ΑΕΚ - OPAP Arena: Η ζωντάνια που λείπει από το ελληνικό ποδόσφαιρο
Η επιστροφή της ΑΕΚ στην ποδοσφαιρική της έδρα με τα αποψινά εγκαίνια της OPAP Arena αποτελεί το πρώτο βήμα του μονόδρομου τον οποίο, αγωνιστικά και επιχειρηματικά, πρέπει επιβεβλημένα ν’ ακολουθήσουν όλες οι ελληνικές ομάδες.
Συγκυριακός ο νυχτερινός περίπατος, πριν κάποιες μέρες, εκεί στη γειτονιά της Φιλαδέλφειας. Ατραξιόν για κάθε επισκέπτη, σχετικό ή όχι με το αντικείμενο και τις θύμισες του, η OPAP Arena. Και όχι μόνο. Η παρέα εύλογα επέμενε για μια κοντινή ματιά. Και έτσι έφτασε εκεί, μέσα από τους μικρούς, κάθετους στο γήπεδο, χαρακτηριστικούς (και) της περιοχής, παράδρομους.
Στο τέρμα ενός εξ αυτών, όπου πλέον φαίνονταν για τα καλά η είσοδος του νεότευκτου γηπέδου, με όλες τις εντυπωσιακές στο μάτι κατασκευές, μια ηλικιωμένη καλοστεκούμενη κυρία ήταν στο μπαλκόνι της, ελέγχοντας την παρέα που είχε βραδιάτικα κατασκηνώσει κάτω από το σπιτικό της.
"Θα χάσετε την ηρεμία σας τώρα, ε;", η ερώτηση που της απευθύνθηκε κυρίως για να της πάρει την όποια ανησυχία.
"Μας είχε λείψει".
"Η ΑΕΚ;"
"Η ζωντάνια".
Ο διάλογος, σύντομος, με μικρές, κοφτές, αλλά ζεστές απαντήσεις, συνεχίστηκε. Όχι για πολύ, τόσο όμως ώστε να βεβαιώσει πως η συνομιλήτρια του μπουλουκιού δεν είχε σχέση με το ποδόσφαιρο, πέραν του ότι πέρασε τα δύο τρίτα της ενήλικης ζωής της εκεί, δίπλα δίπλα με το γήπεδο της ΑΕΚ, χωρίς καν ούτε η ίδια ούτε και κανείς από την οικογένειά της να την υποστηρίζει.
Αυτή η απόκριση όμως έμεινε. Η ζωντάνια. Που είχε λείψει. Για μια φορά (συνήθως) το δεκαπενθήμερο. Η βαβούρα. Οι εικόνες. Οι ήχοι. Ο παλμός, οι γεύσεις, οι μυρωδιές, τα πάντα που συλλειτουργούν σ’ έναν ποδοσφαιρικού αγώνα. Τον οποίο, αν η ζωή στα φέρει όπως στη συγκεκριμένη κυριούλα, να συγκατοικείς ουσιαστικά μ’ ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο, μαθαίνεις να ερμηνεύεις τα πάντα που τον αφορούν, απλώς και μόνο βιώνοντάς τον πριν και μετά τη σέντρα του.
Και να καταλαβαίνεις τι γίνεται σε δαύτον, χωρίς καν να βλέπεις ούτε μια στιγμή, ούτε μια φάση του.
Η ζωντάνια. Που έλειψε. Που λείπει. Από το ελληνικό ποδόσφαιρο. Η φρεσκάδα, η ανανεωτική διάθεση, η αγνή, καθάρια ματιά, ξέχωρη από τοξικότητα, η γαλούχηση μιας διαφορετικότητας απ’ όσα στραβά έχουν μετατραπεί σε (ποδοσφαιρική) καθημερινότητα, μια νόρμα ανώμαλη, μα πλέον λογιζόμενη φυσιολογική, που δεν προκαλεί καμία εντύπωση.
Θλιβερές συγκρίσεις
Η ζωντάνια. Που τα γήπεδα είναι αυτά που μπορούν να τη γεννήσουν. Ξανά. Γιατί σε αυτά κοινωνείται ποδόσφαιρο, αυτός είναι ο σκοπός τους. Και έτσι, κανείς και τίποτα δεν ενοχλεί και ούτε ενοχλείται, ακόμη και αν συμβιώνει δίπλα τους.
Στην Ελλάδα μια ολόκληρη γενιά (και κάτι περισσότερο) μεγάλωσε χωρίς να ζωντανέψει ποδοσφαιρικά. Από τους Ολυμπιακούς Αγώνες έχουν περάσει 18 χρόνια. Για επιπλέον ενάμιση περισσότερο η ΑΕΚ περίμενε την επιστροφή στα πατρογονικά ποδοσφαιρικά της χώματα.
Η OPAP Arena είναι το δεύτερο ποδοσφαιρικό γήπεδο που εγκαινιάζεται στην πατρίδα μας μετά από όσα κατασκευάστηκαν (και δεν ήταν και πολλά έτσι κι αλλιώς) για τους Αγώνες του 2004. Το δεύτερο. Μόλις. Το μοναδικό ως και απόψε, ήταν το AEL FC Arena. Γίνεται έτσι να ζωντανέψει το ποδόσφαιρο; Πώς στο καλό μπορεί ν’ αποφύγει τον μαρασμό, τον ξεπεσμό;
Η σύγκριση, δεν αφήνει κανένα περιθώριο. Σύγκριση όχι με τον προηγμένο δυτικό κόσμο – άλλος πλανήτης είναι αυτός - αλλά με τα εδώ γύρω μας, με τους Βαλκάνιους γείτονες. Σε αυτά τα 18 χρόνια στην Τουρκία έχουν χτιστεί 38 νέα ποδοσφαιρικά γήπεδα, ενώ άλλα έξι είναι προγραμματισμένα για παράδοση εντός του επόμενου χρόνου.
Τριάντα και οκτώ. Παραπάνω δηλαδή από δύο κάθε χρονιά. Απ’ άκρη σ’ άκρη στη χώρα, σε κάθε μικρή ή μεγάλη πόλη, ανεξαρτήτως αν φιλοξενούνται ομάδες της κορυφαίας ποδοσφαιρικής κατηγορίας ή όχι, ανεξαρτήτως αν ακολουθούνται από σημαντική ή όχι οπαδική βάση.
Στη Ρουμανία χτίστηκαν 16 νέα γήπεδα, τα 10 εξ αυτών κατηγορίας UEFA Elite. Στη Σερβία από πέρυσι έχει ξεκινήσει πρόγραμμα που προβλέπει την κατασκευή και αναδόμηση οκτώ γηπέδων, ως πρώτο και μόνο βήμα μιας σχετικής επενδυτικής, διαδικασίας, αποτέλεσμα σύμπραξης κρατικού και ιδιωτικού τομέα.
Στην Αλβανία έχουν χτιστεί τέσσερα, ενώ άλλα τρία ανακατασκευάστηκαν. Ενδεικτικό ότι ο τελικός του παρθενικού Conference League, τον περασμένο Μάιο, στη νεότευκτη Arena Kombëtare των Τιράνων πραγματοποιήθηκε. Στην Κροατία έξι τα νεότευκτα και αναμένεται ένα ακόμη, στη Βουλγαρία χτίστηκε ένα καινούργιο γήπεδο και άλλα τέσσερα έχουν (ή ακόμη εξακολουθούν να βρίσκονται σε ανάλογο επίπεδο) ανακατασκευαστεί.
Δεν νοείται ποδόσφαιρο χωρίς νέα γήπεδα. Δεν γίνεται. Και όχι μόνο για συναισθηματικούς λόγους, οι οποίοι ειδικά στην αποψινή ιστορική συγκυρία ξεχειλίζουν, κυριαρχούν. Αλλά δεν νοείται και σύγχρονο ποδόσφαιρο, επιχειρηματικά, χωρίς γήπεδα.
Χωρίς νέα, σύγχρονα γήπεδα, προσαρμοσμένα στην εποχή και στις απαιτήσεις μιας ομάδας, ενός καταναλωτικού κοινού, μιας αγοραστικής κοινωνίας, μιας εύρυθμης και κερδοφόρας επιχείρησης, η οποία αντιλαμβάνεται πως η ποδοσφαιρική εξέλιξη ουσιαστικά στις μέρες μας συνυπάρχει – αρέσει, δεν αρέσει - με την οικονομική.
Απλό, αλλά απολύτως χαρακτηριστικό παράδειγμα. Στο Ολυμπιακό Στάδιο που κυρίως φιλοξένησε – καταχρηστικό το ρήμα, αλλά… - την ΑΕΚ σε αυτά τα 19,5 χρόνια της προσφυγιάς της, κάθε παιχνίδι που δίνονταν εκεί ήταν ζημιογόνο για την ΠΑΕ αν η προσέλευση των φιλάθλων δεν ξεπερνούσε τους 10.000 στις εξέδρες.
Επίσης, το συνολικό ετήσιο κόστος από τη χρήση του Σταδίου ξεπερνούσε σε κάποιες χρονιές ακόμη και τις 800.000 ευρώ. Ένας δηλαδή Γενς Γιόνσον.
Αλλιώς δεν μπορεί να γίνει
Οι πολυεπίπεδες δυνατότητες ανάπτυξης και εξέλιξης που προσφέρονται - παρότι σαφώς αφορούν και επηρεάζονται και από το ευρύτερο κομμάτι που έχει να κάνει με το συνολικό στάτους και πλαίσιο του αθλήματος στη χώρα – αν όχι απεριόριστες, ασφαλώς απεριόριστα περισσότερες από τις μέχρι και χτες.
Στις αρχές του αιώνα, όταν ο Αρσέν Βενγκέρ διαφέντευε την καλύτερη ομάδα στην Premier League, την Άρσεναλ και πίεζε για την όσο το δυνατόν ταχύτερη κατασκευή του Emirates, επειδή ακριβώς το "Χάιμπουρι", το παλιό γήπεδο των Λονδρέζων πλέον ήταν αδύνατον να τους χωρέσει, αγωνιστικά και επιχειρηματικά, είχε κατηγορηθεί για τη φειδώ με την οποία έβγαινε στο μεταγραφικό παζάρι για να ενισχύσει την ομάδα του.
Προτιμούσε κάθε πλεονάζουσα πένα από το διαθέσιμο μπάτζετ να τη μεταφέρει στον προϋπολογισμό για την κατασκευή του νέου γηπέδου. Από το 2006 που μετακόμισε σε αυτό η Άρσεναλ, μετράει περισσότερο από 170% αύξηση εσόδων τις μέρες των παιχνιδιών, σχεδόν 200% αύξηση εσόδων στα τηλεοπτικά της δικαιώματα, 250% στα εμπορικά, με τον μέσο όρο να οδεύει ολοταχώς στον υπερδιπλασιασμό μέσα σε μόλις 15 χρόνια. Μόνο τα κέρδη της πρώτης δεκαετίας της χρήσης του Εmirates ξεπέρασαν 380 εκατομμύρια ευρώ, 40 δηλαδή περίπου για κάθε χρόνο.
Η επανεπένδυση, που τόσο ενδιαφέρει και απασχολεί – γιατί είναι προφανής, απτή στον καθένα και χωρίς ιδιαίτερη απαίτηση εξειδικευμένων γνώσεων - τους φιλάθλους; Πάνω από 150% αύξηση μισθών στους ποδοσφαιριστές σε αυτό το διάστημα, μέσα σε μια δεκαετία 3,5 φορές πάνω η αναλογία κερδών/απωλειών στο μεταγραφικό πάρε-δώσε, με απόσβεση του κεφαλαίου επένδυσης η οποία έχει κατά πολύ ξεπεράσει το 310%.
Σύμφωνοι. Εκεί είναι Αγγλία, είναι Premier League, είναι το ποδοσφαιρικό… διάστημα. Πέραν όμως του χρονισμού - μιας και κάποτε το πλαίσιο στο Νησί δεν ήταν όπως πλέον το παρακολουθούμε και αυτό το κάποτε δεν είναι και τόσο μακρινό – οι αναγωγές επιτρέπονται. Και το κυριότερο, ισχύουν αναλογικά παντού.
Είτε αφορά την TT Arena της Γαλατάσαραϊ, είτε πρόκειται για το Kadir Has της Καισάρειας στην Τουρκία. Eίτε έχει να κάνει με την Ludogorets Arena της Λουντογκόρετς στη Βουλγαρία, είτε την Arena Națională στο Βουκουρέστι. Είτε μιλάμε για το Καραϊσκάκης, είτε πλέον για την OPAP Arena.
Και ευκταία και καλώς εχόντων των πραγμάτων για την προοπτική και τις πιθανότητες ανάκαμψής του ελληνικού ποδοσφαίρου, για το γήπεδο του Παναθηναϊκού στον Βοτανικό στα επόμενα χρόνια, την ανακατασκευασμένη Τούμπα έτοιμη για τα εκατόχρονα του ΠΑΟΚ (2026), τα σχέδια για αναβάθμιση, αναδόμηση του "Κλεάνθης Βικελίδης".
Αλλιώς δεν γίνεται. Αλλιώς δεν μπορεί να γίνει.
Το γήπεδο της ΑΕΚ δεν έλειψε μόνο σε όσους την αγαπούν. Εννοείται πως δεν έλειψε απλώς και μόνο συναισθηματικά. Και πλέον, το νέο που εγκαινιάζεται απόψε, δεν θα καλύψει μόνο το συγκεκριμένο κενό, αλλά και όσα επιβάλλονται να καλυφθούν στο σύγχρονο ποδοσφαιρικό modus operandi.
Κρατούμενο πρώτο, αν θέλουμε κάποια στιγμή να κατανοήσουμε και να ακολουθήσουμε, έστω από απόσταση, τη δυναμική που έχει προσλάβει πια το άθλημα, τη football business και κυρίως να ωφεληθούμε, έστω και πολύ καθυστερημένα, από τη συγκεκριμένη γνώση.
Δεν είναι όμως, μόνο αυτό. Και μια απλή κουβέντα με κάποιον που το νιώθει σχεδόν σ’ όλη του τη ζωή, το επιβεβαίωσε. Θα δώσει ζωντάνια. Τα υπόλοιπα νέα γήπεδα που επιβάλλεται να έρθουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, είναι ο μονόδρομος για τη ζωντάνια του ποδοσφαίρου μας. Της ψυχής του. Που εκεί, σε δαύτα, στις παραστάσεις και στις εικόνες τους, στη βαβούρα και στους ήχους τους, στον παλμό τους πρέπει να βρίσκεται.
Και πουθενά αλλού.
