MARKET

Καρδιά και άσκηση: Ωφέλιμη σχέση υπό όρους

Καρδιά και άσκηση: Ωφέλιμη σχέση υπό όρους

Ο Δρ. Κωνσταντίνος Τσοβόλας γράφει για το πόσο σημαντικό είναι για την καρδιά μας να αθλούμαστε, αλλά και τι πρέπει να προσέχουμε κατά τη διάρκειά της άσκησής μας.

Οι άνθρωποι που αθλούνται συστηματικά, ζουν τουλάχιστον 3 χρόνια περισσότερο από αυτούς που κάνουν καθιστική ζωή. Πληθώρα οφελών έχει τεκμηριωθεί τόσο σε υγιείς όσο και σε χρονίως πάσχοντες, καθώς και στους ηλικιωμένους.

Καρδιά και άσκηση: Ωφέλιμη σχέση υπό όρους

Στη σημερινή εποχή των διαρκώς αυξανόμενων ποσοστών παχυσαρκίας σε πολλές περιοχές του δυτικού κόσμου, είναι αποδεδειγμένο ότι η άσκηση συμβάλλει στη ρύθμιση του σωματικού βάρους, των επιπέδων σακχάρου αίματος και την πρόληψη της εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη, στη βελτίωση της οστεοπόρωσης και στη διατήρηση του μυοσκελετικού συστήματος σε καλή κατάσταση.

Με την άσκηση βελτιώνεται η αναπνευστική λειτουργία, μειώνονται οι πιθανότητες εμφάνισης κατάθλιψης, άνοιας, διαταραχών του ύπνου, ελαχιστοποιείται ή εξαφανίζεται το άγχος, καθώς επίσης βοηθά στην προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος και ενδεχομένως να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου.

1. Άσκηση και καρδιαγγειακό σύστημα. Όσον αφορά το καρδιαγγειακό σύστημα, σε μια μελέτη περίπου 44000 ενηλίκων ανδρών με μακρά περίοδο παρατήρησης, η άσκηση μείωσε κατά 50% τα στεφανιαία επεισόδια, με τη μακροχρόνια ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και τη διατήρηση των λιπιδίων σε φυσιολογικά επίπεδα και τη βελτίωση της ελαστικότητας όλων των αγγείων του σώματος.

Καρδιά και άσκηση: Ωφέλιμη σχέση υπό όρους

2. Τι ισχύει για τους καρδιοπαθείς ; Ακόμα και ασθενείς με στηθάγχη, με καρδιακή ανεπάρκεια, μετά από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, μετά από τη διενέργεια στεφανιογραφίας ή μετά από καρδιολογικά χειρουργεία, θα πρέπει να ενταχθούν (σε ανάλογο κάθε φορά χρονικό διάστημα), σε κάποιο πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης με μέτριας ως και σοβαρής έντασης αερόβια άσκηση τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα για 30 λεπτά κάθε φορά κατόπιν καρδιολογικής συμβουλής και καθοδήγησης.

3. Ρυθμός και ένταση άσκησης. Η επικρατούσα άποψη είναι πως προκειμένου κάποιος να έχει τα οφέλη, θα πρέπει να προσθέσει στο εβδομαδιαίο του πρόγραμμα 2.5 – 5 ώρες μέτριας έντασης ή 1 – 2.5 ώρες έντονης άσκησης. Σαν παράδειγμα είναι το γρήγορο περπάτημα, ήπια τρέξιμο σε ταχύτητα 6.4 - 8 χλμ/ώρα ή ποδήλατο με ταχύτητα 15 - 20 χλμ/ώρα. Ακόμη και τα αδρανή άτομα θα πρέπει να ενθαρρύνονται να ξεκινήσουν ένα χαμηλής έντασης πρόγραμμα εκγύμνασης, το οποίο έχει ευνοϊκή επίδραση στην υγεία τους. Η άθληση έχει αποδειχθεί πως είναι επωφελής ακόμα και αν γίνεται σε μικρότερη διάρκεια ή με μεγάλα διαλείμματα.

Καρδιά και άσκηση: Ωφέλιμη σχέση υπό όρους

4. Είδη άσκησης και επίδραση στο καρδιαγγειακό. Η αθλητική δραστηριότητα κατατάσσεται σε δύο είδη, αναλόγως της επιβάρυνσης που επιφέρει στο καρδιαγγειακό σύστημα. Στην ισοτονική ή άσκηση αντοχής, που προκαλεί σημαντική αύξηση της καρδιακής παροχής και επιβαρύνει όλα τα καρδιακά τμήματά και περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως οι δρόμοι μεγάλων αποστάσεων, η ποδηλασία, η κωπηλασία και η κολύμβηση. Σε αντίθεση, η ισομετρική ή άσκηση δύναμης προκαλεί φυσιολογική ή ήπια αύξηση της καρδιακής παροχής αλλά αυξάνει την πίεση στα αγγεία του σώματος, δημιουργώντας παροδική υπέρταση. Εδώ ανήκουν αθλήματα όπως η άρση βαρών και οι ρίψεις του στίβου. Βεβαίως, πολλά αθλήματα, όπως το ποδόσφαιρο, μπάσκετ, χόκεϊ περιλαμβάνουν στοιχεία τόσο αντοχής όσο και δύναμης.

5. Αθλητική καρδιά. Οι πρώτες αναφορές που περιέγραψαν την καρδιακή αναδιαμόρφωση σε αθλητές χρονολογούνται το 1890. Η φυσιολογική προσαρμογή στην άσκηση έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση δομικών και λειτουργικών αλλαγών στην καρδιά, οι οποίες μπορεί να μοιάζουν με αυτές που παρατηρούνται σε καρδιακές παθήσεις. Το σύνολο αυτών των φυσιολογικών αλλαγών συμπεριλαμβάνεται στον όρο «αθλητική καρδιά». Το είδος της άθλησης (αντοχής – δύναμης) και η ένταση της προπόνησης καθορίζουν τη μορφή των αλλαγών. Έτσι, αθλήματα που επικρατεί η αντοχή, χαρακτηρίζονται κυρίως από αύξηση των διαστάσεων των καρδιακών κοιλοτήτων κατά 10-15%, ενώ σε αθλήματα που επικρατεί η δύναμη, εμφανίζεται αύξηση του πάχους των καρδιακών τοιχωμάτων και της μάζας της καρδιάς κατά 10-20% συγκριτικά με άτομα ίδιας ηλικίας και σωματικού μεγέθους.

Καρδιά και άσκηση: Ωφέλιμη σχέση υπό όρους

6. Υπεράθληση. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει υπάρξει μια κατακόρυφη αύξηση των συμμετεχόντων σε εξαντλητικά αθλήματα αντοχής, όπως το τρίαθλο, ο μαραθώνιος και το “iron man”. Παράλληλα, πολλές μελέτες έχουν διαπιστώσει αυξημένα επίπεδα δεικτών καρδιακής καταστροφής σε αρκετούς από αυτούς τους αθλητές. Έχει λοιπόν δημιουργηθεί το ερώτημα αν, σε ορισμένους ανθρώπους με φυσιολογική καρδιά, η συχνή και επαναλαμβανόμενη άσκηση μεγάλης αντοχής μπορεί να προκαλέσει νέκρωση των καρδιακών κυττάρων και το υπόστρωμα για αρρυθμίες. Παρατηρήθηκε επίσης πως η μακροχρόνια αθλητική δραστηριότητα μετά την ηλικία των 30 ετών – με περισσότερες από 1500 ώρες συνολικά και πάνω από 5 ώρες πολύ έντονης άσκησης την εβδομάδα, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής, που είναι σοβαρή αιτία πρόκλησης αναπηριών σε όλο τον κόσμο.

7. Διάκριση φυσιολογικών – παθολογικών ευρημάτων. Αυτές οι αλλαγές στις εσωτερικές διαστάσεις και στο πάχος των τοιχωμάτων της καρδιάς, τροποποιούν το φυσιολογικό καρδιογράφημα και τα φυσιολογικά ευρήματα του υπερηχοκαρδιογραφήματος με τέτοιο τρόπο, που μοιάζει με όσα ευρήματα εμφανίζονται σε παθολογικές καταστάσεις σαν το έμφραγμα του μυοκαρδίου, τη φλεγμονή ή και τις μυοκαρδιοπάθειες, που είναι η συχνότερη αιτία αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε νέους επαγγελματίες αθλητές. Επιπλέον, ειδικά τα αθλήματα αντοχής επιφέρουν μείωση της καρδιακής συχνότητας ηρεμίας και οδηγούν στην εμφάνιση διαταραχών του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού και σε ορισμένες μορφές αρρυθμίας, οι οποίες συνήθως εξαφανίζονται κατά τη διάρκεια της άσκησης.

Καρδιά και άσκηση: Ωφέλιμη σχέση υπό όρους

8. Ρόλος εξειδικευμένου ιατρού. Είναι σημαντικός ο ρόλος του εξειδικευμένου καρδιολόγου, που εμπλέκεται στη συστηματική παρακολούθηση αθλητών οποιουδήποτε επιπέδου, ο οποίος θα πρέπει να διαφοροποιήσει τα ευρήματα που αποδίδονται στη φυσιολογική προσαρμογή της καρδιάς στην άθληση, από αυτά που οφείλονται σε παθολογικές καταστάσεις, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και σε τραγικά γεγονότα, όπως ο αιφνίδιος θάνατος, ειδικά σε νεαρούς αθλητές, όπως κατά καιρούς βλέπουμε μέσα στους αγωνιστικούς χώρους. Επιπλέον, μια λανθασμένη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε απαγόρευση της συμμετοχής σε αθλητικές δραστηριότητες σε επαγγελματικό επίπεδο και αυτό μπορεί να είναι ένα γεγονός που θα στιγματίσει τη ζωή ενός νέου ανθρώπου.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΤΣΟΒΟΛΑΣ, MD, PhD

Καρδιολόγος

Εξειδίκευση στο HEART Hospital, UCLH, NHS, London, UK

Αν. Τσόχα 18-20,

Αμπελόκηποι, Αθήνα

11521

τηλ.: 2106401535

κιν.: 6947695168

fax: 2106401539

e-mail: [email protected]

url: www.tsovolascardiology.gr

twitter: @ktsovolas

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ