Το όνειρο του είναι να περιγράψει τελικό 100 μέτρων. "Αν δεν έκανα αυτό που κάνω, θα ήθελα να μεταδίδω στίβο, αλλά μόνο στα σπριντ. Τα άλλα με κουράζουν -δεν τα υποτιμώ, αλλά νιώθω πως δεν μπορώ". Παρ' ότι μπορεί να "γεμίσει" τηλεοπτικό αέρα... ωρών; "Η κούρσα της μιας ανάσας είναι η μεγαλύτερη πρόκληση. Κάτι το ξεχωριστό". Τι θα προλάβει να πει; "Αν έχεις τη σωστή τεχνική της μετάδοσης, μπορείς να πεις εκατομμύρια πράγματα με λίγες λέξεις". Και γιατί δεν συμβαίνει αυτό και στις μεταδόσεις άλλων σπορ -αλλά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο; "Οι sportscasters δεν πρέπει να ξεχνούν ποτέ το νόμο ότι κανένας δεν μπορεί να νικήσει την εικόνα. Μπορείς μόνο να τη συνοδεύσεις. Δουλειά μας είναι να δώσουμε την πραγματική διάσταση του αθλητικού κατορθώματος, χωρίς να κοιτάμε να κερδίσουμε την εικόνα, γιατί αυτό δεν θα γίνει ποτέ". Τώρα, αν βρεις το χρόνο και το χώρο, μπορείς πάντα να εμπνευστείς ένα παρατσούκλι που θα συνοδεύει αθλητή για το υπόλοιπο της ζωής του ("πάντα με τη δική τους άδεια") ή να πεις μια φράση που θα συνοδεύει εσένα, έως το θάνατο ("you were on fire my man").

Ο Βαγγέλης Ιωάννου δέχθηκε την πρόκληση του Sport24.gr να... αποδείξει πως ξέρει τι λέει στις μεταδόσεις -ότι δεν αραδιάζει απλά, ορολογίες- και παρεμπιπτόντως, εξήγησε τις "βαπτίσεις" που έχει κάνει. Μεταξύ αυτών είναι και το "3D", για τον Δημήτρη Διαμαντίδη (σοκ;).

Αντιλαμβάνεσαι πως η ευκαιρία ήταν πολύ καλή για να χαθεί. Του ζητήσαμε λοιπόν, να "βαφτίσει" και κάποιους εκ των σταρ στο προσεχές Euro 2016.

Τώρα που πειστήκατε πως ξέρει τη δουλειά του, ας τον γνωρίσουμε λίγο καλύτερα

"Γεννήθηκα και πήγα σχολείο στον Πύργο. Ανδρώθηκα και πήγα Πανεπιστήμιο, στη Θεσσαλονίκη. Εκεί άρχισα και να δουλεύω. Όπως είχε πει ο Φαίδωνας Κωνσταντουδάκης, είμαι και Πυργιώτης και Λευκοπυργιώτης. Τα πιο ωραία χρόνια και από επαγγελματικής πλευράς, γιατί τα πρώτα είναι αυτά που δεν ξεχνάς, είναι τα πιο ρομαντικά, ήταν αυτά της Θεσσαλονίκης. Εκεί ανέπτυξα πολύ μεγάλες και ανθεκτικές φιλίες".

Ως παιδί, ασχολήθηκε "με το στίβο, τα σπριντ και τις μεσαίες αποστάσεις και το μπάσκετ. Στην τελευταία χρονιά του σχολείου, επειδή ήθελα να περάσω στη Γυμναστική Ακαδημία και δεν προλάβαινα, λόγω των μαθημάτων να προπονούμαι τόσο πολύ μόνο στο μπάσκετ, έπαιζα και ποδόσφαιρο. Άθλημα με το οποίο δεν ασχολήθηκα μικρότερος, γιατί δεν μου άρεσε. Μου αρέσει να το βλέπω, γνωρίζω το αντικείμενο, αλλά δεν μου ταίριαζε τόσο να παίζω, όσο μου άρεσε το μπάσκετ. Με τον στίβο ασχολήθηκα αναγκαστικά, για φυσική κατάσταση. Για ποικιλία στην προπόνηση". Πώς ήταν ως μαθητής; "Όχι σπασίκλας (γελάει). Ήμουν πολύ καλός, αλλά όχι σπασίκλας. Με ενδιέφερε ταυτόχρονα να είμαι καλός στα αρχαία, στην έκθεση, στην ιστορία, αλλά και στα μαθηματικά".

Οραματίστηκε τον εαυτό του ως επαγγελματία καλαθοσφαιριστή; "Όχι. Ενώ είμαι πολύ πρακτικός τύπος και αποτελεσματικός, παράλληλα μου αρέσει και η θεωρία και αυτό είχε επέκταση και στο μπάσκετ. Ήθελα λοιπόν, να παίζω, να το απολαμβάνω, αλλά χωρίς να γίνω επαγγελματίας. Και για αυτό διάλεξα τη Γυμναστική Ακαδημία και μετά ακολούθησα τα ΜΜΕ. Βέβαια, εκείνη την εποχή, στα τέλη της δεκαετίας του '80 δεν υπήρχε στην Ελλάδα σχολή μέσων μαζικής ενημέρωσης και επικοινωνίας. Τέσσερα χρόνια μετά την είσοδο μου στα ΤΕΦΑΑ, ιδρύθηκε η πρώτη σχολή. Διάλεξα λοιπόν, τα ΤΕΦΑΑ γιατί μου άρεσαν τα σπορ και κυρίως το μπάσκετ, αλλά μου άρεσε και να γράφω. Είχα μια ροπή".

Φανταζόταν δηλαδή, τον εαυτό του να σχολιάζει αγώνες; "Στις τελευταίες τάξεις του λυκείου, έκανα ιδιαίτερο μάθημα μόνο στην έκθεση. Ο αείμνηστος δάσκαλος μου, Κυριάκος Μαντζιβής με βοήθησε πάρα πολύ με τα δοκίμια, με όλες αυτές τις ωραίες εκφράσεις και με την τεχνική της έκθεσης και του λόγου. Μου άνοιξε το δρόμο να γράφω στις τοπικές εφημερίδες, απ' όταν ήμουν ακόμα μαθητής λυκείου. Δεν ονειρευόμουν πως θα γίνω επαγγελματίας παίκτης του μπάσκετ, όμως σίγουρα είχα σκοπό να γίνω δημοσιογράφος". Τότε βέβαια, δεν υπήρχε -ουσιαστικά- εξειδίκευση στη δημοσιογραφία. "Όταν έλεγες σε κάποιον πως είσαι αθλητικός συντάκτης, σε ρωτούσε "ναι, και τι άλλη δουλειά κάνεις;". Δεν υπήρχε εξειδίκευση καν για το αθλητικό ρεπορτάζ, πολλώ δε για ένα αντικείμενο, όπως είναι το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο ή ο στίβος. Για αυτό και έκρινα πως μέσω της Γυμναστικής Ακαδημίας θα μπορούσε να μάθω το αντικείμενο, να έχω πλήρη επαφή και αντίληψη του γνωστικού αντικειμένου".

Κάναμε το χόμπι μας, επάγγελμα

Θυμάται την πρώτη ημέρα που πήγε για δουλειά; Δηλαδή, που ως ενήλικας πήγε στην πρώτη του εφημερίδα -γιατί τότε η αμοιβή ήταν άγνωστη λέξη για τα πρώτα χρόνια. "Είναι κάτι που πρέπει να πούμε για τα νέα παιδιά: η δική μας η γενιά, έκανε το χόμπι της επάγγελμα. Αυτό που μας άρεσε, το κάναμε δουλειά. Και ίσως για αυτό -αν μας θεωρούν επιτυχημένους-, πετύχαμε. Όταν κάνεις κάτι που αγαπάς, συνήθως πετυχαίνεις. Για να κάνεις το χόμπι σου επάγγελμα, πρέπει να ξοδέψεις αρκετές εργατοώρες, χωρίς να έχεις τις περισσότερες φορές υλική ανταμοιβή. Το 90% της δικής μου γενιάς, ξόδεψε τουλάχιστον 2-3 χρόνια, 2-3 χειμώνες και καλοκαίρια, χωρίς να πάρει αμοιβή. Δεν πήγα διακοπές για 3 χρονιές, κάνοντας αντικαταστάσεις σε παλαιότερους συναδέλφους, οι οποίοι είχαν μια καλύτερη θέση σε εφημερίδα ή στο ραδιόφωνο, προκειμένου να καθιερωθώ. Πιστεύω ότι δεν έκανα λάθος, γιατί ακολούθησαν δυο πολύ μεγάλες δεκαετίες. Τώρα το επάγγελμα διέρχεται περίοδο πολύ μεγάλης κρίσης ξανά, αλλά τα 20 τελευταία χρόνια μας πρόσφεραν πολύ μεγάλα πράγματα και από πλευράς αμοιβής και από πλευράς ηθικής ικανοποίησης. Για να κάνεις αυτή τη δουλειά πρέπει να 'χεις το μικρόβιο. Διαφορετικά δεν αντέχεις τα ωράρια και δεν μπορεί να σε αντέξει και κανένας, όταν λείπεις διαρκώς από το σπίτι. Την ώρα που οι άλλοι διασκεδάζουν, εμείς δουλεύουμε".

Πόση ώρα μελετά πριν κάθε μετάδοση; Και τι μελετά; "Ανάλογα με την κρισιμότητα του ματς, αν και η θεωρία μου είναι ότι το παιχνίδι των πιο αδύναμων ομάδων μιας κατηγορίας είναι το πιο δύσκολο. Θα έλεγα ψέματα ότι έπειτα από 25 χρόνια, κάνω την ίδια προετοιμασία για έναν τελικό πρωταθλήματος, Ευρωμπάσκετ, Μουντομπάσκετ ή Ολυμπιακών Αγώνων και Ευρωλίγκας με την προετοιμασία που κάνουμε για ένα παιχνίδι ρουτίνας. Είμαι από εκείνους που διαβάζουν πάρα πολύ, αλλά δεν θα τα πω όλα στη μετάδοση. Και κυρίως, δεν θα κρατήσω για όλα από μία σημείωση, για να "κολλήσω" την ώρα του αγώνα μια ατάκα. Θα ενημερωθώ, θα ψάξω το ρεπορτάζ μέχρι την τελευταία στιγμή, θα έχω την παραμικρή λεπτομέρεια για το αγωνιστικό στιλ και τον τρόπο λειτουργίας μιας ομάδας και του όποιου παίκτη, αλλά θα "κολλήσω" την ατάκα, αν ταιριάζει στο παιχνίδι. Αν δηλαδή, σου δίνει το ματς το δικαίωμα να χρησιμοποιήσεις πομπώδεις εκφράσεις. Δεν μπορείς να περιγράφεις ένα ματς ρουτίνας, σαν να περιγράφεις τελικό Ευρωμπάσκετ.

Την κρίση μου την κάνω, όταν παίζεται το ματς

Από την άλλη, είναι ιερό πράγμα η περιγραφή ενός αγώνα, η μετάδοση για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Πρέπει να σέβεσαι την προσπάθεια που κάνουν οι προπονητές και οι παίκτες, δηλαδή οι βασικοί πρωταγωνιστές και να προσπαθείς να δίνεις την πραγματική διάσταση, μέσα από την υποκειμενικότητα του καθενός. Γιατί δεν υπάρχει 100% αντικειμενικότητα. Αυτό προσπαθώ να κάνω και μάλλον για αυτό άρεσε σε όλους η περιγραφή της Κωνσταντινούπολης, με την επική ανατροπή του Ολυμπιακού από το -19, στο 1.30'' πριν το τέλος της τρίτης περιόδου στον τελικό της Ευρωλίγκας με την ΤΣΣΚΑ. Ακόμα και σε εκείνο το σημείο, ο Γιώργος Λιμνιάτης που είχε πολύ ψύχραιμη ματιά, ο Ηλίας Ζούρος που έδινε σχόλιο έπειτα από κάθε δεκάλεπτο και εγώ, μείναμε συγκεντρωμένοι στο παιχνίδι. Δεν χάσαμε την πίστη μας για την ανατροπή της ελληνικής ομάδας και για αυτό βγήκε η απόλυτη αρμονία και ταύτιση με αυτά που έκανε ο Ολυμπιακός στο παρκέ. Δεν το είχα καταλάβει εκείνη την ώρα, αλλά όσοι άκουσαν τι είχαμε πει στο τάιμ άουτ πριν το φάουλ στον Σισκάουσκας, ανατριχιάζουν. Δεν ήταν κάτι "μακιγιαρισμένο". Ήταν από αυτά που βλέπαμε, από τις προσλαμβάνουσες που είχαμε από τον τρόπο που επικοινωνούσαν οι παίκτες με την κερκίδα, από την αμηχανία των αντιπάλων και από αυτό που πιστεύαμε πως μπορεί να συμβεί". Αυτή η μετάδοση του έδωσε και βραβείο από τη Εuroleague: ένα μικρόφωνο παλαιάς κοπής, που οι φαν του ονόμασαν "το βελούδινο μικρόφωνο", εκ του "βελούδινου σφυριού", δηλαδή του Λοτζέσκι.

Καταλήγει στο ότι "το απρόβλεπτο είναι αυτό που εξιτάρει" και τον ρωτώ αν έχει παρασυρθεί ποτέ από τον αγώνα, ώστε να... βγάλει νικητή πριν την ώρα του. "Ναι, έχω παρασυρθεί μερικές φορές. Μου έχει συμβεί και με την Εθνική και με τους συλλόγους, επειδή υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες στο μπάσκετ. Κατ' αρχάς, όλα τα ματς γυρίζουν, όποιες και αν είναι οι διαφορές. Είδαμε τι έγινε και στον τελευταίο τελικό της Euroleague ή στον τελικό της Euroleague στο Βερολίνο με τον Παναθηναϊκό. Μπορεί όντως, να βλέπεις πως ένα ματς δεν "γυρίζει", με βάση τη συνολική εικόνα. Αλλά πρέπει να είσαι πολιτικά ορθός, γιατί δεν ξέρεις τι θα αποφασίσει ένας διαιτητής. Μου έχει συμβεί σε περιπτώσεις συγκεκριμένων διαιτητών, να σφυρίξουν αλλοπρόσαλλα στα τελευταία λεπτά και να έλθουν τα πάνω-κάτω. Στους αστάθμητους παράγοντες, ανήκουν και οι αποφάσεις των προπονητών. Άλλος κάνει φάουλ, άλλος δεν κάνει. Άλλος ρισκάρει λιγότερο, άλλος ρισκάρει περισσότερο. Και βεβαίως, ο κυριότερος αστάθμητος παράγοντας είναι άλλος: οι παίκτες. Μπορεί τα πάντα να ανατραπούν, γιατί οι παίκτες που είναι οι βασικοί πρωταγωνιστές -αυτοί αποφασίζουν για την τελική έκβαση μιας αναμέτρησης- ενδέχεται να κάνουν το καλύτερο ή το χειρότερο. Συνήθως, αυτές τις αποφάσεις τις παίρνουν οι ηγέτες. Οι κατά τεκμήριον καλύτεροι παίκτες, αυτοί που έχουν τα μεγαλύτερα συμβόλαια. Ούτε όμως, εκείνοι είναι μηχανές".

Σε κάθε περίπτωση "την κρίση μου την κάνω, όταν παίζεται το ματς. Για παράδειγμα, στο Μπάμπεργκ-Ολυμπιακός φέτος, πριν την τελευταία επαναφορά της Μπάμπεργκ και ενώ ο Ολυμπιακός ήταν στο +2, είπα ότι η αίσθηση που έχω αποκομίσει από το ματς, είναι πως ο Ολυμπιακός πρέπει να κάνει φάουλ και όχι να παίξει άμυνα -κάτι που επιλέγουν οι 9 στους 10 προπονητές-, γιατί όλα ήταν υπέρ του. Ήταν ο ισχυρός, είχε περισσότερες λύσεις, λιγότερους παίκτες φορτωμένους με φάουλ και δεν υπήρχε κάτι να τον φοβίζει σε ενδεχόμενη παράταση. Το είπα εκείνη την ώρα. Όχι μετά, αφότου είχε τελειώσει το έργο. Αν ο δημοσιογράφος θέλει να σέβεται τον εαυτό του και την προσπάθεια των ομάδων, οφείλει να λέει την άποψη του την ώρα που είναι σε εξέλιξη το ματς. Γιατί και οι κρίνοντες, κρίνονται".

Το μπάσκετ είναι σαν την εκκλησία. Πολλοί πηγαίνουν, λίγοι καταλαβαίνουν

Επειδή όλοι οι Έλληνες sportscasters έχουν μια τάση να... μεταφράζουν ό,τι ακούν σε περιγραφές αγώνων του ΝΒΑ ("ζωγραφιστό", "ανοιχτό σουτ", "γραμμή της φιλανθρωπίας" κλπ), τον ρωτώ πόσο βοηθά στη δουλειά τους να ακούν τι έχουν να πουν οι Αμερικανοί; Πώς προσεγγίζουν εκείνοι κάθε ματς; "Με έχει βοηθήσει πάρα πολύ, για να αντιληφθώ καλύτερα το παιχνίδι. Όπως με βοήθησαν τα χρόνια στο ΤΕΦΑΑ. Σε βοηθά τρομερά για να καταλάβεις τι βλέπεις. Χρησιμοποιώ μια έκφραση μερικές φορές, όχι για συναδέλφους ή για προπονητές ή παίκτες, αλλά για εκείνους που πηγαίνουν στο γήπεδο και χωρίς να 'χουν συγκεκριμένη γνώση, έχουν γνώμη και συνήθως καταλήγουν σε λάθος συμπέρασμα -όπως κάνουν κριτική σε προπονητές, παίκτες και δημοσιογράφους: το μπάσκετ είναι σαν την εκκλησία. Πολλοί πηγαίνουν, πολλοί ακούν, πολλοί διαβάζουν τους ύμνους, ελάχιστοι όμως καταλαβαίνουν αυτά που διαβάζουν, αυτά που ψέλνουν, αυτά που ακούν από τον ψάλτη. Αυτό σημαίνει πως αν έχεις καλή γνώση του αντικειμένου, αν έχεις ακούσει την ορολογία οι κορυφαίοι του είδους -οι Αμερικανοί speakers-, θα βελτιωθείς. Υπάρχει όμως, ένα μεγάλο "αλλά", το οποίο μου έχουν επισημάνει οι παλαιότεροι και πιο έμπειροι συνάδελφοι. Πολλές φορές μπορείς να παρεξηγηθείς από το κοινό, να σε θεωρήσει "ξερόλα", αν χρησιμοποιήσεις πολλές εκφράσεις που δεν καταλαβαίνει ο μέσος αναγνώστης, ο μέσος τηλεθεατής".

Ξεκινά να εξηγεί πως "στα μεγάλα ματς, μεταξύ ομάδων υψηλού επιπέδου, μια λεπτομέρεια κάνει τη διαφορά. Για παράδειγμα, στο Βερολίνο η Φενέρμπαχτσε ανέτρεψε διαφορά 21 πόντων και δεν σήκωσε το τρόπαιο ο Ομπράντοβιτς, επειδή ο Κάλινιτς δεν έκανε καλό box out και έκανε το follow o Χριάπα. Αν δεν γινόταν αυτό, η Φενέρ θα είχε ολοκληρώσει ανατροπή μεγαλύτερη από εκείνη του Ολυμπιακού στην Κωνσταντινούπολη. Χάθηκε όμως, ένα ριμπάουντ. Αν δούμε τον τελευταίο ελληνικό τελικό, οι δυο κρίσιμες φάσεις είναι αυτές με τα μακρινά ριμπάουντ. Κάνει βιαστική επίθεση, στο +2 του Παναθηναϊκού, ο Φελντέιν, παίρνει μακρινό ριμπάουντ ο Αγραβάνης στα 8 μέτρα, εκεί όπου δεν υπάρχει κανένας παίκτης των γηπεδούχων. Στην άλλη επίθεση -μετά το τρίποντο του Σπανούλη-, με το τρίποντο της ισοφάρισης του Μάντζαρη, πήδηξαν πέντε παίκτες του ΠΑΟ στη ρακέτα. Τελικά, έκανε tip ο παίκτης που αστόχησε στις βολές και στέλνει την μπάλα στον Μάντζαρη, ο οποίος σκόραρε τρίποντο". Όχι, δεν του στοίχισε που δεν μετέδωσε αυτό το ματς "αλλά είναι πολλοί εκείνοι που μου έχουν πει πως ήταν κομμένο και ραμμένο στα μέτρα μου, για να το μεταδώσω".

Κουράστηκες από τις ορολογίες και την υπερανάλυση; Και εγώ -που τον άκουσα να χρησιμοποιεί άλλες πέντε ορολογίες που δεν στις έδωσα. Για αυτό τον ρώτησα αν όλο αυτό το πανηγύρι... φράσεων και τεχνικών στοιχείων μπορεί να "κλέψει" κάτι από τη διασκέδαση ενός φιλάθλου που θέλει να απολαύσει αυτό που βλέπει, με τον σχολιαστή να τον βοηθά να καταλάβει τι γίνεται, χωρίς όμως, να πάθει υπερφόρτωση δικτύου. "Η σωστή αντιμετώπιση είναι να έχεις ένα μέτρο και μια ισορροπία. Στη διευκρίνιση της τακτικής των προπονητών και της τεχνικής των παικτών και με τη διασκέδαση. Γιατί στην πραγματικότητα, είμαστε όλοι διασκεδαστές του κοινού. Να μην είναι όλα απλουστευμένα, αλλά να του αφήνεις το περιθώριο να απολαύσει τον αγώνα. Αλλιώς καταλήγουμε όλοι -και οι παράγοντες- να γινόμαστε ειδικοί, στην δουλειά των άλλων. Όλοι δε, πρέπει να θυμόμαστε το βασικό κανόνα που λέει ότι "κανένας δεν είναι πιο μεγάλος από το παιχνίδι".

Σκηνοθεσία: Θωμάς Χρυσοχοϊδης

Κάμερα: Θωμάς Χρυσοχοϊδης, Αλεξάνδρα Μένογλου

Post production:Αλεξάνδρα Μένογλου

KILL BILL: ΕΝΑ ΥΠΕΡΟΧΟ ΜΠΛΟΥΖΑΚΙ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΓΕΝΝΗΜΕΝΟ ΝΙΚΗΤΗ