Αν βάλουμε στη ζυγαριά τα θετικά και τα αρνητικά του επαγγέλματος, θα βλέπαμε την πλάστιγγα να γέρνει πότε από τη μια πότε από την άλλη. Τα δάκρυα θα μπορούσαν να μουλιάσουν τα παράπονα και την γκρίνια, αυτή που διακατέχει τον καθένα, ειδικά όσους γεννήθηκαν στην Ελλάδα και επομένως αισθάνονται ότι γεννήθηκαν με το προνόμιο να γνωρίζουν να κάνουν υποδειγματικά το επάγγελμα του δίπλα. Δεν χρειάζεται αχαριστία, όμως. Υπάρχουν πολλά θετικά. Ένα από αυτά που ξεχωρίζουν είναι η συναναστροφή με τους ανθρώπους του αθλητισμού.

Η οποία συναναστροφή, αλλάζει πρόθεση και γίνεται διαστροφή (προσωπική άποψη) όταν στην άλλη άκρη του τραπεζιού ή του κινητού τηλεφώνου βρίσκεται ένας προπονητής. Ανέκαθεν ξεχώριζα τους προπονητές ως εξαιρετικούς συνομιλητές. Με τα χρόνια κατάλαβα ότι αυτό είναι χαρακτηριστικό εξ αποτελέσματος. Είναι η δουλειά του προπονητή τέτοια. Απαιτεί παρατήρηση και ανάλυση. Τι κάνει καλά η ομάδα, τι κάνει λάθος. Ποιος παίζει καλά, ποιος δεν παίζει. Τι κάνει ο αντίπαλος καλά; Τι δεν κάνει καλά; Και κυρίως "γιατί".

Οπότε η πλειοψηφία των προπονητών μπορούν να σου αναλύσουν σχεδόν τα πάντα. Ακόμη και το ποδόσφαιρο για παράδειγμα. Την κοινωνία, την πολιτική. Όχι στα όρια της ξερολίασης, αλλά επειδή ακριβώς έχουν έμφυτη (όπως φαίνεται) την ικανότητα να κατακερματίσουν ιδέες, έννοιες, συμπεριφορές και τρόπο σκέψεις. Πέρα από την πρακτική εμπειρία τους σε θέματα διαχείρισης, που αποτελεί εξάλλου και το πρωταρχικό επαγγελματικό τους φόρτο, πάνω από τα pick-n-roll και τα hedge-out.

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι οι περισσότεροι κολεγιακοί προπονητές της Αμερικής βγάζουν αρκετά χιλιάδες δολάρια μιλώντας σε corporate σεμινάρια. Κάνουν με άλλα λόγια διαλέξεις πάνω σε ζητήματα διαχείρισης ατόμων και καταστάσεων σε managers από εντελώς διαφορετικούς κλάδους. Και δεν είναι γνώρισμα μόνο των Αμερικάνων προπονητών, το ίδιο ισχύει για τους Ευρωπαίους, αλλά και τους Έλληνες. Ο Ομπράντοβιτς και ο Ιτούδης είχαν μιλήσει σε αντίστοιχο συνέδριο. Ο Φώτης Κατσικάρης στο TedX, ο Παναγιώτης Γιαννάκης μπορεί με δύο τρία λόγια να αλλάξει ολόκληρες κοσμοθεωρίες, χωρίς καν να αναφερθεί στο τι γίνεται μέσα στις τέσσερις γραμμές ενός γηπέδου μπάσκετ, ενώ υπάρχει πάντα το παράδειγμα του Φιλ Τζάκσον που έχει γράψει ένα σκασμό βιβλία και θεωρείται γκουρού.

Αντίστοιχη περίπτωση είναι και ο Γκρεγκ Πόποβιτς, τον οποίο μπορούμε να ονομάσουμε και τον καλύτερο εν ενεργεία προπονητή στον κόσμο. Όποιος έχει λίγο χρόνο ας θυμηθεί την ομιλία του σε σεμινάριο της FIBA. Δεν μίλησε για τα "Xs" και τα "Os" όπως αποκαλούν το τακτικό κομμάτι του μπάσκετ οι Αμερικάνοι, αλλά για ζωτικά κεφάλαια όπως η σωστή λειτουργία ενός συνόλου, η συνεργασία, αλλά και η ηγετικότητα, τονίζοντας ότι αυτά "είναι πιο σημαντικά".

Ποιος μπορεί να φέρει αντίρρηση εξάλλου στον Pops; Δεν είναι οι τίτλοι του. Δεν είναι το γεγονός ότι έχει κτίσει από το μηδέν τον "μηχανισμό" που ονομάζεται San Antonio Spurs, αυτόν που ζηλεύουν, προσπαθούν να μιμηθούν και κοπιάρουν οι περισσότερες ομάδες του ΝΒΑ. Έχει δημιουργήσει πρωταθλητές, έχει "γεννήσει" στελέχη, έχει χτίσει μια δυναστεία. Τώρα που το σκέφτομαι όλη αυτή η εισαγωγή παραείναι μεγάλη και ίσως και περιττή, όταν μιλάμε για μια τέτοια μεγάλη προσωπικότητα. Αλλά να πριν μια ημέρα, όταν στήθηκε μπρος στο μικρόφωνο να κάνει αυτό που σιχαίνεται, να μιλάει δηλαδή στους δημοσιογράφους, κατάφερε να κάνει μια βαρετή Media Day να μοιάζει με σεμινάριο.

Αυτή τη φορά ο Πόποβιτς μίλησε για την κοινωνία μας.

Ξεκινώντας απάντησε στις γνωστές ερωτήσεις για τον Tim Duncan, λέγοντας ότι προς στιγμήν είναι "προπονητής του... ότι θέλει να κάνει". Εννοούσε ότι η πόρτα είναι ανοιχτή, τα σκυλιά δεμένα και το κόκκινο χαλί στρωμένο. Ίσως να τον περιμένει και ζεστός γαλλικός στην καφετιέρα. Στη συνέχεια - για να δικαιολογήσει τη φήμη του - τρόλαρε τους δημοσιογράφους, ειδικά αυτούς που έκαναν παρόμοιες ερωτήσεις με τον προηγούμενο.

Κάπως έτσι ξεκίνησε και η απάντηση του όταν του έθεσαν το ερώτημα για το "πως βλέπει την κατάσταση σήμερα". Μετά τις πρώτες του προτάσεις αποφάσισε ότι πρέπει να καθίσει τον επικριτικό του χαρακτήρα στον πάγκο, περνώντας αλλαγή την ουσία.

"Έχω πολλές σκέψεις (για τη σημερινή κατάσταση) και δεν μπορώ να τις δώσω σε 30 δευτερόλεπτα. Είναι επικίνδυνο να προσπαθείς να απαντήσεις τέτοιες σοβαρές ερωτήσεις, για θέματα που έχουν απασχολήσει ανθρώπους εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Και εσύ μου μου ζητάς να δώσω λύσεις, λες και έχω".

"Ο ρατσισμός είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο"

Και συνέχισε αναφερόμενος στην κατάσταση που επικρατεί στις ΗΠΑ ονομάζοντας το μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα που ακούει στο όνομα ρατσισμός.

"Ο ρατσισμός είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο για τη χώρα μας. Η κοινωνική κατάσταση που βιώνουμε όλοι, είναι απολύτως αηδιαστική για πολλούς λόγους. Είναι ενδιαφέρον το πως οι άνθρωποι σπεύδουν να κατηγορήσουν κάποιον, ότι "να φταίει η αστυνομία" ή "να φταίει ο κόσμος". Το θέμα είναι η κατανόηση και η ενσυναίσθηση να κυριεύσει των γρήγορων συμπερασμάτων ιδεολογικής ή δημαγωγικής φύσης. Είναι ένα θέμα που δεν πρέπει να περνάει αψήφιστα. Όλοι μας πρέπει να είμαστε ακριβείς και ευθείς στο τι λέμε και στο τι κάνουμε". Μάλιστα εννοώντας τη λέξη "κυριεύσει" χρησιμοποίησε την λέξη "to trump", προσθέτοντας (εν μέσω χαχανητών από την ομήγυρη) το "no pun intended", κάτι σαν "δεν το είπα επίτηδες". Άλλο τι πρόδιδε το ύφος του. Το είπε και το παραείπε.

"Να κάνω μια συγκεκριμένη ερώτηση" πήρε τον λόγο ο δημοσιογράφος που τα... είχε ακούσει προηγουμένως; Ο κόουτς Πόποβιτς υποστηρίζει τους αθλητές που παίρνουν θέση, όπως ο διάσημος πλέον Κόλιν Κάπερνικ που κάθεται γονατιστός κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου ως ένδειξη διαμαρτυρίας στον ρατσισμό που βιώνουν οι Αφροαμερικανοί στις ΗΠΑ.

Ο προπονητής των Σπερς ήταν αφοπλιστικός: "Καταλαβαίνω γιατί κάνουν αυτό που κάνουν και σέβομαι το κουράγιο που βρήκαν για να πράξουν κατ' αυτόν τον τρόπο. Το ερώτημα είναι αν όλο αυτό θα κάνει καλό ή όχι,μ γιατί φαίνεται ότι ότι αλλάζουν τα πράγματα μέσω της πολιτικής πίεσης, όπως και να το βλέπει κανείς. Είτε μιλάμε για τον Δρ. Κινγκ (Μάρτιν Λούθερ) που έπεισε μεγάλη μερίδα του κόσμου να μποϋκοτάρει τα λεωφορείο, είτε μιλάμε για αυτά που έγιναν στην Καρολίνα με το ΝΒΑ και διάφορους οργανισμούς να διοργανώνουν events για να στείλουν το μήνυμα τους. Είναι σημαντικό ότι ο Κάπερνικ και οι άλλοι κράτησαν το θέμα εντός συζήτησης. Πότε ήταν η τελευταία φορά που ακούσατε το όνομα Μάικλ Μπράουν; Με τα νέα των 24/7, όλα φαίνεται να παρασύρονται μακριά. Απλά προσπαθούμε να ζήσουμε και να επιβιώσουμε".

O Pops κατά των όπλων και της λευκής Αμερικής

Και εν συνεχεία είπε αλήθειες που δεν λέγονται εύκολα. Άλλοι προπονητές θα πρόσεχαν πολύ τις λέξεις που θα χρησιμοποιούσαν για να ντύσουν τις σκέψεις τους. Όχι όμως εκείνος. Ο "Pops" δεν μάσησε τα λόγια του και παραδέχτηκε ότι δεν υπάρχουν πολλοί τρόποι προκειμένου οι λευκοί να αναλογιστούν ότι υπάρχει ρατσισμός γύρω τους.

Συγκεκριμένα δήλωσε: "Είναι ευκολότερο για τους λευκούς επειδή δεν έχουμε περάσει αυτή την εμπειρία. Είναι δύσκολο οι λευκοί να καταλάβουν την καθημερινή αίσθηση που βιώνουν οι μαύροι. Δεν έχει να κάνει με έναν αστυνομικό που έδρασε μόνος του, ή για έναν αστυνομικό που κάνει κατάχρηση εξουσίας, όταν ξέρουμε ότι οι περισσότεροι αστυνομικοί προσπαθούν να κάνουν τη δουλειά τους, η οποία είναι δύσκολη. Θα φοβόμουν μέχρι θανάτου αν ήμουν αστυνομικός και έπρεπε να σταματήσω ένα αυτοκίνητο. Απλά δεν ξέρεις τι μπορεί να γίνει. Και παίζει σε όλο αυτό μεγάλο ρόλο η κατάσταση με τα όπλα που έχει επιδεινωθεί. Είναι κάτι που οι άλλες χώρες δεν έχουν να αντιμετωπίσουν σε τέτοιο βαθμό. Γίνεται πολύπλοκο.

Σ' αυτό το σημείο όταν κάποιος όπως ο Κάπερνικ φέρνει το θέμα στο προσκήνιο, όπως έχουν κάνει κι άλλοι, υποχρεώνει τους ανθρώπους να κοιτάξουν κατάματα, επειδή κατά τα άλλα είναι εύκολο να το ξεχάσουν γιατί δεν είναι στην καθημερινότητα τους. Αν κάτι δεν στην καθημερινότητα σου, τότε δεν το καταλαβαίνεις. Δεν μίλησα στα παιδιά μου για το πως πρέπει να συμπεριφερθούν μπροστά σε έναν αστυνομικό, όταν τους σταματάει. Δεν έπρεπε να το κάνω. Όλοι οι μαύροι φίλοι μου το έχουν κάνει. Όλο αυτό δείχνει κάτι κακό και όλοι το ξέρουμε. Ποια είναι η λύση; Κανείς δεν την έχει βρει. Αλλά σίγουρα η συζήτηση πρέπει να παραμένει φρέσκια, πρέπει να συνεχίζεται, πρέπει να είναι επίμονη και έχουμε όλοι την ευθύνη ώστε να συμβεί κάτι τέτοιο στην κοινωνία μας".

Όσο για το τι θα έκανε στην αντίστοιχη περίπτωση αν οι παίκτες του διαμαρτυρόντουσαν κατ' αυτόν τον τρόπο; "Οι παίκτες μου είναι ενεργοί πολίτες, που μπορούν πλήρως να κατανοήσουν ποιες είναι οι αξίες, τι είναι κατάλληλο και τι ακατάλληλο ως συμπεριφορά, αλλά και το τι αισθάνονται έντονα μέσα τους. Όποιες ενέργειας αν ακολουθήσουν ή δεν ακολουθήσουν είναι απόφαση τους και δεν θα πω σε κανέναν πρόωρα μην κάνεις το Α, το Β και το Γ, γιατί θα φύγεις ή θα γίνεις ανταλλαγή. Αυτό νομίζω ότι είναι δείγμα αμάθειας".

"Η ευγένεια κι ο διάλογος βρίσκονται στα Τάρταρα"

Κάνοντας πράξη (μεταφορικά) τα λόγια του δεν προχώρησε σε γενικεύσεις, αλλά έστρωσε το δρόμο της λογικής λέγοντας ότι κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή. Δεν δέχεται όμως την αυτολογοκρισία, που στις ημέρες φοριέται πολύ. "Νομίζω ότι πρέπει να κοιτάμε κάθε περίπτωση χωριστά. Εξαρτάται από τις εμπειρίες ζωής του καθενός, τις αξίες και το πόσο έντονα τις αισθάνονται. Για παράδειγμα στην περίπτωση του Κάπερνικ μια μερίδα ανθρώπων αμέσως σκέφτηκε ότι είναι ασέβεια προς τους στρατιωτικούς. Δεν είχε να κάνει σε τίποτα με αυτή τη διαμαρτυρία. Για την ακρίβεια ήταν σε θέση να το κάνει, επειδή ακριβώς ο στρατός κάνει ότι κάνει για μας. Οι περισσότεροι νοήμοντες άνθρωποι το καταλαβαίνουν αυτό, αλλά θα υπάρχει πάντα ένα στοιχείο που θέλει να φωνάξει την αντίθεση του και αυτό είναι ατυχές για τη χώρα μας. Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που η ευγένεια και ο σωστός διάλογος βρίσκονται στα Τάρταρα".

Διάλογος; Άγνωστη λέξη. Ακούγοντας τον Γκρεγκ Πόποβιτς θυμήθηκα μια συνέντευξη που είχε δώσει στο Oneman.gr, ο καθηγητής Χρήστος Ιωαννίδης, που αναρωτιόταν πως γίνεται οι νέοι να μάθουν την έννοια του διαλόγου όταν βλέπουν καθημερινά την καταστρατήγηση του στα τηλεοπτικά παράθυρα.

"Είδα ένα υπέροχο κλιπ στις ειδήσεις τις προάλλες. Μια χωρισμένη οθόνη που έδειχνε τον Αλ Γκορ και τον Τζορτζ Μπους που συζητούσαν. Ο πρόεδρος Μπους έλεγε κάτι και η χωρισμένη οθόνη έδειχνε τον Αλ Γκορ να δυσανασχετεί και να κουνάει το κεφάλι του. Ο παρουσιαστής την ίδια ώρα έλεγε "αυτό είναι αγενές και η αγενεια δεν επιτρέπεται σε τέτοιες περιπτώσεις". Ας το συγκρίνουμε με το σήμερα. Είναι τρομακτικό. Τρομακτικό! Σε κάνει να σκέφτεσαι το ποιον υποστηρίζεις" απάντησε ο Πόποβιτς. Μας θυμίζει κάτι όλο αυτό;

Το λέει και το εννοεί. Μιλώντας για το "step-up" του Λέονταρντ, του νέου μεγάλου πρωταγωνιστή των Σπερς, δεν αναφέρθηκε σε πόντους ή ριμπάουντ, αλλά στο ότι "έχουμε αρχίσει να επικοινωνεί καλύτερα και με τους συμπαίκτες του και με μας. Έρχεται και μας λέει τι θέλει, ή τι δεν θέλει". ΔΙΑ-ΛΟ-ΓΟΣ. Διαλύοντας μονομιάς το κακοφτιαγμένο καλούπι του προπονητή-δικτάτορα όπως το μάθαμε τα προηγούμενα χρόνια. Κλείνει η αθλητική παρένθεση.

Ο προπονητής του Σαν Αντόνιο είδε το debate με "σέρβικα τάκος και μπύρες", αλλά ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να πολιτευτεί. "Δεν είμαι αρκετά έξυπνος" ήταν η απάντηση του, που έμοιαζε περισσότερο με το "είμαι αρκετά έξυπνος για να μην κατέβω για πρόεδρος". Ακόμη κι αν τα αυτοκόλλητα "Popovich for President" έχουν κυκλοφορήσει εδώ και χρόνια στο Τέξας.

Ο Πόποβιτς λέει φωναχτά ότι δεν είναι αρκετά έξυπνος. Αλλά ξέρουμε ότι είναι. Και ξέρουμε πως όταν μιλάει πρέπει να τον ακούμε. Ειδικά όταν μιλάει για τον εκφυλισμό της κοινωνίας μας, που μαστίζεται από τον τρόπο ζωής μας. Από τα feeds που ανανεώνονται συνεχώς, σηματοδοτώντας την εποχή της ανθρωποφαγείας και μάλιστα σε ρυθμούς φαστ-φουντ. Η εποχή που γελάμε "κλαίγοντας". Κραυγές. Από παντού. Και κατά πάντων. Διάλογος, όμως, ποτέ. Μόνο φανατισμός. Σήμερα κάποιος πρέπει να φταίει. Αύριο; Αύριο θα δούμε... Μέχρι αύριο θα έχουμε βρει κάποιον άλλον να βρίζουμε.

Ακούστε λίγο τον Pops, κάτι ξέρει...