Τον φωνάζουν Τσε. Από τον Τσε Γκεβάρα. Όπως κι ο αληθινός γεννήθηκε στην Αργεντινή, αλλά δεν είναι το μοναδικό τους κοινό σημείο. Ο Νέστορ "Τσε" Γκαρσία αποδείχτηκε κι αυτός με τη σειρά του επαναστάτης. Σήκωσε το λάβαρο στους Παναμερικανικούς Αγώνες και οδήγησε την άσημη Βενεζουέλα στη μεγαλύτερη επιτυχία της ιστορίας της. Πως αλλιώς μπορείς να χαρακτηρίσεις έναν άνθρωπο που παράτησε τη νομική για να πάει σε μια ξένη χώρα να κάνει τον βοηθό προπονητή; Έναν ομοσπονδιακό τεχνικό που υποχρεώνει τον διαιτητή να του κλείσει το στόμα; Έναν coach που πανηγυρίζει κατ' αυτόν τον τρόπο:

Μισό λεπτό. Τι εννοούμε "να υποχρεώνει τον διαιτητή να του κλείνει το στόμα"; Κυριολεκτικά; Ναι. Κυριολεκτικά. Μετά το τρίποντο στο 39' που η Βενεζουέλα έβαλε τις βάσεις για την ανατροπή απέναντι στον Καναδά ο Γκαρσία φώναζε τόσο πολύ που ο διαιτητές που πέρασε από δίπλα του του έκλεισε το στόμα. Με το χέρι του. Σαν. Να. Μην. Συμβαίνει. Τίποτα.

Οι Παναμερικανικοί αγώνες, όμως, είναι η κορυφή του προσωπικού παγόβουνου του "Τσε" Γκαρσία. Η ιστορία του μοιάζει πολύ με το περίφημο σκίτσο ενθάρρυνσης, στο οποίο η ζωή ενός αθλητή παρομοιάζεται με ένα παγόβουνο. Που στην κορυφή του είναι χαραγμένη η επιτυχία, αλλά κάτω από το νερό κρύβεται μεγάλη προσπάθεια, λύπες και θυσίες. Σαν αυτές που χαρακτήρισαν την καριέρα του Αργεντίνου. Μεξικό, Ουρουγουάη, Βενεζουέλα, Πουέρτο Ρίκο. Μέχρι και στη Σαουδική Αραβία έφτασε. Όχι για πολύ. Δεν άντεξε ούτε τη ζέστη, ούτε κατάφερε να προσαρμοστεί στον τρόπο ζωής. Και για αυτό μάζεψε τα πράγματα του και πήρε το αεροπλάνο της επιστροφής για την αγαπημένη του Λατινική Αμερική. Την ήπειρο που μπορεί να σηκώσει το ταμπεραμέντο του. Τον τόπο του εγκλήματος. Το μέρος που διαδραματίστηκε η μεγαλύτερη σύγχρονη μπασκετική "επανάσταση".

Μεξικό 2015: Οι Παναμερικανικοί Αγώνες φιλοξενήθηκαν στο Μεξικό, με την πινιάτα να κρύβει δύο εισιτήρια για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο. Η Βενεζουέλα μπορεί να ταξίδεψε ως η πρωταθλήτρια της Λατινικής Αμερικής, κουβαλώντας στις βαλίτσες μια συγκρατημένη αισιοδοξία και την ψυχολογία του νικητή, ωστόσο, οι υπόλοιπες ομάδες είχαν φέρει μαζί τους ένα μεγάλο οπλοστάσιο. Ο Καναδάς παρατάχθηκε με αρκετούς ΝΒΑερς, μεταξύ των οποίων και τα δύο τελευταία Νο1 του ντραφτ, τον Άντονι Μπένετ και τον Άντριου Ουίγκινς, τον γιο του "δικού μας" Μίτσελ, του αρχισκόρερ που έπαιξε τη δεκαετία του '90 στον Μίλωνα, στον Πανιώνιο και στον Σπόρτιγκ. Και η καταμέτρηση συνεχίζεται: η ομάδα της Βόρειας Αμερικής παρέταξε ακόμη τον πρωταθλητή με τους Σαν Αντόνιο Σπερς Κόρεϊ Τζόζεφ, τον σέντερ των Σέλτικς, Κέλι Όλινικ, τον Νικ Στάουσκας, αλλά και ένα πρόσωπο που θα βλέπουμε πλέον στο ελληνικό πρωτάθλημα, τον νέο ξένο της ΑΕΚ, Φίλιπ Σκραμπ.

Από κοντά και οι υπόλοιπες ομάδες. Το Μεξικό με τον "Βασιλιά" Γκουστάβο Αγιόν. Η Αργεντινή με τον τιτανοτεράστιο Λούις Σκόλα. Και η Βενεζουέλα; Η Βενεζουέλα "κατέβηκε" χωρίς το μεγάλο της αστέρι, τον μοναδικό της NBAer, Γκρέιβις Βάσκεθ και με έναν κορμό κατά βάση από παίκτες που αγωνίζεται στην εγχώρια λίγκα. Για την ακρίβεια από τους 12 εκλεκτούς του "Τσε" Γκαρσία, μόνο οι δύο αγωνίζονται στο εξωτερικό. Αμφότεροι σε μικρομεσαίες ομάδες. μικρομεσαίων πρωταθλημάτων της Ευρώπης όπως είναι η γαλλική Χάβρη στην οποία αγωνίζεται ο Τζον Κοξ και η ισραηλινή Μακάμπι Χάιφα τη φανέλα της οποίας φοράει ο Γκρέγκορι Βάργκας.

Ποιο είναι το αντίθετο το πολυδιαφημισμένου; Αυτό. Είναι η λέξη που ταιριάζει γάντι στο ρόστερ της Βενεζουέλας που πέρασε από σαράντα κύματα πριν δει στο βάθος τη Γη της επαγγελίας. Στην πρώτη φάση κέρδισαν διαδοχικά την Κούβα (73-52) και το Πουέρτο Ρίκο (74-63), πριν χάσουν με 20 πόντους από τον Καναδά (82-62) και γνωρίσουν μια ακόμη ήττα από την Αργεντινή (77-66). Τις δύο ομάδες που νίκησαν στη συνέχεια. Στο δεύτερο γύρο η Βενεζουέλα επικράτησε της Δομινικανής Δημοκρατίας (72-68), έχασε από το Μεξικό (70-73) και την Ουρουγουάη (77-75), αλλά κέρδισε την τελευταία αγωνιστική τον Παναμά με 75-62, τερματίζοντας την τελευταία στιγμή στην τέταρτη και τελευταία θέση που οδηγούσε στα ημιτελικά.

Η μόνη μάχη που χάνεις είναι εκείνη που παρατάς

Εκεί η Βενεζουέλα συνάντησε τον Καναδά, από τον οποίο είχε χάσει με 20 πόντους. Δύο λεπτά πριν το τέλος του ημιτελικού οι Καναδοί βρισκόντουσαν προστά στο σκορ με 7 πόντους. Η ιστορία, όμως, δεν επαναλήφθηκε, αλλά "ξαναγράφτηκε". Η Βενεζουέλα επικράτησε με 79-78, χάρις στους 20 πόντους του Γκρατερόλ και τους 19 του Γκιγιέν. Ο τελευταίος ήταν ο ήρωας της τελευταίας στιγμής. Δύο δικά του τρίποντα και μια βολή έγραψαν την ολική επαναφορά από το 75-68 (75-76). Μάλιστα έκανε ο ίδιος το σουτ στην τελευταία κατοχή που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε νικητήριο, η μπάλα όμως βρήκε σίδερο και από εκεί κατέληξε στα χέρια του Γκρέγκορι Βάργκας που με 1/2 βολές σφράγισε την πρόκριση της Βενεζουέλας στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Δεν υπήρχε περίπτωση να τα παρατήσουν. Δεν υπήρχε περίπτωση να το κάνουν αυτό στον Τσε Γκαρσία, τον προπονητή που τους είχε κάνει να μην το βάζουν ποτέ κάτω. "Ένα καλάθι και μια άμυνα" μουρμούριζε μέσα του εκείνα τα δευτερόλεπτα, πηγαίνοντας διαρκώς πάνω-κάτω. Δεν έπαψαν να πιστεύουν. Και δικαιώθηκαν. Τόσοι εκείνοι όσο και το moto του 50χρονου προπονητή, που έχει κάνει ευαγγέλιο τη φράση "η μόνη μάχη που χάνεις, είναι εκείνη που παρατάς".

Στον τελικό - και με την ψυχολογία στα ύψη - συνάντησαν την Αργεντινή του Λουίς Σκόλα, ο οποίος πριν από λίγες ημέρες είχε γίνει ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία των Παναμερικανικών Αγώνων προσπερνώντας τον έναν και μοναδικό Οσκάρ Σμιντ. Ούτε οι "γκαούτσος", όμως, κατάφεραν να σταματήσουν τη Βενεζουέλα που νίκησε με 76-71 και κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο για πρώτη φορά στην ιστορία της.

Μια ομάδα γεμάτη 30άρηδες. Με δύο παίκτες κάτω από τα 1.80 και μόλις έναν πάνω από τα 2.04. Χωρίς, μάλιστα, τον μεγάλο τους αστέρα, τον NBAer Γκρέιβις Βάσκεθ. Ένα σύνολο με παίκτες που αγωνίζονται στην εγχώρια λίγκα. Οι 10 από τους 12. Ακόμη, όμως και οι δύο εμιγκρέδες αγωνίζονται σε μικρομεσαίες ομάδες μικρομεσαίων ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων: ο Τζον Κοξ αγωνίζεται στην Χάβρη και ο Γκρέγκορι Βάργκας στην Μακάμπι Χάιφα.

Μεγάλος πρωταγωνιστής για τη Βενεζουέλα αναδείχτηκε εντέλει ο Χέισλερ Γκιγιέντ, ο 28χρονος ύψους 1.86 γκαρντ της Γκουάρος ντε Λάρα, που κέρδισε μια θέση στην καλύτερη ομάδα του τουρνουά, δίπλα από μεγάλα ονόματα του παγκόσμιου μπάσκετ όπως ο Λουίς Σκόλα (MVP), ο Αντρές Νοτσιόνι, ο Άντριου Ουίγκινς και ο Γκουστάβο Αγιόν Πρώτος σκόρερ της ομάδας ήταν ο Τζον Κοξ με 12.2 πόντους, ενώ τον ακολούθησαν τα αδέρφια Βάργκας, ο Χοσέ με 8.5 και ο Γκρέγκορι με 8.4. Πρώτος ριμπάουντερ ήταν ο Κολμερνάρες (6.0) και πρώτος πασέρ ο Γκρέγκορι Βάργκας με 6.0 τελικές πάσες ανά παιχνίδι.

Κάπως έτσι γράφτηκε η ιστορία. Κάπως έτσι κατόρθωσε η Βενεζουέλα να κατακτήσει το πρώτο χρυσό μετάλλιο σε Παναμερικανικούς Αγώνες, εξασφαλίζοντας παράλληλα την επιστροφή της στους Ολυμπιακούς Αγώνες ύστερα από 23 χρόνια. Συγκεκριμένα από το 1992 όταν είχαν γράψει τη δική τους ιστορία οι ονομαζόμενοι και ως "ήρωες του Πόρτλαντ".

Φιλαδέλφεια, 1985: Οι δρόμοι της Φιλαδέλφεια, πριν τους τραγουδήσει ο Μπρους Σπρίνγκστιν και λίγο μετά αφού τους έτρεξε ο Ρόκι Μπαλμπόα, ήταν αυτό που αποκαλούσαν δύο πιτσιρικάδες με μια μπάλα του μπάσκετ "σπίτι". Ήταν η εποχή που τα δύο ξαδέρφια μεγάλωσαν ως κανονικοί έφηβοι. Πήγαιναν σινεμά, έκαναν βόλτες, έπαιζαν μπάσκετ. Ο ένας ήταν ο Τζον Κοξ, που μετέπειτα θα γινόταν ένα από τα βασικά στελέχη της Βενεζουέλας. Ο άλλος ήταν ο Κόμπι Μπράιαντ, που τότε ήταν πολύ μακριά από το να γίνει ένας από τους καλύτερους παίκτες του κόσμου. Άλλωστε για τον Κοξ ο Κόμπι δεν είναι τίποτα περισσότερο από τον μόνιμο αντίπαλο του στα μονά. Και τον ξάδερφο του.

"Μεγαλώσαμε κάνοντας παρέα, όπως θα έκαναν όλα τα ξαδέρφια. Κάναμε τα πάντα μαζί. Παίζαμε μπέιζμπολ, κολυμπούσαμε, πηγαίναμε σινεμά. Παίζαμε μπάσκετ. Στα μικρά γήπεδα. Στα μεγάλα. Παίζαμε συνεχώς ο ένας απέναντι στον άλλον. Όλη τη νύχτα" θυμάται ο Τζον Κοξ, που είδε σιγά σιγά τις πορείες τους να αποκλίνουν. Εκείνος πήγε στο κολέγιο του Σαν Φρανσίσκο. Ο Κόμπι απευθείας από το γυμνάσιο στο ΝΒΑ και τους Λος Άντζελες Λέικερς. Με το πέρασμα των χρόνων ο Μπράιαντ εξελισσόταν σε έναν από τους κορυφαίους παίκτες του αθλήματος και κατακτούσε πρωταθλήματα, ενώ ο Κοξ γύριζε τον κόσμο για να βρει το επόμενο τσεκ. Σε ότι αφορα τις επιτυχίες, όμως, με την εθνική ομάδα πλέον είναι ισόπαλοι. Ο Μπράιαντ μπορεί να περηφανεύεται για τα χρυσά ολυμπιακά μετάλλια που έχει κατακτήσει, αλλά εδώ και λίγες ημέρες ο ξάδερφος του δεν πάει πίσω. Πρωταθλητής Αμερικής.

Η επανάσταση δεν είναι ένα μήλο που πέφτει μόνο του. Πρέπει να το κάνεις να πέσει

- Ερνέστο Τσε Γκεβάρα -

Χωρίς πάθος και χωρίς πείνα δεν μπορείς να πετύχεις τίποτα στη ζωή σου

- Νέστορ Τσε Γκαρσία -

Βενεζουέλα, 2012: Η Βενεζουέλα μπαίνει ξανά στον μπασκετική χάρτη. Έστω και ως οικοδέσποινα του προλυμπιακού τουρνουά, εκείνου που ξυπνά άσχημες αναμνήσεις για την ελληνική ομάδα που υπέστη ένα στραπάτσο άνευ προηγουμένου από τη Νιγηρία. Το 2013 η Βενεζουέλα παίζοντας ξανά στο Καράκας καταλαμβάνει την 5η θέση. Την επόμενη σεζόν κατακτά με πέντε νίκες τον τίτλο της πρωταθλήτρια Νότιας Αμερικής, σε μια διοργάνωση, όμως, με λιγότερη λάμψη.

Πριν έρθουν τα αποτελέσματα, όμως, ήρθε η αλλαγή νοοτροπίας. Έργο του κόουτς Γκαρσία. Πρώτα μετάγγισε το πνεύμα νικητή στην ομάδα του και στη συνέχεια προσπάθησε να αλλάξει το αγωνιστικό της στυλ, με δύο απλές εντολές: α) τα δίνουμε όλα στην άμυνα β) στην επίθεση φροντίζουμε τη μπάλα και δεν τη δίνουμε στον αντίπαλο. Εύκολο να το λες, δύσκολο να το κάνεις.

Ο 50χρονος προπονητής εξήγησε την όλη διαδικασία. Η επιλογή ξεκίνησε με 40 παίκτες, απορρίπτοντας όχι τους λιγότερο ταλαντούχους, αλλά αυτούς που γνώριζε πως δεν θα μπουν κάτω από τη συγκεκριμένη φιλοσοφία. "Πήγαμε στην Ευρώπη για να βρούμε το στυλ μας" παραδέχτηκε ο Γκαρσία, ομολογώντας τις (φανερές) ευρωπαϊκές επιρροές στο παιχνίδι της εθνικής ομάδας. Και σιγά-σιγά άρχισε να μπολιάζει την Βενεζουέλα με τα στοιχεία που ήθελε ο ίδιος και μπορούσε να υποστηρίξει η ομάδα.

Γνωρίζοντας ότι το επιθετικό ταλέντο ήταν είδος προς εξαφάνιση στο Καράκας, θέλησε να ποντάρει στην αμυντική λειτουργία της ομάδας, θέτοντας παράλληλα ως επιθετικό στόχο να περνάει η μπάλα από τα χέρια όλων των παικτών. "Δεν είχαν όλοι οι παίκτες χαρακτηριστικά στην επίθεση, οπότε αναγνώρισαν ότι πρέπει να αποδεχτούν αυτή την ιδέα" εξήγησε επιμένοντας ότι αυτό που πρέπει να αποφεύγει η ομάδα του ήταν τα λάθη και οι κακές επιλογές. "Όταν επιτίθεσαι καλά, αμύνεσαι και καλά" εξηγεί την λογική του, την οποία παραδέχτηκε κι ένας εκ των πρωταγωνιστών, ο Χέισλερ Γκιγέν:
"Ο Τσε έχει κάνει εκπληκτική δουλειά. Μας άλλαξε τη φιλοσοφία, τον τρόπο που σκεφτόμασταν. Μας έχει βάλει στη διαδικασία να κινούμαστε διαρκώς και να ψάχνουμε την έξτρα πάσα, αλλά και να προστατεύουμε τη μπάλα, να μην κάνουμε λάθη".

Διαδικασία που σε καμία περίπτωση δεν ήταν εύκολη. "Στην αρχή δυσκολευτήκαμε, επειδή είχαμε συνηθίσει αλλιώς. Να παίζουμε με τη μπάλα στα χέρια μας για αρκετά δευτερόλεπτα. Όταν ενστερνιστήκαμε την ιδέα και από τη στιγμή που ήμασταν όλοι πολύ καλοί φίλοι μεταξύ μας, αποφασίσαμε ότι πρέπει να θυσιαζόμαστε για το κοινό καλό. Έτσι νιώσαμε όλοι σημαντικοί".

Αργεντινή, 1975: Το επίθετο που χαρακτηρίζει τον προπονητή της Βενεζουέλας είναι το "νευρικός". Φαίνεται από τον τρόπο που κινείται. Από τις αντιδράσεις του. Από την κουρασμένη φωνή του. Ή από τον τρόπο που τραβολογάει την πετσέτα που κρατάει στα χέρια του κατά τη διάρκεια του αγώνα. Είναι το δικό του σήμα κατατεθέν. Ο δεύτερος "πετσετάκιας" μετά τον θρύλο του Τζόρτζταουν, τον Τζον Τόμπσον. "Προτιμώ να βγάζω τα νεύρα μου στην πετσάτα" σχολίασε ο Γκαρσία, που δείχνει να διασκεδάζει την ενασχόληση του κόσμου με το προσωπικό του φετίχ.

Αυτός ήταν ακριβώς και ο λόγος - η νευρικότητα και όχι η πετσέτα - που τον έκανε να ξεκινήσει το μπάσκετ. Ήταν ένα ζωηρό και υπερκινητικό παιδί που θα έπρεπε να διοχετεύσει κάπου την ενέργεια του, αλλά και τα έντονα συναισθήματα του μετά τον χωρισμό των γονιών του. Οι δικοί του είδαν και αποείδαν όταν άρχισε να μπλέξει από καυγά σε καυγά, όπως έκανε για παράδειγμα όταν πήγαινε στο κολυμβητήριο. Είχε τσακωθεί τόσο άσχημα, που αναγκάστηκε να σταματήσει όταν η πισίνα από μπλε βάφτηκε κόκκινη.

Αγάπησε το μπάσκετ εξ αρχής αν και δεν έκανε ποτέ μεγάλη καριέρα. Απέδειξε όμως την αφοσίωση του στο παιχνίδι όταν κλήθηκε να κοντοσταθεί στο πρώτο σημαντικό σταυροδρόμι της ζωής του. Ήταν 23 ετών, σπούδαζε νομική στην Αργεντινή και προπονούσε παράλληλα ομάδες στις τοπικές κατηγορίες, όταν χτύπησε το τηλέφωνο. Στην άλλη άκρη της τηλεφωνική γραμμής ήταν ένας παλιός του προπονητής, ένας άνθρωπος τον οποίο σεβόταν απεριόριστα, σε σημείο που μέχρι και σήμερα χαρακτηρίζει μέντορα και μπασκετικό του πατέρα. Τον Χούλιο Τόρο. Τον ίδιο άνθρωπο που μετά από χρόνια έγινε ο πρώτος προπονητής που κέρδισε τους Αμερικάνους NBAer στο Ολυμπιακό Τουρνουά της Αθήνας το 2004.

Ο Τόρο του ζήτησε να τον ακολουθήσει στο Πουέρτο Ρίκο και να γίνει ο άμεσος συνεργάτης του. Στο νησί του "πλούσιου λιμανιού" του κόλλησαν το "Τσε". Λόγω καταγωγής. Ένα παρατσούκλι που του έμεινε έκτοτε. Στο Πουέρτο Ρίκο συνεργάστηκε με σπουδαίους παίκτες και σπουδαίες προσωπικότητες όπως ο Ραμόν Ρίβας, ο Χοσέ Πικουλίν Ορτίθ, ο Τζερόμ Μίνσι και ο Έντι Κασιάνο, αθλητές που έχει ακόμη πολύ ψηλά. Και από τους οποίους έμαθε πολλά.

Το να κάνει το επόμενο βήμα στην καριέρα του ήταν το αναμενόμενο. Έχοντας "μπολιαστεί" από εικόνες και εμπειρίες από τα επονομαζόμενα "κακά παιδιά" του παγκόσμιου μπάσκετ, το να αναλάβει την Ουρουγουάη έμοιαζε σαν να κοουτσάρει σχολική ομάδα. Και αυτό φάνηκε από το "καλημέρα" όταν αποφάσισε να κάνει ριζικές τομές. Έβαλε στον πάγκο τον αστέρα της ομάδας, Μαρσέλο Καπάμπλο, τον οποίο οι παλαιότεροι θα θυμούνται από το πέρασμα του από τα ελληνικά γήπεδα ως ένας από τους πρώτους "Μπόσμαν" για να χρίσει πρωταγωνιστές δύο νεαρούς γκαρντ που αγωνιζόντουσαν σε κολέγια της Αμερικής και έναν δυναμικό άγουρο σέντερ που άκουγε στο όνομα Εστέμπαν Μπατίστα.

Παράλληλα με τις εθνικές ομάδες άρχισε και την καριέρα του σε συλλόγους. Δούλεψε στην πατρίδα του την Αργεντινή, στην Ουρουγουάη, το Πουέρτο Ρίκο, τη Βενεζουέλα. Μια περιπλάνηση στην Λατινική Αμερική. Το δικό του "Ημερολόγιο Μοτοσυκλέτας". Όχι με μια μηχανή όπως ο Τσε Γκεβάρα, αλλά με μια μπάλα του μπάσκετ και ένα venceremos στο μυαλό.