LONGREADS

Ένας πολυεκατομμυριούχος διαιτητής

Ένας πολυεκατομμυριούχος διαιτητής

O Jonas Eriksson είναι ο μόνος διαιτητής που δεν έχει συμπλέγματα... οικονομικής φύσεως. Είναι πιο πλούσιος από τους περισσότερους σταρ που συναντά στους αγωνιστικούς χώρους. Ενδεχομένως αυτός είναι ο λόγος που βρίσκεται στο ΤΟΡ5 της UEFA και είναι φαβορί να σφυρίξει στον φετινό τελικό του Champions League!

Πριν πάει για δουλειά, λέει στην οικογένεια του να κλειδώσει την πόρτα του σπιτιού και να μη σηκώσει το τηλέφωνο. Δεν απαντά σε κλήσεις που δέχεται από απόρρητους αριθμούς και έχει προσλάβει ένα γραμματέα, ο οποίος έχει επωμιστεί την ευθύνη να ανοίγει τα αγνώστου... ταυτότητας γράμματα που δέχεται με το ταχυδρομείο. Αρνείται να αποκαλύψει το παραμικρό που αφορά τα παιδιά του "γιατί κάνω μια από τις πιο επικίνδυνες δουλειές στον κόσμο". Ποια; Είναι διαιτητής ποδοσφαίρου! Ο Jonas Eriksson είναι αυτός που (όπως όλα δείχνουν) θα διευθύνει το φετινό τελικό του Champions League, μεταξύ της Real Madrid και της Atlético Madrid, στις 28/5, στο Μιλάνο.

Αν τον ρωτάς, λατρεύει τη δουλειά του. Αν με ρωτάς, ο καθένας στη θέση του θα την απολάμβανε. Γιατί ο Σουηδός ρεφ έχει λύσει το βιοποριστικό. Έχει την πολυτέλεια να μην νιώθει το παραμικρό συμπλεγματικό σύνδρομο μπροστά στους πολυεκατομμυριούχους παίκτες. Βλέπεις, είναι και αυτός πολυεκατομμυριούχος. Και όχι. Δεν έκανε την περιουσία από "φακελάκια". Πώς την έκανε; Α, θες να τα μάθεις όλα αμέσως; Υπομονή.

Γεννήθηκε στην πόλη Luleå, την πόλη που βρίσκεται στο βορειότερο άκρο της Σουηδίας, 47.000 κατοίκων και έδρα του έβδομου μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας. Εκεί εδρεύει και το πρώτο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του έθνους. Ο πατέρας του ήταν μάνατζερ στην DHL και η μητέρα του νοσοκόμα. Στα 5 τηλερώνησε για πρώτη φορά σε εθνικό ραδιοφωνικό σταθμό. Ήθελε να καταθέσει άποψη, επί ενός ματς. Στα οκτώ έφτιαξε τη δική του ομάδα (IFK Bäcken), βρήκε χορηγούς, "έκλεισε" ματς, απέκτησε εμφανίσεις. Στα 12 έκανε αίτηση για δουλειά ανειδίκευτου στην "Barnjournalen", μια παιδική εφημερίδα. Τον επέλεξαν από 10.000 αιτήσεις. Η πρώτη του συνέντευξη ήταν με τον Jan Guilou (Σουηδός δημοσιογράφος και συγγραφέας) στην SVT, την εθνική τηλεόραση της χώρας.

Στα 13 είπε να δοκιμάσει τη διαιτησία. Η επιθυμία αυτή του δημιουργήθηκε, όταν έπαιζε με τους φίλους του. Εκείνος χρειαζόταν μια ολόκληρη εβδομάδα να κανονίσει τις λεπτομέρειες ενός αγώνα και ο ρεφ έφτανε πέντε λεπτά πριν τη σέντρα, συνήθως ήταν αγενής, απροετοίμαστος και αδιάφορος. Είχε σκεφτεί πως μπορούσε να γίνει καλύτερος... από αυτό. Μετά το σχολείο, μετακόμισε στη Στοκχόλμη για να κάνει τη στρατιωτική του θητεία. Μετά, τον εντόπισαν από την "Aftonbladet", tabloit της Σουηδίας και μια από τις μεγαλύτερες καθημερινές εφημερίδες, στη Σκανδιναβία. Σε μια διετία, έγινε ο υπεύθυνος των σπορ. "Όσοι δεν τον γνώριζαν, τον έτρεμαν. Όταν όμως, τον έβλεπαν μπροστά τους, διαπίστωναν ότι ήταν ένας αστείος, ωραίος τύπος που ήξερε να εντυπωσιάζει" θυμάται ο Fredrik Wikingsson, ένας εκ των τότε συνεργατών του.

Προς τα τέλη του 1996 δέχθηκε μια πρόταση: να δημιουργήσει μαζί με τους Pär Sundberg και Jonas Jonasson την εταιρία OTW. Η ιδέα είχε ως εξής: θα καταπιάνονταν με εκδοτικό εγχείρημα που θα αφορούσε τα περιοδικά, την τηλεόραση και τα ψηφιακά κανάλια. Θα παρήγαγαν διαρκείς ψηφιακές λύσεις, έντυπο και οπτικοακουστικό υλικό, μαζί με applications, για μεγάλες εταιρίες και οργανισμούς της χώρας. Δέχθηκε την πρόκληση και στα 23 ταξίδεψε για τις χώρες της Βαλτικής, με στόχο να δημιουργήσει εφημερίδες στην Εσθονία, τη Λετονία, την Πολωνία και τη Ρωσία. Εξηγούσε στους ανθρώπους αυτών των περιοχών πώς μπορούν να παράγουν περιεχόμενο, ώστε να είναι το αποτέλεσμα ελκυστικό. Είχε επικεντρώσει το ενδιαφέρον του στην τηλεόραση. Στον ελεύθερο χρόνο του επισκεπτόταν τα στούντιο όπου "γυρίζονταν" οι εκπομπές. Παρακολουθούσε, μάθαινε.

Ένας από τους φίλους που είχε αποκτήσει στο χώρο, ο Peter Jihde του TV4 τον ρώτησε αν τον ενδιέφερε να αλλάξει -πάλι- δουλειά. Η IEC, εταιρία πουλούσε τηλεοπτικά δικαιώματα αθλητικών διοργανώσεων, αναζητούσε έναν άνθρωπο που να μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες δημοσιογράφου και να έχει την ευχέρεια να ταξιδεύει ανά τον κόσμο. Είπε "ναι" και τον Απρίλιο του 1998 ξεκίνησε δουλειά. Ο αρχικός του μισθός ήταν 30.000 ευρώ. Μπορούσε όμως, να αυξηθεί μέσω των συμφωνιών που θα έκανε. Αντιλήφθηκε από την πρώτη στιγμή πως η πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων ήταν κάτι που είχε τεράστιες προοπτικές. Όπως και η ψηφιακή ανάλυση στην εικόνα. Επισκέφτηκε όλες τις γωνιές της γης, δημιούργησε "αγορές" στη Μέση Ανατολή και την Αυστραλία και "έκλεισε" συμφωνίες για το τένις, την κολύμβηση, το βόλεϊ. Όταν επέστρεψε στη Σουηδία, τα αφεντικά του θέλησαν να τον ανταμείψουν, προσφέροντας του μετοχές στην εταιρία. Το 12%.

Όταν η IEC πουλήθηκε στη βρετανική SRG, για 200.000.000 ευρώ, απέκτησε το πρώτο του εκατομμύριο. Η εξέλιξη δεν ήταν η ιδεατή και δυο χρόνια μετά, ο Eriksson με τους φίλους του, πήραν πίσω την IEC. Το timing δεν θα μπορούσε να είναι πιο κατάλληλο. Ήταν η περίοδος που είχαν "βγει" στην αγορά τα δικαιώματα για τα φιλικά προετοιμασίας της Real Madrid στην Ασία, λίγες ημέρες μετά τη συμφωνία του Beckham με τους Galacticos. Από εκεί ξεκίνησε μια πορεία που το 2007 οδήγησε σε νέα πώληση. Ήταν μια χρονιά πριν την οικονομική κρίση, όταν οι μέτοχοι της IEC εξαγοράστηκαν για 800 εκατ. ευρώ! Εκείνος πήρε το 12% αυτών των χρημάτων. Είχε ασχοληθεί και με κτηματομεσιτικά. Στις τρεις πρώτες πωλήσεις, το κέρδος του έφτασε κοντά στα 5 εκατ. ευρώ. Διαθέτει μια πολυτελή έπαυλη στη Sigtuna, όπου ζει με τη γυναίκα και τις δυο κόρες του και επιμένει ότι "τα λεφτά δεν άλλαξαν τίποτα. Το καλύτερο πράγμα που έχω κάνει στη ζωή μου, ήταν που ασχολήθηκα με τη διαιτησία".

Έχει φωτογραφική μνήμη και μολονότι τα παιχνίδια που έχει διευθύνει έχουν αυξηθεί κατακόρυφα την τελευταία εξαετία, εκείνος μπορεί να πει ημερομηνίες και αποτελέσματα από κάθε γήπεδο στο οποίο έχει πατήσει το πόδι του. Μπορεί να σου πει και αποφάσεις, παρατηρήσεις, μέχρι και τις αντιδράσεις του κοινού. O Stefan Johannesson, συνεργάτης του στην IEC για δέκα χρόνια διαβεβαίωσε πως "όλα στο μυαλό του μπορούν να γίνουν τρόπος διασκέδασης. Θυμάμαι, ανήμερα του γάμου του, είχα πει στους γονείς του ότι "είναι απίστευτο ότι έχει πάντα δίκιο. Πρέπει να αναρωτηθείτε που στο διάβολο πήγαινε, τι έκανε, όταν ήταν μικρός".

Όπως λέει "από παιδί ήμουν έτσι. Στα 5, είχα αρρωστήσει, είχα "κολλήσει" μια ίωση και πέρασα μια ολόκληρη ημέρα στην τουαλέτα. Αντί να αρχίσω τη μουρμούρα, πήρα το ημερολόγιο της οικογενείας μου και άρχισα να το μελετώ. Όταν συνήλθα, ζήτησα από τους γονείς μου να με εξετάσουν. Μου έλεγαν ημερομηνία και τους έλεγα την ημέρα. Τότε διαπίστωσα πως μου είναι αρκετό να βλέπω κάτι μια φορά, ώστε να το αποστηθίσω". Κάπως έτσι μπορεί και αποστηθίζει συνθέσεις όλων των ομάδων των διοργανώσεων στις οποίες μετέχει. Θυμάται ονόματα και αριθμούς.

Παρεμπιπτόντως, θυμάται και ό,τι αφορά γενικότερα τη δουλειά του. Δηλαδή, πτήσεις και αεροπλάνα. "Αν μου πεις πως θες να πετάξεις στο Donetsk την ερχόμενη εβδομάδα, μπορώ να σου πω τον αριθμό της πτήσης για τη Βαρσοβία, τι ώρα φεύγει η πτήση, πότε προσγειώνεσαι και πότε είναι η ανταπόκριση για το Donetsk. Φυσικά, θα σου δώσω τον αριθμό και αυτής της πτήσης, αλλά και τις καλύτερες θέσεις στις οποίες μπορείς να καθίσεις".

Ένας πολυεκατομμυριούχος διαιτητής

Η καριέρα του ξεκίνησε το 2000. Η ευρωπαϊκή του διαδρομή, το 2001. Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ήταν τέταρτος διαιτητής, ο αντικαταστάτης του του Andres Frisk "που είναι ένας από τους καλύτερους, όλων των εποχών. Ο χρόνος που πέρασα μαζί του μου επέτρεψε να μάθω πολλά για το πώς πρέπει να προετοιμάζεσαι για ένα παιχνίδι και τι απαιτεί στην πράξη αυτή η δουλειά". Υπάρχουν πολλές ιστορίες με πρωταγωνιστή τον Frisk. Η πιο γνωστή αφορά και τον Paul Gascoigne. "Πριν ένα ματς της Μεγάλης Βρετανίας, ο τέταρτος ρεφ, ονόματι Martin Ingvarsson πήγε να τσεκάρει τις εμφανίσεις των παικτών -όπως συνηθίζεται να συμβαίνει πάντα. Όταν έφτασε στον "Gazza" και τον ρώτησε αν μπορεί να τσεκάρει τον εξοπλισμό του, εκείνος κατέβασε το σορτσάκι του και είπε "ναι, να τος". Ο Ingvarsson πήρε όλο το θέμα ως αστείο. Ο Frisk όμως, είχε γίνει έξαλλος. Εξήγησε ότι ο παίκτης φέρθηκε με ασέβεια στους διαιτητές και αρνήθηκε να ξεκινήσει το ματς, πριν ζητήσει συγγνώμη ο Gascoigne για τη συμπεριφορά του".

Έως το 2007 ήταν part time διαιτητής. Δέχθηκε πρόταση να γίνει full time -προνόμιο που δεν έχουν απολαύσει πολλοί συμπατριώτες του ρεφ. Ήταν τότε που πούλησε τις μετοχές και έθεσε τους δυο νέους στόχους της ζωής του: να σφυρίξει στο Euro2012 και το World Cup 2014. Προηγήθηκε το ντεμπούτο του στο Champions League. Ο τύπος που ξυπνά με το "Sweet Child of Mine" (το είχε επιλέξει για ήχο, στο ξυπνητήρι του), συνηθίζει να ακούει τα best of των Guns N' Roses, λίγο πριν βγει στον αγωνιστικό χώρο. Αυτό ήταν κάτι που έκανε από τα προημιτελικά μεταξύ της Milan και της FC Barcelona, το 2012. Όταν ήλθε η ώρα να δουλέψει, έκανε το καλύτερο παιχνίδι της καριέρας του. Οπότε οι Guns N' Roses έγιναν ένα από τα must της προετοιμασίας του. Ακόμα θυμάται εκείνο το βράδυ στο San Siro, να χαιρετά τον Messi, τον Ibrahimovic, να ακούει τις ιαχές 70.000 Ιταλών φιλάθλων, στις εξέδρες πριν τους "κερδίσει" ο ήχος από τα μεγάφωνα και η φωνή του Axl Rose στο "Sweet Child of Μine"!

"Ήταν 28 Μαΐου και είχα τεράστιο άγχος", ομολόγησε πέρυσι, "πλέον δεν έχω την παραμικρή ένταση, πριν τα ματς. Εκείνο το παιχνίδι όμως, ήταν ξεχωριστό. Ήταν εκείνο που έγινα από διαιτητής που διεκδικούσε μια θέση μεταξύ των καλύτερων, σε διαιτητής που ήταν εκ των καλύτερων. Έπρεπε να αποδείξω πως αξίζω να βρίσκομαι σε αυτή τη λίστα. Ήταν ένα από τα σημεία-κλειδιά της καριέρας μου". Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στο ΤΟΡ5, με εμφανίσεις σε όλες τις μεγάλες διοργανώσεις.

Έπειτα από κάθε ματς, η έκθεση του παρατηρητή για την απόδοση των διαιτητών πηγαίνουν στα αρχηγεία της UEFA και εκεί το αφεντικό της ιστορίας, Pierluigi Collina αποφασίζει για το μέλλον του κάθε ρεφ (αν θα ξανασφυρίξει, πού θα ξανασφυρίξει κλπ). "Ήταν απίστευτα γαμ... καλός και πάντα βρίσκει κάθε μικρή λεπτομέρεια που μπορεί να σε κάνει καλύτερο. Στο Euro2012, στο ματς της Ελλάδας με τη Ρωσία, ήταν παρατηρητής και είδε ότι στο ημίχρονο άλλαξα παπούτσια. Μου είπε πως με έκαναν πιο σταθερό και ασφαλή". Ο κάθε διαιτητής λαμβάνει 5000 ευρώ από την UEFA και οι επόπτες από 2000 ευρώ. Ομολογουμένως, ο Eriksson... θα ζήσει και χωρίς αυτά. Ενδεχομένως, αυτό να είναι το γεγονός που τον κάνει επιτυχημένο.

Πριν κάθε σεζόν, η UEFA περνά όλους τους διαιτητές από "δήλωση ακεραιότητας". Τους ζητά να ονομάσουν τις ομάδες που θα ήταν χρήσιμο να μη σφυρίξουν, γιατί δεν θα ήταν αντικειμενικοί. Εκείνος δίνει τη IFL Luleå (για τον ευνόητο λόγο), τη Nottingham Forest (της οποίας δηλώνει φίλαθλος) και τη Paris Saint-Germain, γιατί είναι προσωπικός φίλος με τον πρόεδρο Nasser Al-Khelaifi, από το 2003. Τον είχε γνωρίσει ως εκπρόσωπος της IEC. Του είχε πουλήσει και αθλητικά γεγονότα για το Al Jazeera Sport, με τον Βασιλιά να τον καλεί σπίτι του και να αναπτύσσουν φιλία. Η μόνη επαφή που έχει πια ο Eriksson με το Qatar, είναι τα ματς που σφυρίζει στην Qatar Stars League. "Πριν την πρώτη σεζόν της λίγκας, κάθε ομάδα πήρε 10 εκατ. δολ. για να αγοράσει παίκτες, αλλά δεν είχαν το χρόνο να ασχοληθούν με την εκπαίδευση δικών τους διαιτητών. Σε έκτακτες περιπτώσεις, μπορεί να τηλεφωνήσουν Δευτέρα και να σου πουν "μπορείς να είσαι εδώ την Κυριακή;". Είναι ενδιαφέρουσα, διαφορετική εμπειρία. Στο ημίχρονο κάνουν προσευχή".

Τον ρώτησαν αν έχει σχέση με τον Σεΐχη Mansour Bin Zayed της Manchester City. Απάντησε πως όχι. Προφανώς και για αυτό είχε οριστεί τον Φεβρουάριο του 2014 σε ματς με την Barcelona. Έδωσε πέναλτι σε ανατροπή του Messi από τον Martin Demichelis -τον οποίον απέβαλε- και ο σταρ των "μπλαουγκράνα" άνοιξε το σκορ από την άσπρη βούλα. Ο Manuel Pelegrini έκανε δηλώσεις που του στοίχισαν ακριβά -σε ευρώ. "Δεν μας επιτρέπουν να μιλάμε με τους παρατηρητές. Καταλαβαίνεις όμως, ότι κάνεις καλά τη δουλειά σου όταν μια εβδομάδα σφυρίζεις το Tottenham-Benfica για το Europa League και δυο εβδομάδες μετά είσαι στα ημιτελικά του Champions League".

Ταξιδεύει πάντα με δυο αποσκευές ("γιατί δεν μπορείς να είσαι σίγουρος αν θα χαθεί μία") και πίνει πάντα το ίδιο αναψυκτικό πριν τα ματς. "Ένας συνάδελφος, είχε δοκιμάσει ένα νέο ισοτονικό πριν ένα παιχνίδι και... τελικά χρειάστηκε να διακόψει τη διαδικασία, λόγω στομαχικών διαταραχών". Μια από τις συζητήσεις που είχε με παίκτες και τη θυμάται μέχρι σήμερα, ήταν με τον David Beckham, σε ματς της Milan με τη Werder Bremen, τον Φεβρουάριο του 2009. Έπειτα από 10-15 λεπτά, του έκαναν τάκλιν και η μπάλα βγήκε έξω. Έτρεξα κοντά του και τον ρώτησα αν χρειάζεται γιατρό. Μου απάντησε όχι. Τον ξαναρώτησα. Μου είπε "δεν θέλω γιατρό, θέλω ένα γαμ... φάουλ", πριν σηκωθεί και αρχίσει να τρέχει".

Μετά το παιχνίδι Arsenal-Borussia Dortmund, το 2013 κυκλοφόρησε στα ΜΜΕ ο πρώτος τίτλος που τον ανέφερε ως "ο διαιτητής που διευθύνει παιχνίδια, για τη διασκέδαση του". Άνηκε στην Daily Mail που ενημέρωνε το κοινό για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του Eriksson. Μετά την κλήση του στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2012 "σκέφτηκα πως είχα υλοποιήσει τους δυο στόχους μου. Έπρεπε λοιπόν, να βρω τον επόμενο. Θα ήταν τα περισσότερα ματς της κορυφαίας λίγκας; Ο τελικός του Champions League; Έπρεπε να βρω κάτι νέο". Κάτι που πρέπει να κάνει και τώρα, αφού έκανε "check" και στο "τελικός Champions League".

Θυμάται και το ματς της Ρουμανίας με τη Βοσνία, για τα προκριματικά του Euro, το 2012. "Πριν τη σέντρα, άνθρωποι της Βοσνίας ήλθαν και μας είπαν ότι δεν δέχονται να γίνει το ματς, αν δεν εξαφανιζόταν πανό που έγραφε "ελευθερώστε τον Mladic". Ήταν καθαρή πρόκληση, αφού ο Mladic ήταν εγκληματίας πολέμου, καταδικασμένος για γενοκτονία. Ενημερώσαμε ότι αν δεν απομακρυνόταν το πανό, το παιχνίδι δεν θα γινόταν. Η Βοσνία έχασε 0-3, αποβλήθηκε και παίκτης τους και παρ' όλα αυτά, εκπρόσωποι της ομάδας ήλθαν και μας έδωσαν συγχαρητήρια".

Ένας διαιτητής παίρνει δεκάδες αποφάσεις στη διάρκεια ενός αγώνα. Και όλες εκ κινήσει. Μια λογική απορία που κυκλοφορεί πάνω από το κεφάλι των ρέφερι είναι "τι μπορεί να κάνει έναν άνθρωπο, να θέλει να εκτίθεται στα μάτια εκατομμυρίων οπαδών, των ΜΜΕ ("τριάντα κάμερες μπορούν να αποκαλύψουν πως έχεις κάνει το όποιο λάθος"), σε μια κατάσταση που στην καλύτερη περίπτωση θα περάσει ως απαρατήρητος; Δηλαδή, ενώ μπορεί να χάσει τα πάντα, σπάνια έχει να κερδίσει κάτι. "Είναι η απόλυτη πρόκληση! Πρέπει να προσέχεις τα πάντα, για να είσαι ο καλύτερος και να ξεχωρίσεις. Φαντάσου πώς νιώθεις όταν τελειώνει ένα ματς που κρίνεται στις λεπτομέρειες και εσύ πρέπει να πάρεις μια γρήγορη απόφαση, ενώπιον χιλιάδων οπαδών και με τους παλμούς όλων να είναι στο 1000. Θα έλεγα ότι αυτή η δουλειά είναι και θέμα αδρεναλίνης. Είναι φανταστικό να ξέρεις ότι κρίνεις ένα κορυφαίου επιπέδου παιχνίδι και η επιτυχία σου θα είναι να μη σε θυμάται κανείς"!

Εξυπακούεται ότι δεν έχει αφήσει τις επενδύσεις. Έχει μετοχές στο HBO της Σκανδιναβίας, στη SenTAG, σε ψηφιακό αθλητικό κανάλι για παιδιά. "Πρέπει να ξέρω πως όταν πάψω να είμαι διαιτητής, θα έχω κάτι να κάνω. Ασχολούμαι όλη μου τη ζωή με το ποδόσφαιρο. Ξέρω πολλούς ανθρώπους και... ίσως να υπάρχει πεδίο που δεν έχω ανακαλύψει ακόμα".

Πηγές: cafe.se, goal.com, mundbol.com, nsd.se

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ