LONGREADS

Εμπόλεμη ζώνη δύο-ένας-δύο

Εμπόλεμη ζώνη δύο-ένας-δύο

Πόλεμος και ειρήνη με μια μπάλα του μπάσκετ. Από 'δω ο Μίρσαντ Ράμοβιτς ο ιεραπόστολος της πορτοκαλί μπάλας, που πριν 20 χρόνια είχε περάσει και από την Ελλάδα. Γυρνάει τον κόσμο με τον Ερυθρό Σταυρό και στον ελεύθερο του χρόνου κοουτσάρει αυτούς που το έχουν ανάγκη. Όπως κάνει τώρα στη Συρία.

Το μεγάλο βιβλίο του μπάσκετ, σε όποια γλώσσα κι αν το βρεις μεταφρασμένο, αναφέρει ότι "μια πάσα κάνει δύο ανθρώπους ευτυχισμένους". Αυτόν που την παίρνει και αυτόν που τη δίνει. Ο Μιρσάντ Ράμοβιτς έδωσε τέτοια πάσα, έστω και χωρίς να κρατά τη μπάλα του μπάσκετ στα χέρια. Αυτή την χτυπούσαν με μανία οι ψηλόλιγνοι έφηβοι της Τζένγκα, στα σύνορα της Ουγκάντα με το Σουδάν, την κυνηγούσαν στο σκονισμένο πλαστικό δάπεδο του κλειστού γυμναστηρίου στο Ταρτούς της Συρίας κορίτσια και αγόρια, που έψαχναν τον τρόπο να συνεχίσουν τη ζωή τους εν μέσω εκρήξεων. Και ήταν όλοι τους ευτυχισμένοι.

Η ιστορία του ξεκινά από τη Σερβία και συνεχίζεται εν μέσω μιας δαιδαλώδους διαδρομής που θα γέμιζε τον χάρτη των Βαλκανίων με πινέζες. Μια για κάθε σταθμό της καριέρας του ως επαγγελματίας παίκτης: Κόσσοβο, Σερβίο, Σκόπια, Μαυροβούνιο, Ρουμανία, Ελλάδα. "Έπαιξα 22 χρόνια επαγγελματικά. Ήμουν στις μικρές εθνικές ομάδες της Ενωμένης Γιουγκοσλαβίας και μετά αγωνίστηκα στο εξωτερικό".

Μπάσκετ παράλληλα με σπουδές. Όταν το μικρόβιο του παίκτη εγκατέλειψε το κορμί του, δέχτηκε την κλήση του Ερυθρού Σταυρού ξεκινώντας την ανθρωπιστική του δράση. Ξανά με μια βαλίτσα στο χέρι και το διαβατήριο πάνω-πάνω στο συρτάρι, έτοιμο για χρήση. Αυτή τη φορά γύρισε τον κόσμο με μια εντελώς διαφορετική ιδιότητα. Έστω και προσωρινά, γιατί δεν άργησε να βρει ξανά το κισμέτ του. Τι κι αν ήταν στην Αφρική; Τι κι αν ήταν στην Μέση Ανατολή. Το μπάσκετ είναι ένα και είναι παντού.

Εμπόλεμη ζώνη δύο-ένας-δύο

Η προπονητική του εμπειρία ξεκίνησε από το Βέλγιο. "Εκεί ξεκίνησα, στις Βρυξέλλες. Ανέλαβα πρώτα την γυναικεία ομάδα της Ρόγιαλ και μετά από 2-3 μήνες, επειδή τους άρεσε η δουλειά μου κι η υπευθυνότητα που είχα δείξει, μου ανέθεσαν την τεχνική ηγεσία και της ανδρικής ομάδας. Έτσι αποφάσισα να κάνω ένα διάλειμμα από τον Ερυθρό Σταυρό. Το 2013, όμως, με κάλεσαν ξανά στην Κένυα. Τότε αποφάσισα να αφοσιωθώ στο ανθρωπιστικό έργο".

Πως όμως ένας Σέρβος προπονητής που παράτησε το μπάσκετ για χάρη του Ερυθρού Σταυρού βρέθηκε να διδάσκει τα μυστικά του αθλήματος στις απομακρυσμένες περιοχές που βρέθηκε; "Μετά την Κένυα με έστειλαν στην Ουγκάντα. Όταν πήγα εκεί δεν είχα στο μυαλό μου ότι θα συνεχίσω να κάνω τον προπονητή. Είδα, όμως, εκεί κόσμο να παίζει μπάσκετ και τους ρώτησα αν υπάρχει κάποια ομάδα. Στην αρχή κάναμε προπονήσεις με κάποια παιδιά από εκεί και στη συνέχεια το θέμα έγινε πιο οργανωμένο. Ανέλαβα το Ndega University και μετά από έξι μήνες κατακτήσαμε το πρωτάθλημα. Ήταν το πρώτο της ιστορίας τους. Πολύ ωραίες αναμνήσεις! Δούλευα το πρωί στον Ερυθρό Σταυρό και το απόγευμα κάναμε προπονήσεις. Αφιλοκερδώς όλα αυτά.

Ακόμη και σήμερα έχω επαφές με τους παίκτες και τους ανθρώπους της ομάδας. Είχα κυρίως παιδιά 16, 17, 18 ετών. Η περιοχή είναι αρκετά κοντά στο Νότιο Σουδάν, όπου ο μέσος όρος ύψους είναι πολύ μεγάλος. Είχα παίκτες 2.10 και 2.15. Θυμάμαι ένα παιδί, τον Μπενγκ, που ήταν 2.15. Ψηλός και λεπτός σαν καλαμάκι. Ήταν πολύ καλός. Είχε δυνατότητες. Τα περισσότερα παιδιά εκεί είχαν εξαιρετικά σώματα για μπάσκετ, αλλά δεν είχαν το ταλέντο, ή την τεχνική. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι δεν υπήρχαν προπονητές. Δεν είχαν τα χρήματα για να φέρουν ξένους προπονητές, ούτε τις υποδομές".

Εμπόλεμη ζώνη δύο-ένας-δύο

Μετά την εμπειρία στην Ουγκάντα συνέχισε το διπλό του ρόλο και στη Συρία, όπου βρίσκεται σήμερα. "Ήρθα εδώ τον περασμένο Δεκέμβριο. Τον Ιανουάριο πήγα στο γήπεδο και ρώτησα κάποια παιδιά που έπαιζαν, αν θέλουν να τους κοουτσάρω. Εκείνη τη στιγμή υπήρχε μόνο γυναικεία ομάδα. Το Ταρτούς δεν είχε ποτέ στην ιστορία του ανδρικό. Μου έκανε τρομερή εντύπωση. Είμαι στη Συρία και οι γυναίκες παίζουν μπάσκετ; Πως γίνεται αυτό";

Το πρόγραμμα του, πλέον, περιλαμβάνει καθημερινές προπονήσεις, αγώνες, ταξίδια. Το μικρόβιο μπορεί να έχει αρνητική χροιά, αλλά περιγράφει σωστά τη διαδικασία. Γιατί η αγάπη για το μπάσκετ εξαπλώνεται σαν ένα μικρόβιο και αλλάζει την καθημερινότητα. Για τον προπονητή, για τους παίκτες, τους γονείς τους, τους φίλους τους που γίνονται φίλαθλοι, για μια ολόκληρη πόλη.

"Κάναμε προπονήσεις για τέσσερις μήνες και πήγαμε στη Δαμασκό για να πάρουμε μέρος σε ένα τουρνουά. Τελικά κατακτήσαμε την πρώτη θέση. Αυτό δεν είχε ξαναγίνει στην ιστορία του Ταρτούς. Οι άνθρωποι της ομοσπονδίας άρχισαν να αναρωτιούνται πως έγινε αυτό και έμαθαν ότι ένας τύπος από τη Σερβία τους δίδαξε πως να παίζουν. Το ένα έφερε το άλλο. Ήρθαν και με βρήκαν 5-6 αγόρια που μου είπαν ότι θέλουν να παίξουν μπάσκετ. Κανένα πρόβλημα τους είπα. Και κάναμε τότε την ανδρική ομάδα από το μηδέν. Έβαλα χρήματα από την τσέπη μου για τα μικροέξοδα, για τις φανέλες, για παπούτσια.

Οι άνθρωποι της Ομοσπονδίας είχαν τρελαθεί. Που βρεις 12 άτομα; Πως θα μετακινήστε; Δεν μας πτόησε τίποτα, όμως. Φτιάξαμε μια νεανική ομάδα. Ο μικρότερος είναι 15 ετών, έχουμε 16χρονους, 17χρονους. Ο βασικός κορμός είναι γύρω στα 20 και έχουμε μόνο δύο παίκτες που είναι πάνω από 25. Μέσα σε τρεις μήνες κατακτήσαμε τον τίτλο στην περιφέρεια που βρίσκεται το Ταρτούς και πήγαμε στο τελικό τουρνουά που γινόταν στη Δαμασκό. Εκεί χάσαμε δύο φορές στα ημιτελικά, αλλά ήμασταν πολύ χαρούμενοι με τον τρόπο που παίξαμε. Είχαμε μια ομάδα με παιδιά που έπαιζαν οργανωμένο μπάσκετ μόνο για δύο μήνες, ήταν μικροί και άπειροι, ωστόσο, χάσαμε μόνο με 12 πόντους από την ομάδα που πήρε το πρωτάθλημα.

Εμπόλεμη ζώνη δύο-ένας-δύο

Πέρα από προπονητές, όμως, χρειάζονται και οι διαιτητές σύμφωνα με την άποψη του. "Οι επαγγελματίες διαιτητές είναι απαραίτητοι. Για να μάθουν τα παιδιά τους κανονισμούς. Είναι παιδιά που έμαθαν μπάσκετ στο δρόμο και τώρα παίζουν οργανωμένα, οπότε τους φαίνεται περίεργο το πότε οι διαιτητές σφυρίζουν βήματα, ή φάουλ. Θα είναι πολύ καλό για τους νέους παίκτες. Πρότεινα επίσης στον πρόεδρο της Ομοσπονδίας να γίνουν σεμινάρια με ξένους προπονητές, προσφέρθηκα μάλιστα να τον βοηθήσω μέσω του Συνδέσμου Προπονητών της Σερβίας και του καλού μου φίλου, του Όπασιτς".

Όταν μιλάει για τους αθλητές, τα παιδιά, η φωνή του γίνεται πιο ζεστή. Το ίδιο και όταν μιλάει για τον τόπο που αποκαλεί τους τελευταίους μήνες "σπίτι". Η κατάσταση στη Συρία είναι πολύ διαφορετική από αυτή που έχουμε στο μυαλό μας βλέποντας τα αιματοβαμμένα συντρίμμια στο Χαλέπι, ή τα καραβάνια προσφύγων που διασχίζουν το Αιγαίο. Περιγράφει την κανονικότητα της ζωής στο Ταρτούς, αλλά και στο μεγαλύτερο μέρος της Συρίας, παρότι βρίσκεται στο δύσκολο κομμάτι της 5ετούς αναταραχής, που ξεκίνησε μετά την Αραβική Άνοιξη, εστίασε στον Ασάντ και ανέδειξε την εξτρεμιστική δύναμη του ισλαμικού κράτους.

"Ακόμη και στο Χαλέπι, που έχουν επηρεαστεί από την εμπόλεμη κατάσταση, η ζωή συνεχίζεται σε "κανονικούς" ρυθμούς. Ο κόσμος πάει στη δουλειά του, τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο, οι ομάδες παίζουν μπάσκετ. Το Χαλέπι βρίσκεται 30 χιλιόμετρα από το μάτι του κυκλώνα, αλλά παίζουν μπάσκετ κανονικά. Μάλιστα είχαμε πάρει τηλέφωνο κάποιους παίκτες μήπως θέλουν να έρθουν να παίξουν σε μας και μας είπαν ότι δεν θέλουν να φύγουν από την πόλη".

Εμπόλεμη ζώνη δύο-ένας-δύο

Στη Συρία προσπαθούν να μαζέψουν τα κομμάτια τους, να σβήσουν τις καψαλισμένες εστίες φωτιάς και να επιστρέψουν σ' αυτό που θα ονομάζαμε "κανονικούς ρυθμούς". Τουλάχιστον προσπαθούν, έστω κι αν ούτε τα προβλήματα τους έχουν λυθεί, ούτε τα πνεύματα έχουν ηρεμήσει. Στο Ταρτούς, πλέον, το κάνουν παίζοντας μπάσκετ. Οι ανήσυχοι νέοι έχουν αυτή τη δυνατότητα χάρις στον Μιρσάντ Ράμοβιτς. Έχουν μια ομάδα να προπονηθούν, ένα πρωτάθλημα να παίξουν, ένα άθλημα να εκτονωθούν. Η άτυπη ανταπόκριση αναφέρει ότι "υπάρχουν επί της ουσίας τρεις ζώνες. Η μια είναι ο βορράς που έχει παράδοση στο άθλημα. Η άλλη είναι εδώ. Ταρτούς, Λατάκια, Χάμα. Είναι μια περιφέρεια που βρίσκεται πολύ μακριά από την εμπόλεμη ζώνη, 600-700 χιλιόμετρα μακριά. Και υπάρχει και η Δαμασκός που είναι μια εντελώς διαφορετική κατάσταση. Δεν έχουν επηρεαστεί από τον πόλεμο, ρίχνουν λεφτά στον αθλητισμό".

Εγκαταστάσεις υπάρχουν; Συνθήκες; "Εδώ έχουμε ένα κλειστό γήπεδο το οποίο είναι καλό. Δεν είναι σούπερ, όπως αυτά που βλέπουμε στην Ευρώπη, αλλά είναι καθαρό και αυτό αρκεί. Το μόνο ζήτημα είναι ότι υπάρχουν συχνές διακοπές ρεύματος, αλλά έχουμε γεννήτρια και το λύνουμε το πρόβλημα". Αυτό ήταν και το μοναδικό εμπόδιο που συνάντησε, ο μοναδικός αστερίσκος που του θύμιζε ότι εκείνο το 2ωρο βρισκόταν στη Συρία και όχι σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα. Γιατί κατά τα άλλα τα υπόλοιπα προβλήματα ήταν τα ίδια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι προπονητές σε όλον τον κόσμο, σε εμπόλεμες ζώνες ή μη. "Το δυσκολότερο κομμάτι; Έχει να κάνει με την ηλικία των παιδιών. Είναι το κλασσικό πρόβλημα που αντιμετωπίζεις με όλους τους νέους αθλητές. Πρέπει να δουλέψουν, να έρθουν στο γήπεδο, να ξεχάσουν τα κορίτσια ή τα αγόρια. Αυτό τους λέω: παίζετε μπάσκετ για την πάρτη σας, ούτε για τα κορίτσια, ούτε για τα αγόρια, ούτε για τους γονείς, ούτε για μένα. Κοιτάξτε να το ευχαριστηθείτε. Αυτές τις δύο ώρες να είναι διασκεδαστικές. Να είναι όμως σοβαρά διασκεδαστικές. Κάνετε προπόνηση για εσάς, όχι για μένα".

Η λογική απορία αφορά την γυναικεία ομάδα. "Τα κορίτσια παίζουν με σορτσάκια. Κανονικά. Υπάρχουν και κορίτσια που παίζουν με καλυμμένο το σώμα τους, αλλά αυτό εξαρτάται από το άτομο. Υπάρχει ελευθερία σ' αυτή την περιοχή. Παίζουν κανονικά με σορτσάκια και στην παραλία φορούν μπικίνι". Η έκπληξη τηλεμεταφέρθηκε στην Μέση Ανατολή. "Ξέρω, ξέρω. Κι εγώ είχα μείνει έκπληκτος την πρώτη φορά που πήγα στη θάλασσα".

Δεν θυμάμαι πολλά από τον Παπάγου, μόνο τον φίλο μου τον Τζώρτζη Δικαιουλάκο

Θυμάται την Ελλάδα, είχε έρθει για λίγους μήνες στον Παπάγου. "Είμαι πολύ καλός φίλος με τον Τζώρτζη Δικαιουλάκο. Παίξαμε μαζί και έχω πολύ καλές αναμνήσεις. Ακόμη έχουμε επαφή στο Facebook. Είχα έρθει στην Ελλάδα μια εποχή που ερχόντουσαν πολλοί Σέρβοι. Έμεινα λίγους μήνες, όχι πολύ, γιατί έπρεπε να γυρίσω στο πανεπιστήμιο. Θυμάμαι ότι έμενα στο δωμάτιο με έναν Αμερικάνο ονόματι Ντουέιν Κάρτερ. Δεν θυμάμαι πολλά, μόνο τον Τζώρτζη. Ξέρεις στην καριέρα μου άλλαξα περίπου 20 ομάδες, έχω αρχίσει και ξεχνάω".'

Κοιτώντας πίσω τη ζωή του σκέφτεται δυνατά ότι θα μπορούσε να είχε διαλέξει το επάγγελμα του προπονητή. "Όταν τέλειωσα από το Βέλγιο είχα μια προσφορά από το Μαρόκο, να πάω ως βοηθός προπονητή στην εθνική ομάδα και να αναλάβω μια ομάδα της περιοχής, που ήταν στην πρώτη κατηγορία. Με πήραν, όμως, από τον Ερυθρό Σταυρό και αποφάσισα να πάω. Και πέρσι ο ατζέντης μου με πήρε να πάω στην δεύτερη κατηγορία της Σερβίας, αλλά τότε ήμουν στην Ουκρανία και του είπα και πάλι "όχι".

Εμπόλεμη ζώνη δύο-ένας-δύο

Το έχει μετανιώσει; "Όχι σε καμία περίπτωση". Και εξηγεί: "Η δουλειά του προπονητή είναι πολύ αγχώδης, δεν ξέρω αν μπορούσα να την κάνω μέχρι τα 55 για παράδειγμα. Δεν έχω μετανιώσει επομένως. Τώρα έχω την ευκαιρία να συνδυάζω το ανθρωπιστικό έργο και την προπονητική σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Με το είδος της δουλειάς μου δεν θα μπορούσα να είμαι 100% επαγγελματίας ως προπονητής, να κάνω για παράδειγμα διπλές προπονήσεις, ή να ταξιδεύω συνέχεια. Τώρα είμαι πολύ χαρούμενος με την κατάσταση".

Στη Συρία είναι ο κόουτς. "Οι ταξιτζήδες δεν με αφήνουν να πληρώσω" λέει γελώντας. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι σύσσωμη η κοινωνία της Ταρτούς αγκάλιασε την όλη προσπάθεια και μαζί και τον Σέρβο που θέλησε να μάθει στα παιδιά τους τα μυστικά του μπάσκετ και τα οφέλη του αθλητισμού. "Μας έδωσαν όλοι συγχαρητήρια. Ακόμη και ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας μας πήρε τηλέφωνο και μας ρώτησε αν μπορεί να κάνει κάτι για να μας βοηθήσει. Μου λέει συνεχώς αν θέλει να κάνουμε αλλαγές στο πρόγραμμα για να με εξυπηρετήσει λόγω της δουλειάς μου.

Ακόμη μιλάω με τα παιδιά από την Ουγκάντα. Και με τους παίκτες και τις παίκτριες στην Ταρτούς έχω πολύ καλή σχέση. Χθες για παράδειγμα μου ζήτησαν να πάω μαζί τους για ένα ποτό. Αυτή τη σχέση έχουμε. Νιώθω σαν πατέρας τους, αλλά και σαν φίλος τους". Με πόσα πρωταθλήματα και πόσα κύπελλα ανταλλάσσεται αυτό; Το προηγούμενο "δεν μετανιώνω" απαντάει πλήρως.

Ελπίζω όταν φύγω να έχω αφήσει κάτι πίσω

Ο Μιρσάντ Ράμοβιτς, ο σύγχρονος ιεραπόστολος του μπάσκετ, εξηγεί ότι: "Για μένα είναι πρόκληση. Είναι συναρπαστικό να βλέπεις νέους ανθρώπους να ενώνονται. Μουσουλμάνους να παίζουν με Χριστιανούς. Να σκέφτονται όλοι το ίδιο. Βοηθάμε τα παιδιά να σταματήσουν να σκέφτονται τον πόλεμο. Για μένα είναι σημαντικό ότι τους ωθούμε προς τα σπορ και την εκπαίδευση. Αυτό είναι εξάλλου το πρώτο που τους ρωτάω μόλις πατήσουν το πόδι τους στο γήπεδο είναι αν πηγαίνουν σχολείο. Και μετά ζητάω να μιλήσω με τους γονείς τους. Αν τυγχάνει να είναι και καλοί παίκτες καλώς. Αλλά το σημαντικότερο είναι να είναι υγιείς και να προοδεύσουν στη ζωή τους.

Αυτό που θέλω είναι να βοηθάω. Χωρίς ανταλλάγματα. Μου αρέσει το μπάσκετ και περνάω καλά στο γήπεδο. Παράλληλα μου αρέσει που βοηθάω κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο Ταρτούς. Ελπίζω όταν φύγω να έχω αφήσει κάτι πίσω. Δεν είχαν τίποτα εδώ. Το μπάσκετ επί της ουσίας τώρα γεννήθηκε σ' αυτή την περιοχή".

Ο Μιρσάντ Ράμοβιτς έκλεισε το τηλέφωνο και γύρισε στην ανθρωπιστική του πρωινή δουλειά, ως μέλος της αποστολής του Ερυθρού Σταυρού στη Συρία. Το απόγευμα πήγε ξανά στο γήπεδο με το πράσινο πλαστικό και υποδέχτηκε τους παίκτες τους, τους φίλους του, τα παιδιά του, που προσπάθησαν για μια ακόμη ημέρα να κλείσουν τις πληγές της 5ετους αναταραχής βάζοντας το δικό τους λιθαράκι στην κανονικότητα. Με μια μπάλα μπάσκετ στο χέρι. Αυτή που του έδωσε ένας περίεργος Σέρβος που απλά ήθελε να βοηθήσει.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ