Το ημερολόγιο έδειχνε 2 Ιουνίου του 1971, όταν ο Παναθηναϊκός αντιμετώπισε τον Άγιαξ στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών που διεξήχθη στο "Γουέμπλεϊ". Οι Ολλανδοί με ηγέτη τον μεγάλο Κρόιφ, μπορεί να νίκησαν 2-0, όμως η ημερομηνία εκείνη αποτελεί ορόσημο στην ιστορία όχι μόνο του ΠΑΟ, αλλά ολόκληρου του ελληνικού ποδοσφαίρου, αφού αυτή ήταν η μοναδική παρουσία ελληνικής ομάδας σε τελικό ευρωπαϊκού κυπέλλου. Λίγους μήνες αργότερα, οι "πράσινοι" έμελλε να γίνουν και ο μοναδικός ελληνικός ποδοσφαιρικός σύλλογος που αγωνίστηκε στον τελικό του Διηπειρωτικού Κυπέλλου. Εκεί αντιμετώπισαν την Νασιονάλ του Μοντεβιδέο από την Ουρουγουάη σε διπλό παιχνίδι και έχασαν το τρόπαιο, μετά το ισόπαλο 1-1 στο "Καραϊσκάκης" και την ήττα με 2-1 στο "Σεντενάριο".

Με αφορμή τη συμπλήρωση 45 χρόνων από τον πρώτο τελικό, αυτόν που διεξήχθη στο φαληρικό στάδιο, το Sport24.gr επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Τάκη Οικονομόπουλο, τον τερματοφύλακα του Παναθηναϊκού εκείνη την εποχή. Ο ιστορικός γκολκίπερ των "πράσινων" μοιράστηκε μαζί μας τις αναμνήσεις του από εκείνα τα δυο παιχνίδια, δίνοντάς μας αρκετές πληροφορίες που - φαντάζομαι - είναι άγνωστες στους περισσότερους. Πάμε λοιπόν στο ξεκίνημα της σεζόν 1971/72, τότε που ο Παναθηναϊκός έμαθε ότι θα ήταν εκείνος που θα διεκδικούσε το Διηπειρωτικό Κύπελλο από την Νασιονάλ του Μοντεβιδέο και όχι ο Άγιαξ, ο κάτοχος του Κυπέλλου Πρωταθλητριών του 1971.

Οι παίκτες του Παναθηναϊκού χαιρετούν τους φιλάθλους τους λίγο πριν ξεκινήσει ο πρώτος τελικός. Από αριστερά, Δομάζος, Αθανασόπουλος, Οικονομόπουλος, Αντωνιάδης, Τομαράς και Δημητρίου (15/12/1971)

Καταρχήν να πούμε ότι το Διηπειρωτικό Κύπελλο, το οποίο στις μέρες μας έχει εξελιχθεί στο Μουντιάλ Συλλόγων με την προσθήκη περισσότερων ομάδων, ήταν ένας θεσμός που ξεκίνησε το 1960 και έφερνε αντιμέτωπες την Πρωταθλήτρια Ευρώπης (την κάτοχο δηλαδή του Κυπέλλου Πρωταθλητριών) από τη μεριά της UEFA και την Πρωταθλήτρια Νότιας Αμερικής (την κάτοχο του Κόπα Λιμπερταδόρες) από τη μεριά της CONMEBOL. Από το 1960 μέχρι και το 1979, οι φιναλίστ έδιναν δυο παιχνίδια, ένα στην έδρα της κάθε ομάδας και αν τα αποτελέσματα ήταν ίδια (ανεξαρτήτως της διαφοράς τερμάτων), παιζόταν και τρίτο παιχνίδι. Από το 1980 μέχρι και το 2004, το Διηπειρωτικό άλλαξε μορφή. Μεταφέρθηκε στην Ιαπωνία και παιζόταν σε μονό τελικό, πρώτα στο Τόκιο και τα τρία τελευταία χρόνια στην Γιοκοχάμα. Από το 2005 ο θεσμός καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από το FIFA Club World Cup.

Οι παίκτες της Νασιονάλ στον αγωνιστικό χώρο του "Καραϊσκάκης" (15/12/1971)

Το 1971 λοιπόν, ο Άγιαξ ήταν κάτοχος του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και η Νασιονάλ Μοντεβιδέο του Κόπα Λιμπερταδόρες, το οποίο είχε κατακτήσει απέναντι στην αργεντίνικη Εστουδιάντες. Οι Ολλανδοί αρνήθηκαν να συμμετάσχουν και αν ψάξετε στο διαδίκτυο, ως αιτία για αυτή τους την άρνηση αναφέρεται το σκληρό παιχνίδι των Ουρουγουανών. Ο Τάκης Οικονομόπουλος όμως μας είπε: " Οι Τουπαμάρος είχαν απειλήσει ότι θα πραγματοποιούσαν χτύπημα κατά της ολλανδικής ομάδας, στην περίπτωση που ταξίδευαν στο Μοντεβιδέο". Για την ιστορία, οι Τουπαμάρος, γνωστοί και ως MLN (Movimiento de Liberación Nacional, δηλαδή Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα) ήταν οργάνωση αντάρτικου πόλης, που έδρασε στην Ουρουγουάη τις δεκαετίες του '60 και του '70. Οι άνθρωποι του Άγιαξ πήραν προφανώς πολύ σοβαρά τις απειλές των Τουπαμάρος και αποφάσισαν να μην διεκδικήσουν το τρόπαιο. Έτσι η UEFA απευθύνθηκε στον Παναθηναϊκό τον Σεπτέμβριο του 1971 και οι "πράσινοι" αποδέχτηκαν με χαρά την πρόσκληση.

Φάση στα καρέ της Νασιονάλ (15/12/1971)

Ο πρώτος αγώνας διεξήχθη στις 15 Δεκεμβρίου του 1971 στο στάδιο "Καραϊσκάκης". Γιατί όμως εκεί και όχι στην ιστορική έδρα του Παναθηναϊκού, το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας; Ψάχνοντας ξανά στο διαδίκτυο, διάβασα ότι αυτό έγινε λόγω της μεγαλύτερης χωρητικότητας του φαληρικού σταδίου, δηλαδή για εισπρακτικούς λόγους. Όμως και εδώ, ο Τάκης Οικονομόπουλος έβαλε τα πράγματα στη θέση τους: " Η επιλογή του Καραϊσκάκης έγινε επειδή η UEFA έκρινε ακατάλληλη τη Λεωφόρο". Το ματς έγινε μεσημέρι και στις κερκίδες είχε ξεκινήσει από νωρίς η γιορτή. Από τις 10 το πρωί είχαν αρχίσει να καταφθάνουν οι πρώτοι φίλαθλοι με τον ηλεκτρικό και λίγο πριν ξεκινήσει ο πρώτος τελικός, το στάδιο ήταν κατάμεστο από 55.000 περίπου θεατές (αν και κάποιες πηγές κάνουν λόγο ακόμα και για 60.000).

Επιθετική προσπάθεια του Αντωνιάδη στον πρώτο τελικό (15/12/1971)

Ο λόγος ξανά στον Οικονομόπουλο: " Ο κόσμος ήταν ενθουσιασμένος, υπήρχαν και φίλαθλοι από άλλες ομάδες, το πράσινο χρώμα κυριαρχούσε παντού. Ήταν μια ημέρα χαράς και τιμής όχι μόνο για τον Παναθηναϊκό, αλλά για ολόκληρο το ελληνικό ποδόσφαιρο. Εμείς, οι παίκτες, γνωρίζαμε ότι οι Ουρουγουανοί έπαιζαν σκληρά, είχαν τότε αυτή τη φήμη. Οι ομάδες από την Ουρουγουάη και την Αργεντινή. Ξεκινήσαμε δυνατά, παίξαμε καλά, δημιουργήσαμε ευκαιρίες, αλλά δεν κάναμε γκολ, σταθήκαμε αρκετά άτυχοι. Και στην επανάληψη, όταν προηγηθήκαμε με τον Φυλακούρη, εκείνοι ισοφάρισαν σχεδόν αμέσως με τον Αρτίμε. Μεγάλος επιθετικός ο Αρτίμε στην εποχή του, ειδικά στις κεφαλιές". Η Νασιονάλ πάντως επιβεβαίωσε τους φόβους των παικτών του ΠΑΟ για το σκληρό παιχνίδι. Η πρώτη προειδοποίηση ήρθε νωρίς, μόλις στο 18', όταν ο Ουμπίνια έβγαλε εκτός αγώνα τον Σάκη Κουβά.

Ο άτυχος Γιάννης Τομαράς μεταφέρεται εκτός αγωνιστικού χώρου σε φορείο μετά το μαρκάρισμα του Μοράλες (15/12/1971)

Τα χειρότερα όμως ήρθαν λίγο πριν συμπληρωθούν τα 60 λεπτά. Ο Χούλιο Μοράλες έσπασε την κνήμη του Γιάννη Τομαρά σε ένα δολοφονικό μαρκάρισμα. Ο Βραζιλιάνος διαιτητής Νέτο απέβαλλε με κόκκινη κάρτα τον παίκτη της Νασιονάλ, αλλά το κακό είχε γίνει. Όχι για την εξέλιξη του παιχνιδιού, αλλά για την καριέρα του άτυχου παίκτη των "πράσινων", που δεν συνήλθε ποτέ από αυτό το χτύπημα. Ήταν χαρακτηριστική η αντίδραση των Ελευθεράκη και Αντωνιάδη αμέσως μετά τη φάση. Και οι δυο έκρυψαν τα πρόσωπά τους με τα χέρια, μην αντέχοντας να βλέπουν τον συμπαίκτη τους, ο οποίος μεταφέρθηκε εκτός αγωνιστικού χώρου πάνω σε φορείο. Στη συνέχεια ο Παναθηναϊκός προσπάθησε για τη νίκη, δεν κατάφερε όμως να σκοράρει και ο πρώτος τελικός έληξε ισόπαλος 1-1. Όλα θα κρίνονταν στη ρεβάνς του Μοντεβιδέο. Για την ιστορία, ιδού και οι συνθέσεις των δυο ομάδων.

Α' ΤΕΛΙΚΟΣ (15/12/1971)

Δομάζος και Ουμπίνια ανταλλάσσουν λαβαράκια πριν τη σέντρα

Παναθηναϊκός - Νασιονάλ Μοντεβιδέο 1-1

Στάδιο "Γ. Καραϊσκάκης" (55.000 θεατές)

Σκόρερ: Φυλακούρης (48') / Αρτίμε (51')

- Παναθηναϊκός (Φέρεντς Πούσκας): Οικονομόπουλος, Τομαράς (59' Βλάχος), Αθανασόπουλος, Ελευθεράκης, Καψής, Σούρπης, Δημητρίου, Φυλακούρης, Αντωνιάδης, Δομάζος, Κουβάς (18' Δεληγιάννης)

- Νασιονάλ Μοντεβιδέο (Ουάσινγκτον Ετσαμέντι): Μάνγκα, Μάσνικ, Μπλάνκο, Ουμπίνια, Μπρουνέιγ, Μοντέρο Καστίγιο, Κουμπίγια, Μανέιρο, Εσπάραγο (70' Ντουάρτε), Αρτίμε, Μοράλες

Η ενδεκάδα της Νασιονάλ Μοντεβιδέο (15/12/1971)

Αμέσως μετά τον πρώτο αγώνα, όλοι οι Έλληνες δημοσιογράφοι καυτηρίασαν το αντιαθλητικό παιχνίδι της Νασιονάλ και ακούστηκε μέχρι και η προτροπή να μην ταξίδευε η ομάδα στην Ουρουγουάη για τον επαναληπτικό. Ο προπονητής των "πράσινων", ο μεγάλος Φέρεντς Πούσκας, είχε κάνει τις παρακάτω δηλώσεις: "Το δεύτερο ματς ίσως να είναι ακόμα πιο σκληρό, αλλά θα πάμε στη Νότια Αμερική, γιατί αυτή είναι η ποδοσφαιρική μας παιδεία. Σίγουρα δεν μας άρεσαν πολλά από όσα συνέβησαν σήμερα, αλλά δεν έχει νόημα να ανοίγεις την ομπρέλα μετά τη βροχή". Έτσι λοιπόν, η αποστολή του Παναθηναϊκού πέταξε στο Μοντεβιδέο για το δεύτερο παιχνίδι, με μια κλιματική αλλαγή πραγματικό σοκ! Θυμάται ο Τάκης Οικονομόπουλος: " Όταν αναχωρήσαμε από την Αθήνα, είχε χιονίσει. Και όταν φτάσαμε στην Ουρουγουάη, η θερμοκρασία ήταν 42 βαθμοί Κελσίου υπό σκιά! Πήγαμε να κάνουμε προπόνηση και ήταν τέτοιος ο καύσωνας που δεν μπορούσαμε να τρέξουμε!"

Ακόμα μια επιθετική προσπάθεια των "πράσινων" στον πρώτο τελικό (15/12/1971)

Το στάδιο "Σεντενάριο", το ιστορικό γήπεδο στο οποίο το 1930 η Ουρουγουάη κατέκτησε το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο της ιστορίας, θα φιλοξενούσε τον βραδινό αγώνα. Και πάλι ο λόγος στον Οικονομόπουλο: " Οι κερκίδες ήταν κατάμεστες, υπήρχε παλμός, ενθουσιασμός, αλλά ευτυχώς όχι παρατράγουδα. Αν εξαιρέσουμε μια πέτρα που με πέτυχε στην πλάτη (!), δεν είχαν υπάρξει άλλα απρόοπτα στο παιχνίδι από τους φίλαθλους της Νασιονάλ. Το θέμα ήταν ότι μας στέρησαν το τρόπαιο ή έστω την πιθανότητα να το διεκδικήσουμε στα ίσα, ίσως και σε τρίτο παιχνίδι, αφού το δεύτερο γκολ δεν μπήκε ποτέ. Είχα αποκρούσει τη μπάλα, η οποία στη συνέχεια χτύπησε στο δοκάρι και μετά την απομάκρυνε ο Καψής. Δεν πέρασε ποτέ τη γραμμή της εστίας, αλλά ο διαιτητής έδειξε σέντρα".

Ο Φραγκίσκος Σούρπης ανταλλάσσει λαβαράκια με τον αρχηγό της Νασιονάλ στο τουρνουά που είχε διεξαχθεί στην "Τούμπα" της Θεσσαλονίκης με τη συμμετοχή των ΠΑΟΚ, ΠΑΟ, Νασιονάλ Μοντεβιδέο και Ουνιβερσιδάδ Κατόλικα τον Σεπτέμβριο του 1971

Η Νασιονάλ προηγήθηκε στο 34' με τον συνήθη ύποπτο, τον Λουίς Αρτίμε. Και η φάση που περιγράφει λίγο πιο πάνω το "πουλί" του ΠΑΟ, έγινε στο 75'. Ο Παναθηναϊκός πάλεψε, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να μειώσει στο 89' με τον Τότη Φυλακούρη σε 2-1, σκορ που παρέμεινε μέχρι το τέλος. Οι φίλαθλοι της Νασιονάλ αναγνώρισαν την προσπάθεια των παικτών του Πούσκας και τους χειροκρότησαν θερμά μετά τη λήξη του αγώνα. Με αυτόν τον τρόπο ολοκληρώθηκε η συμμετοχή (μοναδική μέχρι σήμερα ελληνικής ομάδας) των "πράσινων" στον τελικό του Διηπειρωτικού Κυπέλλου το 1971. Δυο παιχνίδια, πέντε γκολ, δυο σκόρερ! Και τα τρία τέρματα της Νασιονάλ τα πέτυχε ο Αρτίμε, ενώ ο Φυλακούρης από την άλλη πλευρά, έβαλε και τα δυο της ομάδας του. Ήταν ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια στην υπεραιωνόβια ιστορία του Παναθηναϊκού, αλλά και συνολικά του ελληνικού ποδοσφαίρου. Ακολουθούν οι συνθέσεις των δυο φιναλίστ στον επαναληπτικό και στη συνέχεια το βίντεο από τον πρώτο αγώνα, στο "Καραϊσκάκης".

Β' ΤΕΛΙΚΟΣ (28/12/1971)

Η Νασιονάλ Μοντεβιδέο μέσα στο στάδιο "Σεντενάριο"

Νασιονάλ Μοντεβιδέο - Παναθηναϊκός 2-1

Στάδιο "Σεντενάριο" (63.000 θεατές)

Σκόρερ: Αρτίμε (34΄& 75') / Φυλακούρης (89')

- Νασιονάλ Μοντεβιδέο (Ουάσινγκτον Ετσαμέντι): Μάνγκα, Μάσνικ, Μπρουνέιγ, Ουμπίνια, Μοντέρο Καστίγιο, Μπλάνκο, Κουμπίγια (81' Μουχίκα), Μανέιρο, Εσπάραγο, Αρτίμε, Μαμέγι (81' Μπαρένιο)

- Παναθηναϊκός (Φέρεντς Πούσκας): Οικονομόπουλος, Μητρόπουλος, Καψής, Σούρπης, Αθανασόπουλος, Καμάρας (50' Φυλακούρης), Ελευθεράκης, Δημητρίου, Αντωνιάδης, Δομάζος, Κουβάς

Photo credits: EUROKINISSI

Πηγές: "100 χρόνια Παναθηναϊκός", "Golazo, a history of Latin American football", retrosport.wordpress.com

Ευχαριστούμε τον κύριο Τάκη Οικονομόπουλο για την επικοινωνία μας

Βίντεο: Παναθηναϊκός - Νασιονάλ Μοντεβιδέο 1-1 (15/12/1971)