LONGREADS

Το μπάσκετ ήταν το καταφύγιο του Barack Obama

Το μπάσκετ ήταν το καταφύγιο του Barack Obama

Μεγάλωσε ως ένας από τους ελάχιστους μαύρους, σε κοινωνία πλούσιων λευκών. Πάλεψε να βρει την ταυτότητα του "όχι πάντα με τους καλύτερους τρόπους", ώσπου ανακάλυψε ότι το μπάσκετ και τον κάνει χαρούμενο και τον βοηθά να ενταχθεί. Ο Barack Obama χρωστά εν πολλοίς, ό,τι ζει στον αθλητισμό.

Στοιχεία που κέρδισε ως αθλητής, τα "κουβάλησε" και στην πολιτική ζωή. Κατ' αρχάς, ποτέ δεν έπαιζε για πλάκα -σε κανένα από τα γήπεδα, εντός ή εκτός εισαγωγικών. Δεύτερον, συνήθιζε να παίζει σκληρά και να δουλεύει, για να βελτιώνεται. Ξεκινούσε από τα βασικά του αθλήματος -ξανά με ή χωρίς εισαγωγικά- και το συνέχιζε από εκεί. Ουδέποτε μπέρδεψε τη διασκέδαση με τη δουλειά. Τα παιχνίδια που "έστηνε" δεν αφορούσαν δουλειές ή γνωριμίες. Και όσοι τον κέρδιζαν... συνέχιζαν να ζουν. Ο Barack Obama είχε το μπάσκετ "για καταφύγιο" τα χρόνια που ήταν εκ των ελάχιστων μαύρων σε ένα ελιτίστικο σχολείο στη Hawaii. Ήταν το μόνο πράγμα που τον έκανε χαρούμενο.

Δεν αστειευόταν με το σπορ του

Ένα από τα πρώτα πράγματα που ζήτησε, όταν μετακόμισε στο Λευκό Οίκο ήταν να διαμορφωθεί το μέρος του εξωτερικού χώρου που αφορούσε τις αθλοπαιδιές κατά τρόπο που να χωρέσει και γήπεδο του αγαπημένου του σπορ. Ευτυχώς για όλους, αυτό ήταν το μπάσκετ. Οι ειδικοί έκριναν πως η δουλίτσα θα γίνει εκεί όπου ήταν το κορτ για το τένις. Στην ανακατασκευή χώρεσε στα ίδια τετραγωνικά γης και αγωνιστικός χώρος διαστάσεων ανοιχτού γηπέδου, με ποιοτικές μπασκέτες που είχαν στη βάση το σήμα του Λευκού Οίκου. Γιατί ο Obama δεν αστειεύεται με το μπάσκετ. Ή τουλάχιστον, δεν αστειευόταν, διότι κάποια πράγματα αναγκαστικά έχουν αλλάξει.

Δεν έπαιζε ποτέ με τύπους που δεν έχουν ιδέα από το σπορ και ακόμα δεν χάνει ευκαιρία να κάνει ένα σουτάκι, αν βρει χρόνο και καλάθι. Πριν σκεφτείς ότι "ΟΚ, μαύρος είναι, μπάσκετ θα παίζει", να σου πω ότι αυτό είναι κάτι που το είχαν σκεφτεί εκατομμύρια άλλοι, οι οποίοι φυσικά και ήθελαν να κάνουν τη ρατσιστική σύνδεση. Ο Arne Duncan, γενικός γραμματέας εκπαίδευσης και μεταξύ αυτών που είχαν παίξει τα ματσάκια τους με τον Obama στο Chicago, από τη δεκαετία του '90 είχε πει στο theundefeated.com ότι "πολλοί μαύροι με ρωτούν πώς παίζει ο πρόεδρος, ερώτηση που δεν μου κάνουν συχνά οι λευκοί. Παρατηρώ ότι υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον από κάποιους, οι οποίοι νιώθουν πως έχουν πραγματική πολιτιστική σύνδεση με τον Barack, μέσω του αθλητισμού". Έλα μαζί μου σε ένα ταξίδι στο χρόνο.

Το μπάσκετ ήταν το καταφύγιο του Barack Obama

Η Punahou Academy ιδρύθηκε το 1841 από ιεραπόστολους, σε λόφο της Waikiki στη Hawaii και έως σήμερα έχει ένα ξεχωριστό μέρος στην κοινωνία της περιοχής (επιρροής). Ο Obama έχει γράψει στο βιβλίο του (Dreams from my father) πως ο παππούς του χρειάστηκε να... βάλει μέσο για να τον δεχθούν στις τάξεις της. "Στο μυαλό των λευκών προγόνων μου (βλ. οι γονείς της μητέρας του) η είσοδος μου στην Ακαδημία, όπου έως τότε γίνονταν δεκτά μόνο παιδιά επιχειρηματιών, πολιτικών και εργοστασιαρχών, η αρχή κάποιου μεγάλου πράγματος, της ανύψωσης του status που είχαμε ως οικογένεια". Ο Barack μπήκε με υποτροφία και μετά το σχολείο, δούλευε σε παγωτατζίδικο που ήταν εκεί κοντά. Δίπλα στο σπίτι των παππούδων του, με τους οποίους ζούσε.

Μέχρι να εμφανιστεί στη Punahou Academy (1971, για την πέμπτη τάξη), στα θρανία της κάθονταν λευκοί μαθητές. Τη χρονιά εκείνη αποφασίστηκε να αλλάξει η σύνθεση. Ο Obama μαζί με ένα άλλο αγόρι έκαναν την αρχή. "Μια από τις προκλήσεις που είχα, ως 10χρονο αγόρι που πήγαινε σε ένα νέο μέρος, ήταν να βρω πώς θα ταιριάξω. Ήταν πρόκληση, γιατί ήμουν ένας από τους λίγους μαύρους του σχολείου. Ήμουν και νέος, ενώ οι περισσότεροι μαθητές ήταν παρέα από το νηπιαγωγείο", είχε πει στους μαθητές σε επίσκεψη του το 2004.

"Ένιωθα σαν ψάρι έξω από το νερό"

Ο Pal Eldredge, καθηγητής του στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες, είχε δηλώσει στο npr.org τον Οκτώβριο του 2012 πως "ο μετέπειτα πρόεδρος ήταν ένα χαρούμενο παιδί, ο οποίος φορούσε κυρίως σορτς, αμάνικα T-shirts και σανδάλια. Όποιος τον γνώριζε, από τα πρώτα λεπτά καταλάβαινε πως διαθέτει λαμπρό μυαλό και ότι είναι ένα αστείο, ευκολοπροσάρμοστο παιδί που το αγαπούσαν όλοι, γιατί ήταν πάντα με το χαμόγελο. Βέβαια, ήταν και κατεργάρης".

Ο ίδιος έχει πει πως υπήρξαν -αρκετές- φορές που το χρώμα του δέρματος του τον έκανε στόχο παρενοχλήσεων στο σχολείο "που αναλάμβανε την επώαση της ελίτ του νησιού", κυρίως όταν έπαιζε με το άλλο μαύρο παιδί της τάξης του. "Συχνά ένιωθα σαν ψάρι έξω από το νερό, ήμουν παιδί από ταπεινή οικογένεια και γύρω μου είχα τους γιους και τις κόρες της ανώτατης τάξης στη Hawaii". Ήταν ο μόνος μαθητής που ζούσε σε διαμέρισμα -και όχι σε έπαυλη- και οι γονείς του είχαν χωρίσει.

Θυμάται να δέχονται και λεκτικές επιθέσεις από λευκούς συμμαθητές τους (βλ. bullying). Το θέμα είναι ότι στο σχολείο η κατάσταση ήταν λίγο πιο ελεγχόμενη, από ό,τι όταν έφευγε από αυτό. "Υπήρχε στόχος στις πλάτες μας" είχε πει συμμαθητής του, μισός Αφροαμερικανός, μισός Ιάπωνας, ονόματι Keith Kakugawa. "Συζητούσαμε για τα πάντα, αλλά χωρίς να έχουμε άγχος" διευκρίνισε ο Tony Peterson, επίσης μέλος του κλειστού γκρουπ των μη λευκών, "μιλούσαμε για το χρόνο, για τα μαθήματα μας, τα κορίτσια και το αν θα έβγαιναν μαζί μας, παρ' ότι είμαστε μαύροι, για κοινωνικά θέματα. Γελούσαμε πολύ και βοηθούσαμε ο ένας τον άλλον ως προς το να ανακαλύψουμε ποιοι πραγματικά είμαστε. Εγώ ήθελα να γίνω δικηγόρος, ο Κeith επίσης και ο Barry ήθελε να γίνει μπασκετμπολίστας". Όλοι μαζί πήγαιναν στην παραλία για surfing (δες το video από το 1982).

Έχει παραδεχθεί πως "ως Αφροαμερικανός έφηβος σε σχολείο με λίγους μαύρους, αμφισβήτησα έντονα την ταυτότητα μου και απέκτησα περισσότερες κακιές από αυτές που θα δικαιολογούνταν, τις οποίες δεν ξεφορτωνόμουν πάντα με ιδιαίτερα εποικοδομητικούς τρόπους". Ένας ήταν η χρήση μαριχουάνας και κοκαΐνης -κάτι που έχει παραδεχθεί στα απομνημονεύματα του. Αλλά η παρέα του, η Choom Gang δεν συγκροτείτο από παιδιά που είχαν ως κύριο ενδιαφέρον να δοκιμάζουν ουσίες. Ήταν γόνοι επιτυχημένων ανθρώπων, με όσους υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες να εξηγούν ότι η γνωριμία του με την ελίτ ήταν το κέρδος του Obama από την Punahou Academy. Ο Ian Mattoch, ο δικηγόρος που είχε αναλάβει το μάθημα "Ο νόμος στην κοινωνία" είχε παρατηρήσει ότι "αυτός ο τύπος τα πήγαινε καλά με όλους τους συμμαθητές του, κάτι που μόνο εύκολο δεν είναι στο συγκεκριμένο σχολείο" από το οποίο είχε αποφοιτήσει και εκείνος. Αν είχε δείξει από τότε πάθος για την πολιτική; "Όχι. Είχε δείξει όμως, για το μπάσκετ" εξήγησε συμμαθητής του, ονόματι Alan Lum.

Το μπάσκετ ήταν το καταφύγιο του Barack Obama

"Το μπάσκετ ήταν το καταφύγιο μου"

Όταν έψαχναν τον Barry (έτσι τον φώναζαν τότε), ήξεραν ότι θα τον βρουν στα ανοιχτά γήπεδα. Φυσικά και ήταν μέλος της ομάδας μπάσκετ και βρέθηκε στην καλύτερη ομάδα της πολιτείας. "Το μπάσκετ ήταν αυτό που έφερνε μεγάλη χαρά στη ζωή μου", έχει πει. Όλοι όσοι τον είχαν ζήσει τότε, συμφωνούν πως οι ευτυχισμένες στιγμές του ήταν όταν είχε μια μπάλα μπάσκετ στα χέρια και έπαιζε... εναντίον όποιου ήθελε να τον αντιμετωπίσει. "Το μπάσκετ ήταν το καταφύγιο μου, το μέρος στο οποίο απέκτησα κάποιος από τους καλύτερους φίλους που είχα ποτέ. Εκεί έμαθα το σωστό ανταγωνισμό και το fair play. Ήταν κάτι πολύ σημαντικό για εμένα, σε όλα τα εφηβικά μου χρόνια".

Αυτό που δεν έλεγε συχνά ήταν πως το μπάσκετ έγινε κάτι το ιδιαίτερο για εκείνον, από τη στιγμή που ο άφαντος πατέρας του, έκανε μια guest star εμφάνιση, τα Χριστούγεννα του 1971 και του έδωσε ως δώρο (το μόνο που του είχε κάνει έως τότε) μια μπάλα μπάσκετ. Έπαιζε στους δρόμους, στο σπίτι, παντού. Έγινε η εμμονή του. Ως αριστερόχειρας, εξελίχθηκε σε εξαιρετικός πασέρ, με καλές κινήσεις κοντά στο καλάθι και ένα ελαφρώς... ανορθόδοξο σουτ -ξεκινούσε πίσω από το κεφάλι του. Στα 9 πίστευε πως αυτό θα είναι το επάγγελμα του. Η μητέρα του ανησυχούσε, γιατί το παιδί της δεν φαινόταν να 'χει χρόνο για κάτι άλλο.

Το μπάσκετ ήταν το καταφύγιο του Barack Obama

Σημείωσε πως η Ann (η μητέρα του) ήταν σε επαφή με τον πατέρα του, καθ' όλη τη διάρκεια των παιδικών του χρόνων, χωρίς εκείνος να το ξέρει. Μέχρι που του έστελνε τους ελέγχους προόδου του μικρού, στην Κένυα. Η Ann συνήθιζε να αστειεύεται, λέγοντας πως συνδύασε το χλωμό λευκό δέρμα που είχε, με αυτό ενός Κευνάτη και εκείνο ενός Ινδονήσιου, ώστε τα παιδιά της... να μην καίγονται από τον ήλιο. Η αδελφή του Barack, Maya εξήγησε χρόνια μετά ότι "δεν ήθελε να υποφέρουμε, προσπαθώντας να βρούμε την ταυτότητα μας. Η επιδίωξη της ήταν να σκεφτόμαστε το χρώμα μας, ως δώρο. Ότι είμαστε πολυδιάστατοι άνθρωποι, με πολλές κουλτούρες στο αίμα μας. Πιάστηκε απροετοίμαστη όταν εμείς αντιμετωπίσαμε θέματα με το ποιοι είμαστε".

Διάβαζε τα πάντα, μιλούσε για τα πάντα -ενώ έπαιζε

"Αν έπρεπε να μαντέψουμε τότε τι θα έκανε στη ζωή του, δεν πιστεύω πως θα υπήρχε κάποιος που δεν θα έλεγε ότι θα γίνει προπονητής στο μπάσκετ", κατέληξε ο Lum, ο οποίος... δεν το πέτυχε, μολονότι άνηκε σε εκείνους που είχαν διαπιστώσει πως ενόσω έπαιζε μπάσκετ ο Barry, μπορούσε να μιλά για διάφορα θέματα. Από τους ανθρώπους στο Πακιστάν έως την πολιτική στη Μέση Ανατολή. Όχι με λόγια του αέρα, αλλά με στοιχεία που μάλλον δεν γνώριζαν πολλοί. Παρακολουθούσε ό,τι γινόταν στον κόσμο και μιλούσε για αυτά. Διάβαζε τα πάντα -από πολιτικά βιβλία, έως εκείνα που είχαν φιλοσοφικό περιεχόμενο. "Μιλούσαμε δηλαδή, για την παγκόσμια πολιτική... έως τα υπαρξιακά μας", δήλωσε ένας άλλος συμμαθητής του, ο Greg Orme.

Σε συνέντευξη που είχε δώσει ο Obama το Μάιο του 2008, στο Sports Illustrated είχε πει πως "το σχολείο μου, μου έδωσε εξαιρετικές βάσεις, ώστε όταν μεγαλώσω και γίνω πιο σοφός να ξέρω ως προς τι πρέπει να δουλέψω, για να επιτύχω. Υπήρχε κάτι σε αυτό το σχολείο που με αγκάλιασε, με στήριξε και με ενθάρρυνε. Που μου επέτρεψε να ωριμάσω και να πάω καλά. Θα είμαι για πάντα ευγνώμων". Όταν ήταν τελειόφοιτος στο high school, η μητέρα του επέστρεψε από την Ινδονησία. Διαπίστωσε πως ο γιος της δεν έχει καταθέσει αιτήσεις σε κολέγια. Ανησύχησε. Εκείνος της είπε... πως δεν τρέχει τίποτα, ότι μπορεί να πάει σε part time κολέγιο "γιατί τι είναι η ζωή; Ένας τζόγος". Έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι είχε αντιληφθεί ότι δεν θα γίνει NBAer.

Το μπάσκετ ήταν το καταφύγιο του Barack Obama

Η επανάσταση δεν ολοκληρώθηκε πριν τη μετακόμιση στο Los Angeles (1979) για να σπουδάσει στο Occidental College. Δυο χρόνια μετά, έβγαλε την πρώτη ομιλία σε κοινό, ζητώντας από το κολέγιο του να μετάσχει στην αποεπένδυση από τη Νότιο Αφρική, ως απάντηση για το απαρχάιντ. Μετά πήγε στην Ινδονησία να συναντήσει τη μητέρα του και την ετεροθαλή αδελφή του και... επί τη ευκαιρία, επισκέφτηκε οικογένειες φίλων από το κολέγιο σε Πακιστάν και Ινδία. Προς τα τέλη του έτους (1981) μεταφέρθηκε ως δευτεροετής στο Columbia University. Πήρε πτυχίο στις πολιτικές επιστήμες, με ειδικότητα στις διεθνείς σχέσεις. Πήρε και δεύτερο πτυχίο στην αγγλική φιλολογία, άρχισε την πολιτική δράση και το 1988 πήγε στο Harvard, για να γίνει και δικηγόρος. Δεν τον κέρδισε το επάγγελμα. Είχε γίνει ήδη ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Harvard Law Review (έντυπο του Πανεπιστημίου), είχε κερδίσει δηλαδή διεθνή αναγνώριση και είπε να την εκμεταλλευτεί. Τη συνέχεια μάλλον την ξέρεις. Να σου πω απλά ότι σε όλη τη διαδρομή, ως φοιτητής, δεν σταμάτησε να παίζει μπάσκετ σε κάθε ευκαιρία που αν δεν παρουσιαζόταν, τη δημιουργούσε.

Δεν μου αρέσει να είμαι ο αδύναμος κρίκος

Στη θητεία του, έπαιξε μπάσκετ στο κτίριο του FBI, σε στρατιωτικές βάσεις, σε ουκ ολίγα γυμναστήρια καθ' οδόν για ομιλίες και δουλειές. Ποτέ όμως, δεν το έκανε για να γνωρίσει κάποιον. Μόνο για τον ανταγωνισμό. Στα 49α του γενέθλια, ΝΒΑers συμπεριλαμβανομένων των LeBron James, Dwyane Wade, Kobe Bryant, Carmelo Anthony και Chris Paul τον συνάντησαν κοντά στο Λευκό Οίκο για 1-2 παιχνίδια.Όσοι έχουν βρεθεί στο ίδιο γήπεδο μαζί του, λένε ότι έχει γρήγορο πρώτο βήμα και αξιοπρεπές σουτ από μέση απόσταση. Δεν είναι ο μεγαλύτερος "κλέφτης" και στηρίζεται πολύ στο αριστερό χέρι. Είναι σκληρός και ανταγωνιστικός. Ζητά σκριν και ξέρει πώς να "σπάσει" την άμυνα.

Αυτό που παρατηρήθηκε ωστόσο, ήταν ότι προς την ολοκλήρωση των ημερών του ως Πρόεδρος... το γύρισε στο γκολφ, προφανώς γιατί ζητούμενο δεν ήταν η εφίδρωση και η ηρεμία μέσω της έκρηξης ενδορφινών (έπαιζε μπάσκετ τουλάχιστον μια φορά το μήνα), αλλά η γαλήνη ενός πιο στατικού σπορ, με το οποίο ασχολείτο τέσσερις φορές κάθε μήνα. Ένας άλλος λόγος είναι ότι κατά τη διάρκεια του γκολφ είχε τη δυνατότητα να συζητήσει με συνεργάτες (εν ενεργεία ή δυνητικούς). Δεν άλλαξε ακριβώς, τη συνήθεια που είχε να μην μπερδεύει τη δουλειά με τη διασκέδαση. Συνέχισε να χρησιμοποιεί τον αθλητισμό ως απόδραση από την καθημερινή πίεση, αντί για μέσο ενδυνάμωσης προσωπικών σχέσεων με άλλους πολιτικούς. Αλλά πού και πού, όταν δεν έβγαινε χρονικά, έκανε τη "διασταύρωση".

Το μπάσκετ ήταν το καταφύγιο του Barack Obama

Επιπροσθέτως, ου γαρ έρχεται μόνον. Όταν έγινε Πλανητάρχης, ήταν 47 χρόνων και στα ιστορικά κιτάπια μπήκε ως ο πέμπτος νεαρότερος πρόεδρος της ιστορίας. Εύλογα είχε τη δύναμη, το κουράγιο και την ενέργεια να κάνει καθημερινά προπονήσεις. Και μολονότι παραμένει εκ των πιο fit προέδρων (είναι 1.85 και 80 κιλά), με τα επίπεδα της χοληστερίνης και της πίεσης να είναι μια χαρά στα 55 του, αν δεις φωτογραφίες από όταν πρωτοανέλαβε και τώρα, θα παρατηρήσεις πως δεν του έχει μείνει μαύρη τρίχα στο μαλλί (έχει γκριζάρει), ενώ κάθε χρόνος στην προεδρία υπάρχει σε ρυτίδες στο πρόσωπο του. Επίσης, επιδεινώθηκε η πελματιαία απονευρωσίτιδα που τον ταλαιπωρούσε από τα νιάτα του -και προφανώς όταν είσαι Πλανητάρχης, ο τραυματισμός στο μπάσκετ δεν είναι option.

"Προσπαθώ να γυμνάζομαι και να διατηρούμαι σε φόρμα. Συνήθιζα να παίζω μπάσκετ περισσότερο, αλλά πλέον έφτασα στο σημείο που δεν διασκεδάζω το ίδιο, γιατί δεν είμαι όσο καλός ήμουν και αυτό με εκνευρίζει" είχε ομολογήσει πέρυσι, σε podcast με τον Marc Maron, "δεν ήμουν ποτέ εκπληκτικός μπασκετμπολίστας, αλλά ήμουν καλός και έπαιζα σοβαρά. Τώρα, είμαι ένας από αυτούς του ς γέρους που τρέχουν πέρα δώθε. Τα παιδιά με τα οποία έπαιζα -και είναι νεότεροι μου- νιώθουν οίκτο. Με ανέχονται, αλλά ξέρουν πως είμαι ο αδύναμος κρίκος στο γήπεδο και δεν μου αρέσει να είμαι ο αδύναμος κρίκος".Μοιραία λοιπόν, το έριξε στο γκολφ, στο οποίο είχαν καταφύγει οι 15 από τους τελευταίους 18 Πλανητάρχες. Αν ήταν καλός; Όχι. Αλλά μικρή σημασία είχε, αφού δεδομένα θα δούλευε για να γίνει αξιοπρεπής.

Έπαιζε γκολφ, μετά την προβολή video με εκτέλεση του ISIS

Τον Αύγουστο του 2014, ο ISIS αναστατώσει τον πλανήτη, με το ντοκουμέντο που διοχέτευσε μέσω social media και αφορούσε την εκτέλεση του Αμερικανού φωτορεπόρτερ, James Foley. Ο Obama ήταν στις καλοκαιρινές του διακοπές και λίγα λεπτά μετά τη δημοσιοποίηση του σοκαριστικού video, προέβη σε δήλωση με την οποία καταδίκασε το εξτρεμιστικό γκρουπ, εξηγώντας ότι "δεν έχει καμία θέση στον 21ο αιώνα". Μετά συνέχισε να παίζει γκολφ. Σε συνέντευξη που έδωσε ένα μήνα αργότερα, στη "Meet the Press", αναγνώρισε ότι τα είχαν τα δίκια τους όσοι του άσκησαν δριμεία κριτική. Μεταξύ αυτών ήταν ο "όπου γάμος και χαρά" και σύντομα επόμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump. Είχε ποστάρει στο Instagram αυτό που θα δεις, με συνοδευτικό το "Not under my watch"... που it remains to be seen.

Σημείωσε κάπου εδώ πως ο Trump κάλεσε τον Obama να παίξουν στα δικά του γήπεδα "που είναι από τα καλύτερα στον κόσμο". Αυτό για να 'χεις κάτι να πορεύεσαι, όταν αρχίσει η θητεία του δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία που έχει ξεκαθαρίσει πως σιχαίνεται τις μειονότητες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ