Είκοσι ιστορίες. Μία για κάθε χρόνο, από τότε που ο Νώντας Σαμαρτζίδης διέψευσε, με τον πλέον οδυνηρό τρόπο, όσους επέμεναν πως είναι ατρόμητος. Ανίκητος. Αποδείχθηκε ότι είναι αθάνατος, γιατί εξακολουθεί και ζει στις καρδιές των ανθρώπων με τους οποίους μοιράστηκε στιγμές της σύντομης, αλλά "γεμάτης" ζωής του.

Γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου του 1965, στις Σέρρες. Μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Από μικρός, είχε ξεχωρίσει για τη σωματική του δύναμη. Ασχολήθηκε με την κολύμβηση στον Άρη και κατέκτησε πέντε χρυσά μετάλλια, στο ελεύθερο. Ήταν πρωταθλητής Ελλάδος στις κατηγορίες εφήβων και νέων το 1982 και το 1983 " μολονότι η τεχνική του ήταν λάθος" εξηγεί στο Sport24.gr ένας εκ των μετέπειτα συμπαικτών του στην Εθνική πόλο, ο Δημήτρης Σελετόπουλος. Προσθέτει και ότι " είχε πολύ καλούς κολυμβητικούς, χάρη στη δύναμη του. Αυτό είναι γεγονός".

Το σώμα του ήταν προορισμένο για το νερό

Ρωτήσαμε τον Σελετόπουλο αν ισχύει ότι ήταν ο πιο δυνατός αθλητής της εποχής. Μας εξήγησε ότι " ήταν από τους πιο δυνατούς, στον κόσμο, αλλά έχουν ακουστεί και κάποιες υπερβολές. Πράγμα που είναι λογικό". Πώς μεταφράζεται αυτό; " Είχε ένα πολύ δυνατό, σουτ, το κορμί του ήταν εξαιρετικά φτιαγμένο για αυτό το σπορ". Είχε τεράστια πλάτη, μικρή μέση, χέρια σαν κουπιά και τετρακέφαλους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε μάθημα ανατομίας. Πρωτίστως όμως, είχε ψυχή.

"Τα χέρια του σε έσφιγγαν σαν τανάλια"

Ο Μάνος Μίχαλος, γιος του αείμνηστου Τάκη, εκ των κορυφαίων μορφών του ελληνικού πόλο και μεταξύ των φίλων του Νώντα, θυμάται " πάνω μου τη δύναμη του! Τα χέρια του ήταν τανάλιες. Αυτό που λένε για την υπερφυσική δύναμη που είχε, είναι γεγονός. Μπορώ να σε διαβεβαιώσω, από προσωπική εμπειρία. Μου έσφιγγε το χέρι να με χαιρετήσει και ήταν λες και με έσφιγγε τανάλια".

Ο Γιώργος Μαυρωτάς είχε γράψει στο βιβλίο του "Το θεώρημα της Επτάδας" πως ο Σαμαρτζίδης είχε καταφέρει να κερδίσει -σε φιλικό με τις ΗΠΑ- στο σπριντ, τον οκτάκις χρυσό σε Ολυμπιακούς Αγώνες -στα 50 και τα 100 μέτρα ελεύθερο-, Ματ Μπιόντι.

"Ο πρώτος all around πολίστας"

Όπως συνέβαινε τότε, οι λάτρεις του υγρού στοιχείου δεν περιορίζονταν σε ένα σπορ. Πέραν λοιπόν, της κολύμβησης ο ήδη γνωστός για τη μαχητικότητα και το πηγαίο ταλέντο του, Σαμαρτζίδης ασχολήθηκε και με το πόλο. Με τον Άρη έφτασε στον τελικό Κυπέλλου του 1985, για να δει τον Εθνικό να σηκώνει το τρόπαιο (8-7). Όλοι οι άλλοι είδαν εκείνον να είναι ο καλύτερος παίκτης στην πισίνα. Όταν λοιπόν, ήλθε η πρόταση από το σύλλογο του Πειραιά ήξερε τι έπρεπε να κάνει -γιατί ήξερε τι ήθελε να κάνει και αυτό ήταν να κερδίζει.

Η σχέση που αναπτύχθηκε ήταν τόσο δυνατή, που τον κράτησε στον Αυτοκράτορα, μολονότι είχε ουκ ολίγες προτάσεις από ομάδες εντός και εκτός συνόρων. Όσοι αναζητούσαν έναν γνήσιο ηγέτη, τον ήθελαν. Εκείνος όμως, είχε βρει το λιμάνι του. Πήρε δύο πρωταθλήματα Ελλάδας (1988, 1994 -στο δεύτερο ευστόχησε στο κρίσιμο τελευταίο πέναλτι, ως αρχηγός), δύο Κύπελλα (1989, 1991). Παράλληλα, έγινε και διεθνής. Μέτρησε 319 συμμετοχές, μεταξύ αυτών δύο παρουσίες σε Παγκόσμια πρωταθλήματα το 1991 στο Περθ και το 1994 στη Ρώμη και ισάριθμες συμμετοχές σε Ολυμπιακούς αγώνες το 1988 στη Σεούλ και το 1992 στη Βαρκελώνη. Επίσης, συμμετείχε 4 φορές σε ευρωπαϊκά πρωταθλήματα το 1987 στο Στρασβούργο, το 1991 στην Αθήνα, το 1993 στο Σέφιλντ και το 1995 στη Βιέννη και άλλες δύο σε Φίνα Καπ το 1987 και το 1993. Σε τι θέση;

Κατά του Θοδωρή Χατζηθεοδώρου το ρηθέν " ήταν ο πρώτος all around πολίστας. Εκ των κορυφαίων αθλητών που γέννησε ο ελληνικός αθλητισμός". Ήταν ο πρώτος σκόρερ στην Ελλάδα το 1988 και το 1989 και κάθε σεζόν το όνομα του βρισκόταν μεταξύ των τριών κορυφαίων του είδους. Ήταν μέλος της καλύτερης ομάδας στην Ελλάδα, το 1981 και το 1984. Τίτλος που κέρδισε η εθνική πόλο την πρώτη φορά λόγω της καλής γενικότερης πορείας και του χρυσού στη Βαλκανιάδα και τη δεύτερη γιατί ήταν η μόνη εθνική που πήγε στους Ολυμπιακούς Αγώνες και έφτασε μέχρι τις οκτώ καλύτερες στον κόσμο. " Ο Νώντας υπολογιζόταν πολύ από όλους τους ξένους αντιπάλους", διαβεβαιώνει ο Σελετόπουλος.

"Από τα ντάμπα, ντούπα με έχει πονέσει η καρδιά μου"

Ενδεχομένως να σκέφτεσαι "μα καλά, πόσο δυνατός ήταν;". Θα σου πω. Ή μάλλον θα σου εξηγήσω ότι προλάβαινε την μπάλα, στην έναρξη ενός αγώνα, κολυμπώντας με πεταλούδα, ενώ όλοι οι άλλοι κολυμπούσαν ελεύθερο. Ο Σελετόπουλος επιβεβαίωσε πως " ήταν από τους πιο δυνατούς παίκτες στον κόσμο, εκείνη την εποχή. Αυτό μεταφράζεται στο ότι είχε πάρα πολύ δυνατό σουτ, είχε ένα κορμί που ήταν εξαιρετικά φτιαγμένο για αυτό το σπορ και ένα σουτ μοναδικό.

Κάποια στιγμή που παίζαμε στην εθνική παρέα, είχε φτάσει σε σημείο -σε ένα τουρνουά στην Ολλανδία- να υποχρεώσει τον Ιωσηφίδη να πει το αμίμητο "από τα πολλά τα ντάμπα ντούμπα, με έχει πονέσει η καρδιά μου". Τι είχε γίνει; Παίζαμε σε μια πισίνα, που το ένα τέρμα ήταν στα ρηχά και το άλλο στα βαθιά. Για να "φτιάξουν" την πισίνα ώστε να γίνει ο αγώνας, το ένα τέρμα ήταν κολλημένο στον τοίχο. Σε αυτόν τερμάτιζαν οι κολυμβητές. Δεν ήταν όπως τώρα, με υπερχείλιση. Μια μέρα που παίζαμε ένα φιλικό, ο Νώντας σούταρε, σούταρε πάντα με όλη τη δύναμη και δεν μπορούσε να βρει με τίποτα το τέρμα. Χτυπούσε η μπάλα στον τοίχο και γύριζε μέσα. Κάποια στιγμή, σε ένα τάιμ άουτ ο Ιωσηφίδης του είπε, αυτό που του είπε. Το παιδί είχε υπερβολική δύναμη. Είναι γεγονός. Ήταν πολύ ορμητικός, ένα άτομο που έπαιρνε ρίσκα και για αυτό δυστυχώς την "πάτησε". Είχε υπερεκτιμήσει τις δυνατότητες του. Ναι, ένιωθε ατρόμητος. Αυτό τον χαρακτήριζε".

"Γεννήθηκε για να είναι ηγέτης"

Ο Κούλης Ιωσηφίδης έχει καταθέσει πως " όταν τον σκέφτομαι, θυμάμαι πάντα τη δύναμη του και κυρίως τη θέληση του να νικήσει. Δεν έχω ξανασυναντήσει ξανά τέτοια δίψα, πάθος για το παιχνίδι, ούτε αθλητή σαν εκείνον. Ήταν μοναδικός. Ένας πραγματικός γίγαντας στο νερό και ένας καταπληκτικός άνθρωπος έξω από την πισίνα με μεγάλη καρδιά, τίμιος, απλός, εργατικός. Ήταν ηγέτης δίχως να το κυνηγήσει, γεννήθηκε για αυτό. Και ναι έχετε δίκιο, έγινε ένας μεγάλος αρχηγός". Δηλαδή, ήταν παίκτης " που έκανε καλύτερους τους συμπαίκτες του, που τους ενέπνεε, τους ξεσήκωνε, τους έδινε κίνητρα και τους υπερασπιζόταν".

Έβγαινε από την πισίνα και... αναχαίτιζε τους ταραξίες

Αυτό το "τους υπερασπιζόταν" είχε πολλαπλές μεταφράσεις. Ο επί σειρά δεκαετιών ρεπόρτερ και του πόλο, Γιάννης Λαμπίρης εξηγεί στο Sport24.gr ότι αυτό που του είχε κάνει μεγαλύτερη εντύπωση από τον Σαμαρτζίδη ήταν ότι " έβγαινε από την πισίνα και... χώριζε τον κόσμο. Τον θυμάμαι σε ματς του Εθνικού με τον Ολυμπιακό, να βγαίνει από την πισίνα, να πετά το σκουφάκι και να ρωτά τους ταραξίες "τι θα γίνει; Θα μας αφήσετε να παίξουμε;".

Δεν ήταν αθυρόστομος ή προκλητικός. Καμία σχέση. Ήταν αγαθός γίγαντας. Ένας άνθρωπος που έλεγε πάντα ό,τι σκεφτόταν και ενδεχομένως για αυτό να έγινε κάποιες φορές η "εύκολη λεία". Ξέρεις. Ήταν ο "μπροστάρης" και άλλοι κρύβονταν από πίσω του. Κ άποιοι θέλησαν να τον χρησιμοποιήσουν για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα τους. Αυτό όμως, δεν γινόταν, γιατί δεν μπορούσαν να τον δαμάσουν". Θυμάται και ότι " αν πείραζες συμπαίκτη του, γινόταν χαμός. Είτε ήταν στο σύλλογο, είτε στην Εθνική. Ήταν κάτι που δεν επέτρεπε".

Στους τελικούς του '94, ένας οπαδός του Ολυμπιακού είχε την ατυχή έμπνευση να τον βρίσει. Εκείνος πέταξε το μπουρνούζι, ανέβηκε στην κερκίδα να ζητήσει το λόγο, για να μετακινηθεί ένα γκρουπ ανθρώπων που είχε ως στόχο να βοηθήσει... τον αθυρόστομο οπαδό και τελικά νικήθηκε από τον τύπο που κρατούσε το σκουφάκι με το Νο3. Ο Μαυρωτάς είχε αναφέρει μια σχετική ιστορία από το '98 και τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, όπου σε συμπλοκή φίλαθλοι είχαν περιτριγυρίσει παίκτη. " Πήγε κοντά τους και... ένας ένας, έφευγαν οι Κορεάτες! Δεν φοβόταν να τα βάλει με οποιονδήποτε, εντός ή εκτός νερού".

Στήριζε πάντα τους νέους, τους βοηθούσε

Σε ό,τι αφορά τώρα, τη συμπεριφορά του προς τους νέους, ο Θοδωρής Καλακόνας είχε να πει επ' αυτού πως " στήριζε τους πάντες και δη τα μικρά παιδιά, τα βοηθούσε πάρα πολύ, ήταν ένας πραγματικός αρχηγός. Ήταν ευχάριστος, δυναμικός, παρορμητικός τύπος. Ένα παιδί με καθαρή ψυχή". Ο Νίκος Δεληγιάννης επιβεβαίωσε πως " μια προετοιμασία του '95, όταν ήμουν 19 χρόνων. Μετά την προπόνηση, μου έλεγε "μικρέ έλα εδώ" και καθόμουν κάτω από τα δοκάρια, να κάνει σουτ για ξεμούδιασμα. Ήταν τεράστια μορφή για το χώρο. Μια εμβληματική φιγούρα".

"Όλοι τον σέβονταν, οι αντίπαλοι τον έτρεμαν"

Ο Θέμης Χατζής που ήταν συμπαίκτης του στην Εθνική το 1995 και αντίπαλος του στο ελληνικό πρωτάθλημα (αν και ο ίδιος έχει ξεκαθαρίσει πως " δεν ήμασταν ποτέ αντίπαλοι, ήμασταν φίλοι") επαυξάνει, εξηγώντας ότι " παίξαμε και μια χρονιά μαζί στον Εθνικό. Μου έδειξε κάποια βασικά πράγματα για το πόλο. Τον αγαπούσα. Τον είχα σαν μεγάλο αδελφό. Ήταν ένα πραγματικό θηρίο. Ένα αγαθό παιδί, με εκπληκτική δύναμη. Δεν υπήρχε άνθρωπος που να μην έχει κάτι καλό να πει για εκείνον. Οι αντίπαλοι μας τον έτρεμαν. Όλοι τον σέβονταν".

Ο Χατζηθεοδώρου , νυν προπονητής της Νέων Ανδρών και συμπαίκτης του Νώντα, κατέθεσε επίσης, την προσωπική του εμπειρία φέτος, για τη συμπλήρωση 20 χρόνων από το χαμό του Νώντα: " Ήταν ένα αγνό και καθαρό παιδί, το οποίο είχε τεράστια αποθέματα ψυχικής και σωματικής δύναμης. Είχα την τύχη και την τιμή να αγωνιστώ εναντίον του σε διασυλλογικό επίπεδο και ως συμπαίκτης του στην εθνική ομάδα.

Επειδή ήμουν από τους μικρούς αθλητές τότε, μπορώ να θυμηθώ πως πάντα προστάτευε και βοηθούσε τους μικρότερους συμπαίκτες του. Τους δίδασκε τα μυστικά του αθλήματος. Ήταν ένα αρχηγός με όλη τη σημασία της λέξης. Μπορεί να έχουν περάσει 20 χρόνια από τον άδικο χαμό του, είμαι όμως σίγουρος πως μέσα από τις διάφορες ιστορίες που τον μνημονεύουν, για τις ικανότητές του και για τα τρελά του, υπάρχει νοερά ανάμεσά μας".

Ταπεινός και επαγγελματίας

Ο Θοδωρής Καλακώνας ανήκει επίσης, στους αθλητές που είχαν την τύχη να συναντήσουν -ως νέοι- τον Σαμαρτζίδη και να διδαχθούν από εκείνον. Είχε εστιάσει στην πρώτη τους συνάντηση, στην Εθνική. Ο Καλακώνας ήταν η νέα άφιξη και είχε πάει στην πισίνα πέντε λεπτά πριν την εκκίνηση της προπόνησης. Ο "παλιός" ήταν ήδη μισή ώρα εκεί και έκανε γυμναστική, πριν πλησιάσει τον νεαρό για να τον χαστουκίσει. "Μου έδειξε τι σημαίνει σεβασμός και ταπεινότητα", εξηγεί ο Καλακώνας.

Η Εθνική είχε μια ξεχωριστή θέση στη ζωή του, μέχρι το 1995 που αποκλείστηκε. Ακόμα όμως, και μετά την τιμωρία του από την ΕΚΟΦ (την οποία θα σου αναπτύξω διεξοδικά), παρακολουθούσε ό,τι γινόταν και αγωνιούσε για την έκβαση της όποιας συμμετοχής. Ένιωθε κομμάτι της παρέας, ήθελε το καλύτερο για τους φίλους του.

"Δεν ξέρω αν θα ξανακάνουμε αυτό το ταξίδι"

Ο Κώστας Λούδης, νυν προπονητής της Βουλιαγμένης, λατρευτός φίλος του Νώντα από τη Θεσσαλονίκη και εκ των συγκατοίκων του, στις αποστολές, είχε γίνει και συνέταιρος του -είχαν αποκτήσει ένα caffe στη Ζέα. Όταν του ζήτησαν να θυμηθεί μια ιστορία που να αφορά τον αδικοχαμένο κολλητό του, διάλεξε " το αξέχαστο ταξίδι στις ΗΠΑ, το 1993, για το Alamo Cup του Los Angeles. Πριν φύγουμε, που είχε πει "δεν ξέρω αν θα ξανακάνουμε αυτό το ταξίδι, για αυτό πρέπει να περάσουμε όσο καλύτερα γίνεται".

Οι διεθνείς είχαν ενοικιάσει τέσσερα αυτοκίνητα και... στα κρυφά πήγαιναν στο Beverly Hills, στο Hollywood. Σε μια από αυτές τις βόλτες (" έπειτα από το παιχνίδι με τη Ρωσία, που έληξε ισόπαλο και είχα αποκτήσει ράμματα πάνω από το μάτι"), η παρέα επρόκειτο να πάει σε ένα εμπορικό κέντρο. " Προτίμησα να ξεκουραστώ και εκείνος προσφέρθηκε να μου κάνει παρέα. Όταν οι άλλοι έφυγαν, φύγαμε και εμείς. Μόνο που μας κατάλαβε ο προπονητής μας. Ήταν η ημέρα που είχε σκοτωθεί ο Ντράζεν Πέτροβιτς. Ο Μίλε Νάκιτς μας περίμενε λοιπόν, στη ρεσεψιόν. Όταν τον είδαμε μπροστά μας, μου είπε ο Νώντας "αναλαμβάνω εγώ". Βλέπεις, ήμουν πιο μικρός. Ο Νάκιτς μας κατσάδιασε, μας ενημέρωσε πως θα πληρώσουμε πρόστιμο" και η ιστορία τελείωσε κάπου εκεί.

Οι φίλοι του ήταν πάνω από όλα

Ο Καλακώνας ήταν ο λόγος ή καλύτερα η αφορμή, που αποκλείστηκε από την Εθνική, το 1995. Η ομάδα βρισκόταν στους Πανευρωπαϊκούς Αγώνες της Βιέννης και ο Καλακόνας είχε χτυπήσει. Ο Σαμαρτζίδης ήταν από τους αρχηγούς της ομάδας (τον τίτλο επίσημα, τον είχε ο Μαυρωτάς). Ζήτησε άδεια από τον αρχηγό αποστολής (και ακόμα μέλος της ομοσπονδίας), Δημήτρη Σαρακατσάνη να επισκεφτεί στο νοσοκομείο τον συμπαίκτη του. Δεν την πήρε. Έκανε βέβαια, αυτό που αισθανόταν. Πήγε στον φίλο του και όταν επέστρεψε στο ξενοδοχείο, έγινε... μάχη.

"Ή ταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Η αφορμή, αφού έφταναν για εξιλαστήριο θύμα", λόγω των κανών αποτελεσμάτων στη Βιέννη, λέει ο συμπαίκτης του από το 1989 έως το 1996. Αργότερα, αποκαλύφθηκε πως την απόφαση για το "κόψιμο" του Σαμαρτζίδη την είχε πάρει ο Δημήτρης Διαθεσόπουλος, ο οποίος ναι, από τότε είναι πρόεδρος της ομοσπονδίας.

Ο Χατζής ήταν εκεί, ως ένας από τους ρούκι και θυμάται πως " ήλθε σε διένεξη με τον Σαρακατσάνη και έφυγε από το ξενοδοχείο. Ήμουν από τους νεαρότερους παίκτες και δεν αντέδρασα. Έπρεπε να το 'χω κάνει. Είναι ένα από τα πράγματα που έχω μετανιώσει στη ζωή μου. Τότε είχαν πει οι Βαγγέλης Πάτρας και Μάκης Βολτυράκης να φύγει η ομάδα. Ο Νώντας όμως, δεν μας άφησε για να μη διαταραχθεί το κλίμα".

Ο Λούδης ήταν συγκάτοικος του Σαμαρτζίδη, σε εκείνους τους Πανευρωπαϊκούς. Θυμάται πως δεν τον χωρούσε το δωμάτιο τον Νώντα. Δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Ήθελε να μιλά, να βγάλει ό,τι είχε στη ψυχή του. " Ήταν πραγματικός φίλος, ειλικρινής άνθρωπος και δεν έκανε συμβιβασμούς, σε θέματα αρχής".

Έκανε ό,τι αισθανόταν πως ήθελε να κάνει

Ο Δημήτρης Σελετόπουλο ς δεν ήταν το 1995 στο αντιπροσωπευτικό συγκρότημα. " Είχα σταματήσει, άρα δεν μπορώ να σου ακριβώς τι είχε γίνει. Τι κουβέντες ειπώθηκαν. Αυτό που ξέρω είναι ότι ο Νώντας έλεγε πάντα ό,τι πίστευε και δεν υπολόγιζε τις συνέπειες. Όσοι τον ξέραμε, γνωρίζαμε πως ό,τι είχε ανάγκη το έκανε. Το 1991 είχε εκνευριστεί με κάποιες συμπεριφορές, 2-3 ημέρες πριν ξεκινήσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και είχε ετοιμάσει τις βαλίτσες του να φύγει.

Μια άλλη φορά, το 1989 στο Πανευρωπαϊκό στη Βόνη, προτίμησε να μην έλθει για να πάει διακοπές. Χρειαζόταν ξεκούραση. Την είχε ανάγκη και το ξέραμε. Αυτός ήταν ο χαρακτήρας του. Είτε λοιπόν, έπρεπε να το δεχθείς -ως συμπαίκτης, ως προπονητής και ως παράγοντας-, είτε θα ήσουν σε αιώνια κόντρα μαζί του. Δεν είχε ποτέ πρόβλημα με τους προπονητές. Όλοι ήξεραν πως αυτά που έκανε ήταν πταίσματα, για το καλό του συνόλου. Όλοι τον αγαπούσαμε, γιατί ήταν έξω καρδιά. Περνούσες ωραία μαζί του. Είχαμε μείνει αρκετές φορές στο ίδιο δωμάτιο και ήταν απόλαυση. Τότε όλη η ομάδα ήταν παρέα. Δεν είχαμε να χωρίσουμε τίποτα. Είχε αποδεχθεί ο καθένας το ρόλο του. Και αν τυχόν κάποιος ήθελε να διαλύσει το παρεϊστικο, είτε τον απορροφούσε η διαδικασία, είτε έφευγε".

Τον πήρε μαζί του το νερό

Σαν σήμερα, πριν 20 χρόνια, τον πήρε το νερό, το πρώτο πράγμα που λάτρεψε στη ζωή του. Τραγική ειρωνεία; Μπορεί. Το βέβαιο είναι πως έως έναν βαθμό είχε υπερεκτιμήσει τις δυνατότητες του. Στις 22/6 του 1996 είχε πάει στην Παλαιά Επίδαυρο για ελεύθερη κατάδυση και ψαροντούφεκο -ένα εκ των χόμπι του-, μαζί με τη σύζυγο του, επίσης διεθνή πολίστρια, Ντίνα Μαυρίδου και ένα φιλικό ζευγάρι. Με τη Μαυρίδου δεν είχαν κλείσει καν επέτειο γάμου -ήταν παντρεμένοι μόλις επτά μήνες. Στις 12.30 της 22ας Ιουνίου του 1996, "έφυγε" από κοντά μας. Όχι όμως, και από τις ζωές όσων τον είχαν γνωρίσει.

Το "αν" που πληγώνει

Αν δεν είχε γίνει το περιστατικό του '95, την ημέρα του θανάτου του θα ήταν στην Αθήνα, για τις υποχρεώσεις με την Εθνική, εν όψει των Αγώνων της Ατλάντα. " Βέβαια, η Εθνική είχε προκριθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες του '96 και ενδεχομένως για αυτό να μην τον ξανακάλεσαν", λέει ο Σελετόπουλος, ο οποίος χαρακτήρισε ως την πιο συγκλονιστική στιγμή που αφορούσε τον Σαμαρτζίδη "την ημέρα της κηδείας του" στην Αγία Τριάδα του Πειραιά. "Ήταν σε ένα γυάλινο φέρετρο και μπορούσες να τον δεις, όπου και αν καθόσουν στην εκκλησία. Ήμασταν πάνω από 1000 άνθρωποι στο ύστατο χαίρε και ήταν πραγματικά συγκλονιστικό να βλέπουμε... εκεί τον φίλο μας, τον συμπαίκτη μας".

Κανείς δεν τον ξέχασε -κανείς δεν θα τον ξεχάσει

Την ημέρα του θανάτου του, η εθνική ήταν στο Βαλκανικό Κύπελλο στο Βελιγράδι. Ο Ιωσηφίδης ήταν εκείνος που είχε αναλάβει το ιερό καθήκον να ενημερώσει τους διεθνείς, μετά το ματς με τη Γιουγκοσλαβία. Οι διεθνείς πήγαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα, έφτασαν στην έκτη θέση και του την αφιέρωσαν. Κάτι ανάλογο έγινε και στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας και την 4η θέση. Ο Λούδης διευκρινίζει πως αυτό ήταν το εύλογο " γιατί ξέραμε πόσο αγαπά την ομάδα και το όνειρο του να φτάσει ψηλά μαζί της". Οι παίκτες του Εθνικού του αφιέρωσαν το πρωτάθλημα του 2006, με τον Αντώνη Βλοντάκη να λέει " θέλω να αφιερώσω το πρωτάθλημα στον κόσμο της ομάδας, στους συμπαίκτες μου, στην οικογένεια μου και σε έναν μεγάλο Εθνικό που δεν βρίσκεται πια ανάμεσα μας: τον Νώντα Σαμαρτζίδη".

Ο Εθνικός ζήτησε από την ομοσπονδία να μην πάει στην κηδεία

Στον επικήδειο είχε γίνει ξεχωριστή αναφορά στην πίκρα που ένιωσε, για τον αποκλεισμό του από το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα. Παρένθεση: η Ομοσπονδία δεν διέκοψε το πρόγραμμα της Εθνικής, προκειμένου να βρεθούν οι παίκτες της στην κηδεία. Εκείνοι απέστειλαν συλλυπητήριο τηλεγράφημα. Σε αυτό, ενημέρωναν πως θα αγωνιστούν για εκείνον. Ο Εθνικός το προχώρησε ένα βήμα πιο πέρα. Κατ' αρχάς, επέστρεψε στην Ομοσπονδία το συλλυπητήριο τηλεγράφημα που είχε στείλει στα γραφεία της ομάδας, μαζί με τη σημείωση " επιστρέφεται ως απαράδεκτο, λόγω της στάσης, της συμπεριφοράς και της εμπάθειας που δείξατε απέναντι του. Σας θεωρούμε ηθικά υπεύθυνους για το θάνατο και σας καλούμε να μην παραστείτε στην κηδεία".

Στη Ρώμη έκαναν πέντε λεπτά standing ovation στη μνήμη του

Σε τουρνουά της Ρώμης, το κοινό χειροκροτούσε πέντε λεπτά, όρθιο, όταν ενημερώθηκε για το θάνατο του Σαμαρτζίδη, Είχε καταφέρει να κερδίσει τις καρδιές των φιλάθλων, με την αστείρευτη μαχητικότητα που έδειχνε στους αγώνες, με το πάθος που ήταν απαράμιλλο. Τέτοιο που δεν μπορούσες να μην αναγνωρίσεις πως ναι, υπάρχει διαφορά μεταξύ του "δεν θέλω" και του "δεν μπορώ".

Το τουρνουά που έχει το όνομα του

Από το 1997 διοργανώνεται στη μνήμη του το Σαμαρτζίδης Καπ. O Διαθεσόπουλος ανανεώνει κάθε χρόνο τις σχετικές δηλώσεις. Φέτος είπε πως "ο Νώντας ήταν ένα παιδί του οποίου τα κατορθώματα θα μείνουν ανεξίτηλα στην ελληνική υδατοσφαίριση. Εκτός από πολύ μεγάλος αθλητής ήταν και ένας εξαιρετικός άνθρωπος, ο οποίος έφυγε τόσο άδικα, πάνω στο καλύτερο κομμάτι της ζωής του. Το κενό αυτού του μεγάλου αθλητή και ανθρώπου είναι δυσαναπλήρωτο και όσα χρόνια κι αν περάσουν, και 20 και 30 και 50 θα αξίζει να μνημονεύεται. Κάθε χρόνο έρχεται αυτή η μέρα και κανείς δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι ο Νώντας έχει φύγει".

Ένας ντόμπρος άνθρωπος, ένας αληθινός μάγκας

Ο Σελετόπουλος εξήγησε πως είχε παντού φίλους, γιατί ήταν από αυτούς τους ανθρώπους που απολαμβάνεις να 'χεις στην παρέα σου. Και παράλληλα, από εκείνους με τους οποίους δεν θέλεις να έλθεις σε διένεξη. Δεν φοβόταν " ναι το "ατρόμητος" είναι μια λέξη που τον χαρακτήριζε. Όπως και το "ορμητικός". Έπαιρνε ρίσκα. Ίσως να είχε υπερεκτιμήσει τις δυνατότητες του", κάτι που λίγο πριν από το τέλος της ζωής του έδειχνε να έχει ισορροπήσει. Είχε ηρεμήσει.

Μέσα στα χρόνια ακούστηκαν διάφορα. Για παράδειγμα, ότι ήταν μηχανόβιος. " Του άρεσαν οι μηχανές μεγάλου κυβισμού, αλλά ως μεταφορικό μέσο. Δεν έτρεχε. Δεν έκανε κόντρες". Δεν έκανε συμβιβασμούς ("τ ο δίκαιο για αυτόν ήταν αυτονόητο και το διεκδικούσε μέχρι τελικής πτώσεως, όποιες και αν ήταν οι συνέπειες. Ήταν έτοιμος να πληρώσει το τίμημα"), δεν κρυβόταν (" αντιθέτως, έμπαινε μπροστά και υπερασπιζόταν την ομάδα", κάτι που έγινε εκμεταλλεύσιμο από εκείνους που ήθελαν να κερδίσουν τις εντυπώσεις και όχι την ουσία) και τιμούσε τις σχέσεις που είχε επιλέξει να 'χει στη ζωή του. Ήταν ό,τι όλοι θα ήθελαν να είναι, αλλά... δεν δύνανται, γιατί επιλέγουν να ζουν στην ουτοπική ασφάλεια που προσφέρει μια ζωή γεμάτη δημόσιες σχέσεις. Ενδεχομένως και για αυτό θα μείνει πάντα στο μυαλό και στην καρδιά όσων βρέθηκαν στο σύντομο μονοπάτι του.