας ελληνικές σημαίες. Μου έκαναν εντύπωση τα παιδιά. Βγήκαν από τα καταφύγια και ήρθαν στο γήπεδο. Μας ζητούσαν σημαίες της ΑΕΚ, μας έσφιγγαν τα χέρια, έκλαιγαν, μας έλεγαν ότι έγιναν οπαδοί της ΑΕΚ. Σίγουρα η ΑΕΚ έδωσε την ψυχή της, ένωσε τους χτύπους της καρδιάς της με τους δοκιμαζόμενους φίλους μας Γιουγκοσλάβους. Ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσαμε να κάνουμε".

Η αποθέωση του ξένου Τύπου

Όπως ήταν φυσιολογικό το συγκεκριμένο φιλικό ξεπέρασε τα γεωγραφικά όρια της Ελλάδας και της Γιουγκοσλαβίας αναγκάζοντας Μέσα από πολλές χώρες να ασχοληθούν με αυτό.

Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα από την μεγαλύτερη ισπανική εφημερίδα, την Marca. "Απίστευτο, μια Ελληνική ομάδα πήγε να παίξει ποδόσφαιρο στα χαρακώματα" ανέφερε το δημοσίευμα. Ανάλογη ήταν η αναφορά τόσο από την γερμανική Bild: "Η ΑΕΚ πήγε να παίξει εναντίον της Παρτιζάν, με το σύνθημα έξω ο πόλεμος από τη Γιουγκοσλαβία", όσο και από την ιταλική Gazzetta: "Παιχνίδι-παρένθεση στον πόλεμο με ειρηνευτικό χαρακτήρα".

Την ίδια ώρα τα Μέσα της Γιουγκοσλαβίας είχαν εκτενή αναφορά στο φιλικό. Η "Sport" έγραφε: "Αδέλφια με αδέλφια, κόντρα στον πόλεμο", ενώ η "Sportski Zurnal" είχε τίτλο: "Ανάσανε η ειρήνη".

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ

Ο ΑΓΩΝΑΣ