Ήταν κάτι περισσότερο από ένας καλός παίκτης, κάτι παραπάνω από ο αρχηγός της εθνικής Αγγλίας, στην κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ο Bobby Moore συμβόλιζε όχι μόνο την καλύτερη ποδοσφαιρική γενιά, αλλά την αξιοπρέπεια, τη φινέτσα και την ευπρέπεια της. Άνηκε στη λίστα των "μεγάλων", των καλύτερων. Παρ' όλα αυτά, δεν κατάφερε να βρει μια θέση στο σπορ που λάτρεψε από το 1977 που αποσύρθηκε, έως το 1993 που άφησε την τελευταία πνοή, εγκαταλειμμένος από τους ανθρώπους του αθλήματος που 'χε λατρέψει. Ήταν μόλις 51 χρόνων.

Ο Robert Frederick Chelsea Moore γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1941, στο Barking, μια βιομηχανική πόλη στα σύνορα του Λονδίνου με το Essex. Ήταν η αύρα των όσων συνέβαιναν στις γειτονιές περιοχών όπου ζούσε η εργατική τάξη, που τον ενέπνευσε να γίνει ποδοσφαιριστής. Ένα ρόλο τον έπαιξε βέβαια, και η αγάπη του πατέρα του, Robert Edward Moore για την ασπόμαυρη μπάλα. Ήταν μοναχοπαίδι και όπως έχει πει "πήρα πολλή αγάπη από τους γονείς. Μου έδωσαν όσα μπορούσαν". Από το σχολείο (Tom Hood) φάνηκε πως μπορεί να γίνει εξαιρετικός αθλητής. Κατά του ιδίου το ρηθέν, βέβαια ποτέ δεν ήταν εξαιρετικός. Είχε να επιλέξει μεταξύ του cricket (στο οποίο ήταν εξαιρετικός) και του ποδοσφαίρου, για να ηγηθεί της πορείας που έκανε η ομάδα του για δυο σχολικούς τίτλους. Διάλεξε το δεύτερο, πριν αρχίσει να αμφισβητεί την απόφαση του "γιατί έκανα δοκιμαστικά, αλλά δεν με διάλεγε κανείς. Είχα απογοητευτεί. Πίστευα πως δεν έχω τύχη".

Ώσπου τον κάλεσε για δοκιμαστικά η West Ham. Δεν ήταν ποτέ ο πιο γρήγορος, ο πιο ταλαντούχος στον αέρα και συχνά "κατηγορούνταν" ότι προτιμά το θέαμα από την ουσία. "Έλεγαν πως δεν μπορεί να τρέξει, αλλά πάντα έφτανε πρώτος στην μπάλα. Έλεγαν ότι δεν έχει άλμα, αλλά ποτέ δεν τον νίκησαν στον αέρα. Αναγνώριζε πάντα ότι ήταν αναποτελεσματικός σε κάποιους τομείς και δούλευε σκληρά για να καλύψει τις όποιες αδυναμίες του", θυμήθηκε για τη Guardian ο Geoff Hurst, συμπαίκτης του και στην ομάδα cricket του Essex, αλλά και στους "Hammers". Εν τω μεταξύ, όσοι αράδιαζαν τα ελαττώματα του, κατέληγαν στο "είναι ο καλύτερος παίκτης που είχαμε ποτέ"!

O Μoore πήγε το 1956 στη West Ham. Ο πρώτος του μισθός ήταν 7 λίρες την εβδομάδα. Έκανε το ντεμπούτο του στην ανδρική ομάδα στις 8 Σεπτεμβρίου του 1958, εναντίον της Manchester United. Ήταν εκείνο το παιδί με το Νο6 στην πλάτη, που έπαιζε με φινέτσα, που κινείτο στο γήπεδο σαν χορευτής, που δεν έχανε ποτέ την αυτοσυγκέντρωση του. Αντικατέστησε τον μέντορα του, Malcolm Allison, ο οποίος είχε φυματίωση. Δεν χρειάστηκε πολύ χρόνο για να γίνει ο βασικός κεντρικός αμυντικός. Διάβαζε εξαιρετικά το παιχνίδι και ξεχώρισε αμέσως για τη δυνατότητα του να αντιλαμβάνεται ποια θα είναι η επόμενη κίνηση του αντιπάλου -και να αποφεύγει τα σκληρά μαρκαρίσματα ή τα παιδιά που είχαν καλύτερο άλμα από εκείνον.

Το 1958 η West Ham επέστρεψε στην πρώτη κατηγορία και τον Μάιο του 1964, έφτασαν έως τον τελικό του κυπέλλου και στο τέλος της διαδικασίας, πήραν το τρόπαιο εντός Wembley. Το ανατολικό Λονδίνο έγινε ένας τόπος γιορτής, με χιλιάδες κόσμου να περιμένει την ομάδα για να την αποθεώσει. Οι ιθύνοντες αποζημίωσαν τους φαν, με ένα πέρασμα αυτών που επέστρεψαν τον τίτλο στην περιοχή, έπειτα από 50 χρόνια από όλους τους δρόμους. Για μια διαδρομή που ένα νορμάλ όχημα θα χρειαζόταν μισή ώρα για να τη διασχίσει, το λεωφορείο των "Hammers" έκανε 4 ώρες.

Όταν στα 21 του κλήθηκε στην εθνική για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1962, υπήρξε δυσαρέσκεια που εκφράστηκε από τις εφημερίδες. Η Daily Mirror είχε γράψει "δεν έχει εμπειρίες ή συμμετοχές, περπατάει και δεν είναι κάτι το ιδιαίτερο στον αέρα, ενώ δεν έχει και αντοχές". Μετείχε και στα τέσσερα ματς, αλλά δεν είχε έλθει ακόμα η στιγμή που έκανε όλους τους επικριτές του να σκάσουν. Η αντίστροφη μέτρηση για τη δικαίωση ξεκίνησε όταν ανέλαβε την εθνική ο Alf Ramsey. Μέσα σε έξι μήνες, ο 22χρονος τότε, Moore είχε γίνει αρχηγός. Είχε γίνει ο νεαρότερος κάπτεν, στην ιστορία της ομάδας στο ύψιστο επίπεδο. Και ναι, οι περισσότεροι τον θυμούνται για το τρόπαιο στο World Cup του '66, αλλά αυτή ήταν η τρίτη φορά που έπιασε τρόπαιο στα χέρια του.

Είχε προηγηθεί το FA Cup που λέγαμε και το European Cup-Winner's Cup, το 1965. Είχε αναδειχθεί και "καλύτερος παίκτης της χρονιάς" το 1964, από την ένωση ποδοσφαιρικών συντακτών. Παρεμπιπτόντως, οι φίλοι/συμπαίκτες διαβεβαίωναν πως κάθε συζήτηση που έκαναν μαζί του ήταν... σαν ανάκριση. Κατέληγαν στο ότι θα γινόταν εξαιρετικός δημοσιογράφος, διότι πάντα έκανε τις καλύτερες ερωτήσεις. Εξηγούσαν και πως ένας από τους λόγους που η παρέα τους ήταν επιτυχημένη, είχε να κάνει με το γεγονός ότι άπαντες οι συμπαίκτες του αναγνώριζαν το ξεχωριστό ταλέντο του Μoore. Ήταν αδιαμφισβήτητα ο καλύτερος αμυντικός, ο φυσικός ηγέτης που έλειπε από τη χώρα.

Για να καταλάβεις την επιρροή που είχε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966, τα βρετανικά μέσα ασχολούνται με εκείνη την περίοδο, ακόμα και πενήντα χρόνια αργότερα, δημιουργώντας ντοκιμαντέρ για εκείνον. Είχε δημιουργήσει δυο γκολ, είχε κάνει τις περισσότερες πάσες από όσους είχαν πατήσει στον αγωνιστικό χώρο και το 96% (!) των πασών αυτών, ήταν επιτυχημένες! "Όταν κάποιοι παίκτες καλούνται στην προπόνηση να στείλουν την μπάλα από το ένα σημείο στο άλλο, πιστεύουν ότι είναι κάτι τόσο εύκολο που δεν χρειάζεται καν συγκέντρωση. Η συνέπεια είναι να πηγαίνει η μπάλα αλλού ντ' αλλού. Αυτό είναι κάτι που με εκνευρίζει πολύ. Αν μου πει κάποιος να κλωτσήσω την μπάλα από το σημείο "α" στο σημείο "β" δέκα φορές, θα το κάνω ώστε και τις 10 φορές να γίνει σωστά", είχε δηλώσει.

Να σου πω εδώ ότι σύμφωνα με τη βιογραφία που επιμελήθηκε ο Geoff Hurst, συμπαίκτης του είχε ακούσει τον Ramsey να λέει πως σκεφτόταν να αφήσει εκτός τελικού του World Cup με τη Δυτική Γερμανία τον Moore και να βάλει στη θέση του τον πιο σκληροτράχηλο Norman Hunter, γιατί ο βασικός παίκτης έδειχνε να 'χει επηρεαστεί από όσα είχαν προηγηθεί και αφορούσαν το συμβόλαιο του με το σύλλογο του (μην βιάζεσαι, θα φτάσουμε και εκεί). Τελικά, δεν έκανε αυτήν την αλλαγή και... σώθηκε όλο το έθνος. Όπως ομολόγησαν όλοι οι παίκτες "δεν είχαμε άγχος, γιατί... είχαμε φτάσει εκεί, κάτι που από μόνο του ήταν μοναδικό. Ξέραμε πως αυτό ενδεχομένως θα ήταν ένα από τα πιο σημαντικά ματς που θα δίναμε ποτέ στην καριέρα μας, ένας τελικός παγκοσμίου, επί των εδαφών μας, αλλά δεν νιώσαμε να πιεζόμαστε".

Δυο μέτρα πριν φτάσει στη Βασίλισσα για να παραλάβει το μικρό, αλλά ολόχρυσο τρόπαιο "διαπίστωσα πως τα χέρια μου ήταν μέσα στη λάσπη, από το υγρό γήπεδο. Σκέφτηκα ότι δεν υπάρχει περίπτωση να ανταλλάξω χειραψία με τη Βασίλισσα, με αυτά τα χέρια. Έπρεπε να καθαριστώ, κάτι που έκανα στο... συμπαθέστατο τραπεζομάντηλο που είχαν απλώσει μπροστά από τους επίσημους. Ενδεχομένως να ήταν ηλίθιο αυτό που έκανα, γιατί συνέβη μπροστά σε τόσους ανθρώπους, αλλά δεν είχα άλλη επιλογή".

Ο Ramsey δήλωσε ότι "ήταν η ψυχή και η καρδιά αυτής της ομάδας. Ένας ψύχραιμος παίκτης, που υπολόγιζε τα πάντα. Θα μπορούσα να του εμπιστευτώ τη ζωή μου. Ήταν εξαιρετικός επαγγελματίας, ο καλύτερος που είχα δουλέψει ποτέ. Χωρίς εκείνον, δεν θα παίρναμε το τρόπαιο", με τον Moore να λέει ότι "ήμασταν πολλά περισσότερα από μια ομάδα. Ήμασταν ένα απίστευτο έθνος, δεμένοι και μείναμε ενωμένοι μέσω της θέλησης μας να νικήσουμε για την Αγγλία". Όλοι μαζί επιβιβάστηκαν σε λεωφορείο και έκαναν το γύρο της πρωτεύουσας, αποθεώθηκαν από αμέτρητους φιλάθλους -ως εκείνοι που έγραψαν αγγλική ποδοσφαιρική ιστορία- και στο δείπνο της πολιτείας, ο ηγέτης χαιρέτησε "τον καλύτερο προπονητή στον κόσμο". Έκτοτε ήταν διαρκώς στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων.

Παρ' όλα αυτά, εξακολουθούσαν να είναι πολλοί αυτοί που πίστευαν ότι δεν είχε κάνει όσα μπορούσε να κάνει. Ενδεχομένως γιατί η West Ham δεν έφτασε ποτέ κάπου πιο ψηλά, από την έκτη θέση. Για την ιστορία, είχε προτάσεις, αλλά η ομάδα του δεν τον έδινε. Ενέδωσε τον Μάρτιο του 1974, οπότε τον πούλησε στη Fulham. Η οποία Fulham έχασε στον τελικό κυπέλλου, το 1975... από τη West Ham. Αλλά ας γυρίσουμε λίγο στο "τον πούλησε", γιατί υπάρχει μια ιστορία που πρέπει να ειπωθεί. Το 1966 ο Moore ήθελε να πάει στην Tottenham. Είχε πειστεί πως με τους Spurs είχε καλύτερες πιθανότητες να πάρει το εθνικό πρωτάθλημα. Η West Ham αρνήθηκε να διαπραγματευτεί -τότε δεν υπήρχαν buy out και options στα συμβόλαια-, εκείνος εκνευρίστηκε και η αντίδραση του λίγο έλειψε να του στοιχίσει τη συμμετοχή στο Word Cup που λέγαμε.

Το συμβόλαιο του έληγε στις 30/6. Δεν είχε ομάδα, δεν είχε καμία επίσημη σύνδεση με την FA και άρα δεν είχε θέση στην εθνική. Χρειάστηκε να μεσολαβήσει ο Ramsey, θα καλέσει τον Moore και τον προπονητή της West Ham, Ron Greenwood στα "αρχηγεία" της εθνικής, στο Hendon και να τους καθίσει στο ίδιο τραπέζι, μέχρι να λύσουν τις διαφορές τους. Ο μόνος τρόπος που υπήρχε για να παίξει στην εθνική, ήταν να υπογράψει ξανά με τους "Hammers". Το έκανε και πήγε στο Παγκόσμιο Κύπελλο, για να γίνει παίκτης παγκοσμίου επιπέδου και ίνδαλμα.

Το 1970 φόρεσε και πάλι το περιβραχιόνιο του αρχηγού, στη διοργάνωση που η χώρα του επρόκειτο να υπερασπιστεί το στέμμα της. Έγινε όμως, η πηγή ενός τεράστιου αποσυντονισμού κατά την προετοιμασία στην Bogotá, της Colombia (την επέλεξαν για να αρχίσουν σιγά σιγά να συνηθίζουν το κλίμα του Μεξικού), όταν κάποιοι προσπάθησαν να τον εμπλέξουν στην κλοπή ενός ακριβού βραχιολιού, από κοσμηματοπωλείο του ξενοδοχείου όπου διέμενε η αποστολή. Μια υπάλληλος του καταστήματος ισχυρίστηκε ότι τον είδε να παίρνει το κόσμημα. "Άνοιξε το ντουλάπι, με το αριστερό χέρι πήρε το κόσμημα και το έβαλε στην τσέπη του" είχε δηλώσει η υπάλληλος στα διεθνή μέσα πριν καταλήξει στο "λυπάμαι για εκείνον, αλλά δεν είναι δικό μου το λάθος". Δεδομένα είχε πάει στο εν λόγω κοσμηματοπωλείο, μαζί με τον Bobby Charlton που ήθελε να αγοράσει κάτι για τη σύζυγο του, Norma. Δεν υπήρχαν όμως, αποδείξεις για τον ισχυρισμό, για αυτό και αφέθηκε ελεύθερος μετά τη σύλληψη του.

Το πρόγραμμα της ομάδας είχε φιλικό και με το Ecuador, στην πόλη Quito. Νίκησε 2-0 και στη στάση που έκανε στην Colombia, πριν εμφανιστούν στο Mexico για τη διοργάνωση, οι αρχές συνέλαβαν πάλι τον Moore και τον υποχρέωσαν σε κατ' οίκον περιορισμό, για τέσσερις ημέρες. Έπειτα από διπλωματικές πιέσεις -και την έλλειψη στοιχείων- η κατηγορία της κλοπής αποσύρθηκε και εκείνος επέστρεψε στην προετοιμασία. Εν πτήση έλεγε ότι "θέλω να αφήσω το ατυχές περιστατικό πίσω μου, να βρω την ομάδα μου και να επικεντρωθώ σε αυτά που έρχονται. Ελπίζω πως ό,τι έγινε δεν θα επηρεάσει την απόδοση μας και θα πάρουμε άλλη μια φορά το Παγκόσμιο". Όταν ξεκίνησε η διαδικασία, από τα πρώτα λεπτά του ματς με τη Brazil, αποδείχθηκε ότι όντως είχε αφήσει στο παρελθόν τη σύλληψη του. "Τόσο φιλόδοξος ήταν", σχολίασε ένας εκ των βιογράφων του. Στην πρεμιέρα έκανε αυτό που έμεινε στην ιστορία ως το τέλειο τάκλιν, στον Jairzinho.

Οι Βραζιλιάνοι νίκησαν (1-0) και μετά το τέλος ο Moore αντάλλαξε φανέλα με τον Pelé, που σήμερα μπορείτε να βρείτε στο Εθνικό Μουσείο Ποδοσφαίρου, στο Manchester. Υπήρχε αλληλοσεβασμός. Αναγνώριζε ο ένας τον άλλον. Αντάλλαξαν χαμόγελα και έγιναν φίλοι, με τον Βραζιλιάνο να λέει "από όλους τους αμυντικούς που είχα αντιμετωπίσει, αυτός ήταν ο πιο δίκαιος, ο καλύτερος. Αμυνόταν ως λόρδος. Όλοι έπεφταν στις προσποιήσεις μου, εκτός από εκείνον". Με την επιστροφή της ομάδας από το Παγκόσμιο Κύπελλο (αποκλείστηκε στα προημιτελικά, από τη Δυτική Γερμανία), στις 10 Αυγούστου, έλαβε μια ανώνυμη απειλή για απαγωγή της συζύγου του και λύτρα 10.000 λίρες. Προφανώς και δεν μπορούσε να μείνει στην προετοιμασία της ομάδας του.

Στο τέλος της χρονιάς, ήταν ο φιναλίστ της ψηφοφορίας για τον "καλύτερο Ευρωπαίο ποδοσφαιριστή" πίσω από τον Gerd Müller. Τον Ιανουάριο του 1971, ήταν μεταξύ των παικτών που είχαν "συλληφθεί" σε μπαρ, μετά τα μεσάνυχτα, πριν το ματς κυπέλλου με την Blackpool, το οποίο έχασαν οι Hammers (3-0). Ο Greenwood ήθελε να διώξει όσους ξεπόρτισαν, το ΔΣ τον έπεισε να περιοριστεί σε χρηματικά πρόστιμα και τιμωρίες, αλλά η κόντρα που είχε ήδη ο προπονητής με τον παίκτη έφτασε σε κορυφαία επίπεδα.

Τέσσερα χρόνια αργότερα και ενώ ο Moore ήταν 29, ο Greenwood απέρριψε νέα πρόταση των Spurs. Τότε ήταν που αυτή η σχέση έληξε για πάντα. Με τα πολλά, κάποια στιγμή οι ιθύνοντες είπαν στον παίκτη ότι μπορούσε να φύγει αν έδινε στην ομάδα ένα σεβαστό ποσό, για να τον αφήσει ελεύθερο στο τέλος της σεζόν 1973-74. Συμφώνησε... για να διαπιστώσει πως ο σύλλογος με τον οποίον είχε συνδέσει την καριέρα του θα τον "πουλούσε" για μία ακόμη φορά, όταν τον πούλησε στη Fulham για 25.000 λίρες. Δεν επέστρεψε ποτέ στο Upton Park -εκτός βεβαίως, των ημερών που ήταν υποχρεωμένος, βάσει προγράμματος- με τον κόσμο να διερωτάται "πώς θα συνεχίσει να υπάρχει η West Ham χωρίς εκείνον;". Κάτι που ουδόλως τον ενδιέφερε, πολλώ δε μετά το "δεν έχει λόγους να μην είναι χαρούμενος. Πιθανόν να είναι δυστυχισμένος, υπό συγκεκριμένο πρίσμα και σε ό,τι αφορά τον εαυτό του. Έχει προβλήματα. Είναι όμως, πολύ ικανός νέος και είμαι βέβαιος πως θα τα ξεπεράσει" του Ron Greenwood.

Όταν αργότερα τον ρώτησαν τι είχε να πει για αυτόν τον προπονητή. Είχε απαντήσει "με σεβόταν, αλλά δεν με συμπάθησε ποτέ. Δεν θα τον συγχωρήσω ποτέ που δεν μου επέτρεψε να κερδίσω ένα πρωτάθλημα. Ως προπονητής ήταν κακός. Δεν μπορούσε να δώσει κίνητρο στους παίκτες. Με τον κατάλληλο προπονητή, θα είχαμε κυριαρχήσει. Με αρρωσταίνει το πόσο ανεπιτυχείς ήμασταν".Ο θρύλος τον ήθελε να κάνει χειρονομίες, κάθε φορά που περνούσε με το αυτοκίνητο του από το ανατολικό Λονδίνο. Σε αναφορές στους πρώην αρκείτο στο "εκεί είναι η West ham", λες και μιλούσε για ένα μέρος που είχε επισκεφτεί το πολύ δυο φορές.

Το 1976 ενημέρωσε πως του τελείωσε το ποδόσφαιρο στην Αγγλία. Ήταν 36 χρόνων, είχε φτάσει τις 108 συμμετοχές με την εθνική (ρεκόρ που κρατούσε μέχρι τον Peter Shilton, το 1989). Είχε παίξει σε όλα τα λεπτά, όλων των συμμετοχών που συνολικά (και συμπεριλαμβανομένων αυτών με τους συλλόγους) έφτασαν τις 900. Από καιρού εις καιρόν δεχόταν κλήσεις από προέδρους που ήθελαν να συζητήσουν το ενδεχόμενο συνεργασίας τους. Συνήθως, αυτό που επεδίωκαν ήταν να ακουστεί η άγνωστη ομάδα τους, μέσω του Μoore.

H προδοσία του Elton John

Ένα απόγευμα του 1977, στο εστιατόριο του Howard Hotel στο Λονδίνο συναντήθηκαν ένας από τους πιο διάσημους pop stars της χώρας και ένας από τους καλύτερους ποδοσφαιριστές, της γενιάς του. Ο Elton John είχε μόλις αναλάβει τη Watford και χρειαζόταν προπονητή. Ο Bobby Moore διένυε την τελευταία εβδομάδα της αγωνιστικής του καριέρας και -όπως συμβαίνει συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις- αναζητούσε την επόμενη πρόκληση που φυσικά, θα τον κρατούσε στο σπορ. Στη συζήτηση διαπιστώθηκε πως μπορούσαν να συνθέσουν ένα κοινό όραμα. Συμφώνησαν να συνεργαστούν και ο John ενημέρωσε τον Moore πως θα τον καλούσε στο τηλέφωνο, τις επόμενες ημέρες, για την υπογραφή του συμβολαίου.

Τρεις εβδομάδες αργότερα, ήταν ακόμα στο "περίμενε" αυτής της κλήσης, που δεν έγινε ποτέ. Αυτό που έγινε ήταν να διαβάσει σε μια εφημερίδα ότι τη δουλειά την είχε πάρει ο Graham Taylor -ένας νέος τότε, και πολλά υποσχόμενος προπονητής που καθόταν στον πάγκο της Lincoln City. Δεκαέξι χρόνια αργότερα, το 1993, ο Taylor διηύθυνε την εθνική Αγγλίας. Ο Moore τελούσε χρέη σχολιαστή για ραδιοφωνικό σταθμό του Λονδίνου. Τα "τρία λιοντάρια" επρόκειτο να δώσουν ένα ματς, μεσούσης της εβδομάδας, για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου, εναντίον του San Marino. Ουδείς όμως, ασχολούνταν με τους διεθνείς. Ο Moore ήταν η ιστορία της ημέρας.

Είχαν περάσει μόλις λίγες ώρες από την αποκάλυψη της είδησης ότι έχει καρκίνο. Οι κάμερες ήταν στραμμένες στο ωχρό του πρόσωπο, στο λιπόσαρκο σώμα που προσπαθούσε να κρύψει κάτω από το δερμάτινο μπουφάν του. Μια εβδομάδα μετά, ήταν νεκρός. Όσοι δεν είχαν ενδιαφερθεί να μάθουν τι έκανε απ' όταν αποφάσισε να αποσυρθεί από τα αγγλικά γήπεδα (από το τελευταίο παιχνίδι με τη Fulham, το 1977 έως το θάνατο του) κατάλαβαν το λάθος τους. Διαπίστωσαν πως τον είχαν ξεχάσει. Ότι είχαν αδιαφορήσει. Στη λίστα αυτή άνηκαν οι διοικούντες το ποδόσφαιρο, οι πρόεδροι των ομάδων που είχε αγωνιστεί, τα ΜΜΕ.

Σε μια πραγματικότητα που ήθελε τους Franz Beckenbauer, Johan Cruyff και Michel Platini να γίνονται κόουτς των αντιπροσωπευτικών συγκροτημάτων των χωρών τους. Ο Alfredo Di Stefano, o Bobby Charlton o Gerd Müller ανέλαβαν πόστα στις ομάδες που ανέδειξαν (και όπου αναδείχθηκαν), ο Pelé άργησε μεν, λίγο αλλά έγινε Υπουργός Αθλητισμού στη Βραζιλία, το 1995 και δυο χρόνια μετά έγινε "ιππότης" από τη Βασίλισσα. Ο Moore δεν είχε έστω πλησιάσει σε κάποιου τύπου αναγνώριση. Τι είχε κάνει λάθος; Τι είχε γίνει λάθος;

Δυο μήνες μετά την προδοσία από τη Watford, έγραψε ένα γράμμα στην ποδοσφαιρική ομοσπονδία, σχετικό με τη θέση του προπονητή στην εθνική που είχε δοθεί στον Don Revie. Εξηγούσε ότι "έχω κερδίσει σημαντικές εμπειρίες, στο να βοηθώ τους προπονητές και στους συλλόγους μου στη χώρα μου, αλλά και στο εξωτερικό όπου πήγα στο τέλος της καριέρας μου. Έχω την εντύπωση ότι ξέρετε πόσο υπερήφανος ήμουν για τα χρόνια μου στην εθνική". Η FA δεν μπήκε καν στον κόπο να του απαντήσει.

Την άνοιξη του 1978 δέχθηκε την προσφορά της Herning, ομάδα της Δανίας, για 24.00 λίρες (ποσό μεγάλο, για τα δεδομένα εκείνης της εποχής) και 10 ματς. Όταν διαπίστωσε πως οι συνθήκες δεν ήταν εκείνες που είχε συνηθίσει (στις εξέδρες υπήρχαν 200 άτομα, στο τσακίρ κέφι) άφησε το συμβόλαιο και έφυγε. Ένα χρόνο αργότερα, πήγε στην Oxford City, όπου το μεγαλύτερο έργο του ήταν ότι έκανε τον Harry Redknapp βοηθό του. Ακολούθησε η Εastern AA στο Hong Kong και η Southend United, το 1984. Στην πρώτη πλήρη σεζόν η ομάδα αντιμετώπισε πολλά οικονομικά προβλήματα. Επιχείρησε την αναδιοργάνωση τη σεζόν 1985-86, ξεκίνησε καλά και τερμάτισε 9η.

Ο διάδοχος του, David Webb "πάτησε" σε ό,τι εκείνος είχε δημιουργήσει, για να κερδίσει την άνοδο την επόμενη χρονιά. Ο Moore, μολονότι είχε κριθεί "αποτυχημένος" συμφώνησε να γίνει μέλος της διοίκησης και κράτησε αυτό το ρόλο, έως το θάνατο του. Ο συγκάτοικος του, στις αποστολές της West Ham, Frank Lampard είχε εξηγήσει ότι "πιστεύω πως οι άνθρωποι των μικρότερων κατηγοριών, τον φοβούνταν. Ένιωθαν ότι τους απειλεί, γιατί ήταν αυτός που ήταν".

Με κάθε δουλειά που δεν κατάφερνε να φέρει εις πέρας, αποκαρδιωνόταν όλο και περισσότερο, διαπιστώνοντας ότι δεν ήταν εύκολο να δημιουργήσει μια νέα καριέρα. Η σύζυγος του, Tina τον θυμάται να "έχει γίνει δυο κομμάτια. Αναρωτιόταν τι στο διάβολο συνέβαινε. Άρχισε να αμφισβητεί τον εαυτό του". Η Tina και ο Bobby ήταν η Posh και ο Beckham της εποχής τους. Ήταν μαζί από όταν εκείνη ήταν 17 χρόνων. Παντρεύτηκαν το 1962 και απέκτησαν δυο παιδιά, τον Dean και την Barbara. Η σχέση τους έληξε το 1984. Είχε γνωρίσει πέντε χρόνια νωρίτερα μια αεροσυνοδό, σε ένα ταξίδι στη Νότιο Αφρική. Το όνομα της ήταν Stephanie Moore. Δεν χρειάστηκε να αλλάξει επίθετο, όταν παντρεύτηκαν. Ήταν μια από τις τελευταίες επιθυμίες του, να αποκαταστήσει τη γυναίκα που ήταν δίπλα του σε όλον τον αγώνα που έκανε για τη ζωή του. Μολονότι διένυε τις τελευταίες ημέρες, οργάνωσε κάθε λεπτομέρεια της τελετής. Δεκαπέντε μήνες αργότερα, είχε εγκαταλείψει το μάταιο τούτο κόσμο.

Τον Ιούνιο του 1986 άρχισε να γράφει για τη Sunday Sport -εφημερίδα που άνηκε σε άνθρωπο, ο οποίος είχε γίνει πλούσιος από πορνογραφικά περιοδικά. Έπαιρνε 25.000 λίρες "για λιγότερες από τρεις ώρες δουλειάς κάθε μέρα". Το 1989 τελείωσε το συμβόλαιο του και τότε ήταν που δέχθηκε την πρόταση από το Capital Radio, για σχολιασμό των ματς. Κάποιους μήνες μετά, οι παίκτες θα ρωτούσαν "τι είπε ο Bobby για εμένα;" ή "τι πιστεύει ο Bobby για εμένα;". Έπαιρνε 150 λίρες, συν τα έξοδα, για κάθε αγώνα. Σε εκείνη τη φάση της ζωής του, δεν ήταν τα χρήματα η προτεραιότητα του. Ήθελε να νιώθει πως είναι μέλος της ποδοσφαιρικής κοινότητας, να νιώθει πως ανήκει ακόμα στο ποδόσφαιρο.

Απ' όταν κρέμασε τα παπούτσια του, ακολουθούσε ένα καθημερινό πρόγραμμα εκγύμνασης. Έτρεχε, έπαιζε γκολφ, τένις, squash. Για αυτό και έως το 40 δεν είχε κάνει ποτέ check up. Είχε αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα υγείας, με την καρδιά του, το 1986. Το διαπίστωσε, στις εξετάσεις που έκανε την ημέρα που λιποθύμησε στο γραφείο του, στην Sunday Sport. Το 1987, στα 46 του είχε κάνει εξετάσεις γιατί ένιωθε πως κάτι δεν πάει καλά, αλλά η νεαρή γιατρός που τον εξέτασε δεν είχε βρει κάτι. Τον Απρίλιο του 1991 υποβλήθηκε σε έκτακτη επέμβαση, για καρκίνο στο παχύ έντερο. Για την ακρίβεια, τον είχαν ανοίξει, πιστεύοντας ότι έχει πρόβλημα στο στομάχι, πριν διαπιστώσουν πως το πρόβλημα ήταν σοβαρό.

Στις 14 Φεβρουαρίου του 1993 ανακοίνωσε ότι είχε καρκίνο στο έντερο και στο συκώτι. "Το έκανε γιατί δεν ήθελε να έχει δημοσιογράφους να τον κυνηγούν. Δεν ήξερε πόσο θα ζήσει. Ήξερε πως δεν θα επιβίωνε και αυτό που τον ένοιαζε ήταν τις ημέρες που του απέμεναν να τις περάσει με ηρεμία, φυσιολογικά", εξήγησε η Stephanie, πριν προσθέσει ότι "δεν παραπονέθηκε ποτέ για τίποτα. Ακόμα και μετά τη διάγνωση, δεν εκνευρίστηκε. Δεν ήταν στη φύση του". Τρεις ημέρες μετά την ανακοίνωση, πήγε για να σχολιάσει το παιχνίδι της εθνικής με το San Marino, στο Wembley.

Ήταν η τελευταία δημόσια εμφάνιση. Επτά ημέρες αργότερα, στις 24/2, στις 6.36 το πρωί άφησε την τελευταία του πνοή. Αν η διάγνωση είχε γίνει έγκαιρα, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Η Stephanie αφιέρωσε τη δική της ζωή στη μνήμη του. Δημιούργησε το ίδρυμα "Bobby Moore Fund" και συγκέντρωσε 19 εκατ. λίρες, για τις έρευνες που αφορούν τη θεραπεία του καρκίνου στο έντερο. Κάποιοι από τους θρυλικούς αντιπάλους του συζύγου της, έκαναν γενναίες δωρεές.

Δεκαοκτώ χρόνια μετά το θάνατο του (28/7 του 2011), ο γιος του -από τον πρώτο γάμο- Dean βρέθηκε νεκρός, στο διαμέρισμα του στο Notting Hill. Ήταν 43 χρόνων και ο ιατροδικαστής έγραψε στην έκθεση του πως πέθανε από φυσικά αίτια. Τις εβδομάδες που είχαν προηγηθεί, προσπαθούσε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του αλκοολισμού που είχε. Είχε αποταθεί σε κέντρο απεξάρτησης και πήγαινε καλά.

Ήταν από τους πρώτους που αντιμετώπισαν τον εαυτό τους, ως εμπορικό προϊόν

Ο Hunter Davis, Βρετανός συγγραφέας, είχε γράψει πως "ήταν από τους πρώτους ποδοσφαιριστές που αντιλήφθηκαν πως έχουν εμπορική αξία και για κάποια χρόνια, η τιμή... της μετοχής ήταν πολύ υψηλή". Ήταν ντυμένος πάντα άψογα (συμπαίκτης του είχε πει ότι "αν έπεφτε σε πισίνα με το κοστούμι, πιστεύαμε πως στην έξοδο του το ρούχο θα ήταν αψεγάδιαστο"), φρόντιζε ό,τι φορούσε να είναι περιποιημένο και τακτοποιημένο -τα είχε όλα σε σειρά, ακόμα και στις αποστολές- και είχε λατρεία για τα γρήγορα αυτοκίνητα. Λεφτά είχε τότε. Μόνο που "ανοίχτηκε". Το 1970 μπήκε σε μια ομάδα που ενδιαφέρθηκε να αγοράσει το Woolston Hall στο Essex, το οποίο άνηκε στο κράτος και να το κάνει country club. Η συμφωνία δεν επετεύχθη, με τις έρευνες να δείχνουν πως μια συμμορία της περιοχής αποθάρρυνε με όποιον τρόπο διέθετε (π.χ. πυροβολισμούς έξω από σπίτια) τους επενδυτές. Εκείνος έχασε τα χρήματα της επένδυσης και μηνύθηκε από τους πιστωτές, με τα δικαστήρια να του στοιχίζουν άλλη μια περιουσία.

Παραμονή εν τω μεταξύ, του opening ενός club στο Stratford που θα τελούσε πια υπό το management του Moore, το κτίριο τυλίχτηκε στις φλόγες και δεν έμεινε τίποτα. Ο Jeff Powell, δημοσιογράφος και φίλος του ποδοσφαιριστή, είχε γράψει ότι "τραβούσε τα προβλήματα". Η αλήθεια, όπως την έγραψε ο Davis, είναι πως ήταν και κομματάκι άτυχος. Για παράδειγμα, ήταν συνιδιοκτήτης μιας εταιρίας δερμάτινων ειδών, που πήγαινε μια χαρά, αλλά δεν μπορούσε να φτάσει στο pick με τρεις ημέρες λειτουργίας. Την πήγε στη βόρεια Κύπρο. Ήταν λίγες εβδομάδες πριν την εισβολή των Τούρκων. Τα έχασε όλα.

Ο κόσμος τον θυμήθηκε, αφότου είχε πεθάνει. Τότε κατάλαβαν όλοι τι έχασαν. Μέχρι και η West Ham που του κρατούσε μανιάτικο τον τρόπο που χώρισαν οι δρόμοι τους, διοργάνωση παιχνίδι στη μνήμη του, το 1994. Ένα χρόνο αργότερα έδωσαν στο γήπεδο το όνομα του. Συνήθιζε να λέει ότι το ποδόσφαιρο του έδωσε μια πάρα πολύ καλή ζωή. Ένα lifestyle που δεν θα μπορούσε να έχει διαφορετικά. Όλοι όσοι μοιράστηκαν από 30'' έως ώρες μαζί του, διαβεβαιώνουν ότι είχε ένα μοναδικό χάρισμα να κάνει τους πάντες να νιώθουν υπέροχα με τον εαυτό τους. Να αισθάνονται πως αυτά που έχουν να του πουν για το ποδόσφαιρο, τον ενδιαφέρουν.

"Δεν σκέφτηκε ποτέ ότι δεν έτυχε της αναγνώρισης που του άξιζε. Δεν ήταν τέτοιος τύπος", είχε εξηγήσει η Tina στο βιβλίο που έγραψε για εκείνον. Ο άνδρας της ζωής της ήταν ο ίδιος από τα 16 -όταν τον γνώρισε- έως την τελευταία του ανάσα: ένας ταπεινός άνθρωπος που δεν πίστεψε ποτέ πόσο σημαντικός ήταν για το ποδόσφαιρο. Για όσους όμως, έτυχε να τον παρακολουθήσουν ήταν το "χρυσό αγόρι" (κάτι που ο ίδιος δεν κατάλαβε, δεν κατανόησε ποτέ), ο οποίος είχε καταφέρει να κερδίσει τις καρδιές τους και για αυτό τίμησαν τη μνήμη του, όπως άξιζε σε ένα θρύλο.

* Ο Μπόμπι Μουρ είχε αγωνιστεί ως αρχηγός του Ολυμπιακού και με το Νο 6 στην πλάτη, σε φιλικό των ερυθρόλευκων με την Κορίνθιανς, τον Ιούνιο του 1972. Τότε ήταν αρχηγός της Εθνικής Αγγλίας και της Γουέστ Χαμ.