Εθνικό στάδιο Χιλής. Το γήπεδο που θα διεξαχθεί ο τελικός του Κόπα Αμέρικα 2015. Κατασκευάστηκε το 1937 και είναι το μεγαλύτερο γήπεδο της χώρας χωρητικότητας 48.000 θέσεων. Εκεί έγιναν οι αγώνες του Μουντιάλ 1962 και ο τελικός της διοργάνωσης Βραζιλία - Τσεχοσλοβακία 3-1. Είναι η έδρα της Ουνιβερσιδάδ.

Η ιστορία του δεν περιλαμβάνει μόνο αθλητικά γεγονότα. Το εθνικό στάδιο της Χιλής έγινε πριν 42 χρόνια, τόπος μαρτυρίας και βασανιστηρίων Χιλιανών πολιτών από το στρατιωτικό καθεστώς το Αουγούστο Πινοσέτ.

Ο Πινοσέτ πρόεδρος της Χιλής

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1973, ένα μήνα μετά την προαγωγή του στο ύπατο αξίωμα του στρατιωτικού επιτελείου της Χιλής, ο Πινοσέτ, κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα, ανατρέποντας την εκλεγμένη σοσιαλιστική κυβέρνηση τουΣαλβαδόρ Αλιέντε.

Τον Ιούνιο του 1974 αυτοανακηρύχτηκε πρόεδρος της χώρας. Μια σκοτεινή εποχή για την Χιλή άρχιζε. Ο Πινοσέτ κυβέρνησε την χώρα με όπλο τον φόβο και την τρομοκρατία.

Δημοκράτες, κομμουνιστές, σοσιαλιστές, εξαφανίσθηκαν, δολοφονήθηκαν τους επόμενους μήνες και χρόνια. Αμέτρητες καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο αριθμός των ανθρώπων που βασανίστηκαν από το καθεστώς ποικίλει. Ωστόσο, όλες οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για χιλιάδες θύματα.

Ο Πινοσέτ έδειξε το σκληρό πρόσωπο της δικτατορίας του. Συνελήφθησαν όσοι δεν υπάκουσαν στην στρατιωτική ηγεσία. Έχουν καταγραφεί πολλά στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου φυλακισμένοι υπέφεραν βασανιστήρια και τελικά δολοφονήθηκαν. Σήμερα τα στρατόπεδα αυτά παραμένουν μερικώς ανέπαφα ή έχουν μετατραπεί σε μουσεία και μέρη μνήμης. Το εθνικό στάδιο ήταν ένα από αυτά τα στρατόπεδο συγκέντρωσης.

" Το στάδιο έγινε συνώνυμο της βαναυσότητας του καθεστώτος. Ο θάνατος αντικατέστησε το ποδόσφαιρο ως δημόσιο θέαμα. Έκαναν απερίγραπτες πράξεις. Τώρα είναι ποδοσφαιρικό γήπεδο", θυμάται ο Ρενέ Κάστρο, ένας από τους φυλακισμένους την περίοδο της χούντας.

Ένας άλλος κρατούμενος ο Μένο Μπαράλες, θυμάται για τις μαρτυρικές στιγμές που έζησε στο στάδιο: " Κάθε μέρα άφηναν είκοσι, πενήντα ανθρώπους να φεύγουν. Τα ονόματα τους τα ανακοίνωναν από τα μεγάφωνα. Τους ανάγκαζαν να υπογράφουν ένα έγγραφο που έλεγε ότι δεν είχαν άσχημη μεταχείριση κατά την διάρκεια της παραμονής τους εκεί. Ήταν το τίμημα που έπρεπε να πληρώσεις για την ελευθερία σου. Ελπίζαμε να είμαστε στις λίστες της ελευθερίας.".

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία 41 άνθρωποι δολοφονήθηκαν στο Εθνικό στάδιο στην διάρκεια των οκτώ εβδομάδων που χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο Χιλιανών αιχμαλώτων και υποστηρικτών του πρώην προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε. Τα αποδυτήρια και οι χώροι του γηπέδου μετατράπηκαν σε φυλακές ενώ σύμφωνα με τον Ερυθρό Σταυρό οι κρατούμενοι στο στάδιο έφθασαν τους 7.000.

Η φαρσοκωμωδία με την ΕΣΣΔ

Στις 9 Νοεμβρίου 1973, ο λόγος για τον οποίο είχε κατασκευαστεί το γήπεδο, δηλαδή την διεξαγωγή ποδοσφαιρικών αγώνων, ανάγκασε τον Πινοσέτ να υποχωρήσει. Εκείνο τον μήνα, άρχισαν οι προετοιμασίες για τον αγώνα της εθνικής Χιλής με την αντίστοιχη της ΕΣΣΔ, στο πλαίσιο των προκριματικών του Μουντιάλ 1974.

Το πρώτο ματς στη Μόσχα είχε λήξει χωρίς σκορ. Οι Σοβιετικοί παραπονέθηκαν στη FIFA για την διεξαγωγή του επαναληπτικού στο Νασιονάλ λέγοντας ότι ήταν ένα αιματοβαμμένο μέρος.

Την ημέρα που οι ιθύνοντες της FIFA έλεγξαν το γήπεδο, οι κρατούμενοι κλειδώθηκαν στα αποδυτήρια και παρέμειναν σιωπηλοί. " Τα μάτια του κόσμου ήταν στραμμένα στην Χιλή. Η χρήση του σταδίου ως στρατόπεδο συγκέντρωσης ήταν η χειρότερη προπαγάνδα για την χούντα.

Η εικόνα έκανε τον γύρο του κόσμου. Θέλαμε να φωνάξουμε και να πούμε: "Koιτάξτε μας, είμαστε εδώ. Αλλά τους ενδιέφερε μόνο το γρασίδι", θυμάται ο Χόρχε Μοντεαλέγκρε, ένας από τους κρατούμενους. Παρά τις προσπάθειες της χούντας να κρατήσει μυστικό την χρήση του γηπέδου ως φυλακή, ο κόσμος και τα διεθνή μίντια είχαν τις υποψίες τους.

Η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Χιλής πρότεινε το ματς να διεξαχθεί στο Vina del Mar, αλλά η χούντα επέμενε να διεξαχθεί στο εθνικό στάδιο ώστε να δείξουν στον κόσμο ότι στην πρωτεύουσα της Χιλής Σαντιάγο, επικρατούσε ειρήνη.

Στις 21 Νοεμβρίου 1973, σε ένα ματς παρωδία, η εθνική ομάδα της Χιλής παρατάσσεται μόνη σε ένα μισογεμάτο γήπεδο. Η Χιλή έπρεπε να πετύχει ένα γκολ για να εξασφαλίσει την θέση της στο Μουντιάλ της Δυτικής Γερμανίας.

Οι Χιλιανοί παίκτες παρατάχθηκαν στο κέντρο, χαιρέτησαν τον κόσμο και έκαναν την σέντρα. Άλλαξαν την μπάλα εννιά φορές και την έστειλαν στα δίχτυα σε κενή εστία. " Ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα φαρσοκωμωδίας. Μία εθνική ντροπή", θυμάται ο Κάρλος Καζέλι, παίκτης της Χιλής εκείνη την εποχή.

Η χούντα για να κατευνάσει τον κόσμο που παρακολούθησε την παρωδία με την EΣΣΔ, οργάνωσε ένα φιλικό με την Σάντος από την Βραζιλία που εξελίχθηκε τελικά σε διασυρμό της Χιλής με 5-0.

Η πτώση του Πινοσέτ

Το 1987, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο 2ος, επισκέφθηκε το γήπεδο και μπροστά στον κόσμο που τον υποδέχτηκε το χαρακτήρισε μαρτυρικό μέρος.

Προς το τέλος της δικτατορίας Πινοσέτ, η Κυβέρνηση της Χιλής θέλησε να αποκόψει το παρελθόν του γηπέδου από την νέα εποχή. Το 1988 χρησιμοποιήθηκε ως τόπος ψηφοφορίας στο εθνικό δημοψήφισμα που σήμανε το τέλος του Πινοσέτ. Ο λαός αρνείται να του εκχωρήσει άλλη μία θητεία στην προεδρία της χώρας.

Δύο χρόνια μετά το δημοψήφισμα, ο κόσμος βγήκε στους δρόμους για να πανηγυρίσει τη νίκη του Πατρίσιο Αϊλουίν, του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου της Χιλής μετά το πραξικόπημα. Το στάδιο διατηρεί στις μέρες μας τον δημοκρατικό του ρόλο ως εκλογικό μέρος αλλά κυρίως είναι γνωστό ως η έδρα της εθνικής Χιλής.

Οι ξύλινοι πάγκοι στο πέταλο θυμίζουν στον κόσμο την παράνοια και την βιαιότητα του καθεστώτος. Κάτω από τις κερκίδες υπάρχει ένα μικρό μουσείο με φωτογραφίες που διατηρούν τις μνήμες των ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα ζωντανές και αποτελούν μέρος της ιστορίας τους. Όπως επίσης και το μνημείο που έχει κατασκευαστεί στον περιβάλλοντα χώρο.

Στο πέρασμα των χρόνων το γήπεδο χρησιμοποιήθηκε για συναυλίες και προεκλογικές συγκεντρώσεις. Έχουν διεξαχθεί 70 αγώνες στην ιστορία του Κόπα Αμέρικα, συμπεριλαμβανομένου και τους τέσσερις αγώνες του φετινού τουρνουά.

Για πολλούς Χιλιανούς η επιστροφή στο γήπεδο μετά την πτώση του Πινοσέτ, ήταν μία συναισθηματικά φορτισμένη στιγμή. Η δημοκρατία επέστρεψε σ' ένα μέρος που έγινε συνώνυμο της τυραννίας.