Το 1968 η ΑΕΚ έγραψε ιστορία. Έμαθε στον κόσμο μπάσκετ. Εν μέσω ταραχών σε όλο τον κόσμο – συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας της χούντας – η ΑΕΚ κατάφερε κάτι που πλέον μοιάζει αδύνατο: Να ενώσει την Ελλάδα για χάρη μίας ομάδας. Όχι της Εθνικής ομάδας, αλλά ενός συλλόγου. Εν έτη 2018 μοιάζει δύσκολο να το συνειδητοποιήσει κάποιος αυτό με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Όσο δύσκολο και αν ακούγεται όμως – και πριν από 50 χρόνια μετά από κατοχή, εμφύλιο και τελικά την χούντα ήταν ακόμα πιο δύσκολο – συνέβη πραγματικά. Για να το καταλάβει όμως αυτό κανεις πρέπει να δει την ταινία “1968”.

Μικρή παρένθεση. Ίσως ο όρος “ταινία” να είναι αδόκιμος. Ο ίδιος ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης του “1968”, Τάσος Μπουλμέτης, ξεκαθάρισε από νωρίς ότι το “1968” δεν είναι ούτε ταινία ούτε ντοκιμαντέρ. Είναι ένα “Docu-fiction”. Είναι ένας όρος που στην Ελλάδα δεν τον ξέρουμε. Ίσως όμως ήρθε η ώρα να τον μάθουμε αυτό τον όρο. Όπως ήρθε η ώρα να μάθουμε πώς πριν από 50 χρόνια η Ελλάδα έμαθε τι σημαίνει μπάσκετ. Αυτό το “μπάσκετ” που προσπαθεί τώρα να μάθει ο Γιάννης Αντετοκούνμπο και το “Milko” στον κόσμο μέσω μίας εκ των καλύτερων και πλέον συγκλονιστικών διαφημίσεων που έχουμε δει εδώ και χρόνια και παίζεται στα διαλείμματα της ταινίας. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή...

Στην Ελλάδα του 1968 η κατάσταση δεν ήταν η καλύτερη δυνατή. Η χούντα είχε επισκιάσει τα πάντα. Δεν υπήρχαν ελευθερίες, χαμόγελα, ούτε καν συναθροίσεις. Τότε όμως που στο προσκήνιο εμφανίστηκε μία ομάδα μπάσκετ: Η ΑΕΚ. “Η ΑΕΚ της Ελλάδας” όπως άρχισαν να λένε όλοι παρακολουθώντας την πορεία της ομάδας προς τον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων και τελικά την κατάκτηση του τροπαίου μπροστά σε 80.000 φιλάθλους. Μία πορεία που μπορεί να παρακολουθήσει κανείς βήμα-βήμα στο “1968”. Μην πλανάστε όμως. Στο “1968” δεν βλέπεις μόνο μπάσκετ. Βλέπεις πολλά περισσότερα. Βλέπεις μικρές ιστορίες, συγκινείσαι από τα γεγονότα, γελάς με τις αστείες σκηνές ανατριχιάζεις με τους συνειρμούς που κάνεις.

Το 1968 δεν στρογγυλοποιεί τις γωνίες. Ξεκινάει σαν μικρό αεράκι και καταλήγει να σε παρασύρει σαν άνεμος. Σε συνεπαίρνει. Όπως ακριβώς σε συνεπαίρνει στα διαλείμματα της ταινίας η διαφήμιση του Milko για τον Γιάννη Αντετοκούνμπο. “ Θα σου πως εγώ τι είναι μπάσκετ” λέει κάποια στιγμή ο Γιάννης. Και πράγματι σου λέει τι είναι μπάσκετ. Και, όπως το Docu-Fiction “1968”, η διαφήμιση ξεκινάει σαν αεράκι και καταλήγει να σε παρασύρει σαν άνεμος. Σαν τον Γιάννη που τρέχει στο ανοιχτό γήπεδο. Σαν την ΑΕΚ που διέλυσε τα πάντα πριν από 50 χρόνια και έβγαλε στους δρόμους εκατομμύρια Έλληνες.

Η ΑΕΚ έμαθε στον κόσμο τι είναι το μπάσκετ πριν από 50 χρόνια. Του έδειξε τις χαρές που μπορεί να προσφέρει. Είπε την ιστορία της, φυτεύοντας τους σπόρους για αυτό που ακολούθησε. Αν τα καλάθια του Αμερικάνου, του Τρόντζου και του Ζούπα ήταν οι πρώτοι σπόροι, η κατάκτηση της κορυφής της Ευρώπης το 1987 από την Ελλάδα του Γκάλη, του Γιαννάκη και του Φασούλα ήταν το πρώτο σημάδι ότι αυτοί οι σπόροι άνθισαν. Η νέα κατάκτηση της κορυφής της Ευρώπης το 2005 από την Ελλάδα των Παπαλουκά και Διαμαντίδη η απόδειξη ότι αυτοί οι σπόροι έχουν αντοχή. Και η εμφάνιση του Γιάννη Αντετοκούνμπο στο σήμερα η απόλυτη συνέχεια.

¨Κερδίσαμε γιατί δεν μπορούσαμε να χάσουμε” ακούγεται κάποια στιγμή μέσα στην ταινία. Μόνο που αυτό το “ κερδίσαμε γιατί δεν μπορούσαμε να χάσουμε” είναι πολύ μεγαλύτερο από την ΑΕΚ. Η φράση “ κερδίσαμε γιατί δεν μπορούσαμε να χάσουμε” ήταν πριν από 50 χρόνια το σύνθημα όλων των Ελλήνων. Όταν το θέλουν πραγματικά, αυτό το σύνθημα ισχύει και εν έτη 2018, είναι η ατάκα που πρέπει να υπάρχει στα χείλη τους. Είναι η κληρονομιά της ΑΕΚ του 1968 και θα πρέπει να είναι και η κληρονομιά του “1968” στον κόσμο. Έναν κόσμο που έχει ανάγκη να ελπίζει ότι το αδύνατο γίνεται δυνατό. Ότι μία χώρα μερικών εκατομμυρίων μπορεί να σοκάρει τον κόσμο. Ότι η ΑΕΚ έγινε “Βασίλισσα” κόντρα σε κακουχίες, θανάτους και χούντα. Και ότι ένα παιδί από μία γειτονιά στα Σεπόλια μπορεί με μοναδική συντροφιά μία μπάλα να φτάσει στην κορυφή του κόσμου.

Ελάτε λοιπόν για λίγο πίσω στο “1968”. Μελαγχολήστε, χαμογελάστε και προσπαθείστε να αντιληφθείτε τι θα πει πραγματικά “ κερδίσαμε γιατί δεν μπορούσαμε να χάσουμε”. Τι θα πει να βρεθεί μία ολόκληρη χώρα σε κατάσταση έκστασης και να νιώσει υπερηφάνεια, ξεχνώντας τα προβλήματά της. Και μετά ελάτε πάλι στο σήμερα. Και δείτε ένα παιδί να φτάνει στην κορυφή του κόσμου,επειδή – και αυτό – δεν μπορούσε να χάσει.