Ο Στίβεν Τζέραρντ υπήρξε ένας απ’τους πληρέστερους ποδοσφαιριστές της σύγχρονης εποχής. Προσωπικά τον έχω την κορυφή, τον θεωρώ τον πληρέστερο όλων, αλλά δεν θα τα χαλάσουμε στην κατάταξη. Νομίζω πως μπορούμε να συμφωνήσουμε πως είχε μια εξαιρετικά σπάνια πληρότητα όσον αφορά τα ποδοσφαιρικά του προσόντα, αλλά και τις θέσεις που έπαιξε στην καριέρα του.

ΤΟ ΠΙΟ ΠΛΗΡΕΣ ΠΑΚΕΤΟ

Πάσες; Όποιες θέλεις. Long ball, short ball, Hollywood ball, through ball, diagonal ball, any ball. Ο Τζέραρντ είχε το πλήρες οπλοστάσιο. Από την απλή κατοχή μπάλας με σίγουρες πάσες, μέχρι την διαγώνια αλλαγή παιχνιδιού που φτάνει στο πόδι του παίκτη με ακρίβεια εκατοστού, την ασίστ που βγάζει τον φορ φάτσα με το τέρμα, την σέντρα που φτάνει συστημένη στο κεφάλι.

Σουτ; Με δεξί, με αριστερό. Στην κίνηση, εν στάσει. Βολέ, πλασέ, τεχνικά, δυνατά, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, σουτ “ελεύθερου σκοπευτή” έξω από την περιοχή, τελειώματα επιθετικού μέσα σ’αυτήν. Το ίδιο ισχύει και για τις εκτελέσεις φάουλ. Με φάλτσο στην απέναντι γωνία, με δύναμη μετά από πάσα, με απρόβλεπτο πλάσε χαμηλά, ακόμα και με πονηριά και εκτέλεση που στέλνει την μπάλα ανάμεσα στο κενό που αφήνει το τείχος.

Υψηλοί βαθμοί ακόμα και στα υπόλοιπα στοιχεία. Τάκλινγκ, δυναμικά, αποτελεσματικά, ακόμα και σκληρά όταν χρειαστεί, με αμυντική προσήλωση κόφτη, όποτε αυτό χρειαζόταν. Με ύψος 1.83 ο Τζέραρντ δεν έχει ποτέ πρόβλημα στις εναέριες διεκδικήσεις. Αντιθέτως, έχει μεγάλη ικανότητα στο κεφάλι, σκοράροντας μάλιστα με όλων των ειδών τις κεφαλιές. Χαμηλότερο βαθμό παίρνει μόνο στην ικανότητα στην ντρίμπλα, αφού ΟΚ, δεν ήταν το πρώτο στοιχείο του αλλά σίγουρα μπορούσε να περάσει τον αντίπαλό του, είχε εντυπωσιακή αλλαγή κατεύθυνσης πάνω στο τρέξιμο.

ΕΠΑΙΞΕ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΑ ΠΑΝΤΟΥ

Δημιουργία, καταστροφή, σκοράρισμα, τρεξίματα, τάκλινγκ, εκτελέσεις φάουλ, ασίστ, σέντρες, κάθετες, τα πάντα και σε “όλες” τις θέσεις. Ξεκίνησε ως τρεχαλατζής κόφτης, έγινε ο ορισμός του box-to- box μέσου, έπαιξε σεζόν ολόκληρες ως δεξί εξτρέμ, στην Αγγλία έχει παίξει ως αριστερός(!) μέσος, έκανε μια φανταστική διετία ως δεκάρι/2ος επιθετικός στο πλάι του Τόρες, τελείωσε ως deep-lying playmaker μπροστά απ’την άμυνα.

Ως κερασάκι έχει να λέει πως έχει αγωνιστεί για συνολικά μία ώρα ως δεξί μπακ σε δύο ευρωπαϊκούς τελικούς, αυτόν του 2001 κόντρα στην Αλαβές και αυτόν του 2005 απέναντι στη Μίλαν.

Ήξερε;

Τα έκανε όλα, τα έκανε παντού, είχε ένα σπάνιο πακέτο που περιείχε σχεδόν τα πάντα. Ποδόσφαιρο ήξερε;

ΤΟ “ΞΕΡΩ ΜΠΑΛΑ”

Μοιάζει ηλίθια και προβοκατόρικη η ερώτηση όταν μιλάμε για έναν τέτοιο ποδοσφαιριστή, που μπορούσε να κάνει τα πάντα με την μπάλα, αλλά και να προσφέρει χωρίς αυτήν. Όμως, δεν είναι προβοκατόρικη, αντιθέτως είναι πολύ χρήσιμη. Κι αυτό γιατί ο Τζέραρντ είναι το τέλειο παράδειγμα που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε τι σημαίνει τελικά το “ξέρω ποδόσφαιρο”.

Βλέπετε, το “ξέρω μπάλα” στην Ελλάδα αφορά την τεχνική. “Καλός αμυντικός, που ήξερε μπάλα”, ήταν πχ ο Άντζας. “Άμπαλος, που δεν ήξερε” ήταν ο Ανατολάκης. Το “ξέρω ή δεν ξέρω ποδόσφαιρο” είναι συνδεδεμένο με ντρίμπλες, κοντρόλ, πάσες, κάθετες, εξωτερικό φάλτσο, κτλ.

Όλα αυτά είναι τεχνική. Το πραγματικό “ξέρω ποδόσφαιρο” δεν έχει σχέση με την τεχνική, αλλά με τη γνώση του αθλήματος. Δεν είναι το τι μπορείς να κάνεις, αλλά το τι επιλέγεις να κάνεις. Είναι λήψη αποφάσεων, είναι διάβασμα παιχνιδιού, είναι επιλογές, προτεραιότητες. Δεν αφορά τις δυνατότητες ενός παίκτη, παρά μόνο τις επιλογές που κάνει, βασισμένος στο πόσο καλά αναγνωρίζει τα εκάστοτε “πρέπει” του παιχνιδιού.

ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΑΚΙ

Ο Τζέραρντ είναι το τέλειο παράδειγμα γιατί μπορούσε να κάνει τα πάντα, αλλά η αλήθεια είναι ότι στη γνώση του αθλήματος δεν έπαιρνε υψηλό βαθμό. Καλύτερα και πιο σωστά το εξήγησε κάποτε ο μεγάλος Αρίκο Σάκι.

“Όταν ήμουν τεχνικός διευθυντής στη Ρεάλ Μαδρίτης αξιολογούσα τους παίκτες των ακαδημιών. Κάποιοι ήταν εξαιρετικοί ποδοσφαιριστές. Είχαν τεχνική, αθλητικά προσόντα, πάθος, δίψα. Τους έλειπε όμως αυτό που αποκαλώ ξέρω-να- παίζω-ποδόσφαιρο. Τους έλειπε σωστή λήψη αποφάσεων, τους έλειπε η σωστή τοποθέτηση. Δεν είχαν τη λεπτή αίσθηση του ποδοσφαίρου, το πως ένας παίκτης πρέπει να κινείται μέσα στο σύνολο. Η δύναμη, το πάθος, η τεχνική, τα αθλητικά προσόντα, όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά. Αλλά είναι μέσα για να φτάσεις στο σκοπό σου, δεν είναι αυτοσκοπός. Υπ’αυτό το πρίσμα, πρέπει να πω πως ο Τζέραρντ είναι μεγάλος ποδοσφαιριστής, αλλά ίσως όχι ένας μεγάλος παίκτης”.

Υποθέτω πως ο μεγάλος Ιταλός το έκανε απόλυτα κατανοητό. Έχοντας παρακολουθήσει τον Τζέραρντ στο μεγαλύτερο κομμάτι της καριέρας του, σε αμέτρητους αγώνες, μπορώ να πω πως καταλαβαίνω ακριβώς τι εννοεί ο Σάκι.

Ο ΜΠΕΝΙΤΕΘ ΤΟΝ ΕΒΓΑΛΕ ΑΠ' ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ

Ο Τζέραρντ ήταν genius όταν λειτουργούσε με το ένστικτο και σε τρέλαινε όταν τον έβλεπες να κάνει άψογα ο,τι χρειαζόταν σε κάθε φάση. Στην ακμή του, στην πενταετία 2005-10 σ’έκανε να αναρωτιέσαι πως γίνεται να μπορεί να κάνει τέλεια τόσα πράγματα στο χορτάρι. Όμως, μια προσεκτική ματιά έλεγε άλλα πράγματα.

Πρώτα, έλεγε πως τα καλύτερά του χρόνια ήρθαν όταν ο Ράφα Μπενίτεθ τον έβγαλε απ’την καρδιά της μεσαίας γραμμής. Ο πανέξυπνος Ισπανός κατάλαβε αμέσως πως μπορεί στα μάτια όλων ο Τζέραρντ να ήταν ένας απ’τους καλύτερους κεντρικούς μέσους στον κόσμο, αλλά η Λίβερπουλ δεν θα γινόταν ποτέ αυτό που ήθελε με αυτόν στον άξονα.

Μετά την πρώτη σεζόν, ο Μπενίτεθ έβγαλε τον Τζέραρντ απ’τον άξονα και τον έστειλε στα δεξιά για τη διετία 2005-07. Κι όταν ήρθε ο Μασεράνο για να παίξει δίπλα στον Αλόνσο, ο Ράφα άλλαξε εντελώς γραμμή στον Τζέραρντ και τον έστειλε ψηλά, δίπλα στον Τόρες. Η κλάση του αρχηγού της Λίβερπουλ του επέτρεψε να κάνει πράγματα και θαύματα σε όλες τις θέσεις και σε όλους τους ρόλους, όμως η σαφής πρόθεση του Μπενίτεθ λέει πολλά.

Λέει το πολύ απλό, πως ο Τζέραρντ δεν είχε την απαιτούμενη ποδοσφαιρική γνώση για να καθοδηγεί απ’τον άξονα μια ομάδα πραγματικού υψηλού επιπέδου. Το παιχνίδι του ήταν περισσότερο γεμάτο με τη θέληση (και την ικανότητα) να κάνει τα πάντα στο χορτάρι, παρά με τη γνώση και το διάβασμα του τι χρειάζεται να γίνει, τι ζητά το παιχνίδι, οι συνθήκες, ο αντίπαλος.

Γι’αυτό και ο Ράφα ήθελε να εκμεταλλεύεται την κλάση του αρχηγού σε άλλες θέσεις, όχι στο κέντρο των αποφάσεων, όχι εκεί που καθορίζεται ο ρυθμός, η κατεύθυνση, οι επιλογές.

TO ΑΓΓΛΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Ο ΑΛΟΝΣΟ

Στα μάτια μου όλα αυτά δεν ήταν πρόβλημα του Τζέραρντ, αλλά του αγγλικού ποδοσφαίρου. Παθογένεια δεκαετιών είναι η παραγωγή ποδοσφαιριστών που ξέρουν με άπειρα προσόντα εκτός απ’αυτό της πραγματικής γνώσης του αθλήματος. Η ένδεια αυτού του χαρακτηριστικού είναι παραδοσιακό αγγλικό χαρακτηριστικό. Ο Σκόουλς ήταν ο τελευταίος μεγάλος Άγγλος μέσος που είχε στοιχειωδώς ανεπτυγμένη γνώση του αθλήματος και διάβασμα και στα μάτια των Άγγλων ήταν εφάμιλλος του Τσάβι, του Ινιέστα, κτλ.

Άγγλος προπονητής θα θεωρούσε τρελό όποιον του έλεγε “βγάλε τον Τζέραρντ απ’το κέντρο, πήγαινέ τον αλλού”, αλλά στα μάτια ενός Ισπανού τακτικιστή ήταν απολύτως αναγκαία και προφανής μια τέτοια μετατόπιση.

Ο Τσάμπι Αλόνσο, που σήμερα γίνεται 35, δεν μπορεί να κάνει στο χορτάρι ούτε τα μισά απ’αυτά που έκανε ο αγαπημένος του αρχηγός, ο Στίβεν Τζέραρντ. Όμως, υπάρχει κανείς που να αμφιβάλει για το ποιος γνωρίζει καλύτερα το άθλημα, ποιος μπορεί να διαβάσει καλύτερα έναν αγώνα;

ΠΑΡΑΣΗΜΟ

Το σημερινό κείμενο δεν αφορά την καριέρα του μεγάλου αρχηγού. Γι’αυτήν τα είπα όλα πέρυσι στο Contra.gr, δεν έχω να πω κάτι άλλο. Απλώς, το χθεσινό του αντίο στο ποδόσφαιρο ήταν μια καλή ευκαιρία να τον πάρουμε ως παράδειγμα για να συζητήσουμε το τι τελικά είναι αυτό που συνιστά ποδοσφαιρική γνώση.

Ο Τζέραρντ εννοείται πως δεν ήταν άμπαλος, αλλά σίγουρα έπιανε τη βάση, ενώ σε όλα τα υπόλοιπα άγγιζε το άριστα. Για μένα, είναι παράσημο μια τέτοια διαπίστωση, γιατί πολύ απλά αποδεικνύει και αυτό πως μιλάμε για έναν συγκλονιστικά πλήρη ποδοσφαιριστή, που έκανε τη διαφορά σε όλες τις θέσεις, χωρίς ποτέ κανείς να του έχει δείξει σωστά το πως παίζεται το άθλημα.

ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ “ΞΕΡΩ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ”

Ας είναι όμως αυτός η αφορμή για να αλλάξει λίγο η οπτική μας. Όλα θα είναι καλύτερα στο ποδόσφαιρο αν το “ξέρει μπάλα” πάψει να σημαίνει “έχει τεχνική”. Όσο καλός κι αν είναι με την μπάλα ένας αμυντικός, δεν ξέρει ποδόσφαιρο αν δεν γνωρίζει που πρέπει να στέκεται. Κι όσο άτεχνος κι αν είναι ένας φορ, ξέρει πολλή μπάλα αν κινείται σωστά σε κάθε φάση.

Ας θυμόμαστε πως οι παίκτες σε έναν αγώνα έχουν την μπάλα για σχεδόν τρία λεπτά. Αν τους κρίνουμε και για τα υπόλοιπα 87’, τότε θα έχουμε την πλήρη εικόνα.