Δεν είναι εύκολο να γράψει κανείς μόνο ένα κείμενο για το Ντούσαν Ίβκοβιτς. Δεν φτάνει ... μόνο ένα για να αποτυπώσεις μια μυθική μορφή του ευρωπαϊκού μπάσκετ, που σύνδεσε το όνομά του με την Ελλάδα και στα 71 του χρόνια εξακολουθεί να έχει τη ζωντάνια ενός πρωτοεμφανιζόμενου προπονητή.

Καθώς, όμως, το βράδυ της Πέμπτης θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια από τις μεγαλύτερες μπασκετικές αγάπες της ζωής του, τον Ολυμπιακό, αξίζει τον κόπο να σταθούμε πάνω από τον μύθο του.

Κατά τη γνώμη μου, ο Ντούντα που είχαμε την τύχη από το 1980 να τον φιλοξενούμε στην Ελλάδα (και εν τέλει πριν από λίγους μήνες να πάρει οριστικά και την ελληνική υπηκοότητα, εδώ άλλωστε ζει μόνιμα ο μικρός του γιος Παύλος), είναι μοναδικός στο είδος του. Δύσκολα θα ξαναβγεί στην Ευρώπη, ένας προπονητής μπάσκετ που θα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή σχεδόν τέσσερις δεκαετίες.

Γεννημένος στις 29 Οκτωβρίου του 1943, στο Τσβέρνι Κριστ μια γειτονιά στο Βελιγράδι, που ο ίδιος την παρομοίαζε με τα Καμίνια του Πειραιά ("αλλά και που έβγαλε μεγάλους καλλιτέχνες, επιστήμονες και σπουδαίες προσωπικότητες, γιατί όπως λέμε στο Βελιγράδι σπούδασαν τη ζωή στα καλντερίμια και μετά πήγαν στο πανεπιστήμιο) και στα παιδικά του χρόνια έπαιξε ... ξύλο με τους φίλους του, ο Ίβκοβιτς βρίσκεται στην ενεργό δράση -σε υψηλό επίπεδο- από το 1977.

'Εχοντας ξεκινήσει λίγο νωρίτερα την ενασχόλησή του με την προπονητική, επηρεασμένος και από τον αδερφό του Πίβα, που θαύμαζε και αγαπούσε, έγινε κόουτς των μικρών ομάδων της Ραντνίσκι, πριν ο Ράνκο Ζεράβιτσα του προσφέρει μια δουλειά στην Παρτιζάν. Από τότε και μέχρι σήμερα, εργάζεται ακούραστος. Με το ίδιο πάθος, την ίδια ορμή και την ίδια φιλοδοξία να πετύχει.

Αν νομίζετε ότι κάτι τέτοιο είναι εύκολο, είστε γελασμένοι. Όχι γιατί ο Ντούντα είναι σε προχωρημένη ηλικία. Μπορεί να είναι 71, νιώθει όμως πολύ νεότερος, ίσως γιατί το ελιξήριο για τον ίδιο είναι το μπάσκετ, η προπόνηση και ο αγώνας.

Το πιο δύσκολο στη μοναδική περίπτωσή του "σοφού", όπως τον αποκάλεσε κάποτε ειρωνικά, πλήν όμως πολύ εύστοχα, ο Παναγιώτης Φασούλας, είναι ότι σε αυτές τις σχεδόν ολόκληρες τέσσερις δεκαετίες, βρίσκεται στο προσκήνιο. Κανείς άλλος -στην Ευρώπη- δεν έχει πετύχει κάτι ανάλογο.

Αν σκεφτούμε πόσο έχει αλλάξει το μπάσκετ από το 1977, θα το συνειδητοποιήσουμε σιγά-σιγά. Άλλο μπάσκετ ήταν αυτό στα 80'ς, άλλο στα 90'ς και άλλο στις μέρες μας. Πέρασαν δεκάδες προπονητές πρώτης γραμμής, ο Ίβκοβιτς, όμως, παραμένει εκεί. Πρώτος των πρώτων. Γεμάτος ενέργεια και ιδέες για το σπορ. Έτοιμος να κοουτσάρει υπερομάδες όπως η ΤΣΣΚΑ του πάμπλουτου Μιχαήλ Πρόκχοροφ, να αναγεννήσει κοιμισμένους γίγαντες όπως ο Ολυμπιακός, ή να επαναφέρει στο προσκήνιο ξεχασμένες εθνικές ομάδες όπως αυτή της Σερβίας.

Ο Ίβκοβιτς, έπεσε από νωρίς στα βαθιά. Την σεζόν 1978-79, ο Ζεράβιτσα τον έχρισε πρώτο προπονητή της Παρτίζαν. Ο 35χρονος (τότε) Ντουντα, δεν είπε όχι στην πρόκληση κι ας είχε την δύσκολη αποστολή να συνταιριάξει δυο από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του σέρβικου μπάσκετ. Τον Ντράγκαν Κιτσάνοβιτς και τον Ντράζεν Νταλιμπάγκιτς. Σε μια μεγάλη συνέντευξή του στο περιοδικό Status του Βελιγραδίου, είχε εξομολογηθεί: "Αυτό ήταν το μεγαλύτερό μου άγχος. Ήμουν νέος, άπειρος κι όμως έπρεπε η ομάδα να λειτουργήσει. Ο καθένας ήθελε να δείξει στον άλλον ότι ήταν ο καλύτερος. Τους έπιασα μια μέρα και τους είπα ότι είναι η Σιλβάνα και η Λέπα (σ.σ εννοούσε τις Σιλβάνα Αρμένουίτς και Λέπα Λούκιτς, δυο διάσημες τραγουδίστριες της Γιουγκοσλαβίας στην δεκαετία του 70)..."

Ο Ίβκοβιτς είχε καταφέρει να σταθεί με επιτυχία ανάμεσα στις δυο μεγάλες βεντέτες της Παρτίζαν. Κατά καιρούς έχει έρθει σε μεγάλες κόντρες με τους "σταρ" κάθε ομάδας, που κοούτσαρε, παρόλα αυτά από τον καθένα έπαιρνε ολόκληρό του το "είναι". Είχε τη μέθοδό του.

Ίσως γιατί φρόντισε από νωρίς να είναι και μάγκας και σοφός. Όσο σκληρός δείχνει αλλά και είναι (ειδικά αν σε πάρει με στραβό μάτι) άλλο τόσο ευαίσθητος μπορεί να αποδειχεί ακούγοντας ένα τραγούδι του Μητροπάνου, που υπεραγαπούσε, ή στις ελεύθερες ώρες του, όταν ασχολείται με τα αγαπημένα του περιστέρια.

Ένας γεωλόγος μποξέρ

Η ιστορία του Ντούσαν Ίβκοβιτς, είναι γεμάτη από τέτοιες αντιφάσεις. Ο πατέρας του θα γινόταν ένας διαπρεπής νομικός, καθώς στα 35 του είχε ήδη ντοκτορά, ωστόσο η αντίθεσή του με το καθεστώς του Τίτο, τον υποχρέωσαν να ασχοληθεί με την μελισσοκομία. Η μητέρα του ήταν καθηγήτρια και έγραφε πολυ ωραία ποιήματα. Ο ίδιος ο Ντούντα, σπούδασε και πήρε πτυχίο γεωλογίας. Στο σχολείο διδάθηκε και μαρξισμό, αλλά όπως έχει πει "τα θεωρητικά μαθήματα δεν με τράβαγαν καθόλου. Στα μαρξιστικά, στ μάθηκμα για το γιουγκοσλάβικο σύστημα, στην κοινωνιολογία και στη φιλολογία είχα σε όλα 6άρια. Αντίθετα, στα μαθηματικά, τη φγυσική, τη γεωφυσική, έπαιρνα 10άρια. Γι αυτό έγινα και γεωλόγος".

Ο Ίβκοβιτς μιλάει και ρωσικά, που έμαθε μικρός στο σχολείο. Δεν θα τον έλεγε κανείς νοσταλγό του υπαρκτού σοσιαλισμού, αλλά όταν τον είχαν ρωτήσει για την Γιουγκοσλαβία που δεν ακολούθησε ποτέ με ακρίβεια το σοβιετικό μοντέλο, είχε δηλώσει: "Ρωτάτε πως περνούσαμε; Είχαμε ένα σύστημα ανάμεσα στον κομμουνισμό και τον καπισταλισμό. Μετά το 1960, μπορώ να πω, ότι είχε ανέβει πολύ το βιοτικό επίπεδο, ήταν πολύ καλύτερο απ' αυτό της Ελλάδας. Πως έγινε και καταστράφηκαν αυτά, μετά το 1990, ε αυτοί που τα κατάφεραν πρέπει να πάρουν το βραβείο νόμπελ.

Αναρωτιέμαι πολλές φορές πως γίναμε εμείς έτσι. Όλοι χώρισαν, χωρίς προβλήματα, ακόμη και οι Τσέχοι με τους Σλοβάκους, που είχαν τρομερό ανταγωνισμό. Σε μας ο κόσμος, μετά τη διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας άρχισε να τρελαίνεται, το πιστεύω αυτό

Ο νεαρός Ντούσαν, σπουδάζει, αλλά ασχολείται από νωρίς με τον αθλητισμό. Στην αρχή προτιμάει την πυγμαχία, που ταιριάζει περισσότερο στη νοοτροπία του και αφήνει κατά μέρος το μπάσκετ γιατί "τότε πιστεύαμε ότι είναι άθλημα για ...αδερφές". Αν δει και κυρίως πιάσει τα χέρια του Ίβκοβιτς, θα καταλάβει ότι η ... γροθιά του, πρέπει να ήταν πολύ δυνατή. Ειδικά τα δάχτυλά του, μοιάζουν να είναι σιδερένια.

Όταν οι Γιουγκοσλάβοι θα κάνουν συνολική στροφή προς το μπάσκετ, ο Ίβκοβιτς θα πιάσει την πορτοκαλί μπάλα και δεν θα την αφήσει ποτέ από τα χέρια του. Μπορεί να μην έκανε καριέρα σαν παίκτης, αν και για την εποχή του ήταν ένας ψηλός πλέι-μέικερ, πέτυχε, ωστόσο, τα πάντα σαν προπονητής.

Η Ζεράβιτσα διέκρινε το ταλέντο του και τον εμπιστεύτηκε: "Ήταν το σημείο καμπής της καριέρας μου και δεν θα το ξεχάσω ποτέ" έχει πει ο Ντούντα για την προώθησή του στην πρώτη ομάδα της Παρτίζαν. Ένας προπονητικός μύθος μόλις γεννιόταν.

Ο Ίβκοβιτς δεν κάθισε πολύ στην πατρίδα του, για να εργαστεί σε συλλογικό επίπεδο. Θα έλεγε κανείς οτι η καριέρα του μοιράστηκε ανάμεσα στο Βελιγράδι και στην Ελλάδα. Θεσσαλονίκη-Αθήνα, Πειραιάς. Η Μόσχα και η Κωνσταντινούπολη, θα ακολουθούσαν πολύ αργότερα.

Στην Εθνική Γιουγκοσλαβίας

Επιστρέφοντας στη Γιουγκοσλαβία, μετά το πρώτο πέρασμά του από την Ελλάδα και τον Άρη, εργάστηκε σε Ραντνίσκι, Σιμπένικ και Βοϊβοντίνα, ανιχνεύοντας το νέο αίμα της μεγάλης "των πλάβι σχολής". Κι έτσι, βρέθηκε στο πλευρό του Κρέζιμιρ Τσόσιτς, στην Εθνική Γιουγκοσλαβίας του 1986. Στο Μουντομπάσκετ της Ισπανίας. Δυο χρόνια αργότερα, θα αναλάμβανε να κοουτάρει την πιο μεγάλη (και τελευταία) μεγάλη Εθνική μπάσκετ της Γιουγκοσλαβίας. Η διετία 1989-90, έφερε στο προσκήνιο, ίσως την καλύτερη εθνική που είδε ο πορτοκαλί πλανήτης.

Θυμάμαι, τότε στο Ζάγκρεμπ στο Ευρωμπάσκετ 89, λίγο μετά τον τελικό κόντρα στην Ελλάδα όπου οι Γιουγκοσλάβοι είχαν βγάλει τα απωθημένα τους για το 1987 κερδίζοντας το χρυσό μετάλλιο με 98-77, να λέει στο ξενοδοχείο Ιντερκοντινένταλ : "Έχουμε βρει φέβα χρυσού. Αυτή είναι η ομάδα που θα κυριαρχήσει για πολλά χρόνια στο παγκόσμιο μπάσκετ". Είχε δίκιο, αλλά δεν φανταζόταν ότι η ενωμένη πατρίδα του θα διαλυόταν στα εξ ων συνετέθη.

Ο Ίβκοβιτς είχε στα χέρια του, ό,τι καλύτερο: Ντράζεν Πέτροβιτς, Βλάντε Ντίβατς, Τόνι Κούκοτς, Ντίνο Ράτζα, Γιούρε Ζντοβτς, Ζάρκο Πάσπαλι, Στόγιαν Βράνκοβιτς, ο νεοσσός Πρέντρακ Ντανίλοβιτς, όχι όμως και ο Σάσα Τζόρτζεβιτς, που είχε "πλακωθεί" με τον Ντράζεν σε ένα ντέρμπι Παρτιζάν-Τσιμπόνα και δεν μπορούσαν να συνυπάρξουν.

Ο Ντούντα ήταν ο πιο ευτυχισμένος εθνικός προπονητής στον κόσμο. Μέχρι, που την παραμονή του Ευρωμπάσκετ 91 στη Ρώμη, ο Γιούρε Ζντοβτς τον επισκέφτηκε στο δωμάτιό του και μα δάκρυα στα μάτια τού είπε: "Κόουτς, δεν μπορώ να παίξω. Δεν με αφήνουν ..." Η Σλοβενία μόλις βάδιζε στον δρόμο της ανεξαρτητοποίησής της. Ο Ίβκοβιτς κέρδισε το χρυσό μετάλλιο με 11 παίκτες. Το επανέλαβε με ... 12 (μόνο) Σέρβους όταν οι Κροάτες είχαν γίνει κι αυτοί ανεξάρτητοι, στο επεισοδιακό Ευρωμπάσκετ της Αθήνας. Τότε που οι Κροάτες αποχώρησαν από το βάθρο για να μην ακούσουν τον ύμνο της Γιουγκοσλαβίας, ενώ στον τελικό με τη Λιθουανία το ελληνικό κοινό ούρλιαζε υπέρ της Λιθουανίας.

Σαν προπονητής πάντως στους πλάβι, ο Ίβκοβιτς έχει προλάβει να κοουτσάρει τους κορυφαίους παίκτες της γειτονικής χώρας και θεωρείται ο πιο επιτυχημένος κόουτς στην ιστορία της Γιουγκοσλαβίας από το 1947 έως το 2001 όταν και σταμάτησε να αγωνίζεται με τη συγκεκριμένη ονομασία. Τα τρία χρυσά στα Ευρωμπάσκετ 89, 91 και 95 συνδυάστηκαν με ένα μοναδικό ρεκόρ: 19-0. Η ομάδα του δεν έχασε ούτε ένα αγώνα!

Αυτό, πάντως, που κατάφερε το 2009 ίσως ήταν ακόμη μεγαλύτερο κατόρθωμα. Σχεδόν μόνος του αναγέννησε την "πεθαμένη" ομάδα της Σερβίας, που το 2005 είχε αποτύχει παταγωδώς μέσα στο Βελιγράδι (στον θρίαμβο της Ελλάδας), οδηγώντας την στην κατάκτηση του αργυρού μεταλλίου.

Τον είχα συναντήσει μετά τον τελικό, με την Ισπανία, και είχε εξομολογηθεί: "Όταν ανέλαβα την Εθνική, πήγα στα Γραφεία της ομοσπονδίας. Δεν υπήρχε ούτε φαξ. Όσα πετύχαμε ισοδυναμεί με ένα θαύμα..."

Το να κοουτσάρει ο Ίβκοβιτς τους καλύτερους Γιουγκοσλάβους όλων των εποχών, μοιάζει λογικό. Αυτό, που μας διαφεύγει, ίσως, είναι ότι ο Ντούντα έχει προπονήσει όλους τους μεγάλους Έλληνες μπασκετμπολίστες, πλην ...ελαχίστων περιπτώσεων.

Κόουτς όλων των Ελλήνων!

Γκάλης, Γιαννάκης, Φασούλας, Χριστοδούλου, Δ.Παπανικολάου από τους παλιότερους.Παπαλουκάς, Χατζηβρέττας, Ζήσης, Κακιούζης, Ντικούδης, Λ.Παπαδόπουλος, Φώτσης, Σπανούλης, Μπουρούσης, Πρίντεζης Κ.Παπανικολάου. Του έχουν ξεφύγει μόνο ο Αλβέρτης, ο Διαμαντίδης και ο Τσαρτσαρής, απλά γιατί δεν πήγε ποτέ στον ... Παναθηναϊκό.

Όλοι αυτιοί, συνεργάστηκαν με τον Ίβκοβιτς. Όχι όλοι... αρμονικά. Οι κόντρες δεν έλειψαν. Ο πρώτος που "κόντραρε" ήταν ο Γκάλης στις αρχές της δεκαετίας του 80, όταν ο Νικ ερχόμενος από την Αμερική, είχε διαφορετική νοοτροπία. Σύμφωνα, πάντως, με τον Βασίλη Παραμανίδη "οι προπονήσεις που έκανε ο Άρης στην πρώτη σεζόν του Ίβκοβιτς ήταν επαναστατικές". Ο Ίβκοβιτς θα φύγει από τον Άρη, προβλέποντας ... λάθος ότι "με τον Γκάλη αποκλείεται να κερδίσει τίτλους".

Ο Ίβκοβιτς καμαρώνει για την δουλειά του στον Πανιώνιο (τη διετία 1994-96) θεωρώντας ότι μαζί του οι "κυανέρυθροι" έπαιξαν το μπάσκετ που ονειρευόταν. Ο ίδιος είχε αποκαλύψει πριν από μερικά χρόνια ότι το καλοκαίρι του 95 είχε δεχθεί το πρώτο τηλεφώνημα από τον Σωκράτη Κόκκαλη, να αναλάβει τον Ολυμπιακό: "Τον ευχαρίστησα, αλλά του είπα ότι έχω δώσει τον λόγο μου στον Πανιώνιο και ήθελα να ολοκληρώσω το έργο μου. Αυτό έκανα. Παίξαμε το καλύτερο μπάσκετ στην Ευρώπη, μας είχαν κλέψει με τον Παναθηναϊκό και ήμουν αποφασισμένος να πολεμήσω ως το τέλος για αυτή την ομάδα. Είπα όχι ευγενικά. Ένας φίλος μου που ήταν μπροστά στο τηλεφώνημα, με κοίταξε και μου είπε: Είσαι τρελός..."

Μόνο, που το πεπρωμένο του Ντούντα, ήταν ο Ολυμπιακός. Το καλοκαίρι του 96, ήταν ελεύθερος. Ο Σ.Κόκκαλης, με τον οποίο διατηρεί ακόμη άριστες σχέσεις, τον πάει στον Πειραιά, σε μια σεζόν, που ο Ίβκοβιτς θα θυμάται σε όλη του την ζωή. Η αποχώρηση Ιωαννίδη, ο Τύπος που ήθελε τον ...ξανθό και έκανε κριτική με το παραμικρό, η ομάδα που έχανε από τον Παπάγου και τον ΒΑΟ κι ο ίδιος που έριχνε γροθιά στο μαχαίρι. Σε μια χριστουγεννάτικη συνέντευξη του στο ΦΩΣ, λέει στον Παντελή Διαμαντόπουλο: "Αν νομίζει ο Νάσος Γαλακτερός ότι με ένα σουτ, θα κάνει καριέρα, είναι γελασμένος".

Η ομάδα σχεδόν παραπαίει, μέχρι που την πάει ο ίδιος με το έτσι θέλω, ταξίδι στη Μαδρίτη για το τουρνουά των Χριστουγέννων. Εκεί προλαβαίνει να διώξει τον ιδιόρρυθμο Γουίλι Άντερσον, ο οποίος εμφανίζεται με καθυστέρηση στο ξενοδοχείο και ο Ίβκοβιτς δίνει εντολή στον μάνατζερ της ομάδας Τάκη Λιβιεράτο: "Πες του να φύγει, δεν θέλω να τον βλέπω"!

Η τοποθέτηση του Τόμιτς δίπλα στον Ρίβερς, είναι κίνηση κλειδί, ο Ολυμπιακός μεταμορφώνεται και σαρώνει τα πάντα στο διάβα του αποκλείοντας με μειονέκτημα έδρας πρώτα την Παρτίζαν (χάνοντας, μάλιστα, στο ΣΕΦ) και στη συνέχεια τον Παναθηναϊκό. Κάνει ένα ανεπανάληπτο τριπλ-κράουν και ο Ίβκοβιτς παίρνει μια θριαμβευτική ρεβάνς. Πριν από τον τελικό με τη Μπαρτσελόνα, χαλαρώνει την ομάδα με μια βόλτα στην Όστρια για να δουν τη θάλασσσα και να ηρεμήσουν οι παίκτες. Κι όταν ο αγώνας αρχίζει, με τους Πειραιώτες,από τον εκνευρισμό τους, να χάνουν ακόμη και ... κάρφωμα, αυτός χειροκροτάει ήρεμος. Η άμυνα πάνω στον Τζόρτζεβιτς είναι υποδειγματική, ο Ολυμπιακός κατακτάει την Ευρώπη και ο Ίβκοβιτς χαρίζει στην ομάδα ό,τι στερήθηκε σε Τελ Αβίβ και Σαραγόσα. Θα περίμενε κανείς ανάλογη συνέχεια, αλλά στα επόμενα δυο χρόνια ο Ολυμπιακός δεν πήρε τίποτε.

Τα διηγήθηκε ο ίδιος καλύτερα: "H ομάδα, μετά τον Iωαννίδη, ήταν σαν βομβαρδισμένο τοπίο ούτε τις βιντεοκασέτες δεν βρήκα! Πήραμε τους τρεις τίτλους με έναν ξένο κι όταν καθίσαμε να διαπραγματευθούμε με τον Pίβερς για τη σεζόν 1997-98, αυτός ζήτησε τα λεφτά του Nτανίλοβιτς. O Nτέιβιντ έφυγε και πήραμε τον Xόκινς, αλλά δεν είχαμε γκαρντ σε ρόλο εκτελεστή.

Tο επόμενο καλοκαίρι ήρθε ο Mποντιρόγκα, μπήκαμε αυτός, εγώ και οι ατζέντηδές του σε μια λιμουζίνα, πήγαμε για ψάρια στο “Kαστελόριζο” στη Γλυφάδα και κάποια στιγμή που μείναμε μόνοι μας, ο Mαρκ Φλάισερ μου είπε ότι ο Nτέγιαν προτιμά τον Oλυμπιακό...

Ο Μποντιρόγκα, βέβαια, πήγε στον Παναθηναϊκό γιατί όπως λέει ο Ίβκοβιτς "αυτοί που ήταν γύρω από τον Kόκκαλη, εκτός από τον Γιώργο Σαλονίκη, του είπαν ότι θα ήταν λάθος να γεμίσει η ομάδα με Σέρβους. O κύριος Σωκράτης τους είπε “είναι σαν να μου λέτε να μην πάρω Bραζιλιάνους στο ποδόσφαιρο”, αλλά τελικά επηρεάστηκε και χάλασε η δουλειά με τον Mποντιρόγκα"

Είχε μεσολαβήσει:

• Η διετία στην ΑΕΚ (1999-2001) με την οποία κατέκτησε το Κύπελλο Σαπόρτα και δυο Κύπελλα Ελλάδας, έβαλε τις βάσεις για την ομάδα που το 2002 κατέκτησε το πρωτάθλημα και έκανε προπονητή τον Φώτη Κατσικάρη...
• Η μετακόμισή του στη Μόσχα, όπου δημιούργησε την υπερομάδα της ΤΣΣΚΑ. Οι Ρώσοι έψαχναν να βρουν τον άνθρωπο που θα τους οδηγούσε στην κορυφή. Ο Ίβκοβιτς κάθισε τρία χρόνια στη Μόσχα (2002-05), έφτιαξε πράγματι μια μεγάλη ομάδα, που θα μπορούσε να έχει στεφθεί πρωταθλήτρια Ευρώπης το 05, όταν σάρωσε όλους τους αντιπάλους της με ένα επιβλητικό 52-0, πριν ηττηθεί από την Ταού (του Ντούσκο Ιβάνοβιτς) στο φάιναλ-φορ που γινόταν μέσα στη Μόσχα: "Δεν θα το αρνηθώ. Ήταν μια αποτυχία" παραδέχθηκε κάποια χρόνια αργότερα για εκείνη τη σεζόν. Το ελληνικό μπάσκετ, πάντως, έστω και από σπόντα του χρωστούσε μια ακόμη χάρη, καθώς στην ΤΣΣΚΑ του Ίβκοβιτς βρήκε καταφύγιο ο διωγμένος από τον Ολυμπιακό, Θοδωρής Παπαλουκάς, που έφτασε να ανακηρυχθεί κορυφαίος μπασκετμπολίστας της Ευρώπης!
• Και η παραμονή του στη ρωσική πρωτεύουσα, όπου θέλησε να μπει σφήνα στην κυριαρχία της ΤΣΣΚΑ. Διάλεξε τη Ντιναμό Μόσχας, με την οποία πήρε το ULEB Cup, το 2006. Έτσι έγινε ο μοναδικός προπονητής στην Ευρώπη, που έχει κατακτήσει τέσσερα διαφορετικα ευρωπαϊκά Κύπελλα: Ευρωλίγκα (Ολυμπιακός), Κόρατς (Παρτίζαν), Σαπόρτα (ΑΕΚ) και ULEB Cup (Ντιναμό).

Αλλά είπαμε. Ο Ολυμπιακός είναι το πεπρωμένο του. Το καλοκαίρι του 2010, ο Ίβκοβιτς υποδέχεται στο σπίτι του, στο Φάληρο, τους αδερφούς Αγγελόπουλους και τον Γιώργο Σκινδήλια. Ήταν το τρίτο ραντεβού, καθώς οι πρόεδροι της "ερυθρόλευκης" ΚΑΕ, του είχαν προτείνει να αναλάβει την ομάδα, η οποία είχε μόλις αγωνιστεί στον τελικό του φάιναλ-φορ του Παρισιού και ετοιμαζόταν να πάρει τον Σπανούλη.

Μιλάνε αρκετή ώρα, για να χορτάσουν την πείνα τους, παραγγέλνουν πίτσες, αλλά ο 67χρονος Ίβκοβιτς κρατάει ακόμη τις επιφυλάξεις τους. Μόλις οι Αγγελόπουλοι φεύγουν, γυρίζει στη σύζυγό του Νένα και λέει: "Μάλλον θα αρνηθώ". Όταν λίγες μέρες αργότερα, το λέει στον πρόεδρο της σέρβικης ομοσπονδίας Ντράγκαν Κάπισιτς, τον ακούει να λέει: "Εγώ αν είχα μια τέτοια πρόταση, θα πήγαινα τρέχοντας".

Αυτό είναι. Μετά από 12 χρόνια, ο Ίβκοβιτς ξαναπερνάει την πόρτα του ΣΕΦ. Η πρώτη του δήλωση μοιάζει με ... προειδοποίηση προς όλους: "Το πλεονέκτημα που είχε ο Παναθηναϊκός στον πάγκο, παύει να υπάρχει". Τέζα όλοι!

Ο Ολυμπιακός της σεζόν 2010-11 είναι μια έξοχη ομάδα από πλευράς υλικού. Κατακτάει, όμως, μόνο το Κύπελλο Ελλάδος. Ο ίδιος αφηγείται: "Aυτό ακριβώς, ότι δεν έγιναν ποτέ ομάδα! Tους έκανα μια φορά το τραπέζι και τρελάθηκα που τους είδα να έχουν τα κεφάλια κατεβασμένα, να μη μιλάνε μεταξύ τους και να περνάνε την ώρα τους στέλνοντας μηνύματα από τα κινητά τηλέφωνα.

Στις 5 Nοεμβρίου μετά το εκτός έδρας ματς με το Pέθυμνο. H απόδοση της ομάδας ήταν απαράδεκτη και τότε επιβάλαμε πρόστιμο της τάξεως του 30% των μηνιαίων αποδοχών, ενώ ήδη οι παίκτες ήταν απλήρωτοι για τρεις μήνες. H διοίκηση το κράτησε μυστικό κι εγώ είπα στα παιδιά ότι το χειρότερο που θα μπορούσαν να μου κάνουν είναι να με αναγκάσουν να χρησιμοποιήσω τον εσωτερικό κανονισμό. Στο τέλος βεβαίως χαρίστηκαν τα πρόστιμα και πήραν πίσω τα λεφτά τους"

Η χρονιά θαύμα

Η κρίση, εν τω μεταξύ, έχει ενσκύψει στην Ελλάδα. Οι Αγγελόπουλοι κάνουν μείωση του μπάτζετ και προτείνουην στον Ίβκοβιτς το μοντέλο "όλοι γύρω από τον Σπανούλη". Καμιά αντίρρηση. Ο Ντούντα, δεν έχει κρύψει ότι προτιμάει να εργάζεται με νέους, παρά με πολλούς σταρ μαζί.

Ο Ολυμπιακός αλλάζει πρόσωπο. Φεύγουν Παπαλουκάς, Τεόντοσιτς, Μπουρούσης, Τζαμόν Γκόρντον και με εξαίρεση τον Λάζαρο Παπαδόπουλο και τον Πέρο Άντιτς, η ομάδα γεμίζει νιάτα: Σλούκας, Μάντζαρης, Κατσίβελης, προστίθενται δίπλα στον Παπανικολάου, ένας σέντερ-τσέπης, ο Κάιλ Χάινς, επιλέγεται από την Μπάμπεργκ και δυο ρούκι έρχονται στις θέσεις των άλλων δυο ξένων: Κέιλιν Λούκας και Ματ Χάουαρντ.

Οι αλλαγές του χειμώνα, με την άφιξη των Έισι Λο και του Τζόι Ντόρσεϊ, είναι αυτές που αλλάζουν ολότελα το κλίμα. Σαν το '97, όλα αλλάζουν από τα μέσα της χρονιάς, όπου ο Ολυμπιακός σαρώνει. Φτάνει μέχρι το φάιναλ-φορ, όπου στον τελικό υπογράφει το μεγαλύτερο έπος που έχουμε δει ποτέ σε τελικό Ευρωλίγκας, γυρίζοντας το ματς από το -19 και παίρνοντας το τρόπαιο με το τελευταίο σουτ του Γιώργου Πρίντεζη, μέσα από τα χέρια της ΤΣΣΚΑ Μόσχας.

Ο Ίβκοβιτς έχει υπογράψει το προπονητικό του αριστούργημα. Λίγες μέρες αργότερα θα δηλώσει: "Tο είπα και το Σάββατο ότι αυτή η ομάδα αποτελεί ένα πρωτοποριακό μπασκετικό κίνημα. Γεννήσαμε κάτι νέο και ζωντανέψαμε κάτι που φαινόταν πεθαμένο. H μπασκετική πιάτσα, όλοι μας, πρέπει να δείξουμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στα νέα παιδιά ώστε να βελτιώσουν την ατομική τεχνική τους.

Oι μέτριοι Aμερικανοί δεν μας πηγαίνουν μπροστά και σας υπενθυμίζω ότι πριν από 25 χρόνια η Γιουγκοσλαβία είχε το καλύτερο πρωτάθλημα της Eυρώπης χωρίς τη συμμετοχή ξένων. O Oλυμπιακός στέφθηκε πρωταθλητής Eυρώπης νικώντας την TΣΣKA σε έναν τελικό στον οποίο ο Xάινς, ο Nτόρσεϊ και ο Λο είχαν μηδέν πόντους»!

Δεν είμαι ο άνθρωπος που θα πει “εγώ έκανα αυτό, εγώ έκανα εκείνο, εγώ είμαι βασιλιάς” και τα σχετικά. Tο 2010, που με την εθνική ομάδα της Σερβίας μας έκλεψαν στον ημιτελικό με την Tουρκία, έκανα τρεις μήνες για να ηρεμήσω. Tο Σάββατο ήμασταν μέσα στην καλή χαρά με τα πούρα και τα ουίσκι, αλλά εγώ είχα δώσει όλη την ενέργειά μου στον αγώνα και ένιωθα την ανάγκη να αδειάσω και να ηρεμήσω. Hρθε κάποια στιγμή ο Λο, μου έδειξε κάτι φωτογραφίες στο κινητό τηλέφωνό του και παρατήρησε ότι “ενώ όλοι πανηγύριζαν σαν τρελοί, εγώ ήμουν ήρεμος”. Tου είπα τότε ότι ένιωθα τόσο συγκινημένος και τόσο υπερήφανος που δεν είχα όρεξη να ουρλιάζω ή να κάνω... κωλοτούμπες από τη χαρά μου".

Με τον Λο, ο Ντούντα έχει εξαιρετική σχέση. Του έβγαλε το καπέλο όταν τον είδε το πρωί του τελικού με πατερίτσα και το απόγευμα έτοιμο να μπει στο παρκέ: "Αυτός είναι ήρωας. Παλικάρι" φώναζε. Με τον Ντόρσεϊ, έκανε και τον ψυχολόγο. Τον είχε από κοντά, γιατί ο Τζόε θέλει ξεχωριστή υποστήριξη. Στον Μάντζαρη φώναε συνέχεια σούταρε, τον Σλούκα που δεν τον πολυπίστευε στην αρχή του έδωσε χρόνο αναγνωρίζοντας την τεράστια προσπάιθειά του. Εκτιμούσε πάρα πολύ το ταλέντο του Κατσίβελη. Ο Κώστας Παπανικολάου, άκουγε τα σχολιανά του σε διάφορες προπονήσεις. Μια φορά σε ένα αγώνα του φώναξε: "Αν σε ξαναδώ να πιάνεις τα μαλλιά σου, μετά από άστοχο σουτ, θα σε σκοτώσω"!

Είχε από κοντά τον Σπανούλη. Του είχε εμπιστοσύνη.Όταν τον είδε να ηρεμεί και να αποβάλλει το άγχος του είπε: "Ωραία, τώρα αν μπορείς να μειώσεις τα λάθη σου και να δίνεις πιο γρήγορα την μπάλα".

Ο Ίβκοβιτς δεν θέλει να αφήσει την ομάδα μεθυσμένη από την επιτυχία της Κωνστατινούπολης. Την μαντρώνει σε ξενοδοχείο και έτσι ο Ολυμπιακός ολοκληρώνει τη σεζόν με την κατάκτηση του πρωταθλήματος κόντρα στον Παναθηναϊκό, μετά από 15 χρόνια και μέσα σε αποθέωση ο Ίβκοβιτς ποζάρει για τις αναμνηστικές φωτογραφίες με ένα ... τι-σερτ του Ολυμπιακού, δίπλα στον Κωνσταντίνο Αγγελόπουλο και τους γιους του. Όλα μοιάζουν ειδυλλιακά. Και όλοι θεωρούν ότι ο Ντούντα, θα συνεχίσει για τρίτο χρόνο στον Πειραιά. Η συνάντησή του με τους Αγγελόπουλους όμως, αυτή τη φορά δεν καρποφορεί. Δεν δέχεται άλλη μείωση του μπάτζετ και χωρίζει σαν φίλος. Λέει μάλιστα, ότι δεν πρόκειται να κοουτσάρει ξανά κάποια ομάδα κι αν το κάνει, θα είναι για χάρη του Ολυμπιακού. Ποτέ μη λες ποτέ, γιατί δυο χρόνια μετά στέλνει τον Βαγγέλη Αγγέλου, στην Κωνσταντινούπολη να προετοιμάσει το έδαφος για την εξόρμησή του στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί όπου φέτος έκανε νέο ξεκίνημα στην καριέρα του. Μόλις στα ...71 του!

Τα περιστέρια...

Από την πλευρά της μητέρας του, ο θείος του Νίκολα Τέσλα (1856-1943), θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς όλων των εποχών.

Είναι η δεύτερη αγάπη του στη ζωή του, μετά το μπάσκετ. Περνάει μαζί τους ώρες. Όταν τα αφήνει από τους περιστερώνες τα παρακολουθεί με κυάλια. Όλα είναι, βέβαια, καλά προπονημένα να επιστρέφουν στη βάση τους.

"Eκεί αδειάζω και ταυτόχρονα γεμίζω τις μπαταρίες μου με ενέργεια, εκεί αυτοσυγκεντρώνομαι, εκεί ισορροπώ, εκεί γαληνεύω. Δεν είναι εύκολο να κάνεις νταλαβέρι με τα πουλιά ούτε να σκέφτεσαι σαν αυτά, άλλωστε δεν μπορούν να σου δώσουν να καταλάβεις τι θέλουν, όπως συμβαίνει με τα σκυλιά. Για μένα ο περιστερώνας είναι σαν το ιερό της εκκλησίας, ένα καταφύγιο σε όλες τις στιγμές που θέλω να τις μοιραστώ μαζί τους. Δυστυχώς με τις προπονήσεις, τους αγώνες και τα ταξίδια δεν προλαβαίνω να διαβάσω πολλά βιβλία και φέτος πήγα μόνο μια φορά στο θέατρο, αλλά τουλάχιστον έχω αυτά για να ξεφεύγω μαζί τους" έλεγε το 2012.

Στο Βελιγράδι, στο σπίτι του, έχει περισσότερα από 300 περιστέρια. Λογικά καμιά εκατοστή, πρέπει να έχει μαζί του τώρα, στην Κωνσταντινούπολη.

Και οι καυγάδες του

Πώς αυτός ο ευαίσθητος άνθρωπος, μεταμορφώνεται σε αγρίμι μέσα στο γήπεδο; Είναι να μη του πατήσεις τον κάλο. Ή να μη σε πάρει με στραβό μάτι. Οι καυγάδες του έχουν μείνει στην ιστορία. Δεν δίστασε να τα βάλει ακόμη και με άμεσους συνεργάτες του, όπως ο Μίλαν Μίνιτς. Ο αστικός μύθος λέει ότι του πέταξε κατάμουτρα μια μακαρονάδα, επειδή ο Μίλαν δεν συμφωνούσε με μια άποψή του.

Στους ημιτελικούς του 1996 έπαιζε ξύλο στα αποδυτήρια του ΟΑΚΑ, με κάποιος "μπρατσωμένους" Παναθηναϊκούς, μέχρι να πάει στα αποδυτήρια του Πανιωνίου, ενώ δυο χρόνια αργότερα βριζόταν σκαιότατα με τον Λευτέρη Σούμποτις που δεν του είχε δώσει πρώτος το χέρι!

Ο καυγάς του με τον Φασούλα, στον τελευταίο τελικό του 99, λέγεται ότι ήταν μοιραίος για την ήττα του Ολυμπιακού, από τον Παναθηναϊκό. Σε ένα ματς εκείνης της χρονιάς, κόντρα στο Περιστέρι όπου τίποτε δεν πάει καλά, αναφωνεί: "Τα έχω δοκιμάσει όλα". Ο Δημήτρης Παπανικολάου, που κάποτε του είχε επιτεθεί μέσω τηλεόρασης, απαντάει: "Κόουτς, λούσου με ούλτρεξ". Ευτυχώς, γι αυτόν ο Ντούντα δεν (ή έκανε πως δεν) άκουσε. Σε ένα αγώνα Ολυμπιακού-Έσπερου, πάει στη γραμματεία σχεδόν ταυτόχρονα με τον πρώην παίκτη του στους "ερυθρόλευκους" Νίκο Μίχαλο. Παραλίγο να πιαστούν στα χέρια.

Με τον Μπόζινταρ Μάλκοβιτς ήταν φίλοι, αλλά όταν ο Μπόζα πήρε στον Παναθηναϊκό τον Μπάιρον Ντίνκινς, ο Ίβκοβιτς έγινε έξαλλος γιατί ήθελε τον παίκτη (που είχε στον Πανιώνιο) στον Ολυμπιακό με αποτέλεσμα να μη μιλιέται μαζί του και στα πλέι-οφ της Ευρωλίγκας σε καλάθι του Ολυμπιακού, του έκανε διάφορες χειρονομίες!

Έβαλε στο μάτι και τον Ζέλικο Παβλίσεβιτς, όταν τον κατηγόρησε για σέρβικη προπαγάνδα στην Ελλάδα.

Θύματά του και οι διαιτητές. "Είσαι ο χειρότερος άνθρωπος σε αυτό το γήπεδο" είχε πει στον Χρήστο Χριστοδούλου στο ματς Ελλάδας-Γιουγκοσλαβίας, που κατέληξε σε μπουνοκλωτσιές στο Ακρόπολις του 2010. "Αυτός ο κύριος είχε γύψο στο χέρι, δίνοντας την μπάλα συνέχεια στον Παναθηναϊκό" σχολίαζε για τον Σώμο, μετά από ένα ντέρμπι με τον ΠΑΟ. Στο τέλος λίγο έλειψε να αρπαχτεί και με τον Δημήτρη Ιτούδη, γιατί "ζήτησε να μου ρίξουν τεχνική ποινή. Του είπα ότι, για μένα είχε τελειώσει".

Θα περίμενε κανείς η αντιπαλότητα με τον Παναθηναϊκό να τον οδηγήσει σε σύγκρουση με τον Ζέλικο Ομπράντοβιτς. Καμιά σχέση. Ό,τι κι αν γίνει οι κουμπάροι, μένουν πάνω απ' όλους και όλα, φίλοι: "Tον Zέλικο τον αγαπώ σαν αδερφό μου. Tο ίδιο λάτρευα και τον πραγματικό αδερφό μου, τον συχωρεμένο τον Πίβα, που ήταν χρόνια μπροστά στο μπάσκετ"

Καλού κακού πάντως, όπως λέει και το βίντεο, μην ... μπλέκεις με τον Ντούσαν Ίβκοβιτς:

Δείτε και το τρέιλερ του περίφημου ντοκιμαντέρ Dusan Ivkovic High Flyer

Πηγές:

• Συνέντευξη στην εφημερίδα Goal, Ιούνιος 2012
• Συνέντευξη στο "Ε" της Ελευθεροτυπίας, Μάρτιος 1999
• Συνέντευξη στο περιοδικό Status του Βελιγραδίου, Αύγουστους 2008