Τη συγκεκριμένη φωτογραφία την είχα δει ασπρόμαυρη. Όπως είναι φυσικό, όταν τη βλέπεις έγχρωμη ... αλλάζει το πράγμα. Γι αυτό, βλέποντας, τις ενδεκάδες Λίβερπουλ και ΑΕΚ να μπαίνουν στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας, αναγκαστικά θα πάμε 42 χρόνια πίσω. Στο 1972 και στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ.

Ωραίες φανέλες. Η κλασική της Λίβερπουλ, με τη "λαιμόκοψη-χαμόγελο" σε άσπρο χωρώμα. Κατακόκκινο χρώμα, με τον Ρέι Κλέμενς μόνο να φοράει, σαν τερματοφύλακας, την κλασική χακί των γκολκίπερ στην Αγγλία. Ο Κλέμενς ήταν ένας παιδικός μου ήρωας, από το "Αθλητικό Απόγευμα" της ΥΕΝΕΔ.

Προσπαθούσα να τον μιμηθώ στο "περιβολάκι", όπως λέγαμε το γηπεδάκι μας, στην Πλατεία Μεσολογγίου στο Παγκράτι.

Από τότε ξεκίνησε και η αγάπη για τη μεγάλη αγγλική ομάδα, που λίγα χρόνια αργότερα ξεκινούσε να σαρώνει τους τίτλους στην Ευρώπη.

Από τον Ερέα Στον Τόμι Σμιθ

Και η ομάδα της ΑΕΚ δίπλα. Η "Ένωση" με μια από τις κλασικές εμφανίσεις της, τουλάχιστον στα δικά μου παιδικά χρόνια. Κίτρινη φανέλα, μαύρο σορτσάκι. Ο Νέστορ Ερέα, ο πολύ καλός τερματοφύλακας, ντυμένος στα μαύρα. Έφυγε από κοντά μας το 2005, χτυπημένος από εγκεφαλικό.

Ο Αργεντινός που ο θρύλος τον θέλει να κάνει προπόνηση, φορώντας ένα φανελάκι με τον Τσε Γκεβάρα, είχε έρθει στη χώρα μας το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς, σε ηλικία 32 ετών. Κάποιο προσωπικό του πρόβλημα, τον έφερε στην Ελλάδα. Και δε μιλάμε για κάποιον τυχαίο. Ήταν συμπαίκτης του Πελέ στη Σάντος, κέρδισε το Κόπα Λιμπερταδόρες με τη Μπόκα Τζούνιορς (παίζοντας με τον Χουάν Βερόν και τον Κάρλος Μπιλάρδο) και είχε εντυπωσιακά ρεφλέξ.

Είχε έρθει σαν Έλληνας, όπως συνέβαινε με όλους τους ...Λατινοαμερικάνους της εποχής, αλλά ρίζωσε στην χώρα μας, καθώς παντρεύτηκε Ελληνίδα, ενώ όταν αποχώρησε από την ΑΕΚ (το 1977) έπαιξε στη Χαλκίδα

Με την μπάλα στα χέρια, ο Τόμι Σμιθ. Μια από τις θρυλικές μορφές της Λίβερπουλ, που έπαιξε 638 αγώνες με τους reds και είχε πει: "Γεννήθηκα με το ποδόσφαιρο στο αίμα μου. Κόκκινο βέβαια, όχι μπλε (το χρώμα της Έβερτον). Δεν υπάρχουν ημίμετρα στο Λίβερπουλ, είτε στις παμπ, είτε στο ποδόσφαιρο. Ο παππούς και ο πατέρας μου ήταν οπαδοί της Λίβερπουλ. Δεν μπορούσα παρά να ακολουθήσω τους "κόκκινους". Ήταν αδιαπραγμάτευτο. Καμιά διαφωνία. Και με μένα ... προχώρησε λίγο ακόμη".

Στο Άνφινλτ, μπήκε σαν κηπουρός, έγινε παίκτης, αρχηγός και προπονητής της Λίβερπουλ. Τον βλέπετε να μπαίνει βαρύς κι ασήκωτος, με κάνα δυο κιλά (ίσως και τρία-τέσσερα) κιλά παραπάνω. Παικτάρα, όμως. Όπως παικταράδες είχε (από τότε) η Λίβερπουλ. Ο Εμλιν Χιουζ, ο μεγάλος αρχηγός μετά τον Σμιθ, ο Κέβιν Κίγκαν.Ο Τζον Τόσακ. Ο Στιβ Χαϊγουέι. Ο Ίαν Κάλαχαν.

Έτσι ξεκίνησε ο θρύλος της Λίβερπουλ

Ήταν η μια σημαδιακή χρονιά εκείνη, για τη μεγάλη ομάδα του λιμανιού. Στο τέλος της, έπαιρνε το πρωτάθλημα. Ήταν το πρώτο από τα 11 που θα ακολουθούσαν (στα επόμενα 18 χρόνια), γράφοντας ιστορία όσο ελάχιστες ομάδες του νησιού. Την ίδια χρονιά η Λίβερπουλ, έγινε το πρώτο αγγλικό κλαμπ που κατέκτησε το πρωτάθλημα, αλλά και ένα ευρωπαϊκό τρόπαιο.

Λίγες μέρες μετά τη νίκη της επί της Λιντς που της χάρισε επί της ουσίας τον τίτλο, η Λίβερπουλ έπαιξε τον πρώτο της τελικό εναντίον της μεγάλης Μπορούσια Μεχενγκλάντμπαχ του Γκίντερ Νέτσερ, του Ράινερ Μπόνοφ, του Μπέρτι Φογκτς και του (παίκτη) Γιουπ Χάινκενς. Προπονητής ο Χένες Βαϊσβάιλερ.

Το 3-0 του Άνφιλντ (Κίγκαν 2, Λόιντ), αν και στη Γερμανία ... κινδύνευσε (η Γκλάντμπαχ νίκησε με 2-0 χάρη σε δυο γκολ του Χάινκενς) έφτανε για την Λίβερπουλ, για να πάρει το πρώτο της ευρωπαϊκό τρόπαιο, από τα 11 συνολικά που έχει στην τροπαιοθήκη της! Ο Τόμι Σμιθ σήκωσε και τα δύο κύπελλα.

Για να φτάσουμε μέχρι εκεί, όμως, η Λίβερπουλ έπρεπε να περάσει και από την Αθήνα. Η ΑΕΚ δεν μπόρεσε να την απειλήσει. Οι "ενωσίτες" είχαν κατακτήσει τον τίτλο το 1971, με προπονητή τον Μπράνκο Στάνκοβιτς. Ένα ιστορικό πρωτάθλημα, αν αναλογιστούμε ότι στη 2η θέση είχε τερματίσει ο Πανιώνιος, ενώ μετά τον Παναθηναϊκό που ήταν τρίτος (με την ομάδα του Γουέμπλεϊ) είχαν καταταχθεί Αιγάλεω, Ηρακλής και Απόλλλων Αθηνών. Ο Ολυμπιακός ήταν7ος και ο ΠΑΟΚ 8ος!

Ο Μίμης Παπαϊωάννου ήταν ο ηγέτης εκείνης της ΑΕΚ σε μια ομάδα που έπαιζαν ακόμη Καραφέσκος, Πομώνης, Σκευοφύλακας, Τόσκας, Παπαεμμανουήλ, Καραπουλιτίδης, Βεντούρης, Καχρής και ο σπουδαίος γκολκίπερ Στέλιος Σεραφείδης.

Και ο Ολυμπιακός κόντρα στη Τότεναμ

Ενάμιση χρόνο αργότερα, ο Ερέα βρισκόταν κάτω από τα δοκάρια, ο Λάκης Νικολάου αναδεικνυόταν σε ηγετική φυσιογνωμία της άμυνας, αλλά η ΑΕΚ δεν μπορούσε να βγει μέσα από τις συμπληγάδες Ολυμπιακού (του Γουλανδρή) και Παναθηναϊκού, καθώς την ίδια ώρα ξεπηδούσε και η μεγάλη ομάδα του ΠΑΟΚ με προπονητή τον Λες Σάνον.

Το φόντο της φωτογραφίας, βέβαια, είναι η Νέα Φιλαδέλφεια. Το κίτρινο χρώμα ξεχωρίζει σε ένα γήπεδο, όπου είχαν κοπεί 19.142. Δεν υπήρχε ακόμη η περίφημη σκεπαστή, που κατασκευάστηκε στην δεκαετία του 80, αύξησε την χωρητικότητα του γηπέδου σε 40.000 (πριν μπουν τα καθίσματα) ενώ υποδέχθηκε και την "ορίτζιναλ".

Στον πρώτο αγώνα του Άνφιλντ, η Λίβερπουλ είχε νικήσει 3-0 με σκόρερ τους Μπέρσμα, Κόρμακ και Σμιθ (με πέναλτι). Προφανώς είχε τον πρώτο λόγο για την πρόκριση, με την ελληνική ομάδα να θέλει στη ρεβάνς μια εμφάνιση που θα της επέτρεπε να διεκδικήσει κάτι καλύτερο απέναντι στους Άγγλους.

Τα είχε φέρει έτσι η κλήρωση, μάλιστα, που εκείνο το Νοέμβριο, οι ελληνοαγγλικές μονομαχίες ήταν δύο. Εκτός της ΑΕΚ με τη Λίβερπουλ, έπαιζε και ο Ολυμπιακός εναντίον της Τότεναμ. Η λονδρέζικη ομάδα ήταν πιο ισχυρή και πιο γνωστή, εκείνη την εποχή, από τη Λίβερπουλ και είχε συντρίψει τους "ερυθρόλευκους" στο Γουάιτ Χαρτ Λέιν με 4-0. Ήταν θέμα ... τιμής για τους Έλληνες να πάρουν μια νίκη απέναντι στους Άγγλους.

Η άφιξη πάντως τόσο της Τότεναμ όσο και της Λίβερπουλ ήταν ένα θέμα για το ελληνικό ποδόσφαιρο αλλά και τον τύπο της εποχής, που δεν είχε την ευκαιρία να βλέπει συχνά μεγάλες ομάδες στα μέρη μας. Και οι άγγλοι, πάνως, είχαν να γράψουν αρκετά στις ανταποκρίσεις τους από την Αθήνα.

Στη φωτογραφία βλέπετε τον Στιβ Χαϊγουέι (αριστερά) και τον Μπράιαν Χολ ν ντυμένους στην τρίχα (και τη μόδα της εποχής), έξω από το ξενοδοχείο Απέργη, να διαβάζουν την εφημερίδα "Ντέρμπι". Στην ανταπόκριση διαβάζουμε τη δήλωση του Μπιλ Σάνκλι στη συνέντευξη Τύπου: "Εδώ δεν ήρθαμε να δούμε τα αξιοθέατα, ούτε για διακοπές. Έχουμε μια δουλειά να κάνουμε" σχολίαζε ο πρωτομάστορας και οραματιστής της μεγάλης Λίβερπουλ, που δύο χρόνια αργότερα παρέδιδε την σκυτάλη στον διάδοχό του Μπομπ Πέισλι.

Ο Σάνκλι, που μετέτρεψε τη Λίβερπουλ από ομάδα Β Εθνικής σε ένα κλαμπ ευρωπαϊκών προδιαγραφών ήταν ... το απόλυτο αφεντικό των reds. Ό,τι έλεγε ήταν νόμος. Στο αεροπλάνο, λέει, δεν επέτρεψε στους παίκτες να δοκιμάσουν ελληνική κουζίνα, ενώ στο ξενοδοχείο θυμόταν "πόσο βρώμικη χώρα είναι η Ρουμανία"! Τον Σάνκλι πολιόρκησαν οι Έλληνες δημοσιογράφοι, πριν η Λίβερπουλ μπει στο πούλμαν και πάει στο ξενοδοχείο της "βλέποντας τα νέα μοντέρνα αξιοθέατα της πόλης, την αμερικάνικη Πρεσβεία, το Χίλτον και τον ουρανοξύστη της Αθήνας".

Οι Άγγλοι νίκησαν με 3-1. Ο Εμλιν Χιουζ άνοιξε το σκορ στο 18'. Ο Κώστας Νικολαΐδης ισοφάρισε σε 1-1 στο 34, αλλά πάλι ο Χιουζ, στο 44 έκανε το 2-1, κόβοντας τα πόδια των Ενωσιτών, που ήθελαν να πάνε στα αποδυτήρια ισόπαλοι.

Το τελικό 3-1 το διαμόρφωσε ο Φιλ Μπέρσμα τρία λεπτά πριν από το τέλος του αγώνα.

"Η ΑΕΚ έχασε πάλι 3-1 από την έξοχη Λίβερπουλ" έγραφε την άλλη μέρα το ΦΩΣ που είχε επίσης την προαναγγελία του αγώνα των "ερυθρολεύκων" με τη Τότεναμ σημειώνοντας : "Υπό τας σεισμικάς ιαχάς μυριάδων οπαδών του, Ο Ολυμπιακός με καρδιά και δύναμι χιλίων λεόντων ορμά υπερήφανος και αισιόδοξος, εναντίον της περιφήμου κατόχου του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ Τότεναμ"

Πιο ... γλαφυρός, πάντως, ήταν ο Μπιλ Σάνκλι. Αντιγράφουμε τον απολαυστικό διάλογό του μετά τον αγώνα, όπως τον είχε αποτυπώσει στο ΦΩΣ ο Νίκος Καραγιαννίδης:

- Λοιπόν κύριε Σάνκλι;

- Είπα πριν από τον αγώνα ότι θα κερδίζαμε. Κι αυτό έγινε.

- Κι αυτό ήταν κάτι το δύσκολο;

- Όχι. Αντίθετα υποστηρίζω ότι είναι δύσκολο για μια ευρωπαϊκή ομάδα να κερδίση στην Ελλάδα.

- Πώς είδατε την ΑΕΚ

- Δηλαδή;

- Πώς την κρίνετε, εν σχέσι με την εφάνισή της στο πρώτο ματς στο Λίβερπουλ.

- Η ΑΕΚ έπαιξε καλύτερα στην Αθήνα, απ΄ό,τι στο Λίβερπουλ.

- Διακρίνατε κάποιον ποδοσφαιριστή από τους αντιπάλους σας;

- Δεν αναφέρω ονόματα. Όλοι οι ποδοσφαιρισταί της ΑΕΚ διακρινόντουσαν από ενθουσιασμό. Πάντως το νο 10 (Παπαϊωάννου) γύριζε συχνά πολύ πίσω κι αυτό μας βοηθούσε πολύ.

- Τι έχετε να πείτε για το τερραίν του γηπέδου;

- Ήταν ξηρό. Πολύ πιο στεγνό απ΄ότι τα γήπεδα στα οποία παίζουμε εμείς.

- Ποια είναι η γνώμη σας για την διαιτησία;

- Ποτέ δεν σχολιάζω την διαιτησία

- Είσαστε ευχαριστημένος από την ομάδα σας;

- Αφού κέρδισε με 3-1

- Είπατε ότι είναι δύσκοιλο να κερδίσης στην Ελλάδα. Εσείς, όμως, κερδίσατε. Τι λέτε και για την Τότεναμ;

- Και τι με ενδιαφέρει εμένα τι θα κάνει η Τόττεναμ;

Για την ιστορία, πάντως, την επόμενη μέρα ο Ολυμπιακός νίκησε την Τότεναμ με 1-0, χάρη σε γκολ του Ρομέν Αργυρούδη (φυσικά αποκλείστηκε λόγω του 4-0 στο Λονδίνο).

ΥΓ: Φετίχ της φωτογραφίας, βέβαια, η μπάλα. Αν δεν κάνω λάθος είναι telstar που χρησιμοποιήθηκε στο Μουντιάλ του 70. Ένα δώρο ... ολκής για την εποχή. Όταν σου την έκαναν δώρο κοιμόσουν μαζί της! Τόση στοργή, έπρεπε να της δείξεις...

Ευχαριστώ τον Γιώργο Foux και τη σελίδα αναμνήσεις μιας φανέλας" στο Facebook για τις φωτογραφίες, αλλά και το ιστορικό αρχείο της εφημερίδας ΦΩΣ των Σπορ

Με βρίσκετε και στο twitter ως @yiannifil