Μετά τον αγώνα του Ολυμπιακού με την Μπαρτσελόνα, μπορεί να μην καταφέραμε να μιλήσουμε με κανέναν παίκτη των "μπλαουγκράνα" στη μικτή ζώνη, επειδή το γραφείο Τύπου των Καταλανών έχει μετατρέψει την ομάδα σε "αποστειρωμένο, ερμητικά κλειστό δωμάτιο", αλλά μπορέσαμε - πριν ξεκινήσει το ματς - να συναντήσουμε και να συζητήσουμε με μια εξέχουσα μορφή της ιστορίας της Μπαρτσελόνα, τον Τζουακίμ Μαρία Πουγιάλ, τον περίφημο σχολιαστή του Catalunya Rádio. Η ραδιοφωνική "φωνή" της Μπάρτσα τα τελευταία 50 χρόνια, ο πρώτος στην ιστορία που μετέδωσε αγώνα των "μπλαουγκράνα" στα καταλανικά και που με το μοναδικό του στιλ, ξεσηκώνει τους ακροατές στις περιγραφές των γκολ, μοιράστηκε μαζί μας την αγάπη του για το ραδιόφωνο και την Μπαρτσελόνα.

Πριν ξεκινήσουμε το κείμενο, ακούστε πρώτα αυτό!

Βίντεο: Επική περιγραφή του Πουγιάλ στο γκολ του Μέσι εναντίον της Χετάφε (18/4/2007)

Ο Τζουακίμ Πουγιάλ δεν είναι κάποιος τυχαίος δημοσιογράφος. Εκτός του ότι θεωρείται εκ των κορυφαίων τηλεοπτικών παρουσιαστών και ραδιοφωνικών σχολιαστών σε ολόκληρη την Ισπανία, με μεγάλες ακροαματικότητες και αναρίθμητα σημαντικά βραβεία στην πορεία της καριέρας του, είναι διδάκτορας Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και κάτοχος δυο πτυχίων, στην ρομανική φιλολογία και στις επιστήμες της επικοινωνίας. Από την εποχή που ήταν ακόμα φοιτητής στη Φιλοσοφική Σχολή, είχε αγαπήσει το ραδιόφωνο και όπως έχει πει ο ίδιος σε παλαιότερες συνεντεύξεις του, τις Πέμπτες πήγαινε σε ραδιοφωνικούς σταθμούς της Βαρκελώνης, προσφέροντας τις υπηρεσίες του. Το 1967, σε ηλικία 18 ετών, ξεκίνησε τη συνεργασία του με το Radio Barcelona, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1985. Από το 1968 μέχρι το 1976 μετέδωσε περισσότερα από 500 ποδοσφαιρικά παιχνίδια στα ισπανικά.

Όμως στις 5 Σεπτεμβρίου του 1976, μετέδωσε για πρώτη φορά αγώνα της Μπαρτσελόνα στα καταλανικά, όντας ο πρώτος στη ραδιοφωνική ιστορία της Ισπανίας που έκανε κάτι τέτοιο. Το είχε προτείνει στον γενικό διευθυντή της Cadena SER λίγο μετά τον θάνατο του Φράνκο και η απάντηση ήταν θετική, πρώτον, επειδή η εκπομπή "Futbol en catalá" μεταδιδόταν από τα FM, που εκείνη την εποχή ήταν ακόμα μια δευτερεύουσα "μπάντα" και δεύτερον, επειδή η καταλανική τράπεζα "La Caixa" χορηγούσε όλα τα έξοδα του εν λόγω προγράμματος. Πολύ γρήγορα η εκπομπή έγινε δημοφιλής και απέκτησε μεγάλη ακροαματικότητα. Το 1985 άφησε το Radio Barcelona και μετακινήθηκε μαζί με όλη την ομάδα του στο Catalunya Rádio, όπου από τότε μέχρι και σήμερα, συνεχίζει να περιγράφει όλα τα παιχνίδια της Μπαρτσελόνα, χωρίς να έχει χάσει ούτε ένα! Συνολικά έχει ξεπεράσει τους 2000 αγώνες (500 στα ισπανικά και 1500 στα καταλανικά).

Πριν διαβάσετε τί μας είπε, ακούστε κι αυτό!

Βίντεο: Περιγραφή του Πουγιάλ στο γκολ του Πίτσι, στον συγκλονιστικό αγώνα του ισπανικού Κυπέλλου ανάμεσα στη Μπαρτσελόνα και την Ατλέτικο Μαδρίτης. Ο Πάντιτς είχε πετύχει 4 γκολ, αλλά οι "ίντιος" αποκλείστηκαν τελικά με το τέρμα του Πίτσι. Ο Πουγιάλ τον αποθεώνει, μιμούμενος την αργεντίνικη προφορά των ισπανικών! (12/3/1997)

- Η πρώτη ερώτηση είναι πώς νιώθετε που επί πενήντα συναπτά έτη είστε η φωνή - εντός εισαγωγικών - της Μπαρτσελόνα;

- Υπάρχουν πολλές "φωνές", πολλές "Μπαρτσελόνες" και πολλοί διαφορετικοί τρόποι για να νιώθεις τον σύλλογο. Θα μπορούσα να πω ότι κάθε μέλος, κάθε φίλαθλος, έχει τον δικό του τρόπο για να αντιλαμβάνεται την ιστορία, το ποδόσφαιρο και την χαρά που παίρνει από όλα αυτά. Προσωπικά είχα την ευκαιρία να μεταδίδω για πολλά χρόνια τα παιχνίδια που έχει δώσει αυτή η ομάδα και αυτό είναι ένα μοναδικό προνόμιο. Και φυσικά με κάνει να νιώθω πολύ χαρούμενος, είμαι σίγουρος ότι πολλοί "μπαρσελονίστας" σίγουρα ζηλεύουν τη θέση μου, η οποία προήλθε από τύχη και όχι επειδή το άξιζα.

- Πώς νιώσατε όταν το 1976 μεταδώσατε για πρώτη φορά αγώνα στα καταλανικά;

- Ήταν ένα συναίσθημα παρόμοιο με εκείνο που ένιωσα το 1968, όταν έκανα την πρώτη μου μετάδοση στα ισπανικά. Ήταν ένα ακόμα βήμα προς το "άγνωστο", με όλες τις αμφιβολίες και τις ανασφάλειες που έχει κάποιος, όταν πρόκειται να επιχειρήσει κάτι που δεν το έχει ξανακάνει πριν. Το 1968 είχα μπροστά μου την πιθανότητα να ασχοληθώ με μια δουλειά που ήξερα ότι θα μου άρεσε. Τότε το ρίσκο ήταν ότι πιθανόν να μην άρεσα στους ακροατές ή στο διευθυντή και να απολυόμουν πριν καν ξεκινήσω να εργάζομαι ως σχολιαστής. Το 1976 ήταν διαφορετικό, γιατί εκεί πλέον το όλο θέμα είχε να κάνει με την δική μου ευθύνη απέναντι σε ένα αίτημα της τοπικής κοινωνίας. Και το λέω αυτό, γιατί αν δεν κατάφερνα να κάνω μια καλή μετάδοση στα καταλανικά, θα μπορούσε να φτάσει κάποιος στο συμπέρασμα, ότι αυτή η γλώσσα δεν ταιριάζει στο ποδόσφαιρο.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι εκείνη την εποχή, ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε εκφράσει τις αμφιβολίες του για το κατά πόσο ήταν δυνατόν να διδαχτεί στα σχολεία το μάθημα της Χημείας στα καταλανικά! Υπήρχε μια γενικότερη πεποίθηση ότι υπήρχαν γλώσσες που έκαναν για όλα και άλλες που μπορούσες να τις χρησιμοποιήσεις μόνο μέσα στο σπίτι. Έτσι λοιπόν, ξαφνικά βρέθηκε πάνω μου η ευθύνη να μπορέσω να πείσω ότι τα καταλανικά μπορούσαν να επιστρέψουν χωρίς πρόβλημα στην ραδιοφωνική καθημερινότητα, κάτι που οι Καταλανοί είχαν στερηθεί για πολλές δεκαετίες. Και ένιωσα ευτυχισμένος, όταν το "πείραμα" πέτυχε και μπορέσαμε να συνεχίσουμε χωρίς πρόβλημα αυτές τις εκπομπές, που στη συνέχεια υιοθετήθηκαν και από τους υπόλοιπους ραδιοφωνικούς σταθμούς της Καταλονίας. Ήταν μια μεγάλη προσωπική ικανοποίηση.

Με τον Τζουακίμ Μαρία Πουγιάλ στα δημοσιογραφικά του "Καραϊσκάκης" (31/10/2017)

- Είστε φίλαθλος της Μπαρτσελόνα. Τί σημαίνει για εσάς ο σύλλογος, πέρα από την αγάπη σας για το ποδόσφαιρο;

- Το περίφημο "més que un club" μπορεί να έχει διάφορες ερμηνείες. Ο κάθε ένας μπορεί να το δει από τη δική του σκοπιά και να το προσαρμόσει όπως θέλει. Αυτή τη φράση την είπε ο Ναρσίς δε Καρέρας στην περίοδο του Φράνκο, αλλά συνεχίζει να ισχύει μέχρι και σήμερα. Και το πόσο διαφορετικά μπορεί να ερμηνευτεί, αποδείχτηκε πρόσφατα, όταν με αφορμή τις πολιτικές εξελίξεις, οι φίλαθλοι της Μπαρτσελόνα περίμεναν μια "συμμετοχή" του συλλόγου σε όλο αυτό, αλλά τελικά δεν συμφώνησαν όλοι με όσα αποφάσισε ο ίδιος ο σύλλογος. Για μένα, που έχω ζήσει σκοτεινές εποχές, η Μπαρτσελόνα έχει βρεθεί απέναντι στον Φράνκο, έχει διαδηλώσει μέσα από το γήπεδό της ενάντια στην δικτατορία, όλα αυτά, όπως καταλαβαίνεις, έχουν συνδέσει τον σύλλογο με πράξεις ευθύνης απέναντι στους culés αλλά και τους Καταλανούς γενικότερα. Να σου θυμίσω για παράδειγμα, ότι ο Πρίμο ντε Ριβέρα είχε κλείσει το γήπεδο της Μπάρτσα για έξι μήνες, επειδή οι φίλαθλοί της είχαν γιουχάρει την "Marcha Real" (το βασιλικό εμβατήριο) στη διάρκεια ενός αγώνα με μια αγγλική ομάδα. Προσωπικά δεν μπορώ να μην συνδέω τον σύλλογο με την κοινωνία. Η Μπαρτσελόνα είναι ένας κοινωνικός φορέας, ο οποίος χωρίς να χρειάζεται να απαρνηθεί την ταυτότητά του, το γεγονός δηλαδή ότι είναι μια ομάδα ποδοσφαίρου, παράλληλα διατηρεί ένα ειδικό "βάρος" μέσα στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι της Καταλονίας.

- Έχετε περιγράψει με τον δικό σας ιδιαίτερο, εκφραστικό τρόπο, χιλιάδες γκολ της Μπαρτσελόνα. Η περιγραφή προκύπτει τελείως αυθόρμητα; Και αν σας ζητούσα να ξεχωρίσετε κάποιο από αυτά, ποιο θα ήταν;

- Ποτέ δεν μου άρεσε να "προετοιμάζω" την περιγραφή ενός γκολ, να φτιάχνω λέξεις ή φράσεις από πριν, που να μοιάζουν ευφυείς ή να κάνουν ρίμα, ώστε να τις "χρησιμοποιήσω" την κατάλληλη στιγμή. Αντίθετα, πάντα ήθελα να "αφήνομαι" στη συγκίνηση της στιγμής και να μεταφέρω στον ακροατή όσα πραγματικά αισθάνομαι, το ερέθισμα που μου εμπνέουν οι παίκτες μέσα στο γήπεδο, στο οποίο "απαντώ" με τον δικό μου τρόπο, στέλνοντας έτσι με τη σειρά μου ένα άλλο ερέθισμα σε αυτόν που με ακούει από το ραδιόφωνο. Από εκεί και μετά, οι ακροατές "αναλύουν" μέσα τους το ερέθισμα που τους μετέδωσα και αν μείνουν ικανοποιημένοι, αν ταυτιστούν με αυτό, τότε κάπως έτσι γεννιέται η ακροαματικότητα. Άρα, για μένα, οποιαδήποτε περιγραφή πετύχει τον στόχο της, μου κάνει. Για παράδειγμα, στην επέμβαση του Ουρούτι στο πέναλτι της Βαγιαδολίδ (σ.σ. 1985, πιο κάτω υπάρχει το βίντεο), είχα τις αμφιβολίες μου, εκείνη την εποχή ίσως ήταν κάπως τολμηρό να πω τόσες συνεχόμενες φορές ότι "αγαπούσα" έναν παίκτη! Το βράδυ του Πίτσι, ήταν επίσης αυθόρμητο να περάσω από τα καταλανικά στα αργεντίνικα.

Κάπως έτσι λειτουργώ γενικότερα, παίρνω αυτά τα μικρά "ρίσκα" την ώρα των σπουδαίων γκολ ή των μεγάλων φάσεων. Αλλά αν δεν "ρισκάρεις", θα είσαι συνεχώς προβλέψιμος και εμένα μου αρέσει να προσπερνάω αυτές τις "γραμμές" της σιγουριάς και να προσπαθώ να "δημιουργήσω" κάτι καινούργιο. Γι' αυτό πιστεύω ότι το γκολ του Μέσι με την Χετάφε, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφήγησης και ρυθμού σε μια μετάδοση, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν ρήματα ή προτάσεις, στην ουσία πρόκειται για μια επανάληψη του ονόματος του Μέσι σε διαφορετικούς τόνους και ρυθμούς. Ο ακροατής εκεί "φτιάχνει" την εικόνα μόνος του, ακολουθώντας απλά τις αλλαγές στον ρυθμό και τον τόνο. Υπάρχουν επίσης μεταδόσεις που μου άρεσαν πολύ, όπως του γκολ του Ριβάλντο (σ.σ. το ανάποδο ψαλίδι με τη Βαλένθια το 2001) με την μακρόσυρτη βραζιλιάνικη προφορά του ονόματός του, αυτό το Ριβάααλντου, Ριβάααλντου. Το όμορφο είναι ότι με το πέρασμα των χρόνων, ο κόσμος συνεχίζει να θυμάται τον τρόπο με τον οποίο περιέγραψες το ένα ή το άλλο γκολ. Και όχι επειδή είναι μια "κραυγή", αλλά επειδή στο συγκεκριμένο γκολ χρησιμοποίησες έναν συγκεκριμένο τρόπο που δεν θα ξαναχρησιμοποιήσεις ποτέ ξανά. Αυτό νομίζω ότι είναι το μυστικό.

Βίντεο: Περιγραφή του Πουγιάλ στο γκολ του Ινιέστα απέναντι στην Τσέλσι στις καθυστερήσεις, με το οποίο η Μπαρτσελόνα προκρίθηκε στον τελικό του Champions League το 2009 (6/5/2009)

Βίντεο: Περιγραφή του Πουγιάλ στο πέναλτι της Βαγιαδολίδ που απέκρουσε ο Ουρούτι στο 88', κράτησε το 1-2 για την Μπαρτσελόνα και εξασφάλισε μαθηματικά το πρωτάθλημα της σεζόν 1984/85 (24/3/1985)

Βίντεο: Περιγραφή του Πουγιάλ στο γκολ του Κούμαν απέναντι στην Σαμπντόρια στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1992 (20/5/1992)