Ενόργανη γυμναστική

Ο τραυματισμός του χρυσού Ολυμπιονίκη στο σύνθετο ατομικό, Αμερικάνου Πολ Χαμ και η αποχώρηση του από την αμερικάνικη ομάδα στεναχώρησε αρκετό κόσμο που ανέμενε μία επική μάχη με τον αργυρό Ολυμπιονίκη στο σύνθετο το 2000, Κινέζο Φέι Γιανγκ.

Ένας αντίπαλος λιγότερος για τον τελευταίο που φυσικά και δεν έχει σκοπό να επαναλάβει τα λάθη της Αθήνας πριν από τέσσερα χρόνια, τα οποία τον έφεραν εκτός μεταλλίων.




Η γυμναστική στην Αρχαία Ελλάδα



Στην αυτοκρατορική Κίνα αναπτύχθηκε η γυμναστική για καθαρά λόγους υγείας. Ωστόσο στην αρχαία Ελλάδα γεννήθηκε η γυμναστική. Τόσο για λόγους εμφάνισης, όσο και καλής φυσικής κατάστασης για όσους πήγαιναν στον πόλεμο.



Πατέρας της ενόργανης γυμναστικής θεωρείται ο Φρίντριχ Λούντβιχ Γιαν που παρουσίασε σειρά οργάνων όπως το μονόζυγο και το δίζυγο, δύο από τα θεαματικότερα αγωνίσματα του σύγχρονου ολυμπιακού προγράμματος.



Μία από τις πρώτες… πελάτισσες του Γιαν ήταν η αυτοκράτειρα της Αυστρίας, η Ελισάβετ (γνωστότερη και ως Σίσι). Τα όργανα γυμναστικής που χρησιμοποιούσε για να διατηρεί τη λεπτή της γραμμή εκτίθενται σήμερα στο παλάτι Σένμπρουν.



Η Διεθνής Ομοσπονδία Γυμναστικής ιδρύθηκε το 1881 και είχε τρία μέλη. Το 1921 μέλη έγιναν και χώρες εκτός Ευρώπης.




Η γυμναστική στους Ολυμπιακούς Αγώνες



Συμπεριλήφθηκε στο ολυμπιακό πρόγραμμα το 1896. Για την ακρίβεια η γυμναστική είναι ένα από τα τρία αθλήματα που δεν έχουν λείψει από καμία διοργάνωση (τα άλλα δύο είναι ο στίβος και η ξιφασκία). Αρχικά μπορούσαν να λάβουν μέρος μόνο άνδρες, αλλά από το 1928 στο Άμστερνταμ επιτράπηκε η συμμετοχή των γυναικών.



Δέκα διαφορετικά αγωνίσματα περιλαμβάνει το ολυμπιακό πρόγραμμα. Δύο είναι κοινά σε άνδρες και γυναίκες: Το άλμα και οι ασκήσεις εδάφους.



Το 2001 ο ίππος πάνω στον οποίο οι γυμναστές εκτελούσαν το άλμα αντικαταστάθηκε από ένα «τραπέζι» (table). To τελευταίο είναι ασφαλέστερο και επιτρέπει στους γυμναστές να εκτελέσουν πιο περίπλοκες ασκήσεις.



Οι γυμναστές παίρνουν φόρα και με την αρωγή μίας ράμπας εκτελούν το άλμα τους (δύο φορές, δύο διαφορετικά προγράμματα). Η έξοδος τους πρέπει να είναι τέλεια, ώστε να αποφύγουν την απώλεια βαθμών. Οι βαθμολογίες των δύο προγραμμάτων προστίθενται και προκύπτει η συνολική.



Στις ασκήσεις εδάφους οι γυμναστές έχουν 70 με 90 δευτερόλεπτα στη διάθεση τους να καλύψουν ένα ταπί 12χ12, πραγματοποιώντας σειρά υποχρεωτικών ασκήσεων. Στο πρόγραμμα των γυναικών επιτρέπεται η χρήση μουσικής, αλλά όχι στους άνδρες.




Τα υπόλοιπα όργανα



Οι γυναίκες που αγωνίζονται σε τέσσερα διαφορετικά αγωνίσματα (οι άνδρες σε έξι) πρέπει να επιδείξουν την ικανότητα τους στη δοκό ισορροπίας. Εκτελούν ασκήσεις σε μία δοκό πλάτους πέντε μέτρων και μήκους 10 εκατοστών! Τέσσερα είναι τα στοιχεία που πρέπει να δείξουν στους κριτές: Ευλυγισία, ρυθμός, ισορροπία και κομψότητα. Όλα αυτά μέσα σε ενενήντα δευτερόλεπτα. Αν η γυμνάστρια πέσει από τη δοκό, έχει δικαίωμα να συνεχίσει το πρόγραμμα της, αλλά χάνει 0.8 βαθμούς!



Υπάρχουν και οι ασύμμετροι ζυγοί, ένα όργανο στο οποίο η Ρωσίδα Σβετλάνα Χόρχινα έγραψε ιστορία. Σε αυτό οι γυμνάστριες μεταμορφώνονται σε ακροβάτες. Πετούν από τη μία μπάρα στην άλλη, χρησιμοποιώντας διαφορετική λαβή την κάθε φορά. Αν υπάρξει πτώση, τότε η γυμνάστρια έχει 30 δευτερόλεπτα στη διάθεση της να ξαναπιάσει τη μπάρα και να συνεχίσει το πρόγραμμα της από το σημείο που διακόπηκε.



Οι άνδρες διαγωνίζονται επίσης στον πλάγιο ίππο, στους κρίκους, στο δίζυγο και στο μονόζυγο.



Στον ίππο οι γυμναστές πρέπει να καλύψουν και τις τρεις «περιοχές» του ίππου, τη μέση (ανάμεσα στις δύο λαβές) και τα άκρα, εκτελώντας συνεχόμενες ασκήσεις και ψαλίδια. Η επαφή των ποδιών με τον ίππο οδηγεί σε αφαίρεση βαθμών.



Τα όργανα των ανδρών έχουν ως αφετηρία τη δύναμη στα χέρια, όπως οι κρίκοι. Ο γυμναστής πρέπει να φέρει… βόλτες γύρω από τον εαυτό του, να επιχειρήσουν την κίνηση του… εσταυρωμένου (λέγεται σταυρός), προσπαθώντας να μην κουνήσουν τα χέρια τους. Έξτρα βαθμούς δίνει η άριστη έξοδος.



Κινήσεις αντίστοιχες με τον πλάγιο ίππο πρέπει να εκτελέσει ο γυμναστής στο δίζυγο. Το μονόζυγο, ενδεχομένως το θεαματικότερο όργανο, υποχρεώνει τον γυμναστή να… πραγματοποιήσει βόλτες γύρω από τον εαυτό του, χωρίς να αγγίξει τη μπάρα. Οι κριτές εκτιμούν ιδιαίτερα την αλλαγή στις λαβές, στη διεύθυνση και τη θέση του σώματος.




Οι μεγαλύτερες μορφές



Η πρώην Σοβιετική γυμνάστρια Λαρίσα Λατίνινα κέρδισε τον πρώτο της τίτλο στο σύνθετο ατομικό στα 22 της χρόνια! Αγωνίστηκε τρεις φορές σε Ολυμπιακούς Αγώνες (ξεκινώντας). Κατέκτησε 18 μετάλλια (τα περισσότερα από κάθε άλλο αθλητή στην ιστορία των αγώνων) και εννέα χρυσά (τα περισσότερα από κάθε άλλη γυναίκα στην ιστορία των αγώνων).



Τη διαδέχθηκε η Τσεχοσλοβάκα Βέρα Κασλάφσκα, η δεύτερη γυμνάστρια (μετά τη Λατίνινα) που κέρδισε δύο συνεχόμενα χρυσά μετάλλια στο σύνθετο ατομικό το 1964 και το 1968.



Τέσσερα χρόνια αργότερα, στο Μόναχο, οι πρώην Σοβιετικές Λουντμίλα Τουρισέβα και Όλγα Κόρμπουτ έφεραν τον νεανικό τους αέρα στη γυμναστική. Η επιτυχία τους δεν συγκρίνεται με τη δημοτικότητα της 14χρονης Νάντια Κομανέτσι στο Μόντρεαλ το 1976.



Η πρώτη γυμνάστρια που ανταμείφθηκε με 10άρι στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων είναι μία από τις σύγχρονους θρύλους της διοργάνωσης. Το πρώτο 10άρι το πήρε στους ασύμμετρους ζυγούς. Μέχρι το τέλος των αγώνων είχε κατακτήσει έξι ακόμα δεκάρια, τρία χρυσά μετάλλια (σύνθετο ατομικό, δοκός ισορροπίας και ασύμμετροι ζυγοί), ένα αργυρό (για τη Ρουμανία στο ομαδικό) και ένα χάλκινο (στις ασκήσεις εδάφους).



Το λουκ Κομανέτσι με την κοτσίδα και την κορδέλα στα μαλλιά κυριαρχεί ακόμα και σήμερα στη γυμναστική. Ακολούθησαν δύο χρυσά τέσσερα χρόνια αργότερα στη Μόσχα.



Η Ρουμανία ήταν πλέον η ισχυρή αντίπαλος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και οι Ηνωμένες Πολιτείες ήθελαν να μπουν στο κόλπο με αφορμή τους αγώνες του Λος Άντζελες το 1984. Ο προπονητής της Κομανέτσι, Μπέλα Κάρολι με τη γυναίκα του και την ομάδα του, αυτομόλησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και ανέλαβαν την αμερικάνικη ομάδα.



Η επιτυχία ήταν πρωτοφανής: Η Μαίρη Λου Ρέτον που δεν διέθετε τη χάρη της Κομανέτσι, αναδείχθηκε χρυσή Ολυμπιονίκης στο σύνθετο ατομικό, νικώντας τη Ρουμάνα Εκατερίνα Ζάμπο. Ανταμείφθηκε κι εκείνη με 10άρι.



Στους άνδρες τα περισσότερα μετάλλια στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων έχει κερδίσει ο Νικολάι Αντριάνοφ, συνολικά 15 εκ των οποίων τα επτά είναι χρυσά.



Τη φήμη του ανταγωνίστηκε το 1992 ο Βιτάλι Σέρμπο που ολοκλήρωσε τους αγώνες με έξι χρυσά μετάλλια σε ισάριθμα αγωνίσματα που έλαβε μέρος. Στην Ατλάντα το 1996 το μοναδικό που κατάφερε ήταν να κερδίσει τέσσερα χάλκινα μετάλλια.




Οι Έλληνες στους Ολυμπιακούς Αγώνες



Το χρυσό μετάλλιο του Ιωάννη Μελισσανίδη στις ασκήσεις εδάφους το 1996 ήταν το πρώτο για την Ελλάδα μετά το 1896. Ο Ιωάννης Μητρόπουλος και ο Νικόλαος Ανδριακόπουλος είχαν αναδειχθεί χρυσοί Ολυμπιονίκες στους κρίκους και στην αναρρίχηση επί κάλω (αναρρίχηση σε σχοινί). Ακολούθησαν 100 χρόνια σιωπής…



Τη σκυτάλη από τον Μελισσανίδη πήρε ο Δημοσθένης Ταμπάκος, ο πιο επιτυχημένος Έλληνας γυμναστής στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Στο Σίδνεϊ το 2000 ήταν δεύτερος και στην Αθήνα πριν από τέσσερα χρόνια, πρώτος.



Ο Ταμπάκος δεν θα λάβει μέρος στο Πεκίνο. Εκεί τη χώρα μας θα εκπροσωπήσουν ο Βλάσης Μάρας και η Στεφανί Μπισμπίκου, στη δεύτερη ολυμπιακή συμμετοχή της. Οι επιδιώξεις του Μάρα είναι γνωστές και καταγεγραμμένες, του λείπει ένα μετάλλιο στο μονόζυγο. Η Μπισμπίκου θα διεκδικήσει με αξιώσεις τη συμμετοχή στον τελικό στη δοκό ισορροπίας.




Τα αστέρια του Πεκίνου



Αναφέραμε στην εισαγωγή ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα θα είναι αυτές που θα πρωταγωνιστήσουν.



Οι Αμερικανίδες Σον Τζόνσον και Νάστια Λιούκιν (κόρη του δύο φορές χρυσού Ολυμπιονίκη για τη Ρωσία, Βαλερί) θα διεκδικήσουν καταρχήν το χρυσό μετάλλιο στο σύνθετο ατομικό. Τα προγράμματα τους φημίζονται για την πληρότητα και τον μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Ειδικά η Λιούκιν έχει αδυναμία στους ασύμμετρους ζυγούς με μεγάλη αντίπαλο τη Βρετανίδα Μπεθ Τουίντλ.



Οι Ρουμάνες Στελιάνα Νίστορ και Σάντρα Ιζμπάσα, καθώς και η Ιταλίδα Βανέσα Φεράρι διεκδικούν κι αυτές το μερίδιο τους. Η 33χρονη Γερμανίδα Οξάνα Σουσοβιτίνα θα διεκδικήσει το χρυσό μετάλλιο στο άλμα!



Στους άνδρες, εκτός από τον Μάρα, ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στον Βούλγαρο Γιόρνταν Γιόντσεφ. Στα 33 του χρόνια σήμερα θα συμμετάσχει για πέμπτη φορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες με στόχο το χρυσό στους κρίκους. Η απουσία ενός χρυσού από τη συλλογή του, ανάγκασε και τον Ρουμάνο Μάριαν Ντραγκουλέσκου να ξαναπροσπαθήσει.



Ο Γερμανός Φάμπιαν Χαμπίχεν θα είναι το αντίπαλο δέος των Κινέζων. Εκτός από τον Φί Γιανγκ, ο Κιν Ξιάο έχει να επιδείξει τρεις παγκόσμιους τίτλους στο μονόζυγο και ο Γιμπίνγκ Τσεν δύο στους κρίκους.



Η ενόργανη γυμναστική θα ξεκινήσει με τους προκριματικούς στις 12 Αυγούστου και το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί στις 19 του ίδιου μήνα με τον τελικό στο μονόζυγο. Εκεί θα περιμένουμε να δούμε τον Βλάση Μάρα να προσφέρει ένα ακόμα μετάλλιο στη χώρα μας.